PLAN WYNIKOWY Z WYMAGANIAMI EDUKACYJNYMI PRZEDMIOTU HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO DLA KLASY IV DO PROGRAMU NAUCZANIA DKOS /02

Transkrypt

1 PLAN WYNIKOWY Z WYMAGANIAMI EDUKACYJNYMI PRZEDMIOTU HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO DLA KLASY IV DO PROGRAMU NAUCZANIA DKOS /02 DZIAŁ PROGRAMU CELE OGÓLNE TEMAT JEDNOSTKI METODYCZNEJ I TREŚCI PROGRAMOWE WYMAGANIA PODSTAWOWE WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE ŚĆIEŻKI EDUKACYJNE KONIECZNE I PODSTAWOWE ROZSZERZAJĄCE I DOPEŁNIAJĄCE Rozdział I: W kręgu mojej rodziny Ukazanie roli w rodzinie i środowisku 1. Narodziny początkiem mojej historii - Istota i znaczenie narodzin - Kim jestem - moje miejsce w rodzinie, w grupie rówieśniczej, w szkole, w społeczeństwie - Moje zainteresowania kierują mnie ku innym i ku przyszłości - Moje zachowania i postawy - określa datę i miejsce swoich urodzin - definiuje pojęcie: grupa społeczna - określa swoją przynależność do grup społecznych i dokonuje samoidentyfikacji - wymienia swoje zainteresowania, podaje dziedzinę wiedzy lub umiejętności, które rozwijają się pod ich wpływem - określa na podanych przykładach pozytywne i negatywne zachowania - uzasadnia konieczność przestrzegania przyjętych norm współżycia w najbliższym otoczeniu - charakteryzuje zainteresowania jako płaszczyznę kontaktowi wymiany doświadczeń z rówieśnikami WDŻWR Ukazanie więzi rodzinnych i stopni pokrewieństwa w rodzinie 2. Moja rodzina - Rodzina i jej członkowie - Więzi rodzinne - stopnie pokrewieństwa w rodzinie. Ród - Drzewo genealogiczne graficznym przedstawieniem związków pokrewieństwa - Genealogia i jej zadania - definiuje pojęcia: rodzina, ród - wymienia stopnie pokrewieństwa - wymienia swych przodków do pradziadków włącznie - wskazuje na przykładzie swojej rodziny lub dowolnie innej, stopnie pokrewieństwa - rysuje schemat drzewa genealogicznego swojej rodziny i na podstawie tego rysunku wymienia jej członków - definiuje pojęcia: genealogia, drzewo genealogiczne - charakteryzuje więzi łączące rodzinę - przedstawia znaczenie drzewa genealogicznego jako ważnego źródła informacji o rodzinie - na podstawie informacji zawartych w tekście rysuje drzewo genealogiczne WDŻWR Ukazanie roli tradycji rodzinnej w tworzeniu więzi między członkami rodziny 3. Poznaję historię swojej rodziny - Źródła wiedzy o historii rodziny - Tradycje rodzinne i ich wpływ na tworzenie się więzi rodzinnych - Moja rodzina na tle ważnych wydarzeń historycznych - Prezentacja dziejów rodziny na - definiuje pojęcia: pamiątki rodzinne, tradycja rodzinna - zbiera i przedstawia informacje na temat historii własnej rodziny - opowiada o tradycjach swojej rodziny - wyjaśnia znaczenie tradycji dla budowania więzi rodzinnych - wyjaśnia znaczenie pamiątek rodzinnych jako źródeł informacji o przeszłości rodziny - charakteryzuje wydarzenia historyczne, które miały wpływ na dzieje jego rodziny - uzasadnia potrzebę kultywowania tradycji w swojej rodzinie WDŻWR 1

2 podstawie zebranych pamiątek rodzinnych Przedstawienie okoliczności wykształcenia się w Polsce rodów szlacheckich i ukazanie zasług najwybitniejszych spośród nich dla rozwoju kultury polskiej 4. Rodziny i rody w służbie narodu - Wybitne rody i ich wpływ na rozwój kultury i sztuki - Herby - symbole rodów - - definiuje pojęcie: herb - wymienia kilka znanych polskich rodów - wskazuje na mapie Poznań i Rogalin - definiuje pojęcia: szlachta, patriotyzm - wyjaśnia w jaki sposób doszło w Polsce do wykształcenia się wielkich rodów - wymienia zasługi wybranych rodów dla rozwoju kultury polskiej Ed. Regionalna Rozdział II: Jestem częścią społeczeństwa Ukazanie sytuacji społecznej dzieci współcześnie i w przeszłości Ukazanie zespołu klasowego jako formalnej grupy społecznej oraz omówienie zasad obowiązujących w zespole klasowym Zapoznanie z celem oraz metodami edukacji dzieci i młodzieży dawniej i współcześnie oraz ukazanie funkcjonowania współczesnej szkoły 5. Dziecko w świecie dorosłych - Prawa i obowiązki - Prawa dawniej i dziś - Instytucje stojące na straży praw 1. Ananasy z mojej klasy - Społeczność klasowa i zasady jej funkcjonowania - Tradycje klasy - Poszanowanie godności i odmienności kolegów oraz umów obowiązujących w klasie - Zagrożenia dla dzieci i młodzieży 2. W mojej klasie - Cele edukacji szkolnej - Szkoła dawniej i dzisiaj - Moja szkoła i jej tradycje - Samorząd szkolny szkołą demokracji - wymienia swoje prawa i obowiązki w szkole i w rodzinie - uzasadnia potrzebę ochrony praw - wymienia przykłady łamania praw - charakteryzuje sytuację dzieci w przeszłości - definiuje pojęcia: kodeks, postawa koleżeńska - uzasadnia konieczność przestrzegania zasad koleżeństwa i przyjaźni dla prawidłowego funkcjonowania klasy - charakteryzuje własny zespół klasowy i wskazuje elementy go łączące (np. wiek, wspólne lekcje, wychowawca) - przedstawia tradycje klasy (np. kronikę, wycieczki, uroczystości szkolne) - wskazuje zagrożenia dla dzieci i młodzieży (np. papierosy, alkohol, narkotyki, sekty) - omawia cele edukacji szkolnej - charakteryzuje zasady nauczania w przeszłości - charakteryzuje metody nauczania w przeszłości - wymienia elementy tradycji własnej szkoły - wymienia instytucje stojące na straży praw - na podstawie podanych przykładów porównuje sytuację prawną dzieci dawniej i dzisiaj - definiuje pojęcie: tolerancja - wyjaśnia, na czym polega istota odmienności wszystkich członków zespołu klasowego (np. rasy, wyznania, wyglądu zewnętrznego) - wskazuje różnice między koleżeństwem a przyjaźnią - uzasadnia w krótkiej wypowiedzi konieczność poszanowania godności i odmienności innych ludzi - opowiada krótko historię swojej szkoły na podstawie samodzielnie zgromadzonego materiału - uzasadnia potrzebę istnienia i kultywowania tradycji szkoły - porównuje edukację w przeszłości ze współczesną szkołą (np. dyscyplinę, kary, metody nauczania, pomoce naukowe, strój szkolny) - wyjaśnia zasady funkcjonowania samorządu szkolnego - charakteryzuje pracę samorządu szkolnego w swojej szkole i wskazuje obszary jego aktywności Przedstawienie zasad funkcjonowania 3. Ja w społeczeństwie - definiuje pojęcie: społeczeństwo - definiuje pojęcia: konstytucja, demokracja 2

3 społeczeństwa w państwie demokratycznym - Społeczeństwo - Konstytucja dokumentem określającym prawa i obowiązki obywateli - Polska krajem demokratycznym - Przykłady postaw prospołecznych - wymienia organizacje działające na rzecz ludzi potrzebujących pomocy (np. Polski Czerwony Krzyż, Polska Akcja Humanitarna, fundacje) i wskazuje cel ich działalności - uzasadnia konieczność istnienia konstytucji jako najważniejszej w państwie ustawy - wyjaśnia podstawowe zasady funkcjonowania demokracji - wskazuje, w czym przejawia się wpływ obywateli na funkcjonowanie państwa (np. wybór władz w wolnych wyborach) - zbiera informacje na temat wybranych organizacji dobroczynnych i prezentuje je na lekcji Rozdział III: Polska - moja ojczyzna Ukazanie polskich symboli narodowych i omówienie roli, jaką odgrywają w życiu narodu 1. Polska naszą ojczyzną - Pochodzenie nazwy Polska" - Polskie symbole narodowe i państwowe: godło państwowe, flaga, hymn - Poszanowanie symboli narodowych - wymienia pełną nazwę państwa polskiego - recytuje słowa hymnu państwowego - uzasadnia konieczność poszanowania symboli narodowych i państwowych wszystkich państw - wyjaśnia rolę, jaką symbole narodowe pełnią w życiu narodów - wyjaśnia pochodzenie nazwy Polska" - wymienia i nazywa polskie symbole narodowe - definiuje pojęcie: naród - charakteryzuje więzi łączące naród - wyjaśnia symbolikę polskich barw narodowych - wyjaśnia pochodzenie hymnu państwowego Ukazanie legendarnych początków państwa polskiego 2. Legendarne początki państwa polskiego - Legenda O Lech" lub O orlim gnieździe" - Symbolika godła polskiego - Polska i państwa z nią sąsiadujące - definiuje pojęcie: Polanie - wymienia dawne nazwy sąsiadów Polski - opowiada legendę O Lednie" lub O orlim gnieździe" - wymienia miejsca, w których umieszczane jest godło państwowe - wyjaśnia związek legendy z historią państwa polskiego - wskazuje na mapie współczesnych sąsiadów Polski Ukazanie zróżnicowania geograficznego i kulturowego Polski 3. Piękna nasza Polska cała - Położenie geograficzne Polski - Podział administracyjny Polski - Najważniejsze regiony geograficzno-historyczne Polski - Zróżnicowanie regionalne - Odmienność kulturowa regionów - określa podział administracyjny Polski - wymienia przykłady określeń gwarowych ze swojego regionu - wskazuje na mapie Europy Polskę i omawia jej położenie geograficzne - nazywa i pokazuje na mapie region i województwo, w którym mieszka - definiuje pojęcie: gwara - wyjaśnia, na czym polega wkład kultury regionalnej w rozwój kultury polskiej - wyjaśnia, na czym polega zróżnicowanie regionalne Polski - nazywa i pokazuje na mapie: główne rzeki Polski (Wisłę, Odrę, Bug), Morze Bałtyckie, najważniejsze góry, wyżyny i niziny - nazywa i pokazuje na mapie krainy geograficznohistoryczne - charakteryzuje elementy kultury regionalnej stanowiące o jej odrębności, np. strój, gwara, potrawy Ed. Regionalna Ukazanie położenia Polski w Europie 4. Polska w Europie - określa położenie Polski w Europie - wyjaśnia, na czym polega wkład kultury polskiej w 3

4 i jej roli w tworzeniu kultury europejskiej - Położenie Polski w Europie. Obszar i granice - Sąsiedzi Polski - Wielcy Polacy i ich wkład w rozwój kultury oraz nauki europejskiej - wymienia sąsiadów Polski - wskazuje na mapie Europy Polskę oraz jej sąsiadów rozwój kultury europejskiej - charakteryzuje dokonania Polaków, które przyczyniły się do rozwoju europejskiej kultury i nauki Ukazanie zasad funkcjonowania Unii Europejskiej 5. Unia Europejska - organizacją państw Europy - Cele i zadania Unii Europejskiej - Państwa członkowskie Unii Europejskiej - Symbolika Unii Europejskiej - Polska członkiem Unii Europejskiej - definiuje pojęcia: Unia Europejska, euro - określa daty: powstania UE (1993 rok), przyjęcia Polski do UE (2004 rok) - nazywa i wskazuje symbole Unii Europejskiej (flagę, hymn) - na podstawie mapy wymienia państwa członkowskie Unii Europejskiej - wyjaśnia, na czym polegają cele i zadania istnienia Unii Europejskiej - charakteryzuje Unię Europejską jako organizację państw europejskich Rozdział IV: Z historią za pan brat Przedstawienie historii jako nauki badającej życie w przeszłości 1. Czym zajmuje się historia - Historia nauką o dziejach (przeszłości) - Historia nauką badającą przyczyny i skutki wydarzeń - Ważne wydarzenia, wybitne jednostki i praca pokoleń elementami kształtującymi historię - definiuje pojęcia: historia, historycy - wyjaśnia, czym zajmuje się historia - wyjaśnia znaczenie nauki historycznej dla poznania przeszłości - wyjaśnia, kto tworzy historię - wskazuje osiągnięcia współczesnej cywilizacji jako efekt pracy minionych pokoleń - przedstawia elementy kształtujące historię: ważne wydarzenia, wynalazki i odkrycia, działalność wybitnych jednostek, praca minionych pokoleń Przedstawienie źródeł historycznych i ich znaczenia dla poznania historii 2. W poszukiwaniu informacji - Źródło historyczne - Podział źródeł historycznych - Znaczenie źródeł historycznych dla poznania przeszłości - definiuje pojęcia: źródła historyczne, źródła materialne, źródła pisane - wymienia różnorodne źródła historyczne (np. kroniki, roczniki, dokumenty, listy, mapy, architektura) - charakteryzuje źródła materialne i pisane oraz podaje ich przykłady - wyjaśnia znaczenie źródeł dla poznania przeszłości - uzasadnia konieczność dotarcia do wszelkich dostępnych źródeł historycznych w celu poznania jak najbardziej obiektywnej wizji przeszłości Ukazanie różnorodnych form ochrony zabytków oraz ich roli i znaczenia dla poznania historii 3. Zabytki - świadectwem naszej kultury - Rola i znaczenie zabytków - Sposoby ochrony zabytków - Znane zabytki Polski - definiuje pojęcia: zabytek, muzeum, biblioteka - uzasadnia konieczność ochrony zabytków - wymienia podstawowe formy ochrony zabytków (muzea, biblioteki) - wskazuje na ilustracji cenne polskie zabytki - definiuje pojęcia: skansen, archiwum, pomnik przyrody - uzasadnia konieczność istnienia instytucji powołanych do ochrony zabytków - wymienia różne formy ochrony zabytków (archiwa, skanseny, zabytki na wolnym powietrzu, np. piramidy) - wyjaśnia w formie krótkiej wypowiedzi rolę i znaczenie zabytków dla poznania historii (np. ślady ważnych wydarzeń, świadectwo wszelkich dokonań Ed. Regionalna 4

5 człowieka w danej epoce) - sporządza własną listę najpiękniejszych zabytków - wymienia przykłady cennych regionalnych zabytków Przedstawienie zadań stojących przed muzealnictwem 4. Z wizytą w muzeum - Zadania muzealnictwa - Rodzaje muzeów - Pracownicy muzeum i ich zadania - Zasady zachowania się w muzeum - definiuje pojęcia: kustosz, konserwator, przewodnik - charakteryzuje zadania stojące przed muzealnictwem (gromadzenie i przechowywanie eksponatów, konserwacja zabytków, organizacja wystaw) - wymienia funkcje pracowników muzeum - kustosza, przewodnika, konserwatora - omawia podstawowe zasady zachowania się w muzeum - wymienia różne typy muzeów (np. archeologiczne, wojskowe) i wskazać zasady podziału ze względu na eksponowane zbiory oraz zasięg oddziaływania (np. muzeum regionalne) - uzasadnia potrzebę istnienia muzeów, różnych ich typów - charakteryzuje zadania pracownika muzeum - kustosza, przewodnika, konserwatora Rozdział V: Czas płynie Omówienie sposobów mierzenia czasu dawniej i współcześnie 1. W poszukiwaniu minionego czasu - Sposoby mierzenia czasu - Jednostki pomiaru czasu - Dawne i współczesne przyrządy służące do mierzenia czasu - definiuje pojęcia: kalendarz, klepsydra, zegar słoneczny, zegar mechaniczny - wymienia sposoby mierzenia czasu dawniej i dzisiaj - wymienia jednostki podziału czasu zegarowego i kalendarzowego - nazywa i wskazuje przyrządy służące do określania upływającego czasu dawniej i dzisiaj - definiuje pojęcie: chronologia - wyjaśnia, na czym polega związek między obserwacją przyrody a powstaniem kalendarzy i czasomierzy - charakteryzuje sposoby określania czasu minionych wydarzeń w dalekiej przeszłości (przed wynalezieniem kalendarza i zegara) Przedstawienie sposobów określania czasu minionych wydarzeń 2. Ile lat? Określenie czasu minionych wydarzeń - Zasady określania czasu minionych wydarzeń (przed naszą erą, nasza era) według kalendarza chrześcijańskiego - era", wiek", tysiąclecie" ( milenium") pojęcia i ich zakres - Obliczanie upływu czasu z wykorzystaniem taśmy czasu - Chronologiczne porządkowanie wydarzeń - definiuje pojęcia: wiek, era, tysiąclecie (milenium), taśma chronologiczna (oś czasu) - wyjaśnia znaczenie skrótów: p.n.e. oraz n.e. - określa wiek podanego wydarzenia - zapisuje określony wiek za pomocą cyfr rzymskich - podaje narodziny Chrystusa jako wydarzenie będące początkiem naszej ery (cezurą czasową) - określa wiek na podstawie daty wydarzenia - sporządza taśmę czasu i umieszcza na niej podane daty - definiuje pojęcie: chronologia - charakteryzuje różne (umowne) zasady podziału czasu - oblicza upływ czasu od podanych wydarzeń historycznych do czasów współczesnych - porządkuje podane daty według chronologii 5

6 Po każdym rozdziale będą miały miejsce lekcje powtórzeniowe oraz sprawdziany pisemne. Plan wynikowy opracowałam zgodnie z programem nauczania przytoczonym w nagłówku oraz z wykorzystaniem materiałów metodycznych dla nauczycieli przygotowanych przez jego autorki : Wiesławę Surdyk Fertach i Bogumiłę Olszewską Nauczyciel historii mgr Anna Jarczyk 6