Projekt edukacyjny. Od zabawy do czytania

Transkrypt

1 Projekt edukacyjny Od zabawy do czytania Autor projektu mgr Ewa Zawadzka nauczyciel kontraktowy Absolwentka Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, specjalność Edukacja wczesnoszkolna i wychowanie przedszkolne oraz Gliwickiej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości, kierunek Zintegrowana edukacja wczesnoszkolna i wychowanie przedszkolne. Szkolenie z Symultaniczno- sekwencyjnej nauki czytania.

2 Miejsce wdrożenia projektu: Zespół Przedszkoli Miejskich Nr 4, Przedszkole Miejskie Nr 4 Grupa: 5-6 latki Czas realizacji: Rok szkolny 2017/2018 Wstęp Podstawowym celem kształcenia i wychowania przedszkolnego jest harmonijny i wszechstronny rozwój dziecka, który nierozerwalnie łączy się z reakcją nauczyciela na rozbudzone zainteresowania dziecka. Od najmłodszych lat dziecko w naturalny sposób interesuje się otaczającą rzeczywistością, wkracza w świat wielu nowych wiadomości, doświadczeń, to czas, kiedy mózg jest całkowicie otwarty na wszelkie informacje i przyswaja je bez większego wysiłku. W tym okresie zabawa jest najważniejszym rodzajem aktywności i powinna mu towarzyszyć. Szybkość uczenia się podczas zabawy nauczyciel powinien wykorzystać do opanowania przez dzieci różnego rodzaju umiejętności to od nas zależy, czy będziemy podawać informacje w zrozumiały dla nich sposób. Dziecko w wieku przedszkolnym, by poznać otaczającą je rzeczywistość, musi dysponować umiejętnościami daleko wykraczającymi poza ramy zwykłych, codziennych zajęć. Zaczyna odczuwać potrzebę odczytywania informacji poprzez rozszyfrowywanie odpowiednich znaków za pomocą, których zostały zakodowany zapis a następnie wykorzystuje je we własnym działaniu. W ten sposób postrzega umiejętność czytania, jako pierwszy, samodzielny krok w byciu niezależnym. Czytanie jest umiejętnością niezbędną do osiągania pozytywnych wyników w szkole, stanowi warunek do tego, aby w pełni uczestniczyć w procesie

3 kształcenia. Umiejętność ta opanowana już w wieku przedszkolnym pozwala na rozwijanie pozytywnego obrazu własnej osoby. Jest to niezwykle ważny aspekt, który warunkuje osiągnie sukcesów szkolnych. Szukając optymalnej metody nauki czytania miałam na uwadze prawidłową realizację procesu edukacyjnego w przedszkolu, a przede wszystkim potrzebę wprowadzenia dzieci w świat liter w sposób bezstresowy, poprzez zabawę. Projekt jest opisem działań zmierzających do zainteresowania dzieci nauką czytania, która jest niewątpliwie procesem długim i złożonym. W trakcie jego realizacji będę stwarzać sytuacje sprzyjające nauce przez zabawę, tak, aby dziecko czuło się szczęśliwe, uwierzyło w siebie i we własne możliwości. Odnoszenie sukcesów w zabawie to najlepsza motywacja do nauki czytania. Metoda wybrana przeze mnie to Symultaniczno-sekwencyjna nauka czytania prof. Jagody Cieszyńskiej. Autorka jest psychologiem, logopedą, terapeutką dzieci niesłyszących, autystycznych, dyslektycznych oraz autorką znanej i lubianej przez dzieci serii książeczek do nauki czytania Kocham czytać, opartej na założeniach metody symultanicznosekwencyjnej. Prof. Jagoda Cieszyńska twierdzi, iż dzięki rozpoczęciu nauki czytania już w wieku przedszkolnym, można wpłynąć na rozwój wszystkich funkcji psychicznych dziecka, od spostrzegania, do myślenia przez analogię, rozumowania przyczynowo- skutkowego oraz funkcjonowania pamięci. Myślę, że zajęcia prowadzone tą metodą przyniosą dzieciom wiele pozytywnych emocji, satysfakcję z nabywanych umiejętności, co przełoży się na rozbudzenie chęci i gotowości do podjęcia nauki czytania.

4 Opis zasad projektu Projekt realizowany będzie w Przedszkolu Miejskim Nr 4 w Gliwicach w Roku szkolnym 2017/2018 w grupie dzieci 5-6 letnich. Podstawowym celem projektu jest rozbudzenie chęci i gotowości do podjęcia nauki czytania, stymulacja językowa i komunikacyjna, wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych w codziennych sytuacjach a także na dalszym etapie kształcenia. Zajęcia w ramach projektu odbywać się będą dwa razy w tygodniu w godzinach porannych. Realizowane treści będą zgodne z podstawą programową wychowania przedszkolnego. Kolejność wprowadzanych sylab będzie realizowana zgodnie z propozycją zawartą w serii książek Kocham czytać. Materiał będzie dostosowany do umiejętności dzieci i będzie podzielony tak, aby wszystkie miały czas na opanowanie go wg zasady powtarzanie- rozumienienazywanie. Do prowadzenia zajęć wykorzystam również gry dydaktyczne opierające się na w/w metodzie. Charakterystyka metody Symultaniczno- sekwencyjnej prof. Jagody Cieszyńskiej Metoda opracowana przez prof. Jagodę Cieszyńską opiera się na wieloletnich doświadczeniach w pracy z dziećmi. Jest to metoda sylabowa oparta na wspomaganiu pracy lewej półkuli mózgowej (sekwencyjnej) oraz wykorzystaniu symultanicznych zdolności prawej półkuli. Najważniejszymi założeniami metody są:

5 Praca wg kolejnych etapów wprowadzania poszczególnych głosek, ściśle związana z teorią Jakobsona; Praca na materiale sylabowym; Praca wg zasady powtarzanie- rozumienie- nazywanie; Przechodzenie od symultanicznego, globalnego myślenia prawopółkulowego do sekwencyjnego myślenia sylabowego (sekwencyjno-lewopółkulowego); Intensywne ćwiczenia ogólnorozwojowe Największą zaletą metody jest to, że wykorzystuje ona logikę przyswajania systemu językowego przez dziecko, a dzieci uczone tą metodą nie tylko potrafią czytać ze zrozumieniem, ale co ważne lubią czytać. Ćwiczenia ogólnorozwojowe są stałym elementem metody, przygotowują dziecko do nauki czytania i pisania. Gotowość do nauki czytania i pisania nie jest stanem, na który tylko czekamy, bowiem trzeba go wykształcić poprzez stwarzanie dzieciom warunków stymulujących ich rozwój. Sprawność zmysłu wzroku, słuchu podczas nauki czytania odgrywa podstawową rolę. Etapy metody: Etap I Od samogłosek prymarnych do sylaby otwartej Nauka odczytywania samogłosek, czyli liter A, E, I, O, U, Y oparta jest o prawopółkulowy, symultaniczny sposób przetwarzania informacji. Sposób ten polega na całościowym ujmowaniu obrazu znaku graficznego. Niezwykle ważne i przydatne podczas nauki odczytywania samogłosek są wizualizacje, czyli ruchy dłoni lub rąk. Zapoznanie dzieci z obrazem samogłosek odbywa się w trzech etapach:

6 POWTARZANIE (dzieci powtarzają głoski odczytywane przez nauczycielkę) ROZUMIENIE (dzieci pokazują zapisaną samogłoskę odczytaną przez nauczycielkę) SAMODZIELNE NAZYWANIE (dzieci czytają głośno wskazaną, zapisaną, wyjętą, wylosowaną z woreczka samogłoskę) W etapie rozumienia bardzo ważna jest zamiana ról, która powoduje, że dziecko chętnie powtarza by uczyć dorosłego, w ten sposób utrwala swoją wiedzę. Jeśli dzieci opanowały znajomość wszystkich samogłosek to przechodzimy do kolejnego etapu wprowadzamy sylaby otwarte, wyrażenia dźwiękonaśladowcze np., odgłosy zwierząt, pojazdów, narzędzi np. MU, BE, UHU, KU KU, BACH BACH. Po opanowaniu onomatopei (wyrażeń dźwiękonaśladowczych) stopniowo wprowadzamy nowe spółgłoski: P, M, B, L, F, W, T, D. Spółgłoski wprowadzamy zawsze w sylabach (np. PA, BE, LU) nigdy w izolacji. Dzieci poznają również proste wyrazy odczytywane globalnie np. MAMA, TATA, LALA, OKO, STOI, JE, PIJE. Kiedy dzieci opanują samogłoski, prymarne sylaby otwarte, wyrażenia dźwiękonaśladowcze i słowa odczytywane globalnie przechodzimy do etapu drugiego. Etap II Od sylaby otwartej do pierwszych wyrazów Na tym etapie poszerzamy zakres sylab otwartych, wykorzystując nowe spółgłoski: S, Z, K, G, J, N i tak jak w poprzednim etapie tworzymy z nich sylaby korzystamy także z zestawów samogłoska + sylaba otwarta (np. ANA, ENE). Posługujemy się znanymi już dzieciom wyrazami globalnymi oraz wprowadzamy nowe zbudowane z nowo poznanych sylab.

7 Etap III Czytanie sylab zamkniętych W trzeciej fazie będziemy pracować na sylabach otwartych i zamkniętych z poznanymi dotychczas spółgłoskami, czyli: p, m, b, l, t, d, f, w, s, z, k, g, j, n. Nowością na tym etapie są sylaby zamknięte np. LOL, NYK, MUK, itp. Świetnym treningiem jest nauka czytania na pseudo wyrazach np. ASOS, KITUME, które maja charakter abstrakcyjny i uniemożliwiają dziecku zgadywanie. Ilość poznanych sylab pozwala już na czytanie dłuższych zdań i tekstów. Etap IV Czytanie nowych sylab otwartych i zamkniętych Na tym etapie dzieci poznają dwuznaki SZ, RZ, CZ, DŻ, CH, DZ oraz spółgłoskę Ł. Dwuznaki i spółgłoskę Ł uczymy w sylabach otwartych i zamkniętych. Oczywiście nadal będą one realizowane w sylabach zamkniętych lub otwartych. Zwiększać będziemy ilość wyrazów czytanych globalnie oraz tekstów. Etap V Samodzielne czytanie tekstów Ostatni etap to głównie samodzielne czytanie tekstów, jednak nie oznacza to, że przestajemy pracować na materiale sylabowym. Nadal ćwiczymy czytanie sylab otwartych i zamkniętych, tym razem wprowadzając spółgłoski miękkie oraz samogłoski nosowe. Ćwiczenia na każdym z pięciu etapów czytania realizowane są wg reguły: powtarzanie rozumienie nazywanie.

8 Cele projektu Wspieranie dziecka w rozwijaniu umiejętności niezbędnych w przygotowaniu do czytania Podniesienie kompetencji językowej i komunikacyjnej dzieci Doskonalenie sprawności manualnej, analizy i syntezy wzrokowej oraz słuchowej Ćwiczenie pamięci symultanicznej i sekwencyjnej Stymulowanie rozwoju w zakresie spostrzegania, koncentracji uwagi, obserwowania i kojarzenia pojęć Rozbudzenie zainteresowania dzieci czytaniem poprzez twórcze działanie Budowanie pozytywnej motywacji dziecka Rozwijanie aktywnej postawy podczas zajęć Metody pracy Słowne (swobodna rozmowa, dialog, pogadanka, instrukcja słowna, objaśnianie) Oglądowe (pokaz, wzór, przykład) Aktywizujące (aktywność ruchowa, odkrywanie, poszukiwanie, przeżywanie i działanie) Ćwiczeń utrwalających (usprawnianie i utrwalanie zdobytych wcześniej doświadczeń i umiejętności) Formy pracy Zbiorowa Zespołowa

9 Indywidualna Środki dydaktyczne Pozycje książkowe Kocham czytać J. Cieszyńskiej Sylabki inaczej (zestaw do czytania sylab składający się z czarnych kartoników i białych napisów) Moje sylabki zestaw ćwiczeń do nauki czytania Układanki tematyczne- zestaw do ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej Pomoce wykonane przez nauczyciela Koperty z rozsypankami sylabowymi Koperty z zadaniami do wykonania Ilustracje tematyczne Historyjki obrazkowe Płyty Cd do zabaw ruchowych Karty pracy Przewidywane efekty Dzieci będą: Miały ukształtowaną gotowość do nauki czytania, która zapewni im lepszy start w edukacji szkolnej Nabędą większej pewności siebie Dokonywać analizy sylabowej wyrazów Dokonywać syntezy wyrazu wypowiedzianego sylabami Opowiadać, co przedstawia dany obrazek Budować zdania poprawne pod względem gramatycznym

10 Składać wyrazy z sylab Podejmować próby samodzielnego czytania (będą zmotywowane do nauki czytania) Ewaluacja projektu To działanie zmierzające do stwierdzenia, w jakim stopniu zamierzone cele zostały osiągnięte. Po rocznej realizacji proponowanych zajęć ewaluacja obejmie: Ankietę skierowaną do rodziców i dzieci Kontrolę pracy dzieci na zajęciach Opinię dyrektora Zajęcie otwarte dla rodziców zaprezentowanie umiejętności dzieci Realizacja projektu dokumentowana będzie zdjęciami, wybranymi scenariuszami oraz zapisami w dzienniku. Przykład praktycznego prowadzenia zajęć Temat: Utrwalenie umiejętności czytania samogłosek: A, O, E, I, Y, U (Ó). Cele: Doskonalenie umiejętności czytania samogłosek A, O, E, I, Y, U (Ó), ćwiczenie pamięci, kształtowanie sprawności manualnej, doskonalenie percepcji wzrokowej i słuchowej Przebieg zajęć 1. Zabawa, Jaki pojazd wydaje taki odgłos? Dzieci odsłuchują nagrane odgłosy samochodu, motocykla, karetki pogotowia, pociągu i odgadują je.

11 2. Odtworzenie wiersza z magnetofonu Samogłoski Poprzez miasta, poprzez wioski, Wiezie pociąg samogłoski. Koła nucą refren ten: a-e, a-e, a-e, a-e. Mknie przed siebie, w słońcu lśni Głośno gwiżdże: i, i, i, i. Pośród różnych dźwięków stu pociąg skrzypi: y-o-u, y-o-u, y-o-u. 3. Nauka na pamięć wiersza. Zwracanie uwagi na staranną wymowę dzieci, szczególnie na otwieranie buzi przy wymawianiu samogłosek. 4. Zabawa ruchowa. Każde dziecko otrzymuje kartonik z samogłoską. Dzieci tworzą pociąg, który wyrusza w podróż po Sali. W czasie jazdy wszyscy mówią poznany wierszyk z pokazywaniem. Pociąg zatrzymuje się przy stacjach: A, O, E, U (Ó), Y, I. Na stacji A wysiadają dzieci z samogłoską A itd. 5. Ćwiczenia w powtarzaniu, nazywaniu i rozumieniu samogłosek. 6. Zabawa słuchowo- ruchowa. Nauczycielka mówi wierszyk poruszając się po sali, dzieci wsiadają do pociągu, gdy usłyszą swoją samogłoskę. 7. Gra w parach. Dzieci wyciągają kartonik z samogłoską i odczytują ją. 8. Samogłoski powtarzaniem nazywanie i rozumienie, odwrócenie ról dzieci uczą nauczycielkę.

12 Literatura: 1. Cieszyńska J., Kocham uczyć czytać. Poradnik dla rodziców i nauczycieli, Kraków Cieszyńska J., Korendo M., Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka. Od noworodka do 6 roku życia, Kraków Cieszyńska J., Symultaniczno sekwencyjna wczesna nauka czytania, jako stymulacja rozwoju dzieci z zaburzeniami komunikacji językowej w: Porayski Pomsta J. ( red.), Mowa ijęzyk w perspektywie dydaktycznej, logopedycznej i rozwojowej, Warszawa Cieszyńska J., Nauka czytania krok po kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji, Kraków 2001.