Raport Blue Media. Innowacje Finansowe

Transkrypt

1 Raport Blue Media Innowacje Finansowe

2 SPIS TREŚCI Jak kupujemy w internecie? Jak pożyczamy pieniądze? Sukces finansowy Polaków Jak płacimy rachunki? Podejście Polaków do fintechu Polacy wobec zmian technologicznych Innowacje Finansowe Jak korzystamy z usług subskrypcyjnych? 8. Polacy wobec ekonomii współdzielenia Metoda badania badanie internetowe CAWI z wykorzystaniem internetowego panelu badawczego. Zrealizowano łącznie 1057 wywiadów na reprezentatywnej próbie ogolnopolskiej.

3 Inowacje finansowe Jak kupujemy w internecie? Jak kupujemy w internecie? Inowacje finansowe 5 JAK KUPUJEMY W INTERNECIE? 8 polskich internautów kupuje w sieci. Zmieniają się czynniki decydujące o wyborze sklepu internetowego. Choć wciąż najbardziej liczy się cena, to jej znaczenie w ciągu dwóch lat zmalało aż o 10 punktów proc. Częściej zwracamy uwagę na wygodę realizacji zakupu, w tym duży wybór metod płatności. Najczęściej kupujemy za pośrednictwem płatności elektronicznych (pay by linków), płatności za pobraniem i za pomocą samodzielnego przelewu. Wyraźnie rośnie popularność płatności kartą - z tej formy korzysta już kupujących online. Rok do roku spada zaś zainteresowanie bardziej tradycyjnych form uiszczania należności: za pobraniem, gotówką lub kartą w punkcie odbioru. Czy kupuje Pan(i) jakieś produkty lub usługi przez Internet?

4 6 Inowacje finansowe Jak kupujemy w internecie? Jak kupujemy w internecie? Inowacje finansowe 7 ZAKUPY PRZEZ INTERNET Dlaczego nie robi Pan(i) zakupów przez Internet? Jedynie 15 procent Polaków deklaruje, że nie dokonuje zakupów drogą elektroniczną. Większość z nich unika zakupów internetowych, bo woli tradycyjne sklepy, co trzeci uważa, że nie ma takiej potrzeby (tu notujemy znaczny spadek wskaźnika). Co piąta osoba z tej grupy wciąż nie ufa zakupom internetowym. Wolę tradycyjne sklepy mam takiej potrzeby ufam zakupom przez Internet To zbyt skomplikowane Zakup i dostawa trwa zbyt długo W roku, podobnie jak w roku ubiegłym PREFERENCJE 2016 najpopularniejszą formą płacenia za zakupy internetowe jest płatność za pobraniem (u kuriera lub na poczcie). wiele mniej Automatyczne płatności elektroniczne są coraz bardziej lubiane przez osoby dokonujące zakupów internetowych. Dorównać im wskazań notują płatności elektroniczne, które mogą jedynie płatności za pobraniem, ale one zyskują na popularności w porównaniu do wyraźnie tracą na popularności, podobnie roku poprzedniego, podobnie jak płatności jak samodzielne wykonywanie przelewów na kartą. Mniej osób za to wykonuje samodzielnie konto sklepu. przelewy. Formy płatności W jaki sposób płaci Pan(i) za zakupione przez Internet przedmioty lub usługi? Za pobraniem płacę u kuriera, na poczcie Korzystam z płatności elektronicznych obsługiwanych przez operatorów płatności np. PayU Korzystam z płatności elektronicznych poprzez kliknięcie w logo mojego banku, by przejść na stronę banku Samodzielnie wykonuje przelew na konto sklepu Kartą płatniczą Gotówką w punkcie odbioru towaru Kupuję na kredyt i spłacam w ratach Kartą w punkcie odbioru towaru SMS-em o podwyższonej wartości Korzystam z płatności odroczonych Korzystam z płatności elektronicznych obsługiwanych przez operatorów płatności np. PayU Za pobraniem płacę u kuriera, na poczcie Korzystam z płatności elektronicznych poprzez kliknięcie w logo mojego banku, by przejść na stronę banku Kartą płatniczą Samodzielnie wykonuje przelew na konto sklepu Gotówką w punkcie odbioru towaru Kartą w punkcie odbioru towaru SMS-em o podwyższonej wartości Korzystam z płatności odroczonych Kupuję na kredyt i spłacam w ratach

5 8 Inowacje finansowe Jak kupujemy w internecie? Jak kupujemy w internecie? Inowacje finansowe 9 Powody wyboru ulubionej formy płatności Wygoda Szybkość Cena produktu Wygoda realizacji zakupu Płeć Wiek 6 Cena produktu Wygoda realizacji zakupu Wygoda nadal jest kluczowym czynnikiem decydującym o wyborze ulubionej formy płatności. Kolejne miejsca zajmują szybkość i bezpieczeństwo. Ta druga kategoria zalicza jednak znaczący spadek w porównaniu do roku ubiegłego (jest prawdopodobnie uznawana już za pewnik) Bezpieczeństwo Łatwość Dostępność Cena Wiarygodność sklepu Duży wybór form płatności Wiarygodność firmy obsługującej płatności online Możliwość szybkiego i łatwego zwrotu towaru Kobieta Mężczyzna Wiarygodność sklepu Duży wybór form płatności Wiarygodność firmy obsługującej płatności online Możliwość szybkiego i łatwego zwrotu towaru Młodsza grupa Starsza grupa Co, oprócz dostępności konkretnego produktu, w istotny sposób wpływa na wybór przez Pana(ią) sklepu Internetowego, w którym dokonuje Pan(i) zakupu? Proszę wskazać wszystkie czynniki mające wpływ. Cena produktu Kryteria wyboru sklepu internetowego Wygoda realizacji zakupu 4 4 Choć cena produktu nadal pozostaje kluczo- Miejsce zamieszkania Wiarygodność sklepu Duży wybór form płatności Wiarygodność firmy obsługującej płatności online Możliwość szybkiego i łatwego zwrotu towaru wym kryterium wyboru sklepu internetowego, to siła tego czynnika zdaje się słabnąć. Na znaczeniu przybierają za to wygoda realizacji zakupu lub transakcji oraz duży wybór form płatności. Spadek zanotowały też wiarygodność sklepu oraz kwestie związane ze zwrotem towaru, ale są to prawdopodobnie czynniki tak oczywiste z punktu widzenia kupujących, że ci nie używają ich do kategoryzowania sklepów internetowych. Cena produktu Wygoda realizacji zakupu Wiarygodność sklepu Duży wybór form płatności Wiarygodność firmy obsługującej płatności online Możliwość szybkiego i łatwego zwrotu towaru Kobiety oraz osoby starsze większą wagę przykładają do poziomu cen, wygody oraz wiarygodności sklepów. Mieszkańcy dużych miast mniejszą wagę przywiązują do ceny produktu. Dla mieszkańców wsi i małych miast mniej ważne są wygoda realizacji oraz wiarygodność sklepu. Wieś Małe i średnie miasto Duże i wielkie miasto 2016

6 Jak kupujemy w internecie? Inowacje finansowe 11 Rezygnacja z usług sklepu internetowego Już ponad połowie badanych zdarzyło się zrezygnować z zakupu w sklepie internetowym, ponieważ nie znaleźli dogodnej 5 4 Ze względu na brak dogodnej formy płatności Zakupy w obcej walucie Czy zdarzyło się Pani(u) kupić przez Internet produkty lub usługi w serwisie, w którym płatność odbywała się w obcej walucie lub cena prezentowana była w obcej walucie (nawet jeśli później została przeliczona na złotówki)? wiem/ nie pamiętam dla siebie formy płatności. Co czwarty respondent nie dokonał zakupu, ponieważ nie było możliwości szybkiego i łatwego zwrotu towaru. 3 3 Co piąta badana osoba Ze względu na brak możliwości szybkiego i łatwego zwrotu towaru dokonywała zakupów w serwisie, w którym płatność odbywała się w obcej walucie lub cena prezentowana była w obcej walucie (nawet jeśli później została przeliczona na złotówki). Czynniki związane ze zwrotem zakupów internetowych. KOMENTARZ EKSPERTA Krystian Wesołowski, Head of Sales, Blue Media Wydawałoby się, że odnalezienie szukanego produktu w dobrej cenie Łatwa procedura zwrotu towaru (np. przygotowany formularz zwrotu) 4 5 to koniec przygód konsumenta. Nasze badanie pokazuje, że tak zwane peryferyjne czynniki wyboru naprawdę mają znaczenie. Klienci przyglądają się nie tylko produktowi i jego cenie, ale biorą pod uwagę czas, w którym Koszty wysyłki zwracanego towaru Możliwość otrzymania szybkiego zwrotu środków na konto Możliwość oddania towaru do punktu stacjonarnego zwracam uwagi na kwestie związane ze zwrotem towaru Kluczowe kwestie związane ze zwrotem towaru to łatwa procedura zwrotu, koszt wysyłki zwracanego towaru oraz możliwość szybkiego otrzymania zwrotu środków finansowych na konto. przesyłka zostanie do nich dostarczona, wygodę procesu zakupowego, w szczególności na urządzeniach mobilnych i wreszcie - czy mogą zapłacić w taki sposób, jaki preferują. Obecnie niska cena to w wielu branżach zbyt mało. Tylko kompleksowe zadbanie o wszystkie elementy procesu zakupowego daje nadzieję na sukces w ecommerce. Polacy są wyedukowani cyfrowo i zwracają uwagę na wygodę transakcji w internecie. Płatność za pobraniem wciąż jest najpopularniejsza, ale gdy zliczymy łącznie wszystkie formy płatności elektronicznej, okazuje się, że to one są najczęstszym wyborem kupujących online. Samodzielne wykonywanie przelewu jest czasochłonne i niepraktyczne. Nawet małe sklepy odchodzą od oferowania tej opcji swoim klientom lub traktują ją jako uzupełnienie listy metod płatności (z wyjątkiem oczywiście sklepów z wysokim średnim koszykiem zakupów).

7 Jak pożyczamy pieniądze? Inowacje finansowe 13 JAK POŻYCZAMY PIENIĄDZE? Liczba osób pożyczających pieniądze w zasadzie nie zmieniła się od ubiegłego roku i nadal oscyluje wokół 4. Dość zastanawiający jest odsetek osób, które nie odpowiadają wprost na pytanie czy pożyczają pieniądze, zasłaniając się brakiem pamięci. Zdecydowanie zawsze oddaje pieniądze 4 Polaków, przeważnie tak - 4. W kontekście tych odpowiedzi nie dziwi fakt, że niektórzy respondenci zadeklarowali brak pamięci w kwestii pożyczek. Najczęściej pieniądze pożyczamy od rodziny lub przyjaciół i znajomych. Co ciekawe, w porównaniu do ubiegłego roku, znacząco zmalała liczba osób zadłużających się u rodziny - z 6 spadła do 5. Jeszcze większy spadek dotyczy banków, gdzie w ubiegłym roku pożyczało pieniądze 2 respondentów. Obecnie robi to 1. Rzadziej niż w ubiegłym roku Polacy pożyczali też pieniądze od internetowych firm pożyczkowych. W tym kontekście warto zauważyć, że jedynym źródłem pożyczek, które zyskało na popularności w stosunku do ubiegłego roku są przyjaciele i znajomi, u których pożyczyło 4 respondentów, podczas gdy rok wcześniej skorzystało z tej formy pożyczki 4 przebadanych osób. Co zastanawiające, od ubiegłego roku zmalała liczba osób gotowych do udzielenia pożyczki z 6 do 5 Polaków. iej przysługi zdecydowanie odmawia 2 respondentów - tak, jak rok temu. Czy zdarza się Pani(u) pożyczać pieniądze (od kogoś)? 4 Odsetek osób pożyczających wiem/ pamiętam Odmowa 2016 Płeć Wiek Miejsce zamieszkania Czy zdarza się Pani(u) pożyczać pieniądze (od kogoś)? 4 1 ] Kobieta Młodsza grupa Wieś Kobiety częściej niż mężczyźni pożyczają od kogoś pieniądze. Podobnie osoby z młodszej grupy. Rzadziej niż pozostali, pieniądze od innych pożyczają mieszkańcy małych i średnich miast, dość często wskazują oni na brak pamięci w tej kwestii Mężczyzna Starsza grupa Małe i średnie miasto 4 Duże i wielkie miasto Cztery na dziesięć badanych osób pożycza czasami od kogoś pieniądze. Odsetek takich osób kształtuje się na podobnym poziomie jak w roku ubiegłym. wiem/ pamiętam Odmowa 4

8 Jak pożyczamy pieniądze? Inowacje finansowe 15 CEL POŻYCZANIA PIENIĘDZY Najczęściej od innych pożyczamy pieniądze na bieżące potrzeby. Do takich pożyczek przyznaje się siedem na dziesięć badanych osób. Drugie miejsce to nadal leczenie i lekarstwa. Co dziesiąty badany pożyczał pieniądze na zakup samochodu. Kobiety częściej niż mężczyźni pożyczają pieniądze na potrzeby bieżące, leczenie oraz okazje Czy pożyczone pieniądze zwraca Pan na czas? Zawsze tak Przeważnie tak Czasami tak / czasami nie Przeważnie nie, nigdy Połowa Polaków zawsze zwraca pożyczone pieniądze. Podobna ilość badanych deklaruje, że przeważnie to robi. W tej kwestii kobiety wydają się być bardziej sumienne niż mężczyźni. rodzinne. Mężczyźni częściej niż kobiety pożyczają pieniądza na sprzęt RTV lub zakup mieszkania /domu. 5 Jakie kwoty najczęściej Pan(i) pożycza? Płeć 1) Do 100 złotych Na bieżące potrzeby Na leczenie lub lekarstwa Na święta Na bieżące potrzeby Na leczenie lub lekarstwa Na święta ) Kilkaset złotych 3) Pomiędzy a zł 4) Pomiędzy a zł 5) Powyżej 5 tysięcy złotych Okazje rodzinne (chrzest, komunia, ślub) Na zakup samochodu Na zakup sprzętu RTV Na zakup mieszkania/ domu Na wakacje Na dofinansowanie biznesu 1 Okazje rodzinne (chrzest, komunia, ślub) Na zakup samochodu Na zakup sprzętu RTV Na wakacje Na zakup mieszkania/ domu Na dofinansowanie biznesu 1 Skłonność do pożyczania pieniędzy Kobieta Mężczyzna Ponad połowa Polaków jest skłonna pożyczyć 4 pieniądze innym osobom. Bardziej skłonne są do tego kobiety niż mężczyźni. wiem 2 1 Źródło Od rodziny 5 6 A czy byłby Pan(i) gotowy pożyczyć pieniądze komuś innemu? Odmowa Najczęściej pieniądze pożyczamy od rodziny lub przyjaciół i znajomych. Rzadziej niż w ubie- Od przyjaciół / znajomych Od banku głym roku Polacy pożyczali pieniądze od banków a także internetowych firm pożyczkowych. Mężczyźni częściej niż kobiety pożyczają pieniądze od Od kolegów/koleżanek z pracy Od internetowych firm pożyczkowych (takich jak Vivus, Wonga) Od firm/biur pożyczkowych w ich lokalu wiem Odmowa kolegów/koleżanek z pracy. Kobieta Mężczyzna

9 16 Inowacje finansowe Jak pożyczamy pieniądze? Jak pożyczamy pieniądze? Inowacje finansowe 17 Komu moglibyśmy pożyczyć pieniądze? Rodzinie Przyjaciołom / znajomym Kolegom/koleżankom z pracy Za pośrednictwem internetowych serwisów społecznościowych Rodzinie Przyjaciołom / znajomym Kolegom/koleżankom z pracy Za pośrednictwem internetowych serwisów społecznościowych Płeć Rodzinie Przyjaciołom / znajomym Kolegom/koleżankom z pracy Za pośrednictwem internetowych serwisów społecznościowych Miejsce zamieszkania Młodsze osoby są w stanie pożyczać pieniądze zarówno rodzinie, przyjaciołom, jak i znajomym z pracy. Są w tym zakresie bardziej elastyczne niż badani ze starszej grupy. Wieś Małe i średnie miasto Duże i wielkie miasto 2016 Kobieta Mężczyzna KOMENTARZ EKSPERTA Joanna Tokarska Coraz rzadziej pożyczamy od rodziny i maleje również skłonność do udzielania pożyczek rodzinie, choć warto śledzić trendy w kolejnych latach. Zastanawiająca jest też malejąca skłonność do udzielania pożyczek w ogóle. Może to świadczyć albo o malejącym kapitale zaufania społecznego w Polsce, albo o rosnącej świadomości istniejących i dostępnych instrumentów finansowych. Zestawianiem bardziej kategorycznych wniosków warto się jednak wstrzymać, bo trend może nie być trwały. Najchętniej pożyczamy pieniądze rodzinie lub przyjaciołom. Już co Wiek trzecia badana osoba nie wyklucza udzielenia pożyczki koledze lub Rodzinie 9 7 koleżance z pracy. Prym wiodą tutaj mężczyźni - czterech na dziesięciu badanych Panów pożyczy pieniądze znajomemu z pracy. Kobiety za to częściej niż mężczyźni, są gotowe pożyczyć pieniądze przyjaciołom. Przyjaciołom / znajomym Kolegom/koleżankom z pracy Za pośrednictwem internetowych serwisów społecznościowych Młodsza grupa Starsza grupa

10 Sukces finansowy Polaków Inowacje finansowe 19 Sukces FiNANSOWY POLAKÓw A czy Pan(i) osiągnął(ęła) sukces finansowy? i już chyba nie osiągnę Jeszcze nie, ale myślę, że go osiągnę wiem / Trudno powiedzieć Wysokie zarobki, brak długów i posiadanie oszczędności - z tym kojarzy się nam sukces finansowy. Dla młodszej grupy wiekowej istotniejsze są wysokie zarobki, dla starszej brak długów. Sześciu na dziesięciu Polaków oszczędza pieniądze. Głównym celem oszczędzania nadal pozostaje zabezpieczenie przyszłości, choć ten odsetek rokrocznie spada. Coraz częściej za to oszczędzamy na dom i na wakacje. Znacznie mniej osób inwestuje swoje pieniądze (1). Głównym tego powodem jest brak środków, ale także brak wiedzy i obawa przed ryzykiem. Sukces finansowy Polakom kojarzy się przede wszystkim z wysokimi zarobkami oraz brakiem długów / kredytów. Kolejne miejsca w tym rankingu zajmują: posiadanie oszczędności oraz posiadanie własnego domu lub mieszkania. W mniej osób niż w roku ubiegłym uznało, że osiągnęło sukces finansowy. Póki co, są to jednak niwielkie zmiany, mieszczące się w granicach błędu statystycznego Wysokie zarobki Brak długów / kredytów Posiadanie oszczędności Posiadanie własnego domu / mieszkania Zagraniczne wakacje Posiadanie drogiego samochodu lub kilku samochodów wiem / Trudno powiedzieć Sukces finansowy Wysokie zarobki Brak długów / kredytów Posiadanie własnego domu / mieszkania Posiadanie oszczędności Zagraniczne wakacje Posiadanie drogiego samochodu lub kilku samochodów wiem / Trudno powiedzieć Wiek Oszczędzanie Sześciu na dziesięciu Polaków oszczędza pieniądze. Głównym celem oszczędzania nadal pozostaje zabezpieczenie przyszłości chociaż liczba wskazań w tym przypadku znacznie spadła w stosunku do roku ubiegłego. Mniej oszczędzamy również na przyszłość dzieci i wnuków. Można zaryzykować twierdzenie, że zmiany te są pokłosiem programu socjalnego Kobiety częściej niż mężczyźni utożsamiają sukces finansowy z posiadaniem oszczędności. Mężczyźni za to częściej niż Panie wskazują na posiadanie drogiego samochodu lub kilku samochodów. Dla osób z młodszej grupy bardziej niż dla starszych, liczą się wysokie zarobki oraz posiadanie własnego domu lub mieszkania. Mieszkańcy największych miast szczególnie cenią sobie wysokie zarobki, mieszkańcy małych i średnich miast posiadanie własnego domu lub mieszkania. Młodsza grupa Starsza grupa Czy Pan(i) oszczędza pieniądze? Odmowa

11 20 Inowacje finansowe Sukces finansowy Polaków Sukces finansowy Polaków Inowacje finansowe 21 CEL OSZCZĘDZANIA Sześciu na dziesięciu Polaków oszczędza pieniądze. Głównym celem oszczędzania nadal pozostaje zabezpieczenie przyszłości,t chociaż liczba wskazań w tym przypadku znacznie spadła w stosunku do roku ubiegłego. Mniej oszczędzamy również na przyszłość dzieci i wnuków. Można zaryzykować twierdzenie, że zmiany te są pokłosiem programu socjalnego Zabezpieczenie przyszłości Na mieszkanie / dom Na wakacje Dla dzieci / wnuków Emerytura Na samochód / motor Na sprzęt komputerowy / telefon / tablet Na święta Na edukację / szkoły / szkolenia Na rower / sprzęt sportowy INWESTOWANIE PRZEZ INTERNET Dwie trzecie osób inwestujących pieniądze robi to przez Internet. Około dwie trzecie z nich deklaruje, że nie korzysta z żadnej formy wsparcia użytkownika (uwaga na małą liczebność próby). Ci, którzy korzystają ze wsparcia konsultantów w większości przypadków uznają, że jest to przydatne, ale nie konieczne. Telefon na infolinię / do doradcy Wykorzystywane wsparcie konsultantów Czy możliwość uzyskania takiego wsparcie jest dla Pani(a): 6 INWESTYCJE Kilkanaście procent Polaków inwestuje pieniądze. Ci, którzy nie inwestują tłumaczą, że nie mają wolnych środków finansowych, wiedzy oraz że nie ufają produktom inwestycyjnym Czy Pan(i) inwestuje pieniądze? Forum internetowe Social media (np. komunikacja za pośrednictwem Facebooka) Live Chat tekstowy Chat wideo korzystam z żadnej formy wsparcia użytkownika Zbędne Przydatne, ale nie konieczne Raczej konieczne zbędne Odmowa Dlaczego nie inwestuje Pan(i) pieniędzy? mam środków znam się / mam wiedzy To za duże ryzyko ufam produktom inwestycyjnym mam czasu, to zbyt skomplikowane

12 Jak płacimy rachunki? Inowacje finansowe 23 Moment opłacania JAK PŁACIMY RACHUNKI? Wzrasta liczba rachunków, które opłacamy. Co najmniej 5 rachunków opłaca już 6 Polaków. W ubiegłym roku było to 6. Coraz częściej Polacy opłacają rachunki w jeden wybrany dzień w miesiącu. Robi tak 4 respondentów. Raz w miesiącu Kiedy zapada termin ich płatności Zaraz po ich otrzymaniu Kiedy ma Pan(i) środki na opłacenie Jak sobie Pan(i) przypomni Kiedy dostaje Pan(i) ponaglenia / upomnienia W połowie gospodarstw domowych to kobiety zajmują się opłacaniem rachunków, w jednym na czterech robi to mężczyzna. Pozostałe przypadki to podział zadań. Najczęściej opłacanych jest 5-6 rachunków miesięcznie. Trzy na dziesięć badanych osób deklaruje, że opłaca 3-4 rachunki, a prawie co piąta deklaruje 7-8 rachunków. Oznacza to, że liczba rachunków, które opłacamy wzrasta Wyraźnie zmalała liczba osób, które opłaca rachunki na poczcie - z 2 w ubiegłym roku do 1 obecnie. Maleje również odsetek osób, które robią to w instytucjach finansowych. Coraz chętniej Polacy opłacają rachunki korzystając z elektronicznych biur obsługi klientów. Już połowa Polaków przyznaje, że zdarzyło im się zapomnieć o zapłaceniu jakiegoś rachunku. Wskaźnik ten rośnie od roku Osoby które nie zapłaciły rachunków SPOSOBY OPŁACANIA RACHUNKÓW Robiąc przelew przez Internet raczej nie szukają wymówek. Prawie 8 przyznaje, że stało się to przez zwykłe zapomnienie - Mam ważniejsze rzeczy na głowie. Co czwarty przyznaje, że zabrakło mu na ten cel środków. Najczęściej rachunki są opłacane przez Polaków raz w miesiącu. Co czwarta osoba reguluje je wtedy, kiedy zapada termin Na poczcie W instytucjach finansowych (banki, kasy oszczędnościowe) Kto w Państwa gospodarstwie domowym opłaca rachunki - kobieta czy mężczyzna? Ile rachunków miesięcznie jest opłacanych w Pani(a) gospodarstwie domowym? ich płatności a co piąta zaraz po ich otrzymaniu. Ponad 70 procent badanych opłaca rachunki robiąc przelewy internetowe. Kilkanaście procent respondentów opłaca W punktach kasowych poszczególnych instytucji Korzystam z polecenia zapłaty 1 1 rachunki na poczcie, w instytucjach finansowych, czy punktach kasowych Za pośrednictwem elektronicznych biur obsługi klientów (EBOK) Wcale 1-2 poszczególnych instytucji. Maleje liczba osób, które w celu zapłacenia rachunków odwiedzają pocztę Płeć Kobieta Mężczyzna Różnie Ponad Robiąc przelew przez Internet W punktach kasowych poszczególnych instytucji W instytucjach finansowych (banki, kasy oszczędnościowe) Na poczcie W jaki sposób opłacane są rachunki w Pani(a) gospodarstwie domowym? Proszę wskazać wszystkie stosowane metody. Korzystam z polecenia zapłaty 1 Za pośrednictwem elektronicznych biur obsługi klientów (EBOK) Kobieta Mężczyzna

13 24 Inowacje finansowe Jak płacimy rachunki? Jak płacimy rachunki? Inowacje finansowe 25 Robiąc przelew przez Internet Na poczcie W punktach kasowych poszczególnych instytucji W instytucjach finansowych (banki, kasy oszczędnościowe) Korzystam z polecenia zapłaty Za pośrednictwem elektronicznych biur obsługi klientów (EBOK) Inny sposób Wiek Robiąc przelew przez Internet Korzystam z polecenia zapłaty W instytucjach finansowych (banki, kasy oszczędnościowe) Na poczcie W punktach kasowych poszczególnych instytucji Za pośrednictwem elektronicznych biur obsługi klientów (EBOK) Miejsce zamieszkania Powód nieopłacenia rachunków Mężczyźni częściej niż kobiet zapominają o zapłaceniu rachunków, twierdząc że mają inne rzeczy na głowie. Kobiety, mieszkańcy wsi oraz osoby ze starszej grupy wiekowej częściej skarżą się na brak pieniędzy. Co dziesiąty mieszkaniec największych miast wprost przyznaje, że po prostu nie lubi opłacać rachunków. Po prostu zapomniała(e)m/ Mam ważniejsze rzeczy na głowie Zabrakło mi pieniędzy lubię opłacać rachunków Zgubiłem rachunek przyjemne rzeczy odkładam na później Zapomniałem danych logowania do eboka Powody nie opłacania rachunku Młodsza grupa Starsza grupa Wieś Małe i średnie miasto Duże i wielkie miasto 2016 Wiek Płeć Kobiety bardziej od mężczyzn wolą opłacać rachunki wykonując przelewy przez Internet. Podobnie osoby starsze oraz mieszkańcy miast. Mieszkańcy wsi chętniej rachunki regulują na Po prostu zapomniała(e)m/ Mam ważniejsze rzeczy na głowie Zabrakło mi pieniędzy lubię opłacać rachunków Zgubiłem rachunek przyjemne rzeczy odkładam na później Po prostu zapomniała(e)m/ Mam ważniejsze rzeczy na głowie Zabrakło mi pieniędzy lubię opłacać rachunków Zgubiłem rachunek przyjemne rzeczy odkładam na później poczcie, szczególnie dotyczy to mężczyzn. Starsi częściej niż młodsi korzystają z polecenia zapłaty. Zapomniałem danych logowania do eboka Zapomniałem danych logowania do eboka Kobieta Młodsza grupa Mężczyzna Starsza grupa ZApomnienie o RACHUNKACH Już połowa Polaków przyznaje się do tego, że zdarzyło się zapomnieć o zapłaceniu jakiegoś rachunku. Wskaźnik ten rośnie od roku Osoby, które nie zapłaciły rachunków raczej nie szukają wymówek stało się to przez zwykłe roztargnienie i natłok codziennych spraw wiem 2016 KOMENTARZ EKSPERTA Sylwia Frydel Analizując odpowiedzi respondentów dotyczące sposobów opłacania rachunków, nie sposób nie zatrzymać się na dłużej nad wzrostem popularności opłacania za pośrednictwem elektronicznych biur obsługi klienta. Zwróćmy też uwagę, że z roku na rok coraz częściej zapominamy o rachunkach, i to naj- częściej z powodu zwykłego zapominalstwa, a nie z powodu braku środków. Nic dziwnego zatem, że coraz więcej masowych wystawców faktur umożliwia swoim klientom nie tylko szybkie i wygodne opłacanie rachunków z poziomu e-boka, ale też płatności automatyczne, które za nas pamiętają o naszych zobowiązaniach wobec dostawców usług.

14 Podejście Polaków do fintechu Inowacje finansowe 27 Podejście Polaków do fintechu Banki Firmy telekomunikacyjne Technologiczne koncerny globalne jak Google, Apple czy Facebook Firmy pożyczkowe zależne firmy świadczące usługi inwestycyjne Usługi finansowe w instytucjach niefinansowych Jedynie kilka procent Polaków jest przekonanych, że byliby skłonni skorzystać z usług finansowych, oferowanych przez inne niż finansowe instytucje. Prawie połowa nie ma wyrobionego zdania na ten temat, a 44 procent nie byłoby skłonnych do takiego Banki cały czas są instytucjami finansowymi obdarzonymi największym zaufaniem przez Polaków. Dystans do nich powoli zmniejszają jednak technologiczne koncerny globalne, jak Google, Facebook czy Apple. Mimo to, zaledwie Polaków jest gotowych skorzystać z usług finansowych oferowanych przez inne niż finansowe instytucje. Kobieta Mężczyzna działania. Ci którzy byliby skłonni, w pierwszej kolejności zaufaliby globalnej firmie technologicznej. Należy jednak zdawać sobie sprawę z niewielkiej liczebności próby i możliwości wystąpienia tu dużego błędu statystycznego. Osoby deklarujące gotowość do korzystania z niebankowych usług finansowych najchętniej skorzystałyby z produktów globalnych firm technologicznych (należy jednak pamiętać o niewielkiej liczebności próby). Skłonność do skorzystania W ciągu ostatnich dwóch lat zdecydowanie zmalała liczba osób deklarujących, że nie Rodzaj instytucji udostępnią żadnych danych osobowych, aby otrzymać korzystniejszą ofertę finanso- 8 wą (z 54 do ). Nadal najbardziej chronimy swoje dane logowania do banku oraz, co ciekawe, informacje z mediów społecznościowych. Co trzecia osoba spośród tych, które byłyby gotowe udostępnić swoje dane do logowania deklaruje, że mogłaby je udostępnić innemu bankowi. W dalszej kolejności: zaufanemu sklepowi internetowemu, firmie telekomunikacyjnej, operatoro Globalna firma technologiczna jak Google, Apple czy Facebook Dostawca usług telekomunikacyjnych jak Play, T-mobile, Plus wi płatności. Najmniej chętnie udostępniliśmy te dane Google czy Facebookowi. Czy ufa Pan(i) następującym instytucjom? 1 1 Trudno powiedzieć Mniejsza firma technologiczna, za którą nie stoi żaden duży globalny gracz Banki cały czas są 2016 instytucjami finansowymi Banki Firmy telekomunikacyjne Technologiczne koncerny globalne jak Google, Apple czy Facebook Firmy pożyczkowe zależne firmy świadczące usługi inwestycyjne obdarzanymi największym zaufaniem przez Polaków. Dystans do nich powoli zmniejszają jednak firmy telekomunikacyjne oraz technologiczne koncerny globalne jak Google, Facebook czy Apple. Tym ostatnim, podobnie jak bankom, w większym stopniu ufają kobiety niż mężczyźni. Co jest dla Pan/i najważniejsze przy korzystaniu z usług finansowych/płatniczych danej instytucji? Bezpieczeństwo usług oraz zaufanie do instytucji finansowej są cały czas kluczowymi czynnikami branymi pod uwagę przy okazji korzystania z usług finansowych. Wygoda i cena usług znajdują się na dalszych pozycjach. Wygoda istotniej- Bezpieczeństwo usług Zaufanie do instytucji Cena usług Wygoda usług sza jest dla mężczyzn niż dla kobiet.

15 28 Inowacje finansowe Podejście Polaków do fintechu Podejście Polaków do fintechu Inowacje finansowe 29 Udostępnianie danych osobowych Zmalała liczba osób deklarujących, że nie jest skłonna udostępnić żadnych danych osobowych, aby otrzymać korzystniejszą ofertę finansową. Polacy najchętniej podzieliliby się informacją dotyczącą wieku, wysokości dochodów czy miejsca zamieszkania. Wiek Wysokość dochodów Miejsce zamieszkania Zainteresowania Miejsce i forma zatrudnieni Informacje o rodzinie Dostęp do informacji w serwisach społecznościowych Wieś Małe i średnie miasto Duże i wielkie miasto Połowa Polaków odrzuca możliwość uzyskania korzyści finansowych podczas dokonywania płatności, w zamian za udostepnienie swoich danych logowania do banku. Mniej restrykcyjni w tym względzie są mężczyźni i osoby z młodszej grupy wiekowej. Najbardziej chronimy swoje dane logowania, informacje o rodzinie i te, którymi wymieniamy się w serwisach społecznościowych. Login i hasło do konta bankowego Żadnych wiem / Trudno powiedzieć Jakiemu podmiotowi udostępniłby Pan(i) dane do logowania do swojego banku: mu bankowi Zaufanemu sklepu internetowemu 2 Firmie telekomunikacyjnej (jak Play, Orange) 2 Udostepnienie danych do logowania do baku długo w całej Unii Europejskiej będzie obowiązywać nowe prawo dopuszczające nowe formy płatności. Czy w związku z tym udostępniłby Pan(i) legalnemu podmiotowi, licencjonowanemu na terenie UE, swoje dane do logowania do banku, jeżeli dzięki temu uzyska Pan(i) znaczące korzyści podczas płatności (np. niższą cenę)? Operatorowi płatności (jak Blue Media, PayU) Globalnej firmie technologicznej (jak Google, Facebook) Żadnemu z powyższych Co trzecia osoba spośród tych, które byłyby gotowe udostępnić swoje dane do logowania do banku deklaruje, że mogłaby je udostępnić innemu bankowi, co czwarta - zaufanemu sklepowi internetowemu. Tyle samo wskazań wiem/ trudno powiedzieć 3 3 wiem/ trudno powiedzieć 3 3 wiem/ trudno powiedzieć 3 3 otrzymały firmy telekomunikacyjne. Jeden na pięciu respondentów z tej grupy udostępniłby dane logowania operatorowi płatności. Kobieta Mężczyzna Młodsza grupa Starsza grupa

16 30 Inowacje finansowe Podejście Polaków do fintechu KOMENTARZ EKSPERTA Miłosz Kurzawski Usługi fintech w Polsce cieszą się szybko rosnącą popularnością i nieprzerwanie zwiększają swój udział w rynku. Deklarowany odsetek osób korzystających z usług fintechów może być jednak mniejszy niż w rzeczywistości, ponieważ część klientów nie zdaje sobie sprawy, że korzystają właśnie z takich usług. Spowodowane jest to specyfiką płatności dokonywanych w internecie wiele firm stawia na rozwój tzw. niewidocznych płatności. Jak pokazują badania - lubimy robić zakupy, ale niekoniecznie przyjemność sprawia nam sam proces płatności. Klienci, którzy jawnie deklarują przywiązanie do tego typu usług, chwalą je sobie ze względu na innowacyjność, szybkość, wygodę oraz dużą liczbę dostępnych form płatności. Banki stanowią miejsce przechowywania środków ze względu na duże zaufanie, jakim się cieszą wśród Polaków. Fintechy natomiast częściej dostarczają usług związanych z szybkimi i wygodnymi płatności. 6 Polacy wobec zmian technologicznych Zmiany technologiczne są w naszym codziennym życiu nieuniknione - pod tym stwierdzeniem podpisuje się niemal trzy czwarte Polaków. Polacy dość pozytywnie oceniają wpływ technologii na swoje życie. 5 badanych uważa, że postęp technologiczny czyni nasze życie łatwiejszym. Co drugi z nas przyznaje, że chętnie korzysta z nowych rozwiązań. Większość z nas dostrzega i docenia wygodę, jaką niosą ze sobą nowe technologiczne rozwiązania, ale nie oznacza to, że jesteśmy wobec nich zupełnie bezkrytyczni. W porównaniu do ubiegłego roku, dość wyraźnie wzrósł odsetek osób deklarujących, że zmiany technologiczne są zagrożeniem dla ludzi (z 20 do 2) oraz tych, którzy nie ufają nowym technologiom (z 23 do ). Ponad połowa z nas boi się utraty prywatności jako konsekwencji rozwoju technologicznego. Zdecydowanie częściej takie obawy deklarują kobiety oraz osoby ze starszej grupy wiekowej. Obawy przed utratą pracy deklaruje zaledwie 12 proc. badanych, z czego zdecydowana większość należy do młodszej grupy wiekowej. Proszę powiedzieć w jakim stopniu zgadza się Pan/i z poniższymi stwierdzeniami. Przy odpowiedzi proszę posłużyć się skalą 1 do 5, gdzie jeden oznacza, że zdecydowanie się nie zgadzam ze stwierdzeniem, a 5 zdecydowanie się zgadzam. Zmiany technologiczne w naszym codziennym życiu są nieuniknione 6 6 Postęp technologiczny sprawia, że nasze życie staje się łatwiejsze 5 5 Z chęcią korzystam z nowych rozwiązań technologicznych Nowe technologie nie wzbudzają mojego zaufania Zmiany technologiczne są zagrożeniem dla ludzi Nowe technologie wprowadzane przez instytucje finansowe są w pełni bezpieczne

17 32 Inowacje finansowe Polacy wobec zmian technologicznych Polacy wobec zmian technologicznych Inowacje finansowe 33 Ponad 60 procent badanych zgadza się z twierdzeniem, że zmiany technologiczne w naszym codziennym życiu są nieuniknione. Ponad połowa uważa, że postęp technologiczny czyni nasze życie łatwiejszym, a co drugi przyznaje, że chętnie korzysta z nowych rozwiązań technologicznych. Jedynie jedna na pięć badanych osób zgadza się, że nowe technologie wprowadzane przez instytucje finansowe są w pełni bezpieczne. Choć mniej osób, niż w roku ubiegłym uważa, że zmiany w życiu codziennym są nieuniknione, to coraz więcej z nas chętnie korzysta z nowych rozwiązań technologicznych. Rośnie też jednak grupa twierdząca, że zmiany technologiczne są zagrożeniem dla ludzi. Kobiety, osoby starsze oraz mieszkańcy największych miast bardziej niż pozostali boją się wpływu zmian technologicznych na nasze życie. Wieś Małe i średnie miasto Duże i wielkie miasto Utraty prywatności Wzrostu zagrożenia cyberterroryzmem Całkowitego uzależnienia od Internetu i nowych technologii Sztucznej inteligencji, która będzie mądrzejsza od ludzi Niczego się nie boję Tego, że zniknie moje stanowisko pracy z powodu automatyzacji/ robotyzacji Obawy związane ze zmianami technologicznymi Połowa badanych osób boi się, że zachodzące zmiany technologiczne spowodują utratę naszej prywatności. wiele mniej osób obawia się zagrożenia cyberterroryzmem. Co trzeci respondent zagrożenie widzi w całkowitym uzależnieniu ludzi od Internetu i nowych technologii. Utraty prywatności Wzrostu zagrożenia cyberterroryzmem Całkowitego uzależnienia od Internetu i nowych technologii Sztucznej inteligencji, która będzie mądrzejsza od ludzi Niczego się nie boję Tego, że zniknie moje stanowisko pracy z powodu automatyzacji/ robotyzacji Utraty prywatności Wzrostu zagrożenia cyberterroryzmem Całkowitego uzależnienia od Internetu i nowych technologii Sztucznej inteligencji, która będzie mądrzejsza od ludzi Niczego się nie boję Tego, że zniknie moje stanowisko pracy z powodu automatyzacji/ robotyzacji Utraty prywatności Wzrostu zagrożenia cyberterroryzmem Całkowitego uzależnienia od Internetu i nowych technologii Sztucznej inteligencji, która będzie mądrzejsza od ludzi Niczego się nie boję 3 Tego, że zniknie moje stanowisko pracy z powodu automatyzacji/ robotyzacji KOMENTARZ EKSPERTA Sebastian Ptak, członek zarządu Blue Media W debacie publicznej coraz głośniej przebijają się głosy zwracające uwagę na negatywne aspekty zmian technologicznych. Docierają do nas informacje, jak te o chińskim systemie zaufania społecznego, profilującym obywateli na podstawie danych uzyskanych z internetu, i na tej podstawie oceniającym ich status społeczny. Kultura masowa też nie próżnuje, by wymienić choćby modne seriale jak Black Mirror czy Westworld. Dodajmy do tego jeszcze niedawną aferę związana z Facebookiem, w której prywatne dane użytkowników zostały użyte przez zewnętrzną firmę do politycznych rozgrywek. Z drugiej strony, mimo deklarowania obaw o naszą prywatność, dalej bez problemu lajkujemy na Facebooku i wrzucamy zdjęcia na Insta. Czyżbyśmy nie widzieli związku? Z tego typu problemami zderzamy się dopiero od kilku lat. Dlatego na jednoznaczne oceny, jakie będą długofalowe skutki dobrowolnego wyzbywanie się prywatności np. w mediach społecznościowych, przyjdzie nam jeszcze poczekać. Kobieta Mężczyzna Młodsza grupa Starsza grupa

18 Jak korzystamy z usług subskrypcyjnych? Inowacje finansowe 35 Ponad połowa Polaków nie korzysta z żadnej usługi Jak korzystamy z usług subskrypcyjnych? abonamentowej. Najczęściej w tym modelu kupowane są usługi medyczne, dostęp do filmów i seriali, oprogramowanie komputerowe oraz prasa (zarówno tradycyjna, jak i internetowa). Z abonamentowej opieki medycznej, częściej korzystają kobiety niż mężczyźni. Ponad połowa Polaków nie korzysta z żadnej usługi subskrypcyjnej (abonamentowej), choć ten odsetek zmalał o 6 punktów proc. w porównaniu do ubiegłego roku. Najczęściej w tym modelu kupowane są usługi medyczne, dostęp do filmów i seriali, oprogramowanie komputerowe oraz prasa (zarówno tradycyjna, jak i internetowa). Osoby, które nie korzystają z zakupu usług / produktów w modelu abonamentowym, najczęściej w ogóle nie widzą takiej potrzeby (4) albo po prostu nie znają jeszcze takich usług (2). Największymi zaletami korzystania z usług subskrypcyjnych są wygoda oraz łatwość korzystania. Istotnie wzrósł odsetek respondentów, którzy przyznają, że doceniają polecenia takich usług od znajomych. Nadal za usługi subskrypcyjne płacimy najczęściej samodzielnie wykonując przelew, ale warto zwrócić uwagę na wyraźny wzrost płatności kartą kredytową (z 16 do 2). Przyczyny nie korzystania z usług subskrypcyjnych Ci, którzy nie korzystają z zakupu usług / produktów w modelu abonamentowym, najczęściej w ogóle nie widzą takiej potrzeby. Trzech na dziesięciu badanych z tej grupy nie zna tego typu usług, co piąta osoba nie chce niepotrzebnie wydawać pieniędzy a co dziesiąta nie chce otrzymywać mam takiej potrzeby znam tego typu usług chcę niepotrzebnie wydawać pieniędzy chcę otrzymywać niepotrzebnych produktów/usług wiem / Trudno powiedzieć Boję się utraty kontroli nad finansami niepotrzebnych produktów lub usług. Opieka medyczna 1 Dostęp do filmów seriali (np. Netflix, IPLA, Kinoplex) Oprogramowania (np. Office 365, programy antywirusowe) 1 1 Prasa internetowa Prasa tradycyjna (dostarczana pocztą) Serwis z e-bookami Wstęp do klubu fitness Dostęp do muzyki (np. Tidal, Spotify) Kino w abonamencie Pudełka z książkami Dieta pudełkowa Pudełka z kosmetykami / odzieżą korzystam z żadnej usługi abonamentowej 5 6 Wygoda Łatwość korzystania To jest tańsze od płacenia każdorazowego Polecenie znajomego Łatwość płacenia Mam dostęp do unikalnych produktów/usług Jest to coś nowego Zalety Największymi zaletami korzystania z usług subskrypcyjnych są wygoda oraz łatwość korzystania. Jedna na trzy badane osoby uważa, że tego typu usługi są tańsze niż każdorazowe płacenie za jednostkowy zakup.

19 36 Inowacje finansowe Jak korzystamy z usług subskrypcyjnych? Czy widzi Pan(i) jakieś zagrożenia związane z korzystaniem z usług w modelu abonamentowym/subskrypcyjnym? RODZAJE ZAGROŻEŃ Trzy na dziesięć osób kupujących usługi i produkty w modelu abonamentowym widzi związane z tym zagrożenia. Połowa z tych osób uważa, że prowadzi to do otrzymywania niepotrzebnych produktów i usług. Jedna trzecia wskazuje na niepotrzebne wydatki. Tyle samo wskazań otrzymał brak kontroli nad finansami. 3 3 bezpieczeństwo otrzymywania niepotrzebnych produktów/usług potrzebnie wydaję pieniądze Brak kontroli nad finansami 6 6 Rodzaje zagrożeń Polacy wobec ekonomii współdzielenia Serwisy społecznościowe zyskują na popularności. Jedynie pozycja serwisów związanych z finansowaniem społecznościowym zdaje się nieznacznie słabnąć. Już prawie co piąty Polak skorzystał z serwisu do wspólnych przejazdów, a kilka procent miało okazję nocować w wynajmowanym prywatnym mieszkaniu. Kobiety i starsza grupa wiekowa lepiej orientują się w usługach wspólnych przejazdów, natomiast mężczyźni i młodsi respondenci - w serwisach finansowania społecznościowego. Zaledwie jedna na dziesięć badanych osób zgadza się z tezą, że wynajmowanie lub wypożyczanie rzeczy jest lepsze niż ich kupowanie, choć ten odsetek wzrósł dwukrotnie w porównaniu do ubiegłego roku. Najczęściej wypożyczanymi dobrami pozostają książki i filmy. Co piąta osoba wynajmowała kiedyś mieszkanie, po kilkanaście procent deklarowało, że wypożyczyło kiedykolwiek pojazdy mechaniczne oraz rowery. Czy słyszał(a) Pan(i) o niżej wymienionych serwisach internetowych. Proszę zaznaczyć te o których Pan(i) słyszał(a). Serwisy społecznościowe zyskują na popularności. Jedynie pozycja serwisów związanych z finansowaniem Samodzielnie wykonuję przelewy Poprzez operatorów płatności takich jak PayPal Płatności kartą kredytową Poprzez doliczenie kwoty do rachunku telefonicznego/rtv Sposób opłacania Sześć na dziesięć osób korzystających z usług abonamentowych samodzielnie wykonuje przelewy aby zapłacić za te usługi. Co piąta osoba korzysta z usług operatorów płatności, tyle samo osób posługuje się kartą kredytową. Wspólnych przejazdów (np. BlaBla Car) Wynajmu noclegu w prywatnych mieszkaniach (np. Airbnb) Finansowania społecznościowego (crowdfunding) brak danych społecznościowym zdaje się słabnąć. Już prawie co piąty Polak skorzystał z serwisu do wspólnych przejazdów a kilka procent miało okazję nocować w wynajmowanym prywatnym mieszkaniu. 2016

20 38 Inowacje finansowe Polacy wobec ekonomi współdzielenia Polacy wobec ekonomi współdzielenia Inowacje finansowe 39 Czy korzystał(a) Pan(i) z któregoś z tych serwisów? Proszę zaznaczyć te z których Pan(i) korzystał(a). Wspólnych przejazdów (np. BlaBla Car) Wynajmu noclegu w prywatnych mieszkaniach (np. Airbnb) Finansowania społecznościowego (crowdfunding) 1 Serwisy społecznościowe związane ze wspólnymi przejazdami lepiej znane są kobietom oraz osobom starszym. Mężczyźni oraz osoby młodsze trochę lepiej orientują się w tematyce finansowania społecznościowego. Mieszkańcy wsi słabiej niż pozostali znają serwisy wynajmu mieszkań prywatnych. Książki / Filmy Mieszkanie Samochód / Motor Rower Łodzie / Jachty Żadne z powyższych Wypożyczane przedmioty Kobiety częściej niż mężczyźni wypożyczają książki i filmy oraz wynajmują mieszkania. Ci drudzy częściej wybierają pojazdy mechaniczne. Osoby z młodszej grupy częściej wynajmują mieszkania i pojazdy. Mieszkańcy wsi rzadziej niż pozostali wynajmują mieszkania i rowery. brak danych 2016 Wspólnych przejazdów (np. BlaBla Car) Wynajmu noclegu w prywatnych mieszkaniach (np. Airbnb) Finansowania społecznościowego (crowdfunding) Kobieta Mężczyzna Wspólnych przejazdów (np. BlaBla Car) Wynajmu noclegu w prywatnych mieszkaniach (np. Airbnb) Finansowania 1 1 społecznościowego (crowdfunding) Młodsza grupa Starsza grupa Wspólnych przejazdów (np. BlaBla Car) Wynajmu noclegu w prywatnych mieszkaniach (np. Airbnb) Finansowania społecznościowego (crowdfunding) Wieś Małe i średnie miasto Książki / Filmy Mieszkanie Samochód / Motor Rower Łodzie / Jachty Żadne z powyższych Książki / Filmy Mieszkanie Samochód / Motor Rower Łodzie / Jachty Żadne z powyższych Duże i wielkie miasto Kobieta Młodsza grupa Mężczyzna Starsza grupa Czy wynajmowanie/wypożyczanie jest lepsze niż kupowanie? WYPOŻYCZANIE, zdecydowanie To zależy o jakich przedmiotach/dobrach mówimy, wolę mieć rzeczy na własność Jedna na dziesięć badanych osób zgadza się z tezą, że wynajmowanie / wypożyczanie rzeczy jest lepsze niż ich kupowanie. Połowa respondentów uzależnia odpowiedź od konkretnej grupy przedmiotów do której się odniesiemy. Najczęściej wypożyczanymi dobrami są książki i filmy. Co piąta osoba wynajmowała kiedyś mieszkanie, kilkanaście procent osób wypożyczało pojazdy Książki / Filmy Mieszkanie Samochód / Motor Rower Łodzie / Jachty Żadne z powyższych mechaniczne oraz rowery. Wieś Małe i średnie miasto Duże i wielkie miasto

21 Raport Blue Media Innowacje Finansowe