Jak zacząć inwestować na giełdzie?

Transkrypt

1 BIBLIOTECZKA INWESTORA Jak zacząć inwestować na giełdzie? Poradnik przygotowany przez ekspertów INVISTA Dom Maklerski SA

2 Jak zacząć inwestować na giełdzie? Poradnik przygotowany przez Macieja Kabata głównego analityka, INVISTA Dom Maklerski SA

3 Autorzy: Maciej Kabat, główny analityk INVISTA Dom Maklerski SA rozdziały 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9 Robert Sierant, Bartosz Stawiarski, Michał Sadrak, Bernard Waszczyk, Open Finance, Jarosław Sadowski, Expander, Bartosz Turek, Lion`s Bank, Wealth Solutions rozdział 8 Kierownik marketingu: Ewa Ziętek-Maciejczyk Wydawca: Weronika Wota Redaktor naczelny Grupy Czasopism: Urszula Wróblewska Redaktor prowadzący: Dorota Siudowska-Mieszkowska Korekta: Zespół Skład i łamanie: 6AN Studio Projekt okładki: Piotr Fedorczyk Druk: Miller ISBN: Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2014 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o Warszawa, ul. Łotewska 9a tel , faks NIP: Numer KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: zł Poradnik przygotowany na podstawie materiałów edukacyjnych udostępnionych przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie. Publikacja Jak zacząć inwestować na giełdzie chroniona prawem autorskim. Przedruk materiałów bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Publikacja Jak zacząć inwestować na giełdzie nie świadczy doradztwa ani nie udziela rekomendacji zawarcia transakcji w rozumieniu przepisów rozporządzenia ministra finansów z 19 października 2005 r. w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych lub ich emitentów (Dz.U. z 2005 r. nr 206, poz. 1715). Wszystkie porady są przygotowane z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i doświadczenia autorów. Jednakże decyzje inwestycyjne podjęte na podstawie artykułów wiążą się z ryzykiem i Czytelnicy muszą mieć tego świadomość. Autor i wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za decyzje lub ich skutki podjęte na podstawie porad zawartych w tej publikacji.

4 Spis treści 1. Charakterystyka rynku finansowego Charakterystyka rynku kapitałowego Klasyfikacje rynku kapitałowego Podmioty działające na rynku kapitałowym Komisja Nadzoru Finansowego Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie Firmy inwestycyjne Emitenci Maklerzy papierów wartościowych i doradcy inwestycyjni Inwestorzy Inwestowanie na giełdzie Czym jest inwestowanie? Typy inwestorów Sposoby i cele inwestowania na giełdzie Inwestowanie w praktyce Jak rozpocząć inwestowanie Wybór rachunku maklerskiego Narzędzia inwestora giełdowego Analiza techniczna Analiza fundamentalna Dywersyfikacja portfela Lokaty bankowe Jeśli teraz, to tylko lokata na pół roku Uwaga na lokaty progresywne Konta oszczędnościowe Wysokie prowizje Niskie odsetki Programy systematycznego oszczędzania Oferta banków jest korzystniejsza Polisolokaty Fundusze pieniężne i obligacji

5 Jak zacząć inwestować na giełdzie Są plusy, ale są też minusy Większe zróżnicowanie portfela inwestycyjnego Obligacje skarbowe Obligacje korporacyjne Oprocentowanie wyższe niż na lokatach Można zarobić na debiutach Produkty strukturyzowane Struktura od środka Nieruchomości System 10/ Condohotel, czyli pokój w hotelu Lokal użytkowy Grunty Nieruchomości zagraniczne Słownik pojęć

6 1. Charakterystyka rynku finansowego 1. Charakterystyka rynku finansowego Rynek finansowy to miejsce, gdzie zawierane są transakcje kupna i sprzedaży różnych form kapitału pieniężnego. Jego uczestnikami są dwie grupy podmiotów pierwsza z nich to podmioty poszukujące kapitału, kreujące popyt na kapitał, druga grupa natomiast to podmioty dysponujące nadwyżkami finansowymi, kreujące podaż kapitału. Dzięki istnieniu rynku finansowego zwiększa się efektywność wykorzystania zasobów w gospodarce. Inwestorzy mają możliwość osiągania pożytków z posiadanych oszczędności i ograniczania ryzyka poprzez dywersyfikację portfela aktywów. Na rynku finansowym istnieje wiele instrumentów finansowych, które pozwalają przedsiębiorstwom na zbudowanie optymalnej struktury finansowania, inwestorom zaś umożliwiają lokowanie wolnych środków finansowych przy akceptowanym przez danego inwestora poziomie ryzyka. Instrument finansowy jest umową, która reguluje wzajemne relacje finansowe pomiędzy stronami, w jakich one pozostają od chwili zawarcia tej umowy. Wyróżniamy następujące instrumenty finansowe: papiery wartościowe, jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych otwartych, instrumenty rynku pieniężnego, instrumenty pochodne, kontrakty na różnicę. Specyfika powyższych instrumentów finansowych została omówiona w dalszej części poradnika. W skład współczesnego rynku finansowego wchodzą: rynek pieniężny, rynek kapitałowy, rynek walutowy, rynek terminowy i rynek depozytowo-kredytowy. Każdy z tych segmentów ma osobną rolę w zaspokajaniu potrzeb uczestników rynku finansowego. Ze względu na tematykę niniejszego poradnika w dalszej części rozdziału opisany zostanie tylko rynek kapitałowy. 5

7 Jak zacząć inwestować na giełdzie Rys. 1. Struktura rynku finansowego Źródło: Opracowanie własne na postawie materiałów GPW SA 2. Charakterystyka rynku kapitałowego Rynek kapitałowy jest częścią rynku finansowego, na którym sprzedaje się i kupuje średnio- i długoterminowe aktywa finansowe (instrumenty finansowe), w tym papiery dłużne i akcje przedsiębiorstw. Najważniejszą funkcją rynku kapitałowego jest zebranie części dostępnych w danym kraju posiadanych przez firmy i osoby fizyczne oszczędności, tak by można je było wykorzystać w celu sfinansowania inwestycji. Na rynku kapitałowym następuje wymiana instrumentów o zapadalności (czasie trwania) dłuższym niż rok. Przykładami takich aktywów są długoterminowe obligacje rządowe czy komunalne (miast, gmin), obligacje przedsiębiorstw (tzw. obligacje korporacyjne). Rynki akcji są także rynkami kapitałowymi, gdyż akcje są instrumentami bezterminowymi. Instytucjom emitującym papiery wartościowe emitentom rynek kapitałowy umożliwia zdobycie środków na długoterminowe inwestycje. W zamian za to emitenci oferują albo udział w zyskach przedsiębiorstwa (w przypadku akcji), albo korzystnie oprocentowane papiery dłużne (obligacje). Dodatkowo, dla emitentów jest to zazwyczaj tańszy sposób zdobycia kapitału od kredytów zaciąganych w bankach. Emitentami na rynku kapitałowym są zarówno przedsiębiorstwa, jak i rząd oraz władze lokalne. Inwestorzy to nabywcy papierów wartościowych, rynek kapitałowy daje im możliwość atrakcyjnej lokaty posiadanych oszczędności. Inwestorami mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i instytucje. 6

8 3. Klasyfikacje rynku kapitałowego Handel instrumentami finansowymi odbywa się na tzw. rynku pierwotnym lub wtórnym. Na rynku pierwotnym wprowadza się nowe emisje akcji albo obligacji. Na rynku wtórnym handluje się już istniejącymi aktywami. Na rozwiniętych rynkach kapitałowych rynki wtórne są dobrze zorganizowane, dzięki czemu większość inwestorów może w dowolnym momencie sprzedać posiadane instrumenty finansowe bez konieczności posiadania ich do końca okresu zapadalności (na przykład w przypadku obligacji). Większość transakcji na rynku kapitałowym dokonuje się na giełdach papierów wartościowych. Papiery wartościowe mogą mieć charakter: udziałowy (akcje, prawa do akcji, prawa poboru, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe i certyfikaty inwestycyjne funduszy inwestycyjnych zamkniętych) dłużny (obligacje i listy zastawne). Charakterystyka powyższych papierów wartościowych zostanie przedstawiona w dalszej części tego poradnika. 3. Klasyfikacje rynku kapitałowego Rynek kapitałowy można podzielić na liczne segmenty, w zależności od wziętego pod uwagę kryterium podziału. Poniżej zaprezentowano najważniejsze klasyfikacje rynku kapitałowego. Według kryterium miejsca obrotów rynek kapitałowy można podzielić na: rynek publiczny propozycja nabycia instrumentów finansowych jest kierowana do co najmniej 150 osób lub do nieoznaczonych adresatów, w dowolnej formie i w dowolny sposób; rynek niepubliczny propozycja nabycia instrumentów finansowych jest kierowana do imiennie wskazanych osób w liczbie mniejszej niż 150. Głównymi zaletami rynku publicznego w stosunku do niepublicznego jest przejrzystość, płynność, duży zasięg i możliwość zmobilizowania dużego kapitału. Według kryterium miejsca emisji i sprzedaży rynek kapitałowy można podzielić na: rynek pierwotny emitent występuje z propozycją nabycia instrumentów finansowych, kapitał pozyskany w wyniku emisji powiększa kapitały własne emitenta, rynek wtórny z propozycją nabycia instrumentów finansowych występuje ich właściciel, na przykład pomiot dominujący zmniejszający swój udział w spółce zależnej, inwestorzy dokonujący transakcji sprzedaży posiadanych akcji. Zorganizowany rynek wtórny prowadzi Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie oraz spółka BondSpot. 7

9 39,90 zł brutto UOI 07 ISBN: