Wykład 20: Model Mundella-Fleminga, część II (sztywne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska

Transkrypt

1 Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne Makroekonomia gospodarki otwartej i finanse międzynarodowe Wykład 20: Model Mundella-Fleminga, część II (sztywne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska

2 Plan wykładu Wprowadzenie Interwencje banku centralnego Wpływ na podaż pieniądza Interwencja sterylizowana Bilans płatniczy i podaż pieniądza Polityka makroekonomiczna przy stałych kursach walutowych Polityka fiskalna Polityka monetarna Niemożliwa triada w gospodarce otwartej Polityka kursowa Niedoskonała substytucyjność aktywów 2

3 Wprowadzenie Całkowicie swobodny kurs walutowy - rzadko w praktyce Najczęściej mamy do czynienia z reżimami kursowymi, w których jest on kontrolowany przez władze monetarne (managed float, dirty float, fixed exchange rate, pegged exchange rate) Problem w polityce gospodarczej: powiązanie polityki pieniężnej i kursowej Regionalne ugrupowania integracyjne, obejmujące także usztywnieniu kursów lub nawet wspólną walutę (EMU) 3

4 Interwencje banku centralnego Bilans banku centralnego Jakakolwiek zmiana aktywów musi być równa zmianie pasywów: Aktywa Pasywa Aktywa zagraniczne Depozyty banków komercyjnych Aktywa krajowe Gotówka w obiegu 4

5 Aktywa banku centralnego i oficjalne rezerwy zagraniczne Strona aktywów BC wykazuje istnienie dwóch rodzajów aktywów: krajowych i zagranicznych. Aktywa zagraniczne składają się głównie z zagranicznych obligacji w posiadaniu banku oficjalne zagraniczne rezerwy banku centralnego Z powodów historycznych, rezerwy zagraniczne obejmują także posiadane przez bank zasoby złota Są albo zobowiązaniami podmiotów z innych krajów albo uniwersalnie akceptowalnymi środkami płatniczymi. 5

6 Zmiany poziomu aktywów i pasywów Aktywa krajowe są prawami własności wobec zobowiązań dotyczących przyszłych płatności podmiotów krajowych (krajowe obligacje rządowe i kredyty dla krajowych banków komercyjnych) Pasywa banku centralnego: depozyty banków prywatnych i gotówka w obiegu. Zakup aktywów = wzrost pasywów Kupno za gotówkę Kupno za czek Jeśli BC kupuje jakieś aktywa od społeczeństwa, to płatność za nie obojętnie czy w formie czeku czy gotówki bezpośrednio wchodzi w skład podaży pieniądza 6

7 Interwencja sterylizowana Bank centralny może dokonać przeciwstawnych transakcji na rynku aktywów krajowych i zagranicznych Zneutralizuje w ten sposób wpływ operacji walutowych na krajową podaż pieniądza sterylizowaną interwencją walutowa Przykład: BC sprzedaje aktywa zagraniczne i jako zapłatę otrzymuje czek wystawiony przez bank komercyjny: jednoczesny spadek aktywów zagranicznych BC oraz jego zobowiązań spadek krajowej podaży pieniądza BC chcąc zniwelować wpływ sprzedaży aktywów zagranicznych na krajową podaż pieniądza, to może JEDNOCZEŚNIE kupić krajowe aktywa (np. obligacje rządowe) wzrost aktywów krajowych BC (i jego zobowiązań) neutralizacja efektów interwencji 7

8 Polityka gospodarcza w warunkach kursów stałych Analiza skutków polityki makroekonomicznej w systemie kursu stałego Mała gospodarka otwarta Model ISLM z równowagą bilansu płatniczego (Munella-Fleminga) W warunkach stałych kursów walutowych, każda zmiana polityki, która wpływa na bilans płatniczy wymaga odpowiedniej zmiany rezerw, która z kolei przenosi się na zmianę podaży pieniądza 8

9 Ekspansywna polityka fiskalna przy braku mobilności kapitału r BP LM LM E 3 E 2 E 1 Y 1 IS IS Y 9

10 Ekspansywna polityka fiskalna przy częściowej mobilności kapitału r E 2 LM r 2 E 3 LM BP r 3 r 1 E 1 IS IS Y 1 Y 2 Y 3 Y 10

11 Ekspansywna polityka fiskalna przy pełnej mobilności kapitału r LM LM E 2 r* E 1 E 3 BP IS Y 1 Y 3 IS Y 11

12 Polityka fiskalna w systemie kursów sztywnych: podsumowanie Ekspansja fiskalna wskutek wzrostu dochodu pogarsza saldo CA, zaś wskutek wzrostu stóp procentowych poprawia saldo KA Przy braku oraz niskiej mobilności kapitału, wywołuje to deficyt bilansu płatniczego, gdyż poprawa salda KA nie jest dostatecznie duża (lub wcale nie występuje) W sytuacji deficytu bilansu płatniczego bank centralny podejmuje interwencję polegającą na sprzedaży rezerw, co powoduje ograniczenie podaży pieniądza krajowego 12

13 Polityka fiskalna w systemie kursów sztywnych: podsumowanie Przy wysokiej mobilności kapitału (znaczna integracja rynków finansowych) saldo KA może poprawić się bardziej niż jest to konieczne do zrównoważenia powstałego deficytu CA nadwyżka bilansu płatniczego (nadwyżkowa podaż walut obcych) Interwencja BC w celu utrzymania stałego kursu polega na skupie aktywów zagranicznych, co powoduje wzrost podaży pieniądza, który wzmacnia wpływ ekspansji fiskalnej na dochód Największy wpływ ekspansji fiskalnej na dochód: przy doskonałej mobilności kapitału 13

14 Polityka fiskalna w systemie kursów sztywnych: podsumowanie k Y i E CA KA

15 Ekspansywna polityka monetarna przy braku mobilności kapitału r BP LM LM E 1 =E 3 E 2 Y 1 IS Y 15

16 Ekspansywna polityka monetarna przy częściowej mobilności kapitału r LM BP LM E 1 r 1 E 3 r 2 E 2 Y 1 Y 2 IS Y 16

17 Ekspansywna polityka monetarna przy pełnej mobilności kapitału r LM LM r* E 1 =E 3 BP E 2 Y 1 IS Y 17

18 Polityka monetarna w systemie kursów sztywnych: podsumowanie Ekspansja monetarna powoduje spadek krajowych stóp procentowych oraz wzrost dochodu (niezależnie od stopnia mobilności kapitału) deficyt bilansu płatniczego Przy braku mobilności kapitału dochodzi jedynie do pogorszenia salda CA. Jeśli mobilność kapitału jest dodatnia, wówczas dochodzi jednocześnie do pogorszenia zarówno salda CA jak i pogorszenia salda KA (większy deficyt BP niż przy braku mobilności kapitału) 18

19 Polityka monetarna w systemie kursów sztywnych: podsumowanie W celu utrzymania kursu walutowego na zamierzonym poziomie, BC interweniuje sprzedając aktywa zagraniczne Powoduje to jednocześnie spadek podaży pieniądza krajowego, który niweluje całkowicie skutki pierwotnej ekspansji monetarnej Polityka monetarna w systemie stałego kursu walutowego jest zatem całkowicie nieskuteczna jeśli chodzi o wpływ na poziom dochodu (niezależnie od stopnia mobilności kapitału) Polityka monetarna wpływa jedynie na strukturę bazy monetarnej 19

20 Niemożliwa trójca Rys. dr Leszek Wincenciak 20

21 Dewaluacja r LM LM E 2 r* E 1 E 3 BP IS Y 1 Y 3 IS Y 21

22 Skutki dewaluacji Skutki dewaluacji odzwierciedlają trzy główne powody, dla których rządy czasami decydują się na dewaluację: pozwala rządowi na wpływ na Y (np. organicznie bezrobocia), mimo braku skutecznej polityki pieniężnej (wygodna metoda zwiększenia zagregowanego popytu), poprawa salda rachunku obrotów bieżących, zwiększenie rezerw BC. 22

23 Niepełna substytucyjność aktywów Niedoskonała substytucja aktywów ma miejsce, gdy istnieje możliwość by zwroty z aktywów różniły się w stanie równowagi Skąd różnica w stopach zwrotu? Ryzyko! Jeżeli obligacje denominowane w rożnych walutach charakteryzują się rożnym stopniem ryzyka, to inwestorzy mogą być skłonni zaakceptować niższe oczekiwane zwroty z obligacji, które są mniej ryzykowne i odpowiednio będą utrzymywali bardziej ryzykowne aktywa tylko wtedy gdy oczekiwana stopa zwrotu 23 jest również odpowiednio wyższa

24 Niepełna substytucyjność aktywów Przy niedoskonałej substytucji aktywów, dla decyzji inwestorów znaczenie mają zarówno ryzyko jak i przychód z inwestycji Czyli: działania banku centralnego zmieniające stopień ryzyka z inwestycji w aktywa w walucie krajowej, mogą zmieniać kurs walutowy nawet gdy nie zmienia się podaż pieniądza Z drugiej strony, zakup aktywów przez BC zmieniające stopień ryzyka aktywów krajowych może wpłynąć na gospodarkę krajową poprzez zmianę stop procentowych przy jednoczesnym utrzymaniu stałego kursu walutowego 24

25 Niepełna substytucyjność aktywów Gdy obligacje krajowe i zagraniczne nie są doskonałymi substytutami, warunek parytetu stop procentowych musi być skorygowany o tzw. premię za ryzyko: ρ odzwierciedla różnicę w obciążeniu ryzykiem przychodów z krajowych i zagranicznych obligacji 25

26 Niepełna substytucyjność aktywów Od czego zależy premia za ryzyko? ρ = (B A) dodatnio od podaży długu rządu krajowego (B) ujemnie od zasobu aktywów krajowych posiadanych przez bank centralny (A) 26

27 Niepełna substytucyjność aktywów Inwestorzy stają się bardziej podatni na zmiany kursu waluty krajowej im więcej posiadają krajowych obligacji rządowych. Wzrost ryzyka wynikający ze zwiększenia długu rządowego zostanie zaakceptowany, gdy zostanie to zrekompensowane wyższą stopą zwrotu z krajowych aktywów. Zwiększona podaż długu rządu krajowego tym samym powoduje wzrost różnicy pomiędzy oczekiwanymi przychodami z aktywów denominowanych w walucie krajowej i zagranicznej. 27

28 Niepełna substytucyjność aktywów Jeżeli BC kupuje aktywa krajowe to zmniejsza ich udział na rynku, dzięki czemu prywatne ryzyko walutowe jest mniejsze, a premia za ryzyko związana z posiadaniem aktywów denominowanych w walucie krajowej spada. Zależność między premią za ryzyko a zasobem aktywów krajowych posiadanym przez BC pozwala na wpływ na kurs walutowy przy pomocy sterylizowanej interwencji walutowej. 28

29 Niepełna substytucyjność aktywów Załóżmy, że BC chce obniżyć stopy procentowe przez zwiększenie podaży pieniądza, w celu stymulacji gospodarki Kurs walutowy jest stały W warunkach doskonałej substytucyjności aktywów nie można tego zrobić bez zmiany kursu Jeśli jednak skupowanie aktywów krajowych przez BC powoduje spadek premii za ryzyko, to kurs walutowy pozostanie stały, a podaż pieniądza będzie mogła wzrosnąć powodując spadek stopy procentowej 29

30 Niepełna substytucyjność aktywów Rys. dr Leszek Wincenciak 30

31 Podsumowanie System kierowanego kursu płynnego pozwala BC na zachowanie pewnej możliwości kontroli krajowej podaży pieniądza, kosztem większej niestabilności kursu walutowego Jeśli krajowe i zagraniczne obligacje nie są doskonałymi substytutami, to BC może w pewnym zakresie równocześnie kontrolować krajową podaż pieniądza i kurs walutowy, dzięki sterylizacji interwencji walutowych 31