Perception of the data protection and privacy issues by children and youth

Transkrypt

1 Projekt Postrzeganie zagadnień związanych z ochroną danych i prywatnością przez dzieci i młodzież Perception of the data protection and privacy issues by children and youth Prezentacja wybranych wyników badań uzyskanych w ramach realizacji projektu Postrzeganie zagadnień związanych z ochroną danych i prywatnością przez dzieci i młodzież W toku realizacji projektu przeprowadzone zostały badania ankietowe skierowane do dzieci i młodzieży reprezentujących dwie grupy wiekowe: dzieci w wieku lat, co odpowiada 5 klasie szkoły podstawowej, młodzież w wieku lat, co odpowiada 3 klasie gimnazjum. Koncentracja na wskazanych grupach wiekowych uzasadniona była koniecznością ograniczenia badań jedynie do określonej kategorii uczniów, co wymuszone było możliwościami organizacyjnymi, technicznymi i finansowymi Biura GIODO. Ponadto założeniem było, aby grupy te mogły być zróżnicowane, umożliwiając tym samym dokonanie porównań między poszczególnymi kategoriami wiekowymi. Jednocześnie uczniowie reprezentujący obydwie grupy wiekowe mogły wykazać się wysokim stopniem zaawansowania w zakresie korzystania z Internetu i jego różnych aplikacji, co powinno mieć wpływ na jakość oraz wiarygodność pozyskanych rezultatów. Ankieta przygotowana w ramach projektu obejmowała zagadnienia związane z zachowaniem się dzieci i młodzieży w trakcie korzystania z aplikacji i serwisów internetowych w kontekście udostępniania swoich danych osobowych. Stanowiło to nowatorskie podejście do problematyki ochrony danych osobowych i prywatności, ze względu na brak wcześniejszych badań w tym obszarze wśród wybranej grupy dzieci i młodzieży. W związku z tym, że badania adresowane były do uczniów klas 5 szkoły podstawowej i 3 gimnazjów, informacje o projekcie oraz papierowa wersja ankiety rozesłane zostały do 120 szkół podstawowych i 120 gimnazjów wyselekcjonowanych losowo spośród wszystkich szkół działających na obszarze Polski. W rezultacie elektroniczną wersję ankiety w całości lub częściowo wypełniło 940 dzieci, reprezentujących obydwie grupy wiekowe, przy czym udział dziewczynek (prawie 53%) był nieznacznie większy niż z chłopców. Ze wstępnych analiz wyników wynika, że najczęściej dzieci i młodzież korzystają z Internetu w swoim domu (874 dzieci, co daje prawie 93% badanych osób), w szkole (ponad 55%) oraz w domu przyjaciół (ponad 32%). Jednocześnie dane zaprezentowane na Wykresie 1. wskazują, że już prawie co trzecie dziecko korzysta z Internetu w telefonie komórkowym. Świadczyć to może o szybkim upowszechnianiu się tego typu usług, wywołanym m.in. systematycznym spadkiem kosztów korzystania z telefonii mobilnej czy szerokimi możliwościami technicznymi oferowanymi przez różne marki telefonów komórkowych. 1

2 Wykres 1 Miejsca, w których dzieci i młodzież korzystają z Internetu w domu w szkole w telefonie komórkowym w kawiarence internetowej u przyjaciół w domu Inne Dane zawarte na Wykresie 2. wskazują, że badane dzieci i młodzież korzystają z Internetu głównie dla rozrywki 796 dzieci, tj. prawie 85%, wskazało możliwość słuchania muzyki, oglądania filmów czy gier on-line jako jeden z celów korzystania z Internetu. Jednocześnie nieco mniej osób (prawie 74%) wykorzystuje Internet w celach edukacyjnych i poszukiwania informacji (np. materiałów do szkoły) oraz w celu nawiązywania i podtrzymywania kontaktów koleżeńskich, towarzyskich i utrzymywania relacji społecznych (np. nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów, korzystanie z portali społecznościowych itp.) ponad 60%. Należy podkreślić, że Internet staje się również coraz częściej miejscem dokonywania zakupów przez dzieci i młodzież, już ponad 30% badanych dzieci i młodzieży wskazało na ten sposób dokonywania zakupów. 2

3 Wykres 2 Powody korzystania z Internetu Dla zabawy (muzyka, gry, video itp.) 796 W celach edukacyjnych i wyszukiwania informacji (np. materiałów do szkoły) 695 W celach koleżeńskich/ towarzyskich/ społecznych (nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów, korzystanie z portali społecznościowych itp.) 572 W celu zakupu nowych produktów (zakupy w Internecie, itp.) 289 Bez powodu przeglądanie Internetu bez żadnego konkretnego celu 161 Kolejny Wykres 3. prezentuje, średnio ile godzin dziennie dzieci i młodzież spędzają korzystając z poszczególnych usług, serwisów czy aplikacji internetowych. Największą popularnością cieszą się portale społecznościowe, wyszukiwarki internetowe, e, komunikatory internetowe czy gry on-line, z których do 3 godzin dziennie korzysta między 55-85% badanych dzieci. Z drugiej strony ponad 70% dzieci i młodzieży uczestniczących w badaniu w ogóle nie korzysta z chat-roomów, blogów czy stron komercyjnych. 3

4 Wykres 3 Czas poświęcony na korzystanie z usług, serwisów lub aplikacji w Internecie nie korzystam mniej niż 1 godz. dziennie e Komunikatory internetow e (np. Skype, gadu-gadu) Forum Gry on-line Wyszukiw arki internetow e (np. Google) 1-2 godz. dziennie 2-3 godz. dziennie 3-4 godz. dziennie 4-5 godz. dziennie pow yżej 5 godz. dziennie Blogi (np. blox.pl) Chat-room (np. czat.onet.pl) Portale społecznościow e (np. Nasza Klasa, Facebook) Strony komercyjne Analizując dane, które dzieci i młodzież udostępniają w internecie (Wykres 4), najczęściej udostępnianą daną jest imię i nazwisko niezależnie od usług, serwisów czy aplikacji internetowych z których korzystają. Ponadto w zależności od rodzaju serwisu, aplikacji czy usługi badane dzieci często udostępniają swój adres mailowy, wiek/datę urodzenia czy swoje zdjęcie lub film video. Jednocześnie należy zauważyć, że uczniowie są najbardziej skłonni udostępniać swoje dane osobowe w przypadku korzystania z portali społecznościowych, i czy komunikatorów internetowych, zaś najrzadziej upubliczniają swoje dane w przypadku chat-roomów, forum czy blogów internetowych. 4

5 Wykres 4 Dane, które dzieci i młodzież udostępniają podczas korzystania z usług, serwisów lub aplikacji internetowych % % % % % 40% % e Blogi Komunikatory internetowe Chat-room Forum Portale społecznościowe Gry on-line Strony komercyjne Wyszukiwarki internetowe 20% 10% 0% Imię Nazwisko Nazwa szkoły Adres Adres domowy Numer telefonu Wiek (data urodzenia) Zdjęcie lub film video o tobie Imię % odpowiedzi twierdzących Nazwisko % odpowiedzi twierdzących Nazwa szkoły % odpowiedzi twierdzących Adres % odpowiedzi twierdzących Adres domowy % odpowiedzi twierdzących Numer telefonu % odpowiedzi twierdzących Wiek (data urodzenia) % odpowiedzi twierdzących Zdjęcie lub film video o tobie % odpowiedzi twierdzących Wstępne analizy zaprezentowanych wyników wskazują na wagę problematyki związanej z ochroną danych osobowych i prywatności przez dzieci i młodzież. Intensywne korzystanie z wybranych usług, serwisów czy aplikacji internetowych świadczyć może o dużej ich popularności wśród tej grupy odbiorców, w związku z czym należy zwracać szczególną uwagę na problem konieczności udostępniania danych osobowych oraz niezbędny zakres informacji, który należy ujawniać, aby w pełni i bezpiecznie korzystać z różnych możliwości Internetu. 5