MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO

Transkrypt

1 Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO

2 UCZEŃ Z INTELIGENCJĄ NIŻSZA NIŻ PRZECIĘTNA

3 UCZEŃ Z OBNIŻONĄ SPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ czuję, że nie mam na to wpływu jakie mam stopnie i co będzie ze mną dalej już mi na niczym nie zależy wstydzę się, że inni uważają mnie za głupiego mimo starań nie osiągam równie wysokich wyników co moi rówieśnicy może nabiorą do mnie trochę szacunku jak zaczną się mnie bać

4 Inteligencja niższa niż przeciętna (ang. borderline intellectual functioning, borderline intelligence) to poziom sprawności intelektualnej mieszczący się pomiędzy -1,01 a -2,00 odchyleniem standardowym, który zaliczany jest do tzw. szeroko rozumianej normy (APA, 2000; Kostrzewski, 1981).

5 W zależności od użytych metod badawczych, iloraz inteligencji osób z niższą niż przeciętna sprawnością intelektualną mieści się w przedziale: skala Psyche Cattell i Stanford-Binet I.I , skala Wechsler I.I.70-84, stanowi kryterium różnicujące przy rozpoznaniu dysleksji rozwojowej! W literaturze amerykańskiej i kanadyjskiej omawiany poziom zdolności umysłowych umieszcza się też w przedziale (Shaw, 2008).

6 1980 IX rewizja Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Przyczyn Zgonów Światowej Organizacji Zdrowia (ICD-9) dla poziomu inteligencji pomiędzy -1,01 a -2,00 odchyleniem standardowym wprowadzono termin inteligencja niższa niż przeciętna (ang. borderline intelligence) i ostatecznie uznano, że ten poziom funkcjonowania intelektualnego należy do obszaru szeroko rozumianej normy.

7 TERMINOLOGIA Początkowo klasyfikowano jako górną granicę upośledzenia umysłowego ( nieznaczne upośledzenie umysłowe ), później uznano za formę graniczną pomiędzy upośledzeniem a normą intelektualną ( pogranicze upośledzenia ).

8 TERMINOLOGIA Obecnie w polskiej literaturze stosuje się terminy: inteligencja niższa niż przeciętna, niższy niż przeciętny rozwój umysłowy, niższy niż przeciętny poziom sprawności intelektualnych, dzieci z szeroko rozumianej normy, dzieci z obniżoną sprawnością intelektualną, dzieci z trudnościami w nauce.

9 NIEJEDNORODNOŚĆ GRUPY DZIECI Z INTELIGENCJĄ NIŻSZĄ NIŻ PRZECIĘTNA wg J. Kostrzewskiego (1981) Inteligencja niższa niż przeciętna Dzieci zaniedbane pedagogicznie Dzieci o powolnym lecz prawidłowym toku myślenia Dzieci o niższym niż przeciętny poziomie funkcjonowania intelektualnego i społecznego Dzieci z deficytami parcjalnymi niektórych funkcji (słuchowych i wzrokowych) Dzieci upośledzone umysłowe w stopniu lekkim

10 FUNKCJONOWANIE POZNAWCZE UCZNIÓW Z INTELIGENCJĄ NIŻSZĄ NIŻ PRZECIĘTNA ZABURZENIA PIERWOTNE

11 FUNKCJONOWANIE POZNAWCZE UCZNIÓW Z INTELIGENCJĄ NIŻSZĄ NIŻ PRZECIĘTNA obniżony poziom procesów percepcyjno-motorycznych niski poziom funkcji orientacyjno-poznawczych obniżony poziom myślenia logicznego niski poziomi myślenia słowno-pojęciowego trudności w: - rozumieniu związków przyczynowo-skutkowych - uogólnianiu, abstrahowaniu, klasyfikowaniu - wyodrębnianiu cech istotnych - posługiwaniu się materiałem o charakterze abstrakcyjnym (trudności w nauce matematyki)

12 FUNKCJONOWANIE POZNAWCZE UCZNIÓW Z INTELIGENCJĄ NIŻSZĄ NIŻ PRZECIĘTNA dobrze rozwinięta pamięć mechaniczna (uczenie zrozumienia zapamiętywanych treści) słaba pamięć robocza (nie rozumiejąc materiału abstrakcyjnego trudno utrzymać go w pamięci roboczej) trudności koncentracji uwagi, szybko tracą wątek, wymagają stałego ukierunkowania, kierowania konkretnych poleceń jedno po drugim, metoda małych kroków mała samodzielność wymagają wielu przykładów (konkretnych, znanych z własnego doświadczenia, zestawy metod do pracy z dziećmi)

13 FUNKCJONOWANIE POZNAWCZE UCZNIÓW Z INTELIGENCJĄ NIŻSZĄ NIŻ PRZECIĘTNA nieumiejętność rozpatrywania problemu z innego punktu widzenia (przyjmowania innego punktu widzenia słaba teoria umysłu) niska kreatywność i zdolność do poszukiwania nowych, oryginalnych, alternatywnych sposób rozwiązania problemu (sztywność myślenia) (Włodarski, 1966) niska świadomość własnych zdolności poznawczych trudności w zastosowaniu nowo nabytej wiedzy w praktyce, w różnych sytuacjach ze względu na nie umiejętność łączenia (integrowania) nowo nabytych informacji z już posiadanymi nie zapamiętują trwale nowych informacji dlatego też charakteryzują się ubogą wiedzą

14 DEFICYTY ZDOLNOŚCI POZNAWCZYCH ubogi słownik i wiedza ogólna, trudności w werbalizowaniu myśli obniżony krytycyzm wolne tempo myślenia: w porównaniu z dziećmi z dysleksją pracują wolniej i popełniają więcej błędów (Bonifacci i Snowling, 2008) rozumienie sytuacji i przyswajanie zachowań społecznych następuje powoli (Roszkiewicz, 1977)

15 FUNKCJONOWANIE POZNAWCZE UCZNIÓW Z INTELIGENCJĄ NIŻSZĄ NIŻ PRZECIĘTNA W szkole wymagają wielu powtórzeń, ćwiczeń utrwalających nowe umiejętności, ze względu na wolne tempo uczenia się. Tempo pracy uczniów na lekcji jest wolniejsze, przez co nie nadążają za resztą klasy. W środowisku szkolnym funkcjonują więc poniżej stawianych im wymagań i oczekiwań, z trudem realizują założenia podstawy programowej kształcenia ogólnego, jak i konkretne wymagania nauczycieli w proponowanych przez nich programach nauczania.

16 FUNKCJONOWANIE UCZNIÓW Z INTELIGENCJĄ NIŻSZĄ NIŻ PRZECIĘTNA ZABURZENIA WTÓRNE

17 niskie wyniki w nauce, są one często niewspółmierne do wysiłku włożonego w opanowanie materiału, motywacja do nauki jest niska, uczniowie uważają się za gorszych zaczynają unikać szkoły, z kolejną porażką budują negatywny obraz własnej osoby, co obniża wiarę we własną skuteczność i niekorzystnie wpływa na rozwój osobowości, rówieśnicy rzadko nawiązują z nimi pozytywne relacje koleżeńskie.

18 nauczyciele mogą przyczyniać się do pogorszenia sytuacji szkolnej tych dzieci, uważając je za niezdolne lub leniwe, ofiary przemocy szkolnej, głównie ze strony swoich kolegów, ale niekiedy i nauczycieli, gdy okres frustracji trwa dłużej, rodzi się agresja wobec siebie i otoczenia. obserwuje się narastające trudności w zachowaniu i przystosowaniu się do warunków obowiązujących w szkole, motywacja z roku na rok się obniża, rodzi się poczucie wyuczonej bezradności i nierzadko na tym tle zaburzenia emocjonalne o charakterze depresji, nerwicy, fobia szkolna, a nawet myśli i czyny samobójcze.

19 CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OSÓB Z INTELIGENCJĄ NIŻSZĄ NIŻ PRZECIĘTNA Zgodnie z rozkładem krzywej Gaussa, częstość występowania osób z inteligencją borderline wynosi 14 proc. w populacji szkolnej. Jest to 4-5 uczniów w każdej klasie. W literaturze polskiej i międzynarodowej, pojawiają się różne dane na ten temat. Według Liliany Kostańskiej (1995) dzieci z inteligencją niższą niż przeciętna stanowią od 10 proc. do 15 proc. uczniów w szkołach masowych.

20 CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OSÓB Z INTELIGENCJĄ NIŻSZĄ NIŻ PRZECIĘTNA Badania Haliny Spionek (1973) wskazują, że wśród uczniów doświadczających niepowodzeń szkolnych dzieci z ilorazem inteligencji stanowią 24 proc. Według Cooter i Cooter (2004) w przeciętnej klasie szkoły ogólnodostępnej powinno się znajdować od 3 do 4 dzieci z inteligencją niższą niż przeciętna, przy czym liczba ta może być w wyższa w środowiska wiejskich.

21 WSPOMAGANIE ROZWOJU I ODDZIAŁYWANIA EDUKACYJNO-TERAPEUTYCZNE o Teoretycy i praktycy powinny skupić się na opracowaniu skutecznych metod pracy z uczniami z inteligencją niższą niż przeciętna, które umożliwiłyby im osiąganie pozytywnych wyników w nauce i rozwijanie zdolności poznawczych. o Ważne jest stworzenie warunków do kształtowania pozytywnego obrazu własnej osoby, dzięki wykorzystaniu mocnych stron rozwoju, które każde z tych dzieci posiada. o Konieczne jest zapewnienie profilaktyki wtórnych zaburzeń emocjonalnych, motywacyjnych, osobowościowych. Ważne jest zatem stworzenie programów wsparcia, które chroniłyby te dzieci przed odległymi skutkami niepowodzeń szkolnych i niskich zdolności intelektualnych.

22 BIBLIOGRAFIA Jankowska A., Frankowska K., Bogdanowicz M.(2009) Inteligencja Borderline rozwój poglądów na temat inteligencji niższej niż przeciętna. (W:) Cz. Kosakowski, A. Krause, M. Wójcik (red.) Relacje i doświadczenia społeczne osób z niepełnosprawnością. Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń Olsztyn. Janowska A., Bogdanowicz M.(2011) Uczeń z obniżoną sprawnością intelektualną poznawanie jego słabych i mocnych stron oraz udzielanie pomocy. (W:) Materiały konferencyjne Uczeń niepełnosprawny w szkole ogólnodostępnej pomoc psychologiczno-pedagogiczna, formy i metody pracy.