METODOLOGIA HISTORII ĆWICZENIA STUDIA NIESTACJONARNE II STOPNIA I ROK

Transkrypt

1 dr Barbara Klassa METODOLOGIA HISTORII ĆWICZENIA STUDIA NIESTACJONARNE II STOPNIA I ROK Podręczniki: Moszczeńska W., Metodologii historii zarys krytyczny, wyd. 2, Warszawa Topolski J., Metodologia historii, wyd. 3, Warszawa Historia i metodologia historii. Przedmiot badań historycznych (3 h) - co to jest nauka - co to jest metodologia nauk - specyfika metodologii historii - dawne podejście do badań historycznych - współczesna metodologia historii cele i zadania - co to jest fakt historyczny - przedmiot a problematyka badań - historia jako wybór problem obiektywizmu - aktualne tendencje tematyczne i problemowe w historiografii - tok procesu badawczego Brzeziński J., O pożytkach płynących z nauki metodologii, w: Świat historii. Prace z metodologii historii i historii historiografii dedykowane Jerzemu Topolskiemu z okazji siedemdziesięciolecia urodzin, red. W. Wrzosek, Poznań Lelewel J., Jakim ma być historyk?, w: Historycy o historii, wyd. M.H. Serejski, t. 1, Warszawa Pomorski J., Jak uprawiać metodologię historii? Wokół koncepcji Jerzego Topolskiego, w: Światopoglądy historiograficzne, red. J. Pomorski, Lublin Pomorski J., O klasycznym i teoretycznym pojmowaniu przedmiotu poznania historycznego, "Historyka", t. 13, Topolski J., Świat bez historii, Poznań 1998, s Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1998, s Definicja i klasyfikacja źródeł historycznych. Krytyka zewnętrzna źródeł. (2 h)

2 2 - na czym polega pośredniość poznania historycznego - definicje źródeł - metodologiczne problemy klasyfikacji źródeł historycznych - fakt historyczny a źródło historyczne - krytyka zewnętrzna źródła (pochodzenie czas i miejsce powstania, autorstwo, jednorodność) Kowalski K.M., Artefakty jako źródła poznania. Studium z teorii nauki historycznej, wyd. 2, Gdańsk 1996, s Skibiński E., Źródło jako rzecz, w: Ad fontes. O naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław Warszawa 1998, s Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1998, s Wrzosek W., Losy źródła historycznego (refleksje na marginesie idei R.G. Colingwooda), w: Świat historii. Prace z metodologii historii i historii historiografii dedykowane Jerzemu Topolskiemu z okazji siedemdziesięciolecia urodzin, red. W. Wrzosek, Poznań Krytyka wewnętrzna źródeł. Analiza źródeł. (3 h) - wiarogodność w rozumieniu J. Topolskiego a pojęcie stopnia i zasięgu kompetencji źródła W. Moszczeńskiej - znaczenie falsyfikatów w badaniach historycznych - czytelność naukowa źródeł - słowo jego funkcja i relacja do rzeczywistości Liman K., Czy słowo w źródle historycznym zawsze odsyła do zjawisk rzeczywistych otaczającego nas świata?, w: Werbalne i pozawerbalne środki wyrazu w źródle historycznym, Lublin Rosik S., O tym, jak kronikarz Thietmar w relacji o Bolesławie Chrobrym wspiął się na wyżyny obiektywizmu, czyli na tropie intencji autora w świecie tekstu, w: Ad fontes. O naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław Samsonowicz H., O historii prawdziwej. Mity, legendy i podania jako źródło historyczne, Gdańsk 1997 (wybrany rozdział). Stelmach R., O celowości i metodach fałszowania źródeł dyplomatycznych na średniowiecznym Śląsku, w: Ad fontes. O naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław Wojtkowiak Z., Nauki pomocnicze historii najnowszej. Źródłoznawstwo. Źródła narracyjne, cz. 1, Pamiętnik, tekst literacki, Poznań 2003, s

3 3 Wrabec J., Niektóre współczesne poglądy na dzieło sztuki jako źródło historyczne, w: Ad fontes. O naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław Metody ustalania faktów historycznych. Wiedza pozaźródłowa i jej rola w procesie badawczym. (3 h) - omówienie podstawowych metod ustalania faktów historycznych - wiedza pozaźródłowa czym jest, rodzaje i składniki - źródła wiedzy pozaźródłowej - wiedza potoczna, zdrowy rozsądek i wiedza naukowa Daren F., O zastosowaniu komparatystyki w badaniach historycznych, w: Między historią a teorią. Refleksje nad problematyką dziejów i wiedzy historycznej, red. M. Drozdowski, Warszawa Poznań Szymański J., O potrzebie stosowania metod filologicznych w badaniach historycznych, "Historyka", t. 7, Procedury wyjaśniania w historii. - rozumienie a wyjaśnianie - rodzaje wyjaśniania - ogólna procedura wyjaśniania - warunki wystarczające, niezbędne, sprzyjające i przeszkadzające - wyjaśnianie genetyczne czy opis genetyczny Topolski J., Jak się pisze i rozumie historię, wyd. 2, Warszawa 1998, s Topolski J., Teoria wiedzy historycznej, Poznań 1983, s Topolski J., Wolność i przymus w tworzeniu historii, Poznań 2004, s Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1998, s

4 4 dr Barbara Klassa METODOLOGIA HISTORII ĆWICZENIA STUDIA STACJONARNE II STOPNIA I ROK Podręczniki: Moszczeńska W., Metodologii historii zarys krytyczny, wyd. 2, Warszawa Topolski J., Metodologia historii, wyd. 3, Warszawa Historia i metodologia historii - co to jest nauka - co to jest metodologia nauk - specyfika metodologii historii - dawne podejście do badań historycznych - współczesna metodologia historii cele i zadania Brzeziński J., O pożytkach płynących z nauki metodologii, w: Świat historii. Prace z metodologii historii i historii historiografii dedykowane Jerzemu Topolskiemu z okazji siedemdziesięciolecia urodzin, red. W. Wrzosek, Poznań Julkowska V., Kiedy historyk bywa zakłopotany czyli rozmowy Jerzego Topolskiego z dziećmi o historii, w: Światopoglądy historiograficzne, red. J. Pomorski, Lublin Lelewel J., Jakim ma być historyk?, w: Historycy o historii, wyd. M.H. Serejski, t. 1, Warszawa Pomorski J., Jak uprawiać metodologię historii? Wokół koncepcji Jerzego Topolskiego, w: Światopoglądy historiograficzne, red. J. Pomorski, Lublin Pomorski J., Metodologiczne boje o historię, w: Między historią a teorią. Refleksje nad problematyką dziejów i wiedzy historycznej, red. M. Drozdowski, Warszawa - Poznań Topolski J., Świat bez historii, Poznań 1998, s Przedmiot badań historycznych. - co to jest fakt historyczny - przedmiot a problematyka badań - historia jako wybór problem obiektywizmu - aktualne tendencje tematyczne i problemowe w historiografii - tok procesu badawczego

5 5 Pomorski J., O klasycznym i teoretycznym pojmowaniu przedmiotu poznania historycznego, "Historyka", t. 13, Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1998, s Definicja i klasyfikacja źródeł historycznych. Krytyka zewnętrzna źródeł. - na czym polega pośredniość poznania historycznego - definicje źródeł - metodologiczne problemy klasyfikacji źródeł historycznych - fakt historyczny a źródło historyczne - krytyka zewnętrzna źródła (pochodzenie czas i miejsce powstania, autorstwo, jednorodność) Kowalski K.M., Artefakty jako źródła poznania. Studium z teorii nauki historycznej, wyd. 2, Gdańsk 1996, s Skibiński E., Źródło jako rzecz, w: Ad fontes. O naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław Warszawa 1998, s Toplski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1998, s Wrzosek W., Losy źródła historycznego (refleksje na marginesie idei R.G. Colingwooda), w: Świat historii. Prace z metodologii historii i historii historiografii dedykowane Jerzemu Topolskiemu z okazji siedemdziesięciolecia urodzin, red. W. Wrzosek, Poznań Krytyka wewnętrzna źródeł. - wiarogodność w rozumieniu J. Topolskiego a pojęcie stopnia i zasięgu kompetencji źródła W. Moszczeńskiej - znaczenie falsyfikatów w badaniach historycznych - czytelność naukowa źródeł - słowo jego funkcja i relacja do rzeczywistości Liman K., Czy słowo w źródle historycznym zawsze odsyła do zjawisk rzeczywistych otaczającego nas świata?, w: Werbalne i pozawerbalne środki wyrazu w źródle historycznym, Lublin Samsonowicz H., O historii prawdziwej. Mity, legendy i podania jako źródło historyczne, Gdańsk 1997 (wybrany rozdział). Stelmach R., O celowości i metodach fałszowania źródeł dyplomatycznych na średniowiecznym Śląsku, w: Ad fontes. O naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2004.

6 6 9. Analiza źródeł. Rosik S., O tym, jak kronikarz Thietmar w relacji o Bolesławie Chrobrym wspiął się na wyżyny obiektywizmu, czyli na tropie intencji autora w świecie tekstu, w: Ad fontes. O naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław Wojtkowiak Z., Nauki pomocnicze historii najnowszej. Źródłoznawstwo. Źródła narracyjne, cz. 1, Pamiętnik, tekst literacki, Poznań 2003, s Wrabec J., Niektóre współczesne poglądy na dzieło sztuki jako źródło historyczne, w: Ad fontes. O naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław Metody ustalania faktów historycznych. - omówienie podstawowych metod ustalania faktów historycznych Daren F., O zastosowaniu komparatystyki w badaniach historycznych, w: Między historią a teorią. Refleksje nad problematyką dziejów i wiedzy historycznej, red. M. Drozdowski, Warszawa Poznań Szymański J., O potrzebie stosowania metod filologicznych w badaniach historycznych, "Historyka", t. 7, Wiedza pozaźródłowa i jej rola w procesie badawczym - wiedza pozaźródłowa czym jest, rodzaje i składniki - źródła wiedzy pozaźródłowej - wiedza potoczna, zdrowy rozsądek i wiedza naukowa 12. Procedury wyjaśniania w historii. - rozumienie a wyjaśnianie - rodzaje wyjaśniania - ogólna procedura wyjaśniania - warunki wystarczające, niezbędne, sprzyjające i przeszkadzające - wyjaśnianie genetyczne czy opis genetyczny Topolski J., Jak się pisze i rozumie historię, wyd. 2, Warszawa 1998, s Topolski J., Teoria wiedzy historycznej, Poznań 1983, s Topolski J., Wolność i przymus w tworzeniu historii, Poznań 2004, s Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1998, s

7 7 13. Teoria modeli historycznych. Weryfikacja. - pojęcie modelowania w historii - rodzaje modeli - modele jako narzędzia narracji - kryteria sprawdzania - znaczenie eksperymentu w historii Topolski J., Teoria wiedzy historycznej, Poznań 1983, s , Narracja historyczna narzędzia, zdania i prawa historyczne, oceny. (2 zajęcia) - cechy narracji historycznej - narzędzia narracji - modele jako narzędzia narracji - język narracji historycznej - rodzaje zdań historycznych - prawa w historii a prawa nauki - językowe i pozajęzykowe formy oceny Bobińska C., Generalizacja historyczna, "Historyka", t. 4, Buksiński T., Twierdzenia ogólne w naukach historycznych i społecznych, w: Między historią a teorią. Refleksje nad problematyką dziejów i wiedzy historycznej, red. M. Drozdowski, Warszawa Poznań Mańkowski Z., Postęp w procesie dziejowym kontrowersje, w: Świat historii. Prace z metodologii historii i historii historiografii dedykowane Jerzemu Topolskiemu z okazji siedemdziesięciolecia urodzin, red. W. Wrzosek, Poznań Topolski J., Świat bez historii, wyd. 2, Poznań 1998, s Topolski J., Teoria wiedzy historycznej, Poznań 1983, s Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1998, s Mity i koncepcje teoretyczne w narracji historycznej. - pojęcie mitu w narracji - rodzaje mitów w historiografii - mechanizm powstawania mitów - przykłady mitów i ich funkcjonowania Grabski A.F., Historiografia mitotwórstwo mitoburswto, w: Historia mity interpretacje, red. A. Barszczewska Krupa, Łódź 1996.

8 8 Warszawa 1998, s , Topolski J., Mity a problem prawdy historycznej, w: Historia mity interpretacje, red. A. Barszczewska Krupa, Łódź Topolski J., Wolność i przymus w tworzeniu historii, Poznań 2004, s Czas i przestrzeń w historii. - narracja synchroniczna i diachroniczna - znaczenie periodyzacji - regiony historyczne - co to jest historia powszechna Kula M., Zegarek historyka, Warszawa Łepkowski T., Przestrzeń i czasoprzestrzeń a rozumienie historii, "Historyka", t. 10, Mączak A., Czas kupca, Kościoła i badacza, "Historyka", t. 10, Warszawa 1998, s Prawda i obiektywizm w historii. - co to jest prawda historyczna - klasyczna koncepcja prawdy - konstruowanie czy rekonstruowanie przeszłości Appleby J., Hunt L., Jacob M., Powiedzieć prawdę o historii, Poznań 2000, s Pałubicka A., Narodziny nowoczesnego pojmowania obiektywności, w: Świat historii. Prace z metodologii historii i historii historiografii dedykowane Jerzemu Topolskiemu z okazji siedemdziesięciolecia urodzin, red. W. Wrzosek, Poznań Warszawa 1998, s Topolski J., Teoria wiedzy historycznej, Poznań 1983, s Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1998, s. 9-31,

9 9 dr Barbara Klassa METODOLOGIA HISTORII ĆWICZENIA STUDIA STACJONARNE I STOPNIA ARCHIWISTYKA III ROK Podręczniki: Moszczeńska W., Metodologii historii zarys krytyczny, wyd. 2, Warszawa Topolski J., Metodologia historii, wyd. 3, Warszawa Historia i metodologia historii - co to jest nauka - co to jest metodologia nauk - specyfika metodologii historii - dawne podejście do badań historycznych - współczesna metodologia historii cele i zadania Brzeziński J., O pożytkach płynących z nauki metodologii, w: Świat historii. Prace z metodologii historii i historii historiografii dedykowane Jerzemu Topolskiemu z okazji siedemdziesięciolecia urodzin, red. W. Wrzosek, Poznań Lelewel J., Jakim ma być historyk?, w: Historycy o historii, wyd. M.H. Serejski, t. 1, Warszawa Pomorski J., Jak uprawiać metodologię historii? Wokół koncepcji Jerzego Topolskiego, w: Światopoglądy historiograficzne, red. J. Pomorski, Lublin Pomorski J., Metodologiczne boje o historię, w: Między historią a teorią. Refleksje nad problematyką dziejów i wiedzy historycznej, red. M. Drozdowski, Warszawa - Poznań Topolski J., Świat bez historii, Poznań 1998, s Przedmiot badań historycznych. - co to jest fakt historyczny - przedmiot a problematyka badań - historia jako wybór problem obiektywizmu - aktualne tendencje tematyczne i problemowe w historiografii - tok procesu badawczego Pomorski J., O klasycznym i teoretycznym pojmowaniu przedmiotu poznania historycznego, "Historyka", t. 13, Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1998, s

10 Definicja i klasyfikacja źródeł historycznych. Krytyka zewnętrzna źródeł. - na czym polega pośredniość poznania historycznego - definicje źródeł - metodologiczne problemy klasyfikacji źródeł historycznych - fakt historyczny a źródło historyczne - krytyka zewnętrzna źródła (pochodzenie czas i miejsce powstania, autorstwo, jednorodność) Kowalski K.M., Artefakty jako źródła poznania. Studium z teorii nauki historycznej, wyd. 2, Gdańsk 1996, s Skibiński E., Źródło jako rzecz, w: Ad fontes. O naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław Warszawa 1998, s Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1998, s Wrzosek W., Losy źródła historycznego (refleksje na marginesie idei R.G. Colingwooda), w: Świat historii. Prace z metodologii historii i historii historiografii dedykowane Jerzemu Topolskiemu z okazji siedemdziesięciolecia urodzin, red. W. Wrzosek, Poznań Krytyka wewnętrzna źródeł. - wiarogodność w rozumieniu J. Topolskiego a pojęcie stopnia i zasięgu kompetencji źródła W. Moszczeńskiej - znaczenie falsyfikatów w badaniach historycznych - czytelność naukowa źródeł - słowo jego funkcja i relacja do rzeczywistości Liman K., Czy słowo w źródle historycznym zawsze odsyła do zjawisk rzeczywistych otaczającego nas świata?, w: Werbalne i pozawerbalne środki wyrazu w źródle historycznym, Lublin Samsonowicz H., O historii prawdziwej. Mity, legendy i podania jako źródło historyczne, Gdańsk 1997 (wybrany rozdział). Stelmach R., O celowości i metodach fałszowania źródeł dyplomatycznych na średniowiecznym Śląsku, w: Ad fontes. O naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław Analiza źródeł. Rosik S., O tym, jak kronikarz Thietmar w relacji o Bolesławie Chrobrym wspiął się na wyżyny obiektywizmu, czyli na tropie intencji autora w świecie tekstu, w: Ad fontes. O naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2004.

11 11 Wojtkowiak Z., Nauki pomocnicze historii najnowszej. Źródłoznawstwo. Źródła narracyjne, cz. 1, Pamiętnik, tekst literacki, Poznań 2003, s Wrabec J., Niektóre współczesne poglądy na dzieło sztuki jako źródło historyczne, w: Ad fontes. O naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław Metody ustalania faktów historycznych. - omówienie podstawowych metod ustalania faktów historycznych Daren F., O zastosowaniu komparatystyki w badaniach historycznych, w: Między historią a teorią. Refleksje nad problematyką dziejów i wiedzy historycznej, red. M. Drozdowski, Warszawa Poznań Szymański J., O potrzebie stosowania metod filologicznych w badaniach historycznych, "Historyka", t. 7, Wiedza pozaźródłowa i jej rola w procesie badawczym - wiedza pozaźródłowa czym jest, rodzaje i składniki - źródła wiedzy pozaźródłowej - wiedza potoczna, zdrowy rozsądek i wiedza naukowa 24. Procedury wyjaśniania w historii. - rozumienie a wyjaśnianie - rodzaje wyjaśniania - ogólna procedura wyjaśniania - warunki wystarczające, niezbędne, sprzyjające i przeszkadzające - wyjaśnianie genetyczne czy opis genetyczny Topolski J., Jak się pisze i rozumie historię, wyd. 2, Warszawa 1998, s Topolski J., Teoria wiedzy historycznej, Poznań 1983, s Topolski J., Wolność i przymus w tworzeniu historii, Poznań 2004, s Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1998, s Teoria modeli historycznych. Weryfikacja. - pojęcie modelowania w historii - rodzaje modeli - modele jako narzędzia narracji

12 12 - kryteria sprawdzania - znaczenie eksperymentu w historii Topolski J., Teoria wiedzy historycznej, Poznań 1983, s , Narracja historyczna narzędzia, zdania i prawa historyczne, oceny. (2 zajęcia) - cechy narracji historycznej - narzędzia narracji - modele jako narzędzia narracji - język narracji historycznej - rodzaje zdań historycznych - prawa w historii a prawa nauki - językowe i pozajęzykowe formy oceny Bobińska C., Generalizacja historyczna, "Historyka", t. 4, Buksiński T., Twierdzenia ogólne w naukach historycznych i społecznych, w: Między historią a teorią. Refleksje nad problematyką dziejów i wiedzy historycznej, red. M. Drozdowski, Warszawa Poznań Mańkowski Z., Postęp w procesie dziejowym kontrowersje, w: Świat historii. Prace z metodologii historii i historii historiografii dedykowane Jerzemu Topolskiemu z okazji siedemdziesięciolecia urodzin, red. W. Wrzosek, Poznań Topolski J., Świat bez historii, wyd. 2, Poznań 1998, s Topolski J., Teoria wiedzy historycznej, Poznań 1983, s Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1998, s Mity i koncepcje teoretyczne w narracji historycznej. - pojęcie mitu w narracji - rodzaje mitów w historiografii - mechanizm powstawania mitów - przykłady mitów i ich funkcjonowania Grabski A.F., Historiografia mitotwórstwo mitoburswto, w: Historia mity interpretacje, red. A. Barszczewska Krupa, Łódź Warszawa 1998, s , Topolski J., Mity a problem prawdy historycznej, w: Historia mity interpretacje, red. A. Barszczewska Krupa, Łódź Topolski J., Wolność i przymus w tworzeniu historii, Poznań 2004, s

13 Czas i przestrzeń w historii. - narracja synchroniczna i diachroniczna - znaczenie periodyzacji - regiony historyczne - co to jest historia powszechna Kula M., Zegarek historyka, Warszawa Łepkowski T., Przestrzeń i czasoprzestrzeń a rozumienie historii, "Historyka", t. 10, Mączak A., Czas kupca, Kościoła i badacza, "Historyka", t. 10, Warszawa 1998, s Prawda i obiektywizm w historii. - co to jest prawda historyczna - klasyczna koncepcja prawdy - konstruowanie czy rekonstruowanie przeszłości Appleby J., Hunt L., Jacob M., Powiedzieć prawdę o historii, Poznań 2000, s Pałubicka A., Narodziny nowoczesnego pojmowania obiektywności, w: Świat historii. Prace z metodologii historii i historii historiografii dedykowane Jerzemu Topolskiemu z okazji siedemdziesięciolecia urodzin, red. W. Wrzosek, Poznań Warszawa 1998, s Topolski J., Teoria wiedzy historycznej, Poznań 1983, s Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1998, s. 9-31,