Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro

Transkrypt

1 Adam Tochmański / Przewodniczący Koalicji na rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności, Dyrektor Departamentu Systemu Płatniczego w Narodowym Banku Polskim Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro Warszawa / 5 kwietnia 2016 r.

2 2 Cel prezentacji 1) Porównanie w czasie, czyli: - gdzie byliśmy wczoraj, czyli głównie lat temu, - gdzie jesteśmy dziś, tj. według danych za lata , - gdzie będziemy jutro, tj. głównie w 2020 roku i kolejnych kilku latach. 2) Porównanie w przestrzeni, czyli wskazanie rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej. 3) Porównanie - na przykładzie wybranych wskaźników rozwoju - najważniejszych obszarów obrotu bezgotówkowego, tj.: - infrastruktury płatniczej (Co posiadamy?), - wykorzystania bezgotówkowych instrumentów płatniczych (Jak wykorzystujemy posiadaną infrastrukturę?), - pieniądza gotówkowego i bezgotówkowego (Jaki to ma skutek na formy pieniądza?)

3 3 Spis treści 1 2 Infrastruktura płatnicza Rachunki bankowe Karty płatnicze Sieć akceptacji elektronicznych instrumentów płatniczych Wykorzystanie bezgotówkowych instrumentów płatniczych Transakcje dokonane kartami płatniczymi Polecenia przelewu Transakcje dokonane bezgotówkowymi instrumentami płatniczymi Innowacyjne instrumenty i usługi płatnicze 3 Ilość pieniądza gotówkowego 4 Wnioski - Gdzie byliśmy? Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy?

4 4 Spis treści 1 2 Infrastruktura płatnicza Rachunki bankowe Karty płatnicze Sieć akceptacji elektronicznych instrumentów płatniczych Wykorzystanie bezgotówkowych instrumentów płatniczych Transakcje dokonane kartami płatniczymi Polecenia przelewu Transakcje dokonane bezgotówkowymi instrumentami płatniczymi Innowacyjne instrumenty i usługi płatnicze 3 Ilość pieniądza gotówkowego 4 Wnioski - Gdzie byliśmy? Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy?

5 Miejscowość / 2 września 2013

6 6 Liczba rachunków bankowych na jednego mieszkańca w latach ,00 1,91 1,80 1,60 1,40 1,20 1,00 0,80 1,51 1,50 1,52 1,52 1,46 1,52 1,39 1,39 1,41 1,49 1,35 1,41 1,40 1,35 1,38 1,20 1,25 1,20 1,20 1,21 1,21 1,21 1,30 1,14 1,27 [WARTOŚĆ] 1,21 1,20 1,21 1,08 1,04 1,04 1,05 [WARTOŚĆ] 1,04 1,12 1,08 1,08 1,06 1,08 1,06 1,04 1,04 1,04 1,04 1,05 1,04 1,03 0,97 1,00 1,62 1,57 1,60 1,57 1,42 1,29 Polska Strefa Euro UE Strefa Euro* UE* UE*; Strefa Euro* - średnia skorygowana, wyliczona jako średnia spośród krajów, które udostępniły dane 0,60 0,45 0,48 0,52 0,58 0,62 0,67 0, Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

7 Finlandia Grecja Litwa Wielka Brytania Szwecja Łotwa Słowacja Holandia Irlandia belgia Słowenia EU 1,16 Francja Niemcy Strefa Euro 1,01 Austria Czechy Węgry Polska 0,63 Hiszpania Malta Cypr Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro Liczba rachunków bankowych na 1 mieszkańca w krajach Unii Europejskiej w 2006 r. 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 1 Źródło: ECB Statistical Data Warehouse

8 2,59 2,59 2,33 2,05 1,9 1,84 1,8 1,76 1,69 1,6 1,58 1,57 1,33 1,22 1,19 1,11 1,01 3,13 3,12 2,8 3 9,77 Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro 8 Liczba rachunków bankowych na jednego mieszkańca w poszczególnych krajach UE w 2014 r. 10 7,5 5 2,5 Średnia dla 22 krajów UE *: 1,9 Średnia UE: 1,29 0 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse Brak danych dla Bułgarii, Chorwacji, Austrii, Rumunii, Szwecji i Wielkiej Brytanii.

