Asymetria i ewolucja języka. Magdalena Ferdek Marcin Koculak

Transkrypt

1 Asymetria i ewolucja języka Magdalena Ferdek Marcin Koculak

2 2

3 - komórki nerwowe dwubiegunowe - komórki wzrokowo zwojowe (zwój nerwu wzrokowego) - nerwy wzrokowe - skrzyżowanie wzrokowe 3

4 Spoidło Wielkie 4

5 Spoidło przednie 5

6 Spoidło tylne wzgórze 6

7 Spoidło hipokampa wzgórze sklepienie hipokamp 7

8 operacja rozszczepienia półkul mózgowych operacja split-brain zajęcia 4 (BMZ II) 8

9 Zachowanie pacjentów po komisurotomii brak zmian intelektu i osobowości zachowana koordynacja obu rąk przy dobrze wyuczonych czynnościach umiejętność wykonywania niezależnych ruchów obiema rękami 9

10 10

11 Rywalizacja 11

12 I współpraca 12

13 Ageneza spoidła wielkiego 13

14 JĘZYK planum temporale Szczegóły bodźca wzrokowego; większa aktywność kanału drobnokomórkowego Wyrażanie emocji: radość i zaciekawienie Relacje przestrzenne Ogólne zarysy bodźca wzrokowego, większa aktywność kanału wielkokomórkowego Wyrażanie emocji: strach i gniew Rozpoznawanie emocji np. na podstawie tonu głosu, mimiki, gestykulacji MIT Prawopółkulowca / Lewopółkulowca 14

15 Padaczka 1-2 % populacji (400 tys. osób w Polsce) epizody nadmiernie zsynchronizowanej aktywności nerwowej jednocześnie wiele neuronów generuje potencjały czynnościowe Przyczyny niedobór neuroprzekaźnika GABA, Zaburzenie równowagi między neuroprzekaźnikiem pobudzającym (glutaminian) i hamującym (GABA) występowanie ognisk padaczkowych 15

16 Klasyfikacja napadów Napady padaczkowe Częściowe Uogólnione Proste Złożone Tonicznokloniczne GRAND MAL Absencyjne PETIT MAL Inne: Kloniczne Miokloniczne Toniczne Atoniczne 16

17 17

18 18

19 19

20 zapis EEG podczas napadu padaczkowego 20

21 Podział zadań Grupa 1 Komunikacja językowa u zwierząt Grupa 2 Hipoteza języka jako produktu ubocznego ogólnego rozwoju zdolności umysłowych Teoria wyspecjalizowanego modułu językowego Grupa 3 Grupa 4 Afazja Broki Afazja Wernickego Dysleksja 21

22 Komunikacja językowa u zwierząt Szympansy brak produktywności dominacja wypowiedzi imperatywnych nad deskryptywnymi problemy z rozumieniem Szympansy karłowate (Bonobo) rozumieją więcej niż wyrażają obecna deskryptywna funkcja wypowiedzi proszą o rzeczy, których nie widać opisywanie przeszłych zdarzeń twórcze prośby Zwierzęta spoza rzędu naczelnych delfiny rozumienie złożonych sekwencji wyrażeń żako proste zdolności komunikacyjne 22

23 23

24 24

25 25

26 Geneza ludzkiego języka praca w grupach I. Hipoteza języka jako produktu ubocznego ogólnego rozwoju zdolności umysłowych Problem 1: złożona relacja między mózgiem a inteligencją Problem 2: ludzie z pełnowymiarowym mózgiem a zaburzenia językowe Problem 3: zespół Williamsa II. Teoria wyspecjalizowanego modułu językowego 26

27 Rozmiar mózgu a zdolności umysłowe 27

28 Zespół Williamsa Upośledzenie umysłowe przy jednoczesnej (w wielu przypadkach) sprawności w posługiwaniu się językiem Delecja na chromosomie 7 Zaburzenia rozwojowe tylnych okolic korowych oraz szeregu struktur podkorowych 28

29 29

30 twarz elfa williams-syndrome.org zajęcia 4 (BMZ II) 30

31 Teoria wyspecjalizowanego modułu językowego Noam Chomsky (1980) Steven Pinker (1994) wrodzona wiedza językowa Chomsky: "uczenie się języka matki to nie coś, co dziecko robi. To jest coś, co się samo dzieje dziecku" argument ubóstwa bodźców Gen FOXP2 na chromosomie 7 31

32 Uszkodzenia mózgu a język 32

33 Afazja Broki Afazja Broki (ruchowa/ niepłynna) upośledzenie tworzenia wypowiedzi, problemy z poprawną wymową upośledzenie rozumienia przy złożonych składniowo wypowiedziach pole Broki 33

34 Afazja Broki Tworzenie wypowiedzi Rozumienie mowy Mowa powolna, trudności z wysłowieniem się, pisaniem i gestykulacją Mowa pozbawiona większości wyrazów funkcyjnych: zaimków, przyimków, spójników, czasowników posiłkowych, kwantyfikatorów, końcówek fleksyjnych Trudności z rozumieniem wyrazów funkcyjnych (jw.), złożonych gramatycznie wypowiedzi 34

35 35

36 36

37 37

38 Afazja Wernickego Afazja Wernickego (czuciowa/płynna) trudności w przypomnieniu sobie nazw przedmiotów (afazja amnestyczna, anomia) mowa płynna, ale uboga treściowo upośledzenie rozumienia wypowiedzi (trudności z czasownikami i rzeczownikami) pole Wernickego parafazje semantyczne np. zebra zamiast koń 38

39 39

40 Dysleksja Morgan 1896 wrodzona ślepota słów specyficzne zaburzenie czynności czytania u osoby, która nie ma zaburzeń widzenia ani upośledzenia innych funkcji intelektualnych Dysleksja dysfonetyczna Dysleksja dysejdetyczna Mózg dyslektyka Bardziej symetryczna budowa półkul mózgowych brak asymetrii planum temporale Wady rozwojowe w obrębie kory mózgowej 40

41 Etiologia dysleksji Hipotezy: Zaburzenia kanału wielkokomórkowego w układzie wzrokowym Niewielkie upośledzenie słuchu szczególnie w zakresie wykrywania następstwa czasowego dźwięków Problemy w zakresie przekształcania informacji wzrokowych na słuchowe Zaburzenia uwagowe 41

42 Dziękuję! 42