Realizacja Ogólnopolskiego Programu Edukacyjnego Trzymaj Formę! wnioski z ewaluacji. Dr n. med. PRZEMYSŁAW BILIŃSKI GŁÓWNY INSPEKTOR SANITARNY

Transkrypt

1 Realizacja Ogólnopolskiego Programu Edukacyjnego Trzymaj Formę! wnioski z ewaluacji Dr n. med. PRZEMYSŁAW BILIŃSKI GŁÓWNY INSPEKTOR SANITARNY 1

2 Partnerzy programu: Agencja Rynku Rolnego Instytut Żywności i Żywienia Instytut Matki i Dziecka Polskie Towarzystwo Badań nad Otyłością Federacja Konsumentów Instytut Medycyny Wsi 2

3 Patroni honorowi: Ministerstwo Zdrowia Ministerstwo Edukacji Ministerstwo Sportu i Turystyki 3

4 Cele programu Trzymaj Formę! Cel główny: Zwiększenie świadomości dotyczącej wpływu żywienia i aktywności fizycznej na zdrowie wśród młodzieży w wieku lat Cele szczegółowe: pogłębienie wiedzy w zakresie znaczenia zbilansowanej diety i aktywności fizycznej dla organizmu człowieka kształtowanie postaw i zachowań związanych z prawidłowym żywieniem, odpowiednią jakością zdrowotną żywności i aktywnością fizyczną dostarczenie wiedzy i umiejętności korzystania z informacji zamieszczonych na opakowaniach produktów żywnościowych (czytanie etykiet) 4

5 ZAŁOŻENIA PODSTAWOWE Program realizowany jest metodą projektu Autorami projektu są przede wszystkim uczniowie przy merytorycznym wsparciu nauczycieli i zaangażowaniu środowisk lokalnych tj. rodziców i samorządów Realizacja projektów odbywa się podczas zajęć pozalekcyjnych lub w ramach ścieżki międzyprzedmiotowej (do 25 godzin) Konstrukcja programu dająca dużą swobodę wyboru sposobu jego realizacji, dzięki czemu poszczególne projekty są bardzo dobrze dopasowane do zainteresowań i możliwości uczniów 5

6 REALIZACJA PROGRAMU ODBYWA SIĘ: podczas zajęć lekcyjnych: 6

7 w czasie zajęć pozalekcyjnych 7

8 REALIZACJA PROGRAMU ODBYWA SIĘ: w trakcie eventów, działań i przedsięwzięć w środowiskach lokalnych: 8

9 ZASIĘG PROGRAMU LICZBA SZKÓŁ Liczba szkół w latach I Liczba szkół biorących udział w programie 8000 II III IV IV edycja V edycja V Do VI edycji w roku szkolnym 2011/12 przystąpiło I edycja II edycja III edycja szkół 9

10 ZASIĘG PROGRAMU LICZBA UCZNIÓW Liczba uczniów w latach ogółem Liczba uczniów II edycja III edycja I II I edycja IV edycja V edycja III IV V

11 MATERIAŁY EDUKACYJNE Poradnik dla nauczycieli zawiera: zalecenia żywieniowe wskazania w zakresie aktywności fizycznej zasady dobrych praktyk w zakresie higieny i bezpieczeństwa żywności w sklepikach szkolnych wskazania dotyczące rozszerzenia asortymentu zalecanych produktów żywieniowych w sklepikach szkolnych 11

12 MATERIAŁY EDUKACYJNE Broszura dla uczniów zawiera: wskazówki dotyczące żywienia oraz wskazówki odnoszące się do zwiększeni aktywności fizycznej 12

13 MATERIAŁY EDUKACYJNE Plakat przedstawiający Talerz Zdrowia uzgodniony przez Radę ds.diety, Aktywności Fizycznej i Zdrowia przy Ministrze Zdrowia sposób prezentacji całodziennego sposobu żywienia z uwzględnieniem proporcji pomiędzy poszczególnymi grupami produktów żywnościowych 13

14 MATERIAŁY EDUKACYJNE Dla potrzeb programu stworzona została strona internetowa Sekcje: dla młodzieży dla rodziców dla szkolnych koordynatorów programu 14

15 Materiały dla rodziców Udział rodziców, jako osób bezpośrednio kształtujących nawyki żywieniowe dzieci, jest niezbędny w edukacji dotyczącej zdrowego stylu życia. Nowe materiały edukacyjne skierowane do rodziców: Broszurka dotycząca zdrowego stylu życia pt. Rodzino, Trzymaj formę! Co Każdy rodzic wiedzieć powinien o żywieniu i aktywności fizycznej 15

16 Materiały edukacyjne dla rodziców Zawartość spójna z treściami merytorycznymi dla uczniów: Informacje na temat poszczególnych składników odżywczych Informacje na temat znakowania żywności Rola aktywności fizycznej w utrzymaniu zdrowia Spójne z zaleceniami opracowanymi przez Radę ds. Diety, Aktywności Fizycznej i Zdrowia przy Ministrze Zdrowia (obejmującymi Talerz Zdrowia, Dziesięcioro Przykazań Zdrowotnych) 16

17 Wnioski z badań zwyczajów żywieniowych i zdrowotnych młodzieży w wieku lat przeprowadzonych przez Główny Inspektorat Sanitarny w 2009 r. związane z realizacją programu Trzymaj Formę! 17

18 porównanie zachowań zdrowotnych młodzieży uczestniczących w programie Trzymaj Formę! (56%) i nie uczestniczących w tym programie (44%) na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w 2009 roku badania przeprowadzono na losowo wybranej reprezentatywnej próbie polskich nastolatków i ich rodziców w trakcie badań uzyskano 9360 (78%) ankiet wypełnionych przez młodzież oraz 6951 (58%) rodziców liczebności te pozwalają na wnioskowanie z dokładnością odpowiednio od 1,07% do 1,17 % 18

19 Wnioski ogólne: prawdopodobieństwo nadwagi i otyłości jest 1,7 krotnie wyższe wśród młodzieży z zaburzeniami spożywania pokarmów (dojadanie w dzień i w nocy, patologiczne odchudzanie, rzadsze spożywanie posiłków) prawdopodobieństwo nadwagi i otyłości jest 1,4-krotnie wyższe wśród chłopców niż wśród dziewcząt prawdopodobieństwo nadwagi i otyłości jest 1,2-krotnie niższe u gimnazjalistów uczestniczących w programie Trzymaj Formę niż u ich rówieśników nie uczestniczących w tym programie

20 Wnioski ogólne, cd: prawdopodobieństwo nadwagi i otyłości jest 2-krotnie niższe u młodzieży o przeciętnej lub wyższej samoocenie 75% dziewcząt o normalnym BMI chciałoby schudnąć, natomiast 75% chłopców chciałoby zwiększyć swoją wagę ciała jednocześnie 94% młodzieży akceptuje swój wygląd zewnętrzny

21 Inne efekty podejmowanej współpracy w ramach programu: Rozszerzenie asortymentu w sklepikach i bufetach szkolnych m.in. poprzez dodanie do oferty produktów śniadaniowych (kanapki, produkty mleczne), napojów (wody mineralne, soki owocowe i warzywne, napoje mleczne) oraz przekąsek (m.in. owoce świeże sezonowe, owoce suszone, orzeszki, migdały, nasiona, batony i ciasteczka zbożowe) Rozpropagowanie wśród ajentów sklepików szkolnych wymagań higieniczno-sanitarnych

22 Młodzież realizująca program Trzymaj Formę!: jest bardziej zadowolona z własnego wyglądu częściej spożywa 5 posiłków dziennie rzadziej dojada w ciągu nocy na podwieczorek rzadziej je słodycze częściej spożywa warzywa /surówki

23 Młodzież realizująca program Trzymaj Formę!: potrafi korzystać z etykiet zawartych na produktach żywnościowych (GDA) Oddzielna kampania społeczna w zakresie GDA prowadzona jest w Polsce od 2008 roku i do tej pory objęła swym zasięgiem ok. 8 milionów konsumentów

24 Aktywność fizyczna 38% badanych dzieci twierdzi, że regularnie uprawia jakąś dyscyplinę sportową Najczęściej są to: gra w piłkę nożną gra w piłkę siatkową pływanie 70% spośród dzieci realizujących program sport uprawia rekreacyjnie

25 Dalsze działania w ramach Programu podjęcie szerokiej współpracy przy realizacji programu samorządami z Niewątpliwa rola samorządów w kształtowaniu wśród dzieci i młodzieży oraz ich rodziców prozdrowotnych zachowań, promocji zdrowia i aktywności fizycznej. Koordynacja działań w zakresie edukacji dotyczącej zdrowego stylu życia obejmującej prawidłowo zbilansowaną dietę i aktywność fizyczną przyczynia się do efektywniejszego kształtowania prozdrowotnych nawyków. Partnerstwo samorządów w programie Trzymaj Formę! nie wiąże się z koniecznością poniesienia przez nie jakichkolwiek nakładów finansowych - wkład samorządu polega na promocji programu. W 2010 r. podpisano umowę z prezydentem miasta Kraków dotyczącą wspólnego prowadzenia i promowania programu Trzymaj Formę. Program stał się oficjalnym programem edukacyjnym miasta Kraków.

26 Informacja dot. kontroli NIK Kontrola pn. Realizacja zadań w zakresie zapobiegania nadwadze i otyłości u dzieci i młodzieży szkolnej (nr P/10/190). Kontrolą objęto lata (do 31 marca 2011 r.). celem kontroli była ocena działań właściwych organów administracji rządowej i samorządowej oraz szkół publicznych w zakresie zapobiegania nadwadze i otyłości u dzieci i młodzieży szkolnej. Kontrolą objęto m. in. 52 szkoły publiczne w tym 25 szkół podstawowych, 20 gimnazjów, 7 szkół ponadgimnazjalnych na terenie 10 województw. Program Trzymaj Formę! realizowany był w 24 skontrolowanych szkołach (46%) z tego w 6 podstawowych (24%) i 18 gimnazjach (90%) Program Mleko w szkole był realizowany w 13 skontrolowanych szkołach (25%) z tego w 11 szkołąch podastawowych i 2 gimnazjach. Program Owoce w szkole - realizowało 11 szkół podstawowych (44%). Program Warzywa i owoce za darmo - realizowany był w 4 szkołach podstawowych (8%).

27 Dziękuję za uwagę 27