Znaczenie zaburzeń przetwarzania sensorycznego w diagnozie i terapii dziecka z dysfunkcjami rozwojowymi i trudnościami szkolnymi

Transkrypt

1 Znaczenie zaburzeń przetwarzania sensorycznego w diagnozie i terapii dziecka z dysfunkcjami rozwojowymi i trudnościami szkolnymi Agnieszka Zdzienicka Chyła LUBLIN r

2 O teorii integracji sensorycznej Integracja zmysłowa to możliwość rejestrowania informacji ze świata zewnętrznego przez narządy zmysłów, ich przetwarzanie w ośrodkowym układzie nerwowym. Jean Ayres

3 Terminologia Terapia SI (sensory integration) Nazwa diagnostyczna SPD (sensory processing disorder) zaburzenia przetwarzania sensorycznego

4 Zmysły i ich wpływ na funkcjonowanie system przedsionkowy system dotykowy system propriocepcji system słuchowy system wzrokowy system węchu system smaku systemy bazowe Oczopląs po rotacji przykładem złożoności współpracy układów zmysłowych.

5 Wpływ układu przedsionkowego na funkcjonowanie pobudzenie OUN, ruch i równowaga, napięcie mięśniowe, obustronna koordynacja i PLŚ, przetwarzania słuchowo językowe, przetwarzanie wzrokowo przestrzenne, planowanie ruchu,

6 Wpływ dotyku na funkcjonowanie ochrona pobudzenie percepcja dotykowa (dotyk różnicujący) percepcja ciała praksja nabywanie umiejętności szkolnych bezpieczeństwo emocjonalne funkcjonowanie społeczne

7 Wpływ systemu propriocepcji na funkcjonowanie Świadomość ciała Kontrola ruchu Stopniowanie ruchu Praksja Stabilizacja posturalna

8 Wpływ węchu na funkcjonowanie Ochronna - coś co pachnie brzydko może być popsute, trujące? Generowanie emocji Pobudzanie pamięci (pacjenci geriatryczni, psychiatryczni). Badania wskazują na związek ośrodków służących do rozpoznawania wzrokowego (uszkodzenie kory węchowej zaburza pamięć wzrokową) połączenie kory węchowej z rozpoznawaniem dotykowym. Jedzenie - wydzielanie śliny/odruch wymiotny.

9 Poziom Pobudzenia OUN Zmienność stanów pobudzenia Gotowość do utrzymania stanu pobudzenia Dojrzałość OUN

10 Schemat ciała zmysł dotyku propriocepcja schemat ciała

11 Percepcja ciała wzrok zmysł dotyku propriocepcja percepcja ciała

12 Praksja Praksja - planowanie i celowe działanie Ideacja (aspekt umysłowy wyobrażenie) Planowanie (aspekt umysłowy zorganizowanie w myślach sekwencji) Wykonanie (aspekt ruchowy płynne wykonanie)

13 Przyczyny zaburzeń procesów integracji sensorycznej obciążenie genetyczne, czynniki prenatalne (leki, substancje chemiczne, toksyczne, alkohol, papierosy, narkotyki, komplikacje w trakcie ciąży, ciąże mnogie), wcześniactwo, niska masa urodzeniowa, czynniki okołoporodowe niedotlenienie, cesarskie cięcie, czynniki poporodowe zanieczyszczenie środowiska, nadmierna, nieodpowiednia lub niewystarczająca stymulacja, hospitalizacja, czynniki emocjonalne, zaburzenia mikrobioty jelit,

14 Rozpoznanie W klasyfikacji ICD 10 określane są symbolami: F 82 (specyficzne zaburzenia rozwoju funkcji motorycznych) R 62 (brak oczekiwanego prawidłowego rozwoju fizycznego) Badania przeprowadzone w 2013 roku wykazały, że dzieci z problemami przetwarzania procesów sensorycznych mają mierzalne różnice w budowie mózgu, inne niż te towarzyszące zaburzeniom neurorozwojowym czy autyzmowi. U badanych dzieci, za pomocą metod neuroobrazowania, zdiagnozowano mikrostrukturalne nieprawidłowości w istocie białej.

15 Zaburzenia przetwarzania sensorycznego Zaburzenia przetwarzania sensorycznego zaburzenia modulacji sensorycznej zaburzenia różnicowania sensorycznego zaburzenia ruchu na bazie sensorycznej nadreaktywność podreaktywność poszukiwanie sensoryczne zaburzenia posturalne dyspraksja

16 Nadreaktywność sensoryczna Przykładowe zachowania prezentowane przez dzieci z nadreaktywnością sensoryczną: agresja, irytacja, unikanie, wycofanie, nadruchliwość, impulsywność, lękliwość, płaczliwość, labilność emocjonalna.

17 Podreaktywność sensoryczna Przykładowe zachowania prezentowane przez dzieci z podreaktywnością sensoryczną: dzieci reagują wolniej na silniejszy bodziec lub trwający dłużej, dzieci nie domagające się uwagi i towarzystwa, trudności z treningiem czystości, obserwowana mała ciekawość poznawcza.

18 Poszukiwanie sensoryczne Przykładowe zachowania prezentowane przez dzieci z poszukiwaniem sensorycznym: ogromna potrzeba bodźców sensorycznych i próba dostarczania ich tworzenie sytuacji niebezpiecznych, zamiłowanie do intensywnych zabaw, dzieci w ciągłym ruchu, często dzieci podejrzewane o ADHD.

19 Zaburzenia posturalne Przykładowe zachowania prezentowane przez dzieci z zaburzeniami posturalnymi: słabsze od innych, przyjmujący nieprawidłową pozycja ciała, szybko się męczy, trudności z przekraczaniem linii środkowej ciała, problemy z równowagą, koordynacją, niezgrabne ruchowo,

20 Dyspraksja Przykładowe zachowania prezentowane przez dzieci z dyspraksją: trudności z powtórzeniem lub imitacją ruchów, trudność z przełożeniem instrukcji werbalnej na aktywność ruchową, wykonywanie aktywności ruchowych w nieefektywny sposób, trudność z rozwiązywaniem zadań ruchowych,

21 Dysfunkcje rozwojowe dzieci z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego -- > terapia wiodąca dzieci z problemami w nauce, FAS dzieci wymagające wspomagania rozwoju mowy, dzieci neurologiczne np. z mózgowym porażeniem dziecięcym, dzieci z autyzmem, dzieci z Zespołem Aspergera, dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej, dzieci z zespołami wad genetycznych, dzieci z opóźnionym rozwojem psychoruchowym,

22 Problemy w nauce Terapia zaburzeń integracji sensorycznej ma na celu wzmocnienie zdolności do uczenia się mózgu, do przyswajania różnorodnych specyficznych (także szkolnych) umiejętności. Terapia SI nie jest zastąpieniem, ale uzupełnieniem terapii uczących technik szkolnych, a prawidłowo przebiegające procesy integracji sensorycznej są fundamentem do zdobywania kolejnych umiejętności.

23 Problemy w nauce Problemy dzieci które mają trudności z opanowaniem umiejętności szkolnych wymagają analizy w obszarze zaburzeń przetwarzania sensorycznego. U dzieci z problemami w nauce szczególnej uwagi wymaga zmysł propriocepcji, dotyk oraz układ przedsionkowy.

24 Pomoc dziecku z SPD Diagnoza i terapia Modyfikacje środowiska Dieta sensoryczna w postaci aktywności w ramach czynności dnia codziennego oraz aktywności ćwiczeń głównie w formie zabawy

25 Pomoc dziecku z SPD Pomoc dziecku z SPD terapia SI, ukierunkowanie swoich działań na dziecko i jego rodzinę (osoby ważne dla pacjenta), dbanie o z zapewnieniem bezpieczeństwa fizycznego i emocjonalnego, działanie w atmosferze zaufania i szacunku, próba zapewnienia otoczenia akceptowalnego dla dziecka,

26 Dziękuję za uwagę