Fizjologia człowieka

Transkrypt

1 Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski zb.jastrzebski@op.pl Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

2 Temat ćwiczeń 10 Charakterystyka wysiłków fizycznych Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

3 Podstawowe wielkości fizjologiczne charakteryzujące układ oddechowy: Wentylacja płuc (V E ) w spoczynku wynosi ok. 8 l/min. Objętość oddechowa (V T ) wartość spoczynkowa wynosi ok. 500 ml. Liczba oddechów na minut (rytm oddechowy - f r ) w spoczynku wynosi ok. 15 oddechów na minutę

4 WENTYLACJA PŁUCP W momencie rozpoczęcia wysiłku następuje gwałtowny skok wskaźnika V E, po czym utrzymuje się on na osiągniętym poziomie przez sekund. Następnie wentylacja zaczyna ponownie wzrastać, jednakŝe wzrost ten jest coraz wolniejszy. Po ok. 3 4 minutach V E normuje się na określonym poziome adekwatnym do intensywności wysiłku. Stan ten jest nazywany stanem stabilizacji funkcjonalnej (SS). Wprowadzenie do fizjologii klinicznej, Kozłowski S., Nazar K., Warszawa 1999

5 WENTYLACJA PŁUCP Im wysiłek jest intensywniejszy tym wyŝszy jest poziom stabilizacji V E. ZaleŜność ta jest prawdziwa do momentu. Kiedy intensywność wysiłku osiągnie ok. 70% VO 2 max. Wówczas wprost proporcjonalny stosunek V E do VO 2 zostaje zatracony. Wentylacja nadal wzrasta, ale stosunek VO 2 / V E coraz to bardziej się zmniejsza (hiperwentylacja). Wprowadzenie do fizjologii klinicznej, Kozłowski S., Nazar K., Warszawa 1999

6

7 HIPERWENTYLACJA Nadmierna wentylacja pęcherzykowa w stosunku do potrzeb metabolicznych Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka, Jaskólski A., Jaskólska A., Wrocław 2005

8 PRÓG G WENTYLACYJNY Po osiągnięciu intensywności około 70% VO 2 max Następuje równieŝ znaczny wzrost stęŝenia mleczanu i jonów wodoru we krwi. Wielkość obciąŝenia, przy którym dochodzi do powyŝszych zmian nosi nazwę progu wentylacyjnego (VT). U ludzi o małej wydolności fizycznej VT moŝe być zlokalizowane na poziomie poniŝej 70% VO 2 max. Natomiast u osób z większą wydolnością hiperwentylacja występuje w wysiłkach o intensywności 80 85%. Wprowadzenie do fizjologii klinicznej, Kozłowski S., Nazar K., Warszawa 1999

9 Podczas wysiłku Maksymalna wentylacja płuc (V E max. ) wynosi odpowiednio: u ludzi o małej wydolności: l/min. u ludzi o dobrej wydolności: l/min. u ludzi wytrenowanych: l/min. wybitne jednostki: l/min.

10 Podczas wysiłku Częstość oddechów zwiększa się wraz z intensywnością wysiłku. Maksymalna częstość oddechów u człowieka waha się w granicach 80-90/min. Jednak taką f r człowiek jest w stanie utrzymać tylko przez sekundy. Podczas wysiłków fizycznych liczba oddechów zazwyczaj nie przekracza 50-60/min. Wprowadzenie do fizjologii klinicznej, Kozłowski S., Nazar K., Warszawa 1999

11 Podczas wysiłku V T objętość oddechowa zwiększa się do ok. 3 l. Zwiększenie zachodzi głównie kosztem odpowiednio zmniejszającej się objętości powietrza uzupełniającego (IRV) Wprowadzenie do fizjologii klinicznej, Kozłowski S., Nazar K., Warszawa 1999

12 Tabela 1. Wysiłkowy wzrost funkcji układu oddychania Parametry Spoczynek Wysiłek maksymalny % wzrostu V E (l/min.) VO 2 (l/min.) f r (od/min.) Fizjologia Sportu, Ronikier A.,Warszawa 2001

13 Tabela 2. Wpływ głębokości i częstości oddechów na wentylację minutową płuc Warunki Objętość oddechow a [ml] Częstość oddechów na minutę Wentylacja minutowa [ml] Przestrzeń martwa Wentylacja pęcherzykow a [ml] (150ml x Płytkie oddechy ) Normalne (150ml x oddechy 12) Głębokie (150ml x 6) 5100 oddechy Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka, Jaskólski A., Jaskólska A., Wrocław 2005

14 Bibliografia Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka, Jaskólski A., Jaskólska A., Wrocław 2005 Wprowadzenie do fizjologii klinicznej, Kozłowski S., Nazar K., Warszawa 1999 Physiology of sport and exercise, Wilmore J.H., Costill D. L., Human Kinetics 2004 Fizjologia Sportu, Ronikier A., Warszawa 2001 Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja