PROGRAM INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE

Transkrypt

1 PROGRAM INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE Przeciw dyskryminacji 1. Autorka i realizatorka innowacji: Magdalena Bliźniak nauczycielka historii i wiedzy o społeczeństwie, trenerka, koordynatorka programów Centrum Edukacji Obywatelskiej i Forum Dialogu między Narodami, w których szkoła zdobyła certyfikaty Szkoły z klasą i Szkoły dialogu, realizatorka programu Fundacji Amnesty International Stop dyskryminacji oraz Polskiej Akcji Humanitarnej Edukacja globalna storytelling. 2. Rodzaj innowacji: innowacja programowo - metodyczna 3. Adresaci programu: uczniowie wszystkich klas drugich Gimnazjum nr 1 w Piastowie 4. Program poddany innowacji: Dziś i jutro Część 1. dopuszczony do użytku szkolnego przez Dyrektora Szkoły w Piastowie 5. Czas realizacji: rok szkolny 2015/2016, 2016/2017, dodatkowa godzina lekcyjna w jednym semestrze 6. Diagnoza wstępna: Przedmiotem innowacji jest podjęcie pracy z młodzieżą w zakresie przeciwstawiania się przejawom dyskryminacji nie tylko w najbliższym otoczeniu. Wspieranie osób, które bez żadnej obiektywnej przyczyny w oparciu o stereotypy doświadczają wykluczenia lub są gorzej traktowane, jest obowiązkiem szkoły w społeczeństwie obywatelskim. W klasie drugiej podstawa programowa z Wiedzy o społeczeństwie obejmuje tematy z zakresu praw człowieka, funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego w państwie demokratycznym, kształcenia umiejętności społecznych, tożsamości osobistej i społecznej, struktury społeczeństwa polskiego, losów mniejszości narodowych i etnicznych w XX i XXI wieku (szczególnie Holokaustu). Znakomicie wpasowuje się to w przedmiot innowacji, która polegałaby na pogłębianiu tych zagadnień. Na lekcjach uczniowie omawiają wszelkie formy dyskryminacji i ich skutki: ze względu na pochodzenie etniczne, kolor skóry, majątek, pochodzenie społeczne, wyznanie, orientację seksualną, stopień sprawności a także wygląd fizyczny (atrakcyjność) i przemoc w sieci - cyberprzemoc. Zajęcia i ich problematyka są dostosowywane do potrzeb zespołu klasowego w odniesieniu do bieżących wydarzeń i sytuacji szkolnych, zarówno pod względem merytorycznym jak i metodyczno dydaktycznym. Na realizację innowacji potrzebna jest dodatkowa godzina lekcyjna we wszystkich klasach drugich. 7. Cele ogólne innowacji: Innowacja ma na celu kształcenie umiejętności obywatelskich uczniów i mobilizację do pracy na rzecz najbliższego otoczenia (klasy, szkoły, gminy). Pozwala rozwijać w młodych ludziach poczucie odpowiedzialności za społeczność, w której żyją i przekonanie, że mogą i 1

2 muszą zmieniać świat na lepsze. Dzięki dodatkowym lekcjom uczniowie lepiej rozumieją zasady funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego, będą umieli rozpoznać przejawy nietolerancji, dyskryminacji, przypadki łamania norm społecznych i oceniać tego konsekwencje. Poprzez odniesienie się do problemów konkretnych dla danego zespołu klasowego innowacja może przysłużyć się jego większej jego integracji lub rozpocząć ten proces. Wzmocni w uczniach poczucie więzi ze szkołą i odpowiedzialność za atmosferę, jaka w niej panuje. Współpraca z władzami Piastowa, którym tak bliska jest problematyka społeczna, uwrażliwi uczniów na sprawy lokalne. Kontakt z organizacjami międzynarodowymi działającymi na rzecz przestrzegania praw człowieka, edukacji globalnej i pomocy humanitarnej poszerzy horyzonty intelektualne i wrażliwość uczniów na problemy wszystkich ludzi. Wzbogacenie treści programowych oraz wykorzystanie nowatorskich rozwiązań w sposobie ich przekazywania ma służyć rozbudzeniu zainteresowania uczniów problematyką społeczną. 7. Cele szczegółowe innowacji: Po cyklu zajęć uczeń: Rozumie konieczność pozyskiwania informacji z różnych źródeł i formułowania wniosków dopiero na tej podstawie. Potrafi zredagować: artykuł, hasło, protest, utwór satyryczny, list otwarty, petycję; wykonać projekt, plakat, prezentację oraz pracę plastyczną w obronie dyskryminowanych formę przekazu dostosuje swoich uzdolnień i zainteresowań. Potrafi uczestniczyć w organizacji kampanii antydyskryminacyjnej, na terenie klasy, szkoły lub miasta. Zna działalność organizacji Amnesty International, Polskiej Akcji Humanitarnej i Forum Dialogu Między Narodami (oraz Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego), Organizacji Hejt stop, Stowarzyszenia Możesz. Uczestniczy w niektórych ich działaniach. Rozumie szkodliwość mowy nienawiści i będzie się jej przeciwstawiał. Pozbędzie się uprzedzeń i stereotypów w postrzeganiu ludzi, narodów, grup etnicznych, społecznych i wyznaniowych. Swoją postawą będzie manifestował szacunek dla każdego człowieka i bronił chrześcijańskich wartości w naszym społeczeństwie. 8. Procedury osiągania celów: Cele innowacji zostaną osiągnięte poprzez rozszerzenie przedstawionych poniżej treści podstawy programowej z wykorzystaniem metod aktywizujących i technik twórczych. Dodatkowa godzina lekcyjna w jednym semestrze (w sumie 15 jednostek) pozwoli na realizację samodzielnych zadań przez wszystkich uczniów. 2

3 9. Poszerzane treści nauczania: Rozdział i temat Temat 5 Temat 6 Temat 7 I I Temat 1 I Temat 2 Tytuł lekcji Porozumiewamy się Nie taki konflikt straszny Grupy społeczne Życie szkoły Normy i zasady Mój udział w życiu społecznym Razem stanowimy naród Poszerzane na lekcjach treści nauczania z Podstawy programowej 1. Podstawowe umiejętności życia w grupie. Uczeń: 1) omawia i stosuje zasady komunikowania się i współpracy w grupie (np. bierze udział w dyskusji, zebraniu, wspólnym działaniu). 2) wymienia i stosuje sposoby podejmowania wspólnych decyzji. 1. Podstawowe umiejętności życia w grupie. Uczeń: 3) przedstawia i stosuje sposoby rozwiązywania konfliktów w grupie i między grupami. 1. Podstawowe umiejętności życia w grupie. Uczeń: 4) wyjaśnia na przykładach, jak można zachować dystans wobec nieaprobowanych przez siebie zachowań grupy lub jak im się przeciwstawiać. 2. Życie społeczne. Uczeń: 2) wyjaśnia na przykładach znaczenie podstawowych norm współżycia między ludźmi, w tym wzajemności, odpowiedzialności i zaufania. 2. Życie społeczne. Uczeń: 3) charakteryzuje życie szkolnej społeczności, w tym rolę samorządu uczniowskiego; 5. Udział obywateli w życiu publicznym. Uczeń: 5) opracowuje indywidualnie lub w zespole projekt uczniowski dotyczący rozwiązania jednego z problemów społeczności szkolnej lub lokalnej [ ]. 2. Życie społeczne. Uczeń: 2) wyjaśnia na przykładach znaczenie podstawowych norm współżycia między ludźmi, w tym wzajemności, odpowiedzialności i zaufania. 5) wyjaśnia, jak tworzą się podziały w grupie i w społeczeństwie (np. na swoich i obcych ) i podaje możliwe sposoby przeciwstawiania się przejawom nietolerancji. 3. Współczesne społeczeństwo polskie. Uczeń: 3) przedstawia wybrany problem społeczny ważny dla młodych mieszkańców swojej miejscowości i rozważa jego możliwe rozwiązania. 5. Udział obywateli w życiu publicznym. Uczeń: 1) przedstawia główne podmioty życia publicznego (obywatele, zrzeszenia obywatelskie, media, politycy i partie, władza, instytucje publiczne, biznes itp.) i pokazuje, jak współdziałają i konkurują one ze sobą w życiu publicznym. 8. Naród i mniejszości narodowe. Uczeń: 1) wyjaśnia, co dla niego oznacza być Polakiem (lub członkiem innej wspólnoty narodowej) [...]. 2) wyjaśnia, uwzględniając wielonarodowe tradycje Polski, jaki wpływ na kształtowanie narodu mają wspólne dzieje, kultura, język i 3

4 I I II II Temat 1 II II II Temat 5 II Temat 6 V Od patriotyzmu do szowinizmu Mniejszości narodowe Po co ludziom państwo? Demokracja Zalety i wady demokracji Społeczeństwo obywatelskie Organizacje pozarządowe tradycja. 9. Patriotyzm dzisiaj. Uczeń: 1) wyjaśnia, co łączy człowieka z wielką i małą ojczyzną, i omawia te więzi na własnym przykładzie. 3) wyjaśnia, odwołując się do wybranych przykładów, czym według niego jest patriotyzm; porównuje tę postawę z nacjonalizmem, szowinizmem i kosmopolityzmem. 4) wykazuje, odwołując się do Holokaustu oraz innych zbrodni przeciw ludzkości, do jakich konsekwencji prowadzić może skrajny nacjonalizm. 5)rozważa, odwołując się do historycznych i współczesnych przykładów, w jaki sposób stereotypy i uprzedzenia utrudniają dziś relacje między narodami. 8. Naród i mniejszości narodowe. Uczeń: 3) wymienia mniejszości narodowe i etniczne oraz grupy imigrantów (w tym uchodźców) żyjące obecnie w Polsce i przedstawia przysługujące im prawa; na podstawie samodzielnie zebranych materiałów charakteryzuje jedną z tych grup (jej historię, kulturę, obecną sytuację). 10. Państwo i władza demokratyczna. Uczeń: 1) wymienia podstawowe cechy i funkcje państwa; wyjaśnia, czym jest władza państwowa. 10. Państwo i władza demokratyczna. Uczeń: 2) wskazuje różnice w sytuacji obywatela w ustroju demokratycznym, autorytarnym i totalitarnym. 3) wyjaśnia zasady: większości, pluralizmu i poszanowania praw mniejszości w państwie demokratycznym. 6) wyjaśnia, czym są prawa człowieka i uzasadnia ich znaczenie we współczesnej demokracji. 10. Państwo i władza demokratyczna. Uczeń: 5) porównuje demokrację [ ] większościową z konstytucyjną (liberalną). 7) rozważa i ilustruje przykładami zalety i słabości demokracji. 3. Współczesne społeczeństwo polskie. Uczeń: 3) przedstawia wybrany problem społeczny ważny dla młodych mieszkańców swojej miejscowości i rozważa jego możliwe rozwiązania. 4. Być obywatelem. Uczeń: 3) przedstawia cechy dobrego obywatela; odwołując się do historycznych i współczesnych postaci, wykazuje znaczenie postaw i cnót obywatelskich. 5. Udział obywateli w życiu publicznym. Uczeń: 1) przedstawia główne podmioty życia publicznego [.] 4) wyjaśnia, podając przykłady, jak obywatele mogą wpływać na decyzje władz na poziomie lokalnym, krajowym, europejskim i światowym. 5. Udział obywateli w życiu społecznym. Uczeń: 1) przedstawia główne podmioty życia publicznego (obywatele, zrzeszenia obywatelskie, media, instytucje publiczne [ ]. 3) przedstawia przykłady działania organizacji pozarządowych i społecznych (od lokalnych stowarzyszeń do związków zawodowych i partii politycznych) i uzasadnia ich znaczenie dla obywateli. 4

5 V Temat 2 V V ABC gospodarki Ekonomia w moim domu Podatki i budżet państwa 25. Gospodarka rynkowa. Uczeń: 3) charakteryzuje gospodarkę rynkową ([ ]konkurencja, dążenie do zysku, [ ]). 26. Gospodarstwo domowe. Uczeń: 2) wymienia główne dochody i wydatki gospodarstwa domowego; układa jego budżet. 26. Gospodarstwo domowe. Uczeń: 3) przygotowuje budżet konkretnego przedsięwzięcia z życia ucznia, klasy, szkoły, rozważa wydatki i źródła ich finansowania. 28. Gospodarka w skali państwa. Uczeń: 2) wymienia najważniejsze dochody i wydatki państwa; 10. Działania uczniów: 1. Debaty klasowe: Czym jest dyskryminacja i jak można jej się przeciwstawiać? 2. Zbadanie obszarów dyskryminacji w naszej szkole i opracowanie projektu dotyczącego rozwiązania jednego lub kilku problemów społeczności szkolnej przy współpracy z samorządem szkolnym i radą pedagogiczną. 3. Przedstawienie w formie wystaw na szkolnych korytarzach w styczniu i kwietniu historii społeczności żydowskiej na ziemiach polskich, przebiegu i skutków Holokaustu, powstania w gettcie warszawskim, sposobów ratowania Żydów w naszej okolicy - w tym sylwetek Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. 4.. Dokonanie analizy praw mniejszości narodowych, religijnych i etnicznych w Konstytucji ich realizacji i przestrzegania. Przeprowadzenie wywiadów z członkami mniejszości narodowych w naszej szkole. 5. Wygłoszenie przemówień potępiających rasizm i szowinizm. Wykonanie plakatów. 6. Wystosowanie petycji do władz miasta w oparciu o rozmowy z mieszkańcami Piastowa w sprawie rozwiązania problemów osób starszych i osób niepełnosprawnych. 7. Podjęcie działań na rzecz przeciwstawiania się homofobii. 11. Ewaluacja: 1. Ankieta po zakończeniu działań dla wszystkich uczniów objętych innowacją dotycząca znajomości problematyki dyskryminacji i postaw wobec jej przejawów. 2. Badanie na bieżąco stopnia skuteczności podejmowanych akcji. 3. Obserwacja uczniów w czasie zajęć oraz kontrola ich zaangażowania podczas pracy (karty pracy). 4. Ankieta badająca atrakcyjność i skuteczność wybranych metod realizacji innowacji. 12. Bibliografia: 1. Pakiet dydaktyczny Dziś i jutro wyd. Nowa Era 2. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 4. Konstytucja RP 3. Inni to także my. Mniejszości narodowe w Polsce. Program edukacji wielokulturowej, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk Stop Dyskryminacji. Razem mamy siłę. Materiały dydaktyczne, Stowarzyszenie Amnesty International 5

6 5. Podejmowanie działań na rzecz zmian w środowisku lokalnym. Materiały do pracy z grupą, Stowarzyszenie Amnesty International 6. Materiały dydaktyczne wypracowane przez PAH. 7. Strony internetowe CEO, PAH, AI, FODzŻ. 6