9 9 Udział rachunków z dostępem do przez Internet we wszystkich rachunkach w 2014 r. [1] Szwecja [2] Holandia [3] Łotwa [4] Estonia [5] Słowacja [6] Belgia [7] Finlandia [8] Węgry [9] Włochy [10] Malta [11] Litwa Średnia UE [12] Polska [13] Czechy [14] Dania [15] Austria [16] Hiszpania [17] Niemcy [18] Irlandia [19] Luksemburg [20] Portugalia [21] Słowenia [22] Grecja [23] Rumunia [24] Bułgaria [25] Cypr 35,01% 32,47% 29,26% 25,75% 24,31% 62,88% 60,59% 60,23% 59,14% 57,82% 57,23% 56,10% 55,26% 53,30% 48,31% 46,66% Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse Brak danych dla: Francji, Wielkiej Brytanii, Chorwacji. 90,93% 87,50% 85,08% 80,61% 78,74% 78,54% 78,47% 77,58% 76,80% 76,73% 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% 90,00% 100,00%

10 Miejscowość / 2 września 2013

11 Miejscowość / 2 września 2013

12 12 Odsetek osób posiadających rachunki (ubankowienie) 100% 95% 90% 87% (2011 r.) 90% (2014 r.) 93%? 85% 84%- 90% (2020 r.) 80% 75% 78% (2014 r.) Polska UE (średnia) 70% 65% 60% 70% (2011 r.) Wczoraj Dziś Jutro Źródło: 1) A. Demirguc-Kunt, L. Klapper, Measuring Financial Inclusion, World Bank Group, Policy Research Working Paper 6025, April 2012, badanie dla osób od 15 roku życia; 2) A. Demirguc-Kunt, L. Klapper, D. Singer, P. Van Oudheusden, The Global Findex Database 2014, World Bank Group, Policy Research Working Paper 7255, April 2015, badanie dla osób od 15 roku życia; 3) Program Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego w Polsce na lata , grudzień 2015 r., prognoza dla osób powyżej 18 lat.

13 13 Spis treści 1 2 Infrastruktura płatnicza Rachunki bankowe Karty płatnicze Sieć akceptacji elektronicznych instrumentów płatniczych Wykorzystanie bezgotówkowych instrumentów płatniczych Transakcje dokonane kartami płatniczymi Polecenia przelewu Transakcje dokonane bezgotówkowymi instrumentami płatniczymi Innowacyjne instrumenty i usługi płatnicze 3 Ilość pieniądza gotówkowego 4 Gdzie byliśmy? Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy?

14 14 Liczba wydanych kart płatniczych na jednego mieszkańca w latach ,8 1,6 1,4 1,2 1,18 1,25 1,31 1,22 1,33 1,30 1,37 1,34 1,41 1,42 1,46 1,46 1,45 1,44 1,45 1,49 1,50 1,45 1,47 1,44 1,42 1,43 1,44 1,44 Polska Strefa Euro 1,0 0,8 1,06 1,11 1,14 1,16 0,63 0,70 0,79 0,87 0,83 0,83 0,86 0,90 0,94 UE 0,6 0,4 0,38 0,45 0,41 0,47 0,53 0, Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

15 Wielka Brytania Luksemburg Holandia Portugalia Finlandia Hiszpania Belgia Słowenia Szwecja EU 1,38 Strefa Euro 1,34 Niemcy Malta Francja Estonia Grecja Włochy Cypr Austria Litwa Dania Irlandia Łotwa Węgry Czechy Słowacja Polska 0,63 Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro Liczba wydanych kart płatniczych na 1 mieszkańca w krajach Unii Europejskiej w 2006 r. 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 1 Żródło: ECB Statistical Data Warehouse

16 0,72 1,04 1,64 1,63 1,58 1,53 1,46 1,42 1,38 1,34 1,29 1,22 1,21 1,2 1,18 1, ,97 0,94 0,9 1,79 2 1,97 1,96 2,28 2,46 3,8 Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro 16 Liczba wydanych kart płatniczych na jednego mieszkańca w poszczególnych krajach UE w 2014 r. 4 3,5 3 2,5 2 1,5 Średnia UE: 1,5 1 0,5 0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

17 17 Liczba kart płatniczych na 1 mieszkańca 2 1,8 1,82? 1,6 1,4 1,5 (2014 r.) 1,2 1 0,8 1,18 (2001 r.) 0,94 (2014 r.) 1,04 (2020 r.) Polska UE (średnia) 0,6 0,4 0,2 0,38 (2001 r.) 0 Wczoraj Dziś Jutro Źródło: 1) Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów UE za rok 2014 r., 2) Program Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego w Polsce na lata , grudzień 2015 r.

18 18 Spis treści 1 2 Infrastruktura płatnicza Rachunki bankowe Karty płatnicze Sieć akceptacji elektronicznych instrumentów płatniczych Wykorzystanie bezgotówkowych instrumentów płatniczych Transakcje dokonane kartami płatniczymi Polecenia przelewu Transakcje dokonane bezgotówkowymi instrumentami płatniczymi Innowacyjne instrumenty i usługi płatnicze 3 Ilość pieniądza gotówkowego 4 Wnioski - Gdzie byliśmy? Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy?

19 19 Liczba urządzeń akceptujących elektroniczne instrumenty płatnicze (terminali POS oraz imprinterów) na 1 mln mieszkańców w latach Polska Strefa Euro UE Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

20 Łotwa Niemcy Litwa Czechy Malta Szwecja Finlandia Dania Włochy Grecja Luksemburg Francja Wielka Brytania Cypr Strefa Euro Słowenia Portugalia EU Holandia Irlandia Austria Belgia Estonia Polska Węgry Słowacja Hiszpania Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro Liczba urządzeń akceptujących elektroniczne instrumenty płatnicze (terminali POS oraz imprinterów) na milion mieszkańców w 2006 r Żródło: ECB Statistical Data Warehouse

21 Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro 21 Liczba urządzeń akceptujących elektroniczne instrumenty płatnicze (terminali POS) na 1 mln mieszkańców w poszczególnych krajach UE w 2014 r Średnia UE : Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

22 22 Spis treści 1 2 Infrastruktura płatnicza Rachunki bankowe Karty płatnicze Sieć akceptacji elektronicznych instrumentów płatniczych Wykorzystanie bezgotówkowych instrumentów płatniczych Transakcje dokonane kartami płatniczymi Polecenia przelewu Transakcje dokonane bezgotówkowymi instrumentami płatniczymi Innowacyjne instrumenty i usługi płatnicze 3 Ilość pieniądza gotówkowego 4 Wnioski - Gdzie byliśmy? Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy?

23 23 Liczba transakcji bezgotówkowych dokonanych kartami płatniczymi na jednego mieszkańca w latach , , ,7 44,7 37,3 38,5 35,9 28,8 2,3 3,2 4,1 46,0 41,9 5,3 50,1 46,2 6,9 54,2 49,5 9,3 55,4 52,6 12,1 59,5 56,1 15,1 63,3 58,2 18,5 68,2 62,5 21,9 74,0 66,8 26,6 79,1 70,8 31,6 76,1 37,6 80,1 48,7 Polska Strefa Euro UE Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

24 Wielka Brytania UE 54,17 Słowenia Finlandia Dania Szwecja Holandia Francja Luksemburg Estonia Belgia Portugalia Strefa Euro 49,17 Irlandia Hiszpania Austria Niemcy Cypr Łotwa Włochy Litwa Malta Węgry Polska 9,28 Czechy Słowacja Grecja Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro Liczba transakcji kartami płatniczymi na 1 mieszkańca w krajach Unii Europejskiej w 2006 r Żródło: ECB Statistical Data Warehouse

25 Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro 25 Liczba transakcji bezgotówkowych dokonanych kartami płatniczymi na jednego mieszkańca w poszczególnych krajach UE w 2014 r Średnia UE: 93, Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

26 26 Liczba transakcji bezgotówkowych dokonanych pojedynczą kartą płatniczą w latach ,6 54, ,2 29,9 33,6 30,7 35,0 35,2 35,0 34,1 33,0 32,0 37,2 36,6 35,0 34,5 38,1 36,0 41,2 38,5 44,2 41,2 25,7 48,4 45,0 31,1 51,0 47,5 35,6 49,8 40,5 50,3 48,3 Polska Strefa Euro UE 20 24,4 25,6 11,1 12,7 14,5 17,0 18,5 20, Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

27 Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro 27 Liczba transakcji bezgotówkowych dokonanych pojedynczą kartą płatniczą w poszczególnych krajach UE w 2014 r Średnia UE: 54, Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

28 28 Liczba transakcji bezgotówkowych zrealizowanych w pojedynczym terminalu POS w latach Polska Strefa Euro UE Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

29 29 Liczba transakcji bezgotówkowych zrealizowanych w pojedynczym terminalu POS w poszczególnych krajach UE w 2014 r. [1] Szwecja [2] Holandia [3] Dania [4] Finlandia [5] Estonia [6] Belgia [7] Wlk. Bryt. [8] Irlandia [9] Łotwa [10] Francja [11] Polska [12] Czechy [13] Słowacja UE średnia [14] Litwa [15] Słowenia [16] Austria [17] Portugalia [18] Niemcy [19] Węgry [20] Chorwacja [21] Hiszpania [22] Rumunia [23] Cypr [24] Włochy [25] Malta [26] Bułgaria [27] Grecja [28] Luksemburg Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

30 30 Spis treści 1 2 Infrastruktura płatnicza Rachunki bankowe Karty płatnicze Sieć akceptacji elektronicznych instrumentów płatniczych Wykorzystanie bezgotówkowych instrumentów płatniczych Transakcje dokonane kartami płatniczymi Polecenia przelewu Transakcje dokonane bezgotówkowymi instrumentami płatniczymi Innowacyjne instrumenty i usługi płatnicze 3 Ilość pieniądza gotówkowego 4 Wnioski - Gdzie byliśmy? Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy?

31 31 Liczba poleceń przelewu na jednego mieszkańca w latach ,3 39,9 39,8 40,3 43,9 43,0 45,6 42,0 47,3 44,3 49,9 47,2 45,9 42,7 46,6 43,5 29,3 47,9 45,0 34,5 49,4 47,8 38,1 50,7 49,6 42,2 51,5 50,8 45,1 54,0 53,1 47,9 53,0 51,4 52,9 Polska Strefa Euro 20 19,0 19,7 22,7 26,1 UE 16, ,4 13, Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

32 Finlandia Austria Luksemburg Szwecja Węgry Estonia Niemcy Słowenia Holandia Belgia Wielka Brytania Strefa Euro 50,06 Dania EU 47,03 Łotwa Francja Irlandia Słowacja Litwa Polska 24,06 Włochy Hiszpania Cypr Portugalia Malta Grecja Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro Liczba poleceń przelewu na 1 mieszkańca w krajach Unii Europejskiej w 2006 r Żródło: ECB Statistical Data Warehouse 1

33 26,6 26,2 25,3 22,2 20,1 19,5 12,8 10,1 36,3 61,8 61,3 61,0 60,3 59,1 55,4 54,3 51,6 51,4 73,3 71,9 69,4 68,5 103,5 99,8 98,7 122,5 121,2 158,6 Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro 33 Liczba poleceń przelewu na jednego mieszkańca w poszczególnych krajach UE w 2014 r Średnia UE: Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

34 34 Spis treści 1 2 Infrastruktura płatnicza Rachunki bankowe Karty płatnicze Sieć akceptacji elektronicznych instrumentów płatniczych Wykorzystanie bezgotówkowych instrumentów płatniczych Transakcje dokonane kartami płatniczymi Polecenia przelewu Transakcje dokonane bezgotówkowymi instrumentami płatniczymi Innowacyjne instrumenty i usługi płatnicze 3 Ilość pieniądza gotówkowego 4 Wnioski - Gdzie byliśmy? Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy?

35 35 Liczba transakcji bezgotówkowymi instrumentami płatniczymi na jednego mieszkańca w latach ,41 122,83 141,05 133,97 15,87 16,53 140,53 151,87 20,46 157,49 150,51 148,99 142,87 24,52 26,93 165,80 165,64 157,63 151,69 38,73 32,36 171,88 158,21 44,98 175,5 188,24 175,48 180,50 163,92 163,9 69,41 53,5 53,51 194,13 187,54 77,23 203,79 202,32 202,49 197,34 100,66 86,09 Polska Strefa Euro UE Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

36 Grecja Holandia Wielka Brytania Cypr Węgry Łotwa Włochy Malta Słowacja Litwa Polska 33,7 Francja Austria Dania Luksemburg Finlandia Belgia Szwecja Niemcy Strefa Euro 165,6 Słowenia EU 157,4 Estonia Irlandia Portugalia Hiszpania Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro Liczba transakcji bezgotówkowymi instrumentami płatniczymi na 1 mieszkańca w krajach UE w 2006 r Żródło: ECB Statistical Data Warehouse

37 Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro 37 Liczba transakcji bezgotówkowymi instrumentami płatniczymi na jednego mieszkańca w poszczególnych krajach UE w 2014 r Średnia UE : Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

38 38 Liczba transakcji bezgotówkowych na 1 mieszkańca ,5 (2014 r.) 167 (2020 r.) Polska UE (średnia) (2001 r. ) 101 (2014 r.) (2001 r.) Wczoraj Dziś Jutro Żródło: ECB Statistical Data Warehouse.

39 39 Udział płatności gotówkowych i bezgotówkowych w Polsce Płatności gotówkowe Płatności bezgotówkowe

40 40 Udział % płatności bezgotówkowych w ogólnej liczbie płatności detalicznych osób fizycznych 70% 60% 58% 50% 40% 40% (2012 r.) 36% - 44% (2020 r.) Polska 30% UE (średnia) 20% 10% 22% (2008 r.) 10% (2008 r.) 18% -20% (2012 r.) 0% Wczoraj Dziś Jutro Źródło: Programu Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego w Polsce na lata , grudzień 2015 r., Retail Banking Research, T. Koźliński Zwyczaje płatnicze Polaków, 2012 r.,

41 41 Spis treści 1 2 Infrastruktura płatnicza Rachunki bankowe Karty płatnicze Sieć akceptacji elektronicznych instrumentów płatniczych Wykorzystanie bezgotówkowych instrumentów płatniczych Transakcje dokonane kartami płatniczymi Polecenia przelewu Transakcje dokonane bezgotówkowymi instrumentami płatniczymi Innowacyjne instrumenty i usługi płatnicze 3 Ilość pieniądza gotówkowego 4 Wnioski - Gdzie byliśmy? Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy?

42 42 Innowacyjne instrumenty i usługi płatnicze Dziś: 1) Karty płatnicze z funkcją zbliżeniową Polska jednym z liderów w Europie 2) Płatności mobilne, w szczególności system płatności mobilnych BLIK, w tym płatności P2P 3) Dwa systemy płatności natychmiastowych: - Express Elixir, - BlueCash 4) System płatności kartowych Inkart Jutro: 1) Nowy krajowy schemat kartowy?

43 43 Spis treści 1 2 Infrastruktura płatnicza Rachunki bankowe Karty płatnicze Sieć akceptacji elektronicznych instrumentów płatniczych Wykorzystanie bezgotówkowych instrumentów płatniczych Transakcje dokonane kartami płatniczymi Polecenia przelewu Transakcje dokonane bezgotówkowymi instrumentami płatniczymi Innowacyjne instrumenty i usługi płatnicze 3 Ilość pieniądza gotówkowego 4 Wnioski - Gdzie byliśmy? Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy?

44 44 Wielkość pieniądza gotówkowego w obiegu (poza kasami banków) w latach (w mld zł) ,7 140 mld zł 139, ,8 130, ,8 112,8 114, ,3 93,0 95,1 101,8 102, ,4 81,9 90,8 89,8 92, ,2 77,1 68,8 60

45 45 Wielkość depozytów na żądanie gospodarstw domowych w latach (w mld zł) mld zł 341, ,8 321, , , ,4 236,3 270, ,1 226,7 234,9 236, ,9 168,1 185, ,9 137,3 144, ,3 94,3 108, ,9

46 46 Udział gotówki w agregacie podaży pieniądza M1 w latach (w %) 35 32,3 30,9 30, , ,1 19,5 19,4 19,3 25,9 17,5 24,9 17,1 23,0 18,0 26,0 19,7 23,1 18,5 20,6 18,1 21,8 21,1 19,2 18,6 20,6 17,7 21,5 17,1 Polska Strefa Euro UE 15 14,6 15,9 15,3 15,8 16,4 17,9 16,9 17,0 17,6 17,0 16,9 16,5 12, , Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

47 Polska 24,9 Łotwa Słowacja czechy Szwecja Dania Słowenia Węgry Litwa Malta Cypr SE 14,4 Estonia UE 19,2 Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro Udział gotówki w M1 w krajach Unii Europejskiej w 2006 r * Średnia EU nie obejmuje Wielkiej Brytanii (brak dostępnych danych). Źródło: Obliczenia własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

48 4,52 3,93 6,01 11,21 16,46 15,42 19,29 21,45 33,64 33,04 32,68 Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro 48 Udział gotówki w agregacie podaży pieniądza M1 w krajach UE w 2014 r. (w %) Średnia UE: 17, Źródło: Opracowanie własne na podstawie ECB Statistical Data Warehouse

49 49 Udział % obiegu pieniądza gotówkowego w agregacie podaży pieniądza M1 35,00% 32,3% (2001 r.) 30,00% 25,00% 21,6% (2015 r.) 20,00% 15,00% 17,1% (2001 r.) 17,1% (2014 r.) 18,3% (2020 r.) 17,1% Polska UE (średnia) 10,00% 5,00% 0,00% Wczoraj Dziś Jutro Źródło: ECB Statistical Data Warehouse oraz Programu Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego w Polsce na lata

50 50 Spis treści 1 2 Infrastruktura płatnicza Rachunki bankowe Karty płatnicze Sieć akceptacji elektronicznych instrumentów płatniczych Wykorzystanie bezgotówkowych instrumentów płatniczych Transakcje dokonane kartami płatniczymi Polecenia przelewu Transakcje dokonane bezgotówkowymi instrumentami płatniczymi Innowacyjne instrumenty i usługi płatnicze 3 Ilość pieniądza gotówkowego 4 Wnioski - Gdzie byliśmy? Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy?

51 51 Wnioski - Gdzie byliśmy? Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy? Gdzie byliśmy wczoraj? - Obrót bezgotówkowy w Polsce to doświadczenie jednego pokolenia (20-25 lat temu), startowaliśmy niemal od zera, bez żadnych tradycji płatności bezgotówkowych, traktując rachunek i kartę jako innowację. W rankingach krajów UE zwykle zajmowaliśmy ostatnie lub jedno z ostatnich miejsc. Obrót bezgotówkowy realizowała głównie stosunkowo mała grupa zapaleńców. Większość Polaków nie korzystała z obrotu bezgotówkowego. Bezgotówkowo realizowano głównie wysokie co do kwoty płatności. Brak było kompleksowej strategii rozwoju obrotu bezgotówkowego. Brak wsparcia ze strony państwa. Gdzie jesteśmy dziś? Infrastruktura płatnicza nadal jest poniżej średniej w Europie, ale już nie jesteśmy zawsze na niemal ostatnim miejscu w Europie. Jest za to wysokie wykorzystanie istniejącej infrastruktury (przeciętnie wyższe niż w Europie) przez osoby aktywne. Ograniczono szereg barier dla rozwoju obrotu bezgotówkowego. Zwiększył się odsetek osób posiadających rachunek i kartę oraz je wykorzystujących. Nadal jednak spora część Polaków nie korzysta z obrotu bezgotówkowego. Generalnie zmniejsza się nasz dystans do Europy. Polacy, nie będąc przyzwyczajonymi do tradycyjnych form obrotu bezgotówkowego (jak w krajach Europy Zachodniej od około 2 pokoleń), są otwarci na nowoczesne instrumenty i innowacyjne usługi. Polska jest liderem w Europie w kilku obszarach, w tym w szczególności w zakresie posiadania i korzystania z kart zbliżeniowych oraz płatności natychmiastowych. Płatności są realizowane na coraz niższe kwoty. Rzadko jednak płacimy bezgotówkowo mikropłatności. Istnieje kompleksowy program rozwoju obrotu bezgotówkowego. Rząd zaczyna szeroko promować obrót bezgotówkowy. Dokąd zmierzamy? Gdzie będziemy jutro? Naszym celem jest osiągnięcie co najmniej średniego poziomu w Unii Europejskiej tam, gdzie jesteśmy poniżej tego poziomu. W niektórych przypadkach, gdzie jesteśmy liderami, powinniśmy utrzymać takie przewodzenie w rankingach. Poza zwiększającą się grupą osób bardzo aktywnych w zakresie wykorzystywania obrotu bezgotówkowego, co najmniej podstawowy poziom zaawansowania obrotu bezgotówkowego powinien objąć niemal wszystkie osoby dorosłe i młodzież. Zwiększy się świadomość korzyści z posiadania konta i wykorzystywania bezgotówkowych instrumentów. Zostaną zlikwidowane pozostałe bariery dla rozwoju obrotu bezgotówkowego. Konsumenci, mając większą swobodę w wyborze formy płatności, w sposób świadomy będą powszechnie płacić bez gotówki. Bezgotówkowo będzie można zrealizować każdą płatność, w tym mikropłatności. Gotówka nadal będzie istniała, ale będzie jej znacząco mniej w relacji do pieniądza bezgotówkowego. Za 10 lat akcja Dzień bez płacenia gotówką może już nie być potrzebna.

52 Adam Tochmański Dyrektor Departamentu Systemu Płatniczego

53

54