Historia Chwała starszego z Żychlina, pierwszego źródłowego dziedzica Żychlina. comes Fal heres de Sychlin. comes - zadządca heres - dziedzic

Transkrypt

1 Historia Chwała starszego z Żychlina, pierwszego źródłowego dziedzica Żychlina. comes Fal heres de Sychlin. comes - zadządca heres - dziedzic

2 Pradziadek Chwała starszego z Żychlina.. Chwalibóg Chwalibog, Falibog, staropolskie imię męskie. W historii Żarnowa w roku 1224 wymieniony jest Falibóg, kasztelan żarnowski. ŻARNÓW - KOŚCIÓŁ ŚW. MIKOŁAJA Z POCZĄTKU XII W. Żarnów - grodzisko wczesnośredniowieczne Żarnów (powiat opoczyoski) Wikipedia, wolna encyklopedia Żarnów

3 Małopolskim gniazdem Doliwów jest Fałków, położony w kasztelanii żarnowskiej, w XIV i XV w. dowodnie własność potomków Chwaliboga (pradziadek Chwała starszego z Żychlina). W księstwie Leszka Białego pełnił funkcję sędziego krakowskiego (1224), kasztelana żarnowskiego (l ) Chwalibóg, założyciel Fałkowa. Leszek Biały książę krakowski

4 Przy boku Konrada Mazowieckiego, w okresie jego zabiegów o Kraków w 1231 r. pojawił się jeszcze jeden przedstawiciel Doliwów, Wierciżer, wcześniej cześnik krakowski ( ), a potem kasztelan żarnowski ( (dziadek Chwała starszego z Żychlina). Kasztelan urzędnik lokalny w średniowiecznej Polsce. Zajmował się administracją gospodarczą, obroną i sądownictwem na terenie kasztelanii. Na awans polityczny Doliwów w 1228 r. wpłynęła ich międzydzielnicowośd. Adresatem zasług od Konrada Mazowieckiego był ówczesny kasztelan żarnowski Wierciżer z Fałkowa. Konrad I Mazowiecki Książę krakowski

5 Imię Chwał jest skróconą formą imienia Chwalibóg. Możliwe staropolskie zdrobnienia: Chwał, Fal, Fał. w ziemi chełmińskiej ok r. przychodzi na świat Chwał starszy z Żychlina. Jest rówieśnikiem Władysława Łokietka. W niedługim czasie ich losy będą nierozerwalnie powiązane.

6 Ziemia Chełmińska. Ziemia Chełmińska zajmuje obszar między Wisłą, Osą i Drwęcą. Nazwa jej pochodzi od Chełmna, miasta położonego nad Wisłą, będącego stolicą tej ziemi już za czasów piastowskich.

7 W 1288 roku odnajdujemy Chwała starszego z Żychlina, który pełni urząd konarskiego/koniuszego na Kujawach brzeskich. Koniuszy w średniowiecznej Polsce urzędnik królewski zajmujący się stajnią monarchy. W r lub 1288 Władysław Łokietek jest księciem brzeskim. Tu niewątpliwie nastąpiło pierwsze spotkanie księcia Władysława i Chwała starszego z Żychlina. brakteaty- monety z cienkiej blaszki, wybijane jednostronnie Władysław Łokietek, Marcello Bacciarelli, Zamek Królewski w Warszawie Gród średniowieczny z XIII w.

8 W latach awansował na komornika brzeskiego. Funkcję tę pełnił przy Władysławie Łokietku, wówczas księciu łęczycko - kujawskim i to niewątpliwie tłumaczy fakt, że po dwóch urzędach kujawskich obejmie w kolejnym roku urząd chorążego łęczyckiego. Komornik. Za doby Piastów, gdy komorą nazywano dwór i mieszkanie panującego księcia, zawiadujący dworem zwał się komorzym, a usługujący dworzanie komornikami. Komornicy, zapewne stosownie do swego uzdolnienia i zasług, sprawowali urzędy posłów, posłańców, sędziów, poborców i egzekutorów. Zamek w Brześciu Kujawskim. Rekonstrukcja zamku średniowiecznego. Leksykon zamków w Polsce Władysław Łokietek. Srebrny denar książęco-kujawski.

9

10 1299 r. Łęczyca. Chwał starszy z Żychlina zostaje chorążym łęczyckim. Przeniesienie się jego w Łęczyckie było spowodowane odziedziczeniem Żychlina. Chorąży w średniowiecznej Polsce był rycerzem trzymającym chorągiew, czyli znak swojego oddziału, księcia lub ziemi. W jego kompetencji leżało przygotowanie rycerstwa podczas pospolitego ruszenia i przyprowadzenie go do kasztelana. Zamek w Łęczycy przed potopem szwedzkim. Archikolegiata w Tumie kościół z w XII w. znajdujący się w pobliżu wczesnośredniowiecznego grodu.

11 Codex Diplomaticus Poloniae, Kodeks Dyplomatyczny Polski, zbiór dokumentów wystawianych przez królów Polski, wielkich książąt litewskich i papieży, odnoszących się do dziejów Polski, Litwy i Śląska (od XI w. do 1506).

12 1299 rok. WW tym dokumencie jest wymieniony Rok 1299 w polskich dokumentach historycznych wymieniony został chorąży łęczycki Chwał starszy z Żychlina. Bezsporny terminus ante quem stanowi rok 1299, kiedy to pierwszy źródłowy dziedzic Żychlina, Chwał był chorążym łęczyckim. 65.KDP, t. II, nr 171. (prof. Janusz Bieniak).

13 Wacław II król Czech powołuje sie na prawo do Polski. Wacław nie tylko dysponował większą siłą militarną, ale też jak podaje Długosz rycerze księcia Łokietka dopuszczali się grabieży w Wielkopolsce aż tak dalece, że w 1299 r. biskup poznański rzucił klątwę na Łokietka. Co prawda książę pojednał się z Kościołem, ale straty moralne i brak zaufania Wielkopolan doprowadziły do jego klęski. Łokietek przyrzeka przybyć do Pragi na Boże Narodzenie i uznać się tam lennikiem Wacława w Wielkopolsce, na Kujawach oraz na Pomorzu i zrezygnować z roszczeń do Krakowa i Sandomierza. Łokietek nie dotrzymuje układu - Wacław II postanawia zaatakować ziemie Polskie. Wacław II zorganizował w lipcu 1299 wyprawę zbrojną, w wyniku której W. Łokietek musiał ratować się ucieczką z kraju. Wacław II Król Czech Król Polski We wrześniu 1300 r. skutecznie prowadzona polityka umożliwiła koronację Wacława II na króla Polski (za zgodą władcy Niemiec i mimo sprzeciwu papieża Bonifacego VIII, który nigdy nie uznał Wacława za władcę Polski).

14 Rok 1300 przyniósł załamanie w karierze politycznej Władysława Łokietka. Wacław II koronował się na króla Polski, a opuszczony przez możnych wielkopolskich i pomorskich, Łokietek znalazł się na wygnaniu. Wacław przejął wszystkie jego ziemie. Władysław Łokietek na wygnaniu, obraz W. Gersona Zajęcie Wielkopolski, Pomorza Gdaoskiego, Sieradzkiego i Łęczyckiego przez Wacława II Czeskiego (Kujawy i ziemia dobrzyoska lenne). Łokietek pod Ojcowem. Obraz Wojciecha Gersona.

15 Co w tych burzliwych czasach dzieje się z Chwałem starszym, chorążym łęczyckim i dziedzicem Żychlina?

16 Po klęsce księcia Władysława Łokietka z 1300 r. Chwał starszy opuścił ziemię Łęczycką, Żychlin i swój urząd. Jako wierny stronnik Łokietka nie chce podlegać rządom czeskim. Chwał udał się najpierw do dzielnicy inowrocławskiej do księcia Przemysła Inowrocławskiego. Przemysł Inowrocławski Przemