Metody pracy: burza mózgów, praca w grupach, heureza, elementy wykładu.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Metody pracy: burza mózgów, praca w grupach, heureza, elementy wykładu."

Michalina Nowakowska
8 lat temu
Przeglądów:

1 Tytuł: : Analiza i interpretacja wiersza Czesława Miłosza Miłość na tle różnych ujęć tytułowego motywu. Autor: Marta Konarzewska Rodzaj materiału: scenariusz Data publikacji: 2011-II semestr Poziom edukacyjny: III klasa liceum ( poziom rozszerzony) Cele: Uczeń / uczennica potrafi: dokonać samodzielnej analizy i interpretacji współczesnego utworu poetyckiego; odczytać utwór poetycki w kontekście historycznym, kulturoznawczym, filozoficznym; efektywnie współpracować w grupie; wyciągać wnioski, syntetyzować. Uczeń / uczennica zna: podstawowe pojęcia z zakresu poetyki (m. in. metafora, epitet, porównanie, podmiot liryczny, sytuacja liryczna, motyw, topos); pojęcia charakteryzujące poezję Czesława Miłosza (m. in. epifania poetycka, pytanie metafizyczne, klasycyzm współczesny, klasyczny uniwersalizm); *literackie modele ujęcia miłości w różnych epokach. Metody pracy: burza mózgów, praca w grupach, heureza, elementy wykładu. Czas: 2 jednostki lekcyjne. Pomoce dydaktyczne: karty pracy, podręcznik (i inne pomoce własne), arkusz z tekstem utworu Cz. Miłosza Miłość.

analizy i interpretacji współczesnego utworu poetyckiego; odczytać utwór poetycki w kontekście historycznym, kulturoznawczym, filozoficznym; efektywnie współpracować w grupie; wyciągać wnioski,

2 Przebieg zajęć: 1 godzina lekcyjna: 1. Czym jest miłość? Jaka jest? - nasze skojarzenia naiwne. Burza mózgów. 2. Czym jest miłość jako temat literacki? Jaka jest w kulturowych, literackich i filozoficznych ujęciach różnych epok? - praca w grupach. Uczniowie i uczennice zostają podzieleni na grupy (4 5 osobowe). Losują mini karty pracy. Każda karta zawiera temat do opracowania (topos miłości w danej epoce / ujęciu filozoficznym), wskazówki, jak go opracować (pytania pomocnicze) i materiał źródłowy (cytaty z odpowiednich utworów). Pracują w grupach, korzystając także z zewnętrznych pomocy (podręczniki, słowniki itd). 3. Uczniowie i uczennice głośno prezentują efekty swojej pracy zsyntetyzowaną wiedzę na temat ujęć motywu miłości u Platona, św. Pawła, Morsztyna, Goethego* 2 godzina lekcyjna: 1. Głośna i cicha lektura wiersza Cz. Miłosza Miłość. 2. Które z przytoczonych filozoficznych/ artystycznych ujęć tematu miłości wydaje się najbliższe sytuacji lirycznej i przesłaniu wiersza? 3. Jak w wierszu mówi się o miłości? Podstawy liryczne i filozoficzne utworu. Jak owo mówienie o miłości jest inne od tego, do czego przyzwyczaja literatura miłosna? 4. Mini wykład (max. 10 min.) na temat poetyki Cz. Miłosza połączony z pogadanką przypominającą (scenariusz lekcji przeznaczony jest dla uczniów i uczennic klas III, którzy już wcześniej zetknęli się z poezją tego autora oraz współczesnym nurtem klasycyzmu). Nowe, i podkreślane przez nauczyciela/nauczycielkę, informacje dotyczą jedynie elementów miłoszowskiej estetyki i etyki przydatnych przy analizie utworu Miłość : klasyczne przekonanie o jedności i pełni sensownego świata (otwierającego się dzięki poetyckim epifaniom - poezja jako rozpoznanie ); poszukiwanie doskonałości frazy, języka; przekonanie o jedności człowieka z otaczającym światem bliskość poezji Miłosza i filozofii M. Heideggera ( bycie-wświecie ); przekonanie o nierozerwalnej ludzkiej więzi z naturą historią i kulturą; więź z tradycją chrześcijańską. 5. Bardzo dokładna (heurystyczna) analiza utworu Miłość (wers po wersie). a) Zaznaczenie i wpisanie w interpretację faktu, że stoi on - obok utworów Wiara i Nadzieja - w centrum cyklu Poema naiwne (posługiwanie się pojęciem intelektualnej naiwności ). b) Powołanie się na informację, że wiara, nadzieja, miłość są cnotami teologicznymi. Odniesienie się do słów Pawła (I Kor. 13,13): Teraz więc pozostaje wiara, nadzieja, miłość, te trzy; lecz z nich największa jest miłość". c) Przy słowach Miłość to znaczy popatrzeć na siebie, / Tak jak się patrzy na obce nam rzeczy, / Bo jesteś tylko jedną z rzeczy wielu - odniesienie się do filozofii M. Heideggera (bycie-w-świecie; odnalezienie własnego istnienia wśród rzeczy tego świata). d) Przy słowach: A kto tak patrzy, choć sam o tym nie wie, (...) wtedy i siebie, i

Każda karta zawiera temat do opracowania (topos miłości w danej epoce / ujęciu filozoficznym), wskazówki, jak go opracować (pytania pomocnicze) i materiał źródłowy (cytaty z odpowiednich utworów).

3 rzeczy chce użyć, /Żeby stanęły w wypełnienia łunie odniesienie się do typowej dla Miłosza formuły świata pełnego : rezygnacja z egocentrycznej (samo)świadomości umożliwia rozpoznanie świata, wzięcie pełnego udziału w rzeczywistości, wkorzenienie się w bytowanie. Kluczem do tego doświadczenia jest miłość. Ponowne odniesienie do słów św. Pawła: Gdy zaś przyjdzie to, co jest doskonałe, zniknie to, co jest tylko częściowe. e) Przy słowach: Ptak mu i drzewo mówią: przyjacielu - odniesienie się do metafory świata ogrodu (ew. porównanie z filozofią św. Franciszka). 6. Podczas analizy posługujemy się pojęciami z zakresu poetyki i teorii literatury: sytuacja liryczna, pytanie metafizyczne (czym jest miłość/kiedy jest miłość?, kim jestem ja wśród innych), metafora ( wypełnienia łuna ), itd. Uczniowie i uczennice robią notatki podczas analizy. 7. Wnioski: a) Pytanie o miłość w wierszu Miłosza jest pytaniem metafizycznym, egzystencjalnym, połączonym z pytaniem o istnienie. Możemy je interpretować na tle filozofii chrześcijańskiej (słowa św. Pawła bezpośrednie odniesienie) oraz współczesnej (M. Heidegger odniesienie analityczne). b) Miłość to dla poety klucz do zrozumienia i otwarcia świata. Tylko miłość (jako akt kontemplatywnego ujęcia siebie) daje pełne i czyste poznanie (inaczej niż np. w romantyzmie, gdzie mamy do czynienia z zatopieniem w sobie, w swoim odczuwaniu, czy w baroku, gdzie miłość wiąże się z bólem, paradoksem, rozdarciem). Tu miłość związana jest z medytacją, kontemplacją, samopoznaniem. c) Wiara, nadzieja i miłość - to trzy klucze, które otwierają bramę świata. Poczucie istnienia pełnego wymaga wysiłku, akceptacji, udziału. Za cenę rezygnacji z wywyższonego ja, otwiera się "świat-ogród", znikają dotkliwości wydziedziczenia. Dzięki pokorze świadomości i rozumu przejaśnia się rzeczywistość, a świat staje się czytelny i zrozumiały. Nie ma w nim miejsca na metafizyczne otchłanie, chwiejność sądów, wstrząsy Historii, przerażającą Nicość. d) Wiersz pokazuje typowe dla uniwersalizmu klasycznego uwikłanie człowieka w świat jako jedność budowaną przez naturę, kulturę, tradycje i historię. Widać klasycystyczną dążność do Prawdy przejawiająca sie w szukaniu jasnego i klarownego języka poetyckiego. 8. Zadanie domowe: Analiza i interpretacja wybranego wiersza Cz. Miłosza ( Wiara albo Nadzieja ) w tym samym kontekście teoretycznym. *Dobór epok i ujęć tematu miłości do opracowania w grupach (oprócz ujęcia św. Pawła) wg uznania nauczyciela/nauczycielki.

Pawła: Gdy zaś przyjdzie to, co jest doskonałe, zniknie to, co jest tylko częściowe. e) Przy słowach: Ptak mu i drzewo mówią: przyjacielu - odniesienie się do metafory świata ogrodu (ew.

4 ** Jeśli nauczyciel/nauczycielka uzna, że klasa jest zbyt słabo przygotowana do swobodnego żonglowania informacjami z zakresu różnych epok, każda z grup pracuje podczas pierwszej części zajęć nad chrześcijańskim ujęciem miłości (u św. Pawła), które będzie w drugiej części zajęć bezpośrednim kontekstem analitycznym. Wszystkie karty pracy wyglądają wtedy tak samo. W końcowym etapie pracy w grupach uczniowie i uczennice wymienią się spostrzeżeniami na ten sam temat. Wybierając ten wariant scenariusza, należy zmienić brzmienie tematu lekcji na np.: Analiza i interpretacja wiersza Czesława Miłosza Miłość w kontekście chrześcijańskiego «Hymnu o miłości». Przykładowa karta pracy (1): Miłość w ujęciu chrześcijańskim na przykładzie fragmentu I listu do Koryntian (Hymn do miłości). 1. Gdybym mówił językami ludzi i aniołów, a miłości bym nie miał, stałbym się jak miedź brzęcząca albo cymbał brzmiący. Gdybym też miał dar prorokowania i znał wszystkie tajemnice, i posiadał wszelką wiedzę, i wszelką możliwą wiarę, tak iżbym góry przenosił, a miłości bym nie miał, byłbym niczym. I gdybym rozdał na jałmużnę całą majętność moją, a ciało wystawił na spalenie, lecz miłości bym nie miał, nic bym nie zyskał. Miłość cierpliwa jest, łaskawa jest. Miłość nie zazdrości, nie szuka poklasku, nie unosi się pychą; nie dopuszcza się bezwstydu, nie szuka swego, nie unosi się gniewem, nie pamięta złego; nie cieszy się z niesprawiedliwości, lecz współweseli się z prawdą.

W końcowym etapie pracy w grupach uczniowie i uczennice wymienią się spostrzeżeniami na ten sam temat. Wybierając ten wariant scenariusza, należy zmienić brzmienie tematu lekcji na np.

5 Wszystko znosi, wszystkiemu wierzy, we wszystkim pokłada nadzieję, wszystko przetrzyma. Miłość nigdy nie ustaje, [nie jest] jak proroctwa, które się skończą, albo jak dar języków, który zniknie, lub jak wiedza, której zabraknie. Po części bowiem tylko poznajemy, po części prorokujemy. Gdy zaś przyjdzie to, co jest doskonałe, zniknie to, co jest tylko częściowe. (...) Teraz widzimy jakby w zwierciadle, niejasno; wtedy zaś [zobaczymy] twarzą w twarz: Teraz poznaję po części, wtedy zaś poznam tak, jak i zostałem poznany. Tak więc trwają wiara, nadzieja, miłość - te trzy: z nich zaś największa jest miłość." 1 Kor 13,1-13 Pytania pomocnicze: 1. Skąd pochodzi podany fragment utworu lirycznego - jaką tradycję kulturową reprezentuje? 2. Jakie wartości i moc przypisuje św. Paweł ( i chrześcijańska etyka) miłości? 3. W jaki sposób poddaje ją idealizacji (zwróć uwagę na wyliczenia i anaforę zaprzeczajacą gdybym nie miał )? 4. Jaki jest związek miłości i poznania? (interpretacja słów: Po części bowiem tylko poznajemy, po części prorokujemy. Gdy zaś przyjdzie to, co jest doskonałe, zniknie to, co jest tylko częściowe. (...) Teraz widzimy jakby w zwierciadle, niejasno; wtedy zaś [zobaczymy] twarzą w twarz: Teraz poznaję po części, wtedy zaś poznam tak, jak i zostałem poznany.

Gdy zaś przyjdzie to, co jest doskonałe, zniknie to, co jest tylko częściowe. (.

Podobne dokumenty

Oddajemy do Waszej dyspozycji garść materiałów, kilka pomysłów na lekcję religii dla młodzieży licealnej i starszych uczniów szkoły podstawowej.

Oddajemy do Waszej dyspozycji garść materiałów, kilka pomysłów na lekcję religii dla młodzieży licealnej i starszych uczniów szkoły podstawowej. Szanowni Państwo, Wielebni Księża, Czcigodne Siostry, Koledzy Katecheci. Zapraszamy do kin na kolejną cześć niezwykłej historii, która mogła zdarzyć się wszędzie. Bóg nie umarł: Światło w ciemności to