Filozofia, Historia, Wykład VI - Sceptycyzm

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Filozofia, Historia, Wykład VI - Sceptycyzm"

Artur Wróblewski
6 lat temu
Przeglądów:

2 Plan wykładu 1 Klasyczna koncepcja prawdy 2 3

3 Klasyczna koncepcja prawdy Prawda = zgodność myśli z rzeczywistością.

4 Klasyczna koncepcja prawdy Prawda = zgodność myśli z rzeczywistością. Sceptycy nie kwestionują tej zasady, stawiają jednak problem: czy możemy osiągnąć pewność, że do takiej zgodności dochodzi? Sceptycy kwestionują kryterium oceny zgodności myśli z rzeczywistością.

5 Spostrzeżenie kataleptyczne Kryterium prawdy wg stoików stanowi tzw. spostrzeżenie kataleptyczne: spostrzeżenie, które nie może istnieć, jeśli nie istnieje jego przedmiot; nie mogłoby zawierać takich treści, które zawiera, gdyby sam przedmiot ich nie zawierał. Takie spostrzeżenie jest z konieczności prawdziwe - zgodne z rzeczywistością.

6 Pyrrona Wg sceptyków nie istnieje spostrzeżenie kataleptyczne, tzn. bezwględnie zgodne z rzeczywistością. są argumentami przeciwko rozumieniu postrzeżenia zmysłowego jako postrzeżenia kataleptycznego. Ich zasadą jest pokazanie potencjalnych rozbieżności postrzeżeń, które to rozbieżności wynikają z różnych predyspozycji podmiotu poznającego.

7 Pyrrona Pierwszy [trop sceptyczny] odnosi się do różnic zachodzących między istotami żywymi (...). (...) te same podniety u różnych istot wywołują różne wrażenia, a z tej niezgodności wynika postulat zawieszenia sądów.

8 Pyrrona Pierwszy [trop sceptyczny] odnosi się do różnic zachodzących między istotami żywymi (...). (...) te same podniety u różnych istot wywołują różne wrażenia, a z tej niezgodności wynika postulat zawieszenia sądów. Drugi trop odnosi się do zachodzących między ludźmi różnic ustrojowych i charakterologicznych.

9 Pyrrona Pierwszy [trop sceptyczny] odnosi się do różnic zachodzących między istotami żywymi (...). (...) te same podniety u różnych istot wywołują różne wrażenia, a z tej niezgodności wynika postulat zawieszenia sądów. Drugi trop odnosi się do zachodzących między ludźmi różnic ustrojowych i charakterologicznych. Wnioski: zarówno różnice gatunkowe jak i cechy indywidualne w ramach jednego gatunku, mogą miec wpływ na sposób postrzegania tych samych przedmiotów. Nie mamy kryterium oceny, które spostrzeżenia odpowiadają rzeczywistości, a które nie.

10 Pyrrona Trzeci trop powołuje się na odmienność kanalików poszczególnych zmysłów.

11 Pyrrona Trzeci trop powołuje się na odmienność kanalików poszczególnych zmysłów. Czwarty trop dotyczy różnic stanu i - mówiąc ogólnie - powszechnie występujących zmian, takich jak zdrowie-choroba, sen-jawa, radość-smutek (...). Różne przeto są nasze wrażenia w zależności od różnych stanów.

12 Pyrrona Trzeci trop powołuje się na odmienność kanalików poszczególnych zmysłów. Czwarty trop dotyczy różnic stanu i - mówiąc ogólnie - powszechnie występujących zmian, takich jak zdrowie-choroba, sen-jawa, radość-smutek (...). Różne przeto są nasze wrażenia w zależności od różnych stanów.

13 Pyrrona Piąty trop odnosi się do wychowania, praw, wiary w mity, umówi między narodami i dogmatycznych założeń.

14 Pyrrona Piąty trop odnosi się do wychowania, praw, wiary w mity, umówi między narodami i dogmatycznych założeń. Szósty trop dotyczy domieszek i połączeń. Powołuje się na to, że żadna rzecz nie występuje w czystej postaci, ale zawsze z domieszką powietrza, światła, wilgoci (...). Nie poznajemy więc rzeczy w ich właściwościach swoistych i odrębnych, tak jak nie wyodrębniamy oliwy w maści.

15 Pyrrona Piąty trop odnosi się do wychowania, praw, wiary w mity, umówi między narodami i dogmatycznych założeń. Szósty trop dotyczy domieszek i połączeń. Powołuje się na to, że żadna rzecz nie występuje w czystej postaci, ale zawsze z domieszką powietrza, światła, wilgoci (...). Nie poznajemy więc rzeczy w ich właściwościach swoistych i odrębnych, tak jak nie wyodrębniamy oliwy w maści.

16 Pyrrona Siódmy trop odnosi się do odległości i rozmaitego położenia, do przedmiotów znajdujących się w różnych miejscach. Według tego tropu to, co uważa się za wielkie, kiedy indziej okazuje się małe (...). Ponieważ zaś rzeczy nie możemy postrzegać bez określonego miejsca i położenia, przeto nie możemy poznać ich prawdziwej natury.

17 Pyrrona Siódmy trop odnosi się do odległości i rozmaitego położenia, do przedmiotów znajdujących się w różnych miejscach. Według tego tropu to, co uważa się za wielkie, kiedy indziej okazuje się małe (...). Ponieważ zaś rzeczy nie możemy postrzegać bez określonego miejsca i położenia, przeto nie możemy poznać ich prawdziwej natury. Ósmy trop odnosi się do ilościowych i jakościowych własności rzeczy. (...) Tak np. wino wypite w umiarkowanej ilości wzmacnia, wypite w nadmiarze osłabia.

18 Pyrrona Siódmy trop odnosi się do odległości i rozmaitego położenia, do przedmiotów znajdujących się w różnych miejscach. Według tego tropu to, co uważa się za wielkie, kiedy indziej okazuje się małe (...). Ponieważ zaś rzeczy nie możemy postrzegać bez określonego miejsca i położenia, przeto nie możemy poznać ich prawdziwej natury. Ósmy trop odnosi się do ilościowych i jakościowych własności rzeczy. (...) Tak np. wino wypite w umiarkowanej ilości wzmacnia, wypite w nadmiarze osłabia.

19 Pyrrona Dziewiąty trop dotyczy stałości występowania zjawisk lub ich niezwykłości lub rzadkości.

20 Pyrrona Dziewiąty trop dotyczy stałości występowania zjawisk lub ich niezwykłości lub rzadkości. Dziesiąty trop odnosi się do wzajemnego stosunku, np. między lekkością a ciężarem, siłą a słabością (...).

21 Pyrrona Dziewiąty trop dotyczy stałości występowania zjawisk lub ich niezwykłości lub rzadkości. Dziesiąty trop odnosi się do wzajemnego stosunku, np. między lekkością a ciężarem, siłą a słabością (...). [ przedstawione za: Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, 79-88]

22 - konkluzje Wnioski z tropów sceptycznych miały charakter nie tylko teoretyczny ale także praktyczno-etyczny: Nie znamy prawdziwych własności rzeczy (a przynajmniej nie możemy stwierdzić, że je znamy). Z tego powodu powinniśmy wstrzymywać się od sądów. Zawieszenie sądu prowadzi do stanu ataraksji spokoju, będącego warunkiem uzyskania szczęścia.

23 Sekstus Empiryk - przeciw logikom Argumenty sceptyczne nie dotyczyły wyłącznie możliwości spostrzeżenia kataleptycznego, lecz także zasad rozumowania. Sekstus Empiryk, wysunął m.in. następujące wątpliwości wobec rozumowań dedukcyjnych: Każda przesłanka ogólna, która musi wystąpić w rozumowaniu dedukcyjnym, albo nie ma uzasadnienia, albo wynika z obserwacji całego zbioru przedmiotów, o których mowa. W tym drugim przypadku wniosek jednak stwierdzałby coś, co wiemy już z przesłanki. Żeby uniknąć błędu regressus ad infinitum w rozumowaniu musimy przyjąć założenia, które same będą już nieuzasadnione. Uniknąć arbitralności można jedynie akceptując regressus ad infinitum, co też jest nie do przyjęcia.

Podobne dokumenty

Filozofia, Socjologia, Wykład VI - Sceptycyzm, Filozofia średniowieczna

Filozofia, Socjologia, Wykład VI - Sceptycyzm, Filozofia średniowieczna 2011-10-01 Plan wykładu 1 Klasyczna koncepcja prawdy 2 3 4 5 6 Klasyczna koncepcja prawdy Prawda = zgodność myśli z rzeczywistością.