Zawód mój kapitał? Opinie uczniów ZS NR 1 temat kształcenia zawodowego. w szkole ponadgimnazjalnej

Transkrypt

1 Anna Mendera Zawód mój kapitał? Opinie uczniów ZS NR 1 temat kształcenia zawodowego w szkole ponadgimnazjalnej Wprowadzenie Wybór zawodu przez młodego człowieka jest jedną z najważniejszych decyzji życiowych. Może on podjąć samodzielną decyzję dotyczącą przyszłości zawodowej oczywiście jeśli nie ma przeciwskazań do wykonywania danego zawodu. Nieodpowiednia decyzja nie przekreśla jeszcze całej ścieżki prowadzącej do osiągnięcia sukcesu zawodowego, ale na pewno powoduje stratę czasu i prowadzi do reorientacji zawodowej. Decyzje dotyczące wyboru ścieżki zawodowej mają szczególny wymiar. Młody człowiek zasadniczo tego wyboru dokonuje pomiędzy a 16 rokiem życia. Wśród doradców personalnych funkcjonuje powiedzenie jeśli nie wiesz dokąd idziesz, zajdziesz gdzie indziej w związku z tym należy szczególnie zainteresować młodzież szkół gimnazjalnych planowaniem własnej kariery zawodowej. Istnieje wiele motywów powodujących wybór zawodu. Wśród nich występują: atrakcyjność oferty szkoły, zainteresowania, aspekt ekonomiczny i społeczny. Wpływ powinny mieć przede wszystkim konsultacje z doradcą zawodowym. Niestety badania dowodzą, że zdecydowana większość nastolatków nie korzysta z profesjonalnych porad doradców zawodowych. Brak konsultacji z doradcą powoduje, że uczeń dopiero w trakcie nauki zawodu zweryfikuje podjętą decyzję. Badanie wykazało, że zdecydowana większość respondentów (92 %) zamierza pracować w wybranym zawodzie. Oznacza to, że optymistycznie oceniają swoje możliwości na rynku pracy. Zamierzają poszukiwać pracy zgodnie z wyuczonym zawodem. Tylko 8 % badanych nie wiąże swojej pracy zawodowej z wybranym kierunkiem nauki. Ta sytuacja oznacza, że decyzja o wyborze kierunku nauki jest błędna. Warto zastanowić się co może być przyczyną takiej sytuacji. Być może wybrali kierunek bo w ofercie szkoły albo w pobliżu miejsca zamieszkania nie było kierunku zgodnego z ich zainteresowaniami, może decyzja została podjęta bez zastanowienia. Istnieje również możliwość, że uczeń kierował się opinią kolegów, znajomych lub o wyborze zdecydował przypadek.

2 Opis badań Cel badań Celem sondażu było poznanie opinii uczniów klas pierwszych i drugich na temat kształcenia zawodowego w technikum. Wynik sondażu zostanie wykorzystany w badaniu procesów zachodzących w szkole, związanych z edukacją zawodową uczniów technikum. W następnych latach będzie można odpowiedzieć na pytania: - jaki odsetek absolwentów gimnazjum trafnie dobiera kierunek kształcenia, - jaki odsetek uczniów, którzy wybrali dany kierunek kształcenia, chce w szkole ponadgimnazjalnej zdobyć zawód i pracować w nim. Szczegółowa analiza odpowiedzi umożliwia udzielenie odpowiedzi na pytania związane z motywacją, np. czy ocena dopuszczająca z przedmiotu zawodowego jest dla Ciebie karą Dane ogólne Prezentowana analiza jest wynikiem ankiety przeprowadzonej w Zespole Szkół Nr 1 im. Powstańców Wielkopolskich w Ostrzeszowie. Ankieta została przeprowadzona w roku szkolnym 213/214. Próba badawcza to uczniowie klas pierwszych i drugich technikum ekonomicznego, handlowego, budowlanego, drzewnego oraz fryzjerskiego (N=6). Wielkość udziału poszczególnych zawodów w próbie jest różna. Uczniom zadano 8 pytań. - Czy po ukończeniu technikum chcesz pracować w zawodzie? - Czy lubisz wszystkie przedmioty zawodowe? - Czy ocena z praktyki zawodowej jest dla Ciebie ważna? - Czy umiesz więcej z przedmiotów zawodowych bo są dla Ciebie ważne? - Czy sądzisz, że z przedmiotów zawodowych nie powinno być ocen szkolnych? - Czy ocena dopuszczająca z przedmiotu zawodowego jest dla Ciebie karą? - Czy chciałabyś/chciałabyś mieć więcej godzin praktyki poza szkołą? - Czy zawód, który wybrałaś/wybrałeś jest atrakcyjny?

3 Uczestnicy wartościowali tezy, posługując się sześciostopniową skalą (zdecydowanie nie zdecydowanie nie) i mieli możliwość dopisania własnych spostrzeżeń. Wyniki sondażu Na pytanie Czy po ukończeniu technikum chcesz pracować w zawodzie? odpowiedzieli wszyscy ankietowani. Zaledwie 8% respondentów nie wiąże przyszłości z wybranym zawodem. 92% z liczby uczestników sondażu stanowią, ci, którzy już w klasie pierwszej lub drugiej zdecydowali się na łączenie swojej przyszłości z wybranym zawodem. Z sumy odpowiedzi pozytywnych wynika, że młodzież dokonała świadomych wyborów. 3 Czy po ukończeniu technikum chcesz pracować w zawodzie? Rekomendacje dla nauczycieli: Przedmiotem zainteresowania nauczycieli powinien stać się zarówno wynik z grupy, która nie wiąże przyszłości z wybranym zawodem, jak i wynik najwyższy 47% odpowiedzi raczej tak. Badani uczniowie są teraz w klasie drugiej lub trzeciej, co oznacza, że warto ich motywować do edukacji zawodowej, wskazując związki przedmiotów zawodowych z możliwością podjęcia pracy. Wynik dla opisywanej zmiennej należy łączyć z odpowiedziami na pytanie: Czy zawód, który wybrałaś/wybrałeś? Jest atrakcyjny?.

4 Czy zawód, który wybrałaś/wybrałeś jest atrakcyjny? 28 Dla 83 % badanych wybrany zawód jest atrakcyjny. Pozostałe odpowiedzi kształtują się następująco: 2% uważa wybrany zawód za nieatrakcyjny, % swój zawód uważa za raczej mało atrakcyjny. Wynika stąd, że jest wśród uczniów taki odsetek, który, mimo, iż uważa zawód na mało atrakcyjny, łączy z nim przyszłość (9%). Rekomendacje dla nauczycieli: warto poszukać odpowiedzi na pytanie, na czym polega atrakcyjność zawodu. Czy atrakcyjność polega na zadowoleniu finansowym, samorealizacji, poczuciu spełnienia. Często nietrafiony wybór powoduje, że uczeń nie chce pracować w wyuczonym zawodzie, zawód nie jest dla niego atrakcyjny, poszukuje innych ciekawszych zajęć, zawód przerasta jego możliwości, nie chce wiązać z nim swojej przyszłości lub uczy się pod przymusem, nie rozwijając swoich zainteresowań. Czy lubisz wszystkie przedmioty zawodowe?

5 Zadanie kolejnego pytania było powiązane z uzyskaniem informacji na temat oceny z praktyki zawodowej. Udzielone odpowiedzi pozwalają wysunąć wniosek, że dla 7% badanych uczniów najważniejsza jest ocena z praktyki. Pozostałe odpowiedzi o treści nie i raczej nie występują na poziomie 2%. Rekomendacje dla nauczycieli: warto sprawdzić, czy 2% uczniów, którzy udzielili odpowiedzi nie i raczej nie, wybrało opinię negatywną pod wpływem własnych doświadczeń i co jeszcze mogło być przyczyną dokonanego wyboru, np. sposób oceniania przez prowadzących praktyki zawodowe, rodzaj zadań wykonywanych podczas praktyk, związek praktyk z treściami kształcenia zawodowego. Z odpowiedzi na pytanie: Czy chciałabyś/chciałbyś mieć więcej godzin praktyki poza szkołą wynika, że uczniowie chcą rozwijać swoje umiejętności w zawodzie. 67% wybrało odpowiedź pozytywną. Z porównania danych można wysnuć wniosek, że nie wszyscy łączą praktykę z oceną, a być może 8% badanych (różnica między grupą, która deklaruje wagę oceny i chęć uczestnictwa w praktyce poza szkołą) to uczniowie, którzy taką oceną byli zawiedzeni. Rekomendacje dla nauczycieli: Poznać opinie uczniów na temat oceny z praktyki, szerzej motywacji uczestniczenia w praktykach poza szkołą. Otwieranie klas patronackich, które ściśle współpracują ze szkołą w celu wskazania uczniom związku między praktyką i zatrudnieniem. 6 Czy chciałabyś/chciałabyś mieć więcej godzin praktyki poza szkołą? Uczniowie technikum są przekonani, że lepsze oceny z przedmiotów zawodowych raczej wynikają z większego zainteresowania tymi przedmiotami, następne 43% zaznaczyło odpowiedź tak i zdecydowanie tak natomiast 14 % nie zgadza się z tą treścią. Badani w 81% dostrzegają pozytywne znaczenie elementu oceny ich wiadomości i umiejętności, 19 % udzielonych odpowiedzi wskazuje, że z przedmiotów zawodowych nie powinno być ocen. 3 osoby nie udzieliły odpowiedzi na to pytanie.

6 Czy ocena z praktyki zawodowej jest dla ciebie ważna? 2 Występują znacznie różniące się poglądy na temat ocen. Są zwolennicy ocen, jak i zdecydowani przeciwnicy oceniania wskazujący negatywne aspekty oceniania szkolnego. Ocena szkolna jest ustosunkowaniem się nauczyciela do osiągnięć ucznia trzeba, odpowiedź zwrotna dla rodzica dotycząca postępów dziecka, jest to miernik wyników jego pracy wskazujący nad czym należy jeszcze pracować. Ocena pełni również funkcję społeczną, wyraża ona opinię o przydatności ucznia jako członka społeczeństwa. Dla 6 % z pośród badanych którzy udzielili odpowiedzi na to pytanie ocena dopuszczająca z przedmiotów zawodowych jest karą za niesprostanie oczekiwaniom nauczyciela. Dla 2 % badanych nie jest to kara, 19 % twierdzi, że dla nich raczej nie jest to kara. Na pytanie trzy osoby nie udzieliły odpowiedzi. Dla ponad połowy respondentów ocena z przedmiotów zawodowych ma duże znaczenie. Są to osoby ambitne, oczekujące ocen wyższych niż ocena dopuszczająca. Czy umiesz więcej z przedmiotów zawodowych bo są dla Ciebie ważne?

7 Czy sądzisz, że z przedmiotów zawodowych nie powinno być ocen szkolnych? Czy ocena dopuszczająca z przedmiotu zawodowego jest dla Ciebie karą? Wnioski: - dostrzeganie na szczeblu gimnazjum bezwzględnej konieczności konsultacji z profesjonalnym doradcą zawodowym oferującym pomoc w świadomym wyborze kierunku kształcenia - przygotowanie rodziców gimnazjalistów do efektywnego wspierania dziecka w wyborze kierunku kształcenia - zdecydowana grupa uczniów lubi przedmioty zawodowe. Należy doskonalić warsztat pracy, przekazywać wiedzę teoretyczno praktyczną, organizować wycieczki zawodowe, stosować metody aktywizujące, które zachęcą do poszerzania wiedzy oraz do utrwalania i nabywania nowych umiejętności

8 - oferta edukacyjna szkoły powinna być odpowiedzią na potrzeby lokalnego rynku pracy oraz kształtowana w porozumieniu z instytucjami odpowiedzialnymi za system szkolnictwa zawodowego - doskonalenie zawodowe wśród kadry pedagogicznej - odpowiednia specjalistyczna baza sprzętowa pozwalająca na zwiększanie liczby godzin zajęć praktycznych umożliwiających nabycie i utrwalanie umiejętności zgodnie z kierunkiem kształcenia - tworzenie partnerstwa: szkoła jednostka samorządu terytorialnego pracodawca instytucje rynku pracy oraz dostrzeganie korzyści ( nie tylko materialnych ) z takiego układu - z ankiety wynika że młodzież w Zespole Szkół nr 1 jest zadowolona z wyboru zawodu (83% pozytywnych odpowiedzi). Uczniowie widzą potrzebę systematycznego oceniania na przedmiotach (81%) i doceniają w kształceniu potrzebę praktyki zawodowej (69%). Niestety, słaba ocena z przedmiotów zawodowych nie motywuje 44% uczniów do poprawienia wyników w nauce. Jednocześnie 88% uczniów bardziej motywuje się do nauki przedmiotów zawodowych gdyż im na tej wiedzy zależy. 7% młodzieży lubi przedmioty zawodowe, a zdecydowana większość ankietowanych chciałaby podjąć pracę w obranym zawodzie (92%)