Mariola Banach UNIWERSYTET RZESZOWSKI. STUDIA PODYPLOMOWE Mechanizmy funkcjonowania strefy euro VI edycja, rok akademicki 2014/15

Transkrypt

1 UNIWERSYTET RZESZOWSKI Promotor: dr Magdalena Cyrek Mariola Banach STUDIA PODYPLOMOWE Mechanizmy funkcjonowania strefy euro VI edycja, rok akademicki 2014/15

2 przedstawienie istoty ubóstwa i wykluczenia społecznego; rozpoznanie czynników kształtujących ubóstwo i wykluczenie oraz skutki tych zjawisk; porównanie państw strefy euro z Polską w odniesieniu do ubóstwa i wykluczenia społecznego; dyskusja wpływu instrumentów społeczno gospodarczych na ograniczanie ubóstwa i wykluczenia społecznego.

3 Ubóstwo: sytuację, w której gospodarstwo domowe nie dysponuje wystarczającymi środkami finansowymi (zarówno środkami pieniężnymi w postaci dochodów bieżących i dochodów z poprzednich okresów jak i w formie nagromadzonych zasobów materialnych) pozwalających na zaspokojenie jej podstawowych potrzeb T. Panek. ubóstwo odnosi się do osób, rodzin lub grup osób, których środki są ograniczone w takim stopniu, że poziom ich życia obniża się poza akceptowane minimum w kraju zamieszkania Wykluczenie społeczne: G. Baczewski. brak lub ograniczenie możliwości uczestnictwa, wpływania i korzystania z podstawowych instytucji publicznych i rynków, które powinny być dostępne dla wszystkich, a w szczególności dla osób ubogich Narodowa Strategia Integracji Społecznej. dana jednostka lub jakaś grupa społeczna będąc członkami wspólnoty (najczęściej chodzi o wspólnotę obywateli państwa) nie może uczestniczyć w pełni w ważnych dziedzinach życia tejże wspólnoty T. Panek.

4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych systemu Strateg

5 relatywna granica ubóstwa 50% średnich wydatków ogółu gospodarstw domowych; ustawowa granica ubóstwa kwota dochodu na 1 osobę w gospodarstwie domowym, która zgodnie z obowiązującą ustawą o pomocy społecznej uprawnia do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego z pomocy społecznej; granica ubóstwa skrajnego - poziom minimum egzystencji obliczany przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych (IPiSS), minimum egzystencji uwzględnia jedynie te potrzeby, których zaspokojenie nie może być odłożone w czasie, a konsumpcja niższa od tego poziomu prowadzi do biologicznego wyniszczenia.

6 % osób ,1 18,1 17,7 17,3 17,6 17,3 17,4 16,9 16,3 16, ,3 15,1 14,6 12, ,6 8, ,8 6,6 7,4 5,6 5,7 5,8 6,8 7,2 6,6 6,8 7, ubóstwo skrajne (minimum egzystencji) ubóstwo relatywne ubóstwo ustawowe Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z GUS

7 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych systemu Strateg

8 Lp. Kraje EU ,3 46,0 46,2 46,4 2. Austria 39,2 40,3 45,4 45,8 3. Belgia 30,4 37,9 34,8 46,2 4. Cypr 35,8 36,9 31,5 33,6 6. Estonia 46,7 52,1 55,6 54,8 7. Finlandia 45,3 43,5 45,5 37,5 8. Francja 33,5 36,7 36,0 35,7 9. Grecja 38,5 44,0 45,8 46,3 10. Hiszpania 40,3 40,5 43,5 44,7 11. Holandia 31,8 33,5 33,3 34,2 12. Irlandia 27,9 31,8 34,0 34,1 13. Litwa 56,1 53,0 54,4 61,0 14. Luksemburg 43,3 42,3 51,9 53,0 15. Łotwa 47,9 50,0 51,9 55,9 16. Malta 42,8 43,4 48,2 49,6 17. Niemcy 70,3 67,8 69,3 69,3 18. Polska 45,4 43,6 42,5 43,7 19. Portugalia 36,4 36,0 38,3 40,3 20 Słowacja 41,1 42,6 44,6 43,8 21. Słowenia 44,1 44,6 46,9 46,2 22. Włochy 43,6 47,7 44,4 46,8 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Eurostat

9 wykluczenie fizyczne związane z wiekiem i niepełnosprawnością, wykluczenie strukturalne związane z niskim kapitałem kulturowym i mieszkaniem na wsi, wykluczenie normatywne związane z patologiami, wykluczenie materialne związane z bezrobociem i ubóstwem.

10 Źródło: dane na podstawie: Czapiński J., Panek, T., 2013: Diagnoza Społeczna 2013

11 Źródło: Gieorgica J. P., red., 2014: Jak Polska wykorzystała środki Unii Europejskiej,

12 1. Najbardziej zagrożoną ubóstwem grupą społeczną w Polsce są beneficjenci pomocy społecznej, bezrobotni, pracujący nielegalnie oraz rolnicy, natomiast najlepiej mają się przedsiębiorcy oraz osoby pracujące na własny rachunek. 2. Polska wśród krajów UE-28 należy do państw o wysokiej wartości wskaźnika zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym (25,8%). Poziom tego wskaźnika dla Polski sukcesywnie spada, ale nadal pozostaje wyższy niż średnia dla całej UE (24,5 % w 2013 r.). 3. Główną przyczyną ubóstwa jest problem bezrobocia. Dzięki tworzeniu nowych miejsc pracy i wprowadzaniu działań ułatwiających podjęcie pierwszej pracy (szczególnie wśród młodzieży) jak również zwiększenie kompetencji i kwalifikacji pracowników możliwe będzie poprawienie efektywności w znalezieniu pracy. 4. W ramach programu Narodowej Strategii Spójności w latach zostało ujęte wsparcie ze środków UE. Jednym z celów przeznaczenia tych środków jest wyprowadzenie z ubóstwa 20 mln najuboższych obywateli Europy, poprzez ograniczenie bezrobocia, pomoc społeczną, jak również wsparcie młodzieży wchodzących na rynek pracy.

13