Marian Chwastniewski. Stowarzyszenie Twórcze i Edukacyjne Wyspa

Transkrypt

1 Marian Chwastniewski Stowarzyszenie Twórcze i Edukacyjne Wyspa

2 WYSPA ODKRYĆ A WYSPA ZAGADEK Laboratorium ma na celu wdroŝenie autorskiego programu pedagogicznego WYSPA rozwijającego postawy twórcze i badawcze dzieci. W zakres tego projektu wchodzą równieŝ prace problemowe związane z Ogólnopolskim Konkursem Twórczego UŜywania Umysłu WYSPA ZAGADEK.

3 Laboratorium Edukacyjno-Twórcze WYSPA ODKRYĆ w Sopocie a Ogólnopolski Konkurs Twórczego UŜywania Umysłu Wyspa Zagadek 1. ZałoŜenia organizacyjne konkursu Wyspa Zagadek

4 2. Wybór opiekunów szkolnych Deklaracja dyrekcji i tworzenie listy zgłoszeń do konkursu

5 3. Praca nad zagadnieniami problemowymi 4. Warsztaty twórcze w Laboratorium Edukacyjno - Twórczym w Sopocie 5. Jak ma pracować nauczyciel w szkole nad realizowanymi zagadnieniami?

6 WYSPA ZAGADEK OGÓLNOPOLSKI KONKURS TWÓRCZEGO UśYWANIA UMYSŁU Dlaczego doszło do powstania autorskiego konkursu WYSPA ZAGADEK? Zakładam, Ŝe dziecko posiada podstawy do własnego interpretowania świata i posiada takŝe prawo do popełniania błędów. Dzięki temu moŝe odwołać się do wiedzy osobistej i uzyskać aprobatę dla własnych interpretacji i opinii. Niestety nie ma ono najczęściej takiej moŝliwości w szkole. PoniewaŜ pracowałem w szkole ponad 20 lat miałem okazję zauwaŝyć, jak taka zmiana zachodzi i jak z ciekawego świata dziecka wyrasta osoba, która nie jest nim zainteresowana. Konkurs to jedna z moŝliwości podtrzymania ognia fascynacji światem. Daje on nauczycielowi narzędzie do tworzenia własnego modelu pracy z dzieckiem i doskonalenia swojego warsztatu, a rodzicom pozwala na uzyskanie większej wiedzy o moŝliwościach dziecka.

7 WYSPA ZAGADEK OGÓLNOPOLSKI KONKURS TWÓRCZEGO UśYWANIA UMYSŁU ZauwaŜyłem w trakcie mojej pracy pedagogicznej, Ŝe tzw. konflikt poznawczy jest najlepszą formą wprowadzenia w świat wiedzy i umieściłem w zestawach kwalifikacyjnych w pierwszym etapie pytania typu: Dlaczego palce u nóg są krótsze niŝ u rąk? Dzieciom przypadło to do gustu i dzięki tego typu pytaniom uzmysłowiło takŝe nauczycielom i rodzicom, Ŝe rozwiązywanie zadań problemowych moŝe przynieść radość i prawdziwe zaangaŝowanie. Dzięki zainspirowaniu twórczym myśleniem dochodzi takŝe do rozwijania zdolności uczenia się. Konkurs jest bowiem projektem, w którym przekłada się na język praktyki idee aktywizacji ucznia i pogłębiania jego zainteresowań.

8 WYSPA ZAGADEK Konkurs Wyspa Zagadek daje nauczycielowi do ręki znakomite narzędzie, a dzięki zadaniom problemowym moŝe doprowadzić do sytuacji edukacyjnej, w której uczeń (o ile zechce) zaczyna uruchamiać własne działania. Uczniowie nie piszą prac konkursowych na ocenę i waŝniejszy w tym wypadku staje się proces dochodzenia do własnych przypuszczeń niŝ najlepsza, ale skopiowana myśl. Zdolność myślenia rozwija się powoli i najistotniejsze jest, jak uczynić z niego najwaŝniejszy instrument w procesie uczenia się. Proponowane przeze mnie w konkursie drogi nauczania i uczenia się powinny doprowadzić do napisania pracy z wykorzystaniem własnych doświadczeń.

9 WYSPA ZAGADEK W roku 2008 otrzymaliśmy 1200 prac konkursowych. Do finałów krajowych VIII konkursu zakwalifikowaliśmy 54 uczniów z całej Polski. Nagrodą dla laureatów konkursu był wyjazd do Szwecji do Ośrodka Doświadczeń i Kształcenia Twórczego Kreativum. Tematem przewodnim tegorocznych finałów krajowych były zagadnienia związane z czasami 500 lat temu. Uczestnicy mieli między innymi zaprojektować grę opartą na zaprezentowanych materiałach albo rozpoznać z kontekstu znaczenia poszczególnych działań wybranych bohaterów.

10 Oto refleksje uczestników finałów: Przedtem zupełnie nie zdawałam sobie z tego sprawy, Ŝe wystarczą proste pytania, Ŝeby zajrzeć w głąb siebie. - Po tym konkursie czuję się niezwykle. Jestem pewna, Ŝe taki konkurs nigdy się nie powtórzy. Liczę jednak, Ŝe będę miała szansę wziąć w nim po raz kolejny udział. - Konkurs ten uczy nas innego spojrzenia na świat, na otoczenie, na ludzi i na siebie. ZauwaŜyłam, Ŝe wszystko tu jest z całkiem innej perspektywy. - To najlepszy konkurs, w którym brałam udział. - Konkurs ten traktuję jako wielką przygodę Ŝycia i zagadkę.

11 Kilka porad przed wyprawą na Wyspę Zagadek Konkurs Wyspa Zagadek jest duŝym wyzwaniem zarówno dla uczniów, jak i nauczycieli. Często jestem proszony przez szkolnych opiekunów i rodziców o radę, jak moŝna pomóc dziecku, które chce wziąć udział w konkursie. Oto kilka wskazówek: 1. Wybór uczestników konkursu. Znalezienie odpowiedniej grupy uczniów w szkole nie jest zadaniem łatwym. Opiekunami konkursu mogą być nauczyciele róŝnych przedmiotów. Jeśli nie znamy dokładnie dzieci, proponuję wykonać plakat z pytaniami konkursowymi i wywiesić go w widocznym miejscu w szkole.

12 2. Zgłoszenie uczniów i wysłanie listy z nazwiskami uczestników potwierdzone przez dyrektora szkoły na adres biura organizacyjnego konkursu WYSPA ZAGADEK. 3. Zainspirowanie Pracę konkursową uczniowie wykonują samodzielnie. Najlepiej tak pomagać dziecku, by czuło, Ŝe zrobiło ją samodzielnie. Jednak nic nie dzieje się samo i z myślami jest podobnie. Jednemu dziecku nie trzeba czytać pytań, innym warto je kilka razy powtórzyć. Opiekun konkursu powinien stworzyć tak zwaną okazję dydaktyczną. Zwrócenie uwagi na problem podczas rozmowy na przerwie, wysnucie kilku linii przypuszczeń, zestawienie domysłów to kolejne elementy tej pracy.

13 4. Inkubacja Właściwa praca nad pytaniami przebiega dosyć długo. NaleŜy zaproponować dzieciom zbieranie pomysłów, tak jak zbiera się grzyby w lesie. Kiedy natrafiamy na myśl, natychmiast ją notujemy. Dzieci często chwytają się pierwszego rozwiązania i traktują je jako ostateczne. Te pierwsze pomysły są najczęściej schematyczne i mało oryginalne, dlatego naleŝy drąŝyć temat. Szkolni opiekunowie zwracają uwagę, Ŝe konkurs pozwala im lepiej poznać uczniów. Dzięki niemu dzieci mają odwagę podejść do nauczyciela i podzielić się swoimi wątpliwościami.

14 Stowarzyszenie Twórcze i Edukacyjne Wyspa MARIAN CHWASTNIEWSKI

15 WYSPA ZAGADEK PoniŜej przemyślenia jednego z rodziców, napisane po powrocie z finałów krajowych konkursu: Nasz syn po raz pierwszy uczestniczył w konkursie. Oczywiście, jak moŝna się domyśleć, pojawiły się od razu wątpliwości: ja nie dam rady, pytania są zbyt trudne itp. NajwaŜniejsze w pokonaniu tej przeszkody było uświadomienie mu, Ŝe nie jest to swego rodzaju klasówka przeprowadzona w szkole. śe waŝne jest to, jak on to wszystko rozumie i jak sam potrafi odpowiedzieć na zadane pytania bez wiedzy podręcznikowej. Dzięki samodzielnemu przemyśleniu kaŝdego postawionego zadania otrzymał bodźce do takiego poznawania świata, które są mu bliskie. ZauwaŜyliśmy, Ŝe pozwoliło mu to na zdobycie wiedzy, która nie uleciała tak, jak ma to miejsce w wielu przypadkach w szkole. Dlatego warto uświadomić młodym uczestnikom konkursu, Ŝe najwaŝniejsze jest w nim to w jaki sposób potrafią sami zrozumieć otaczający świat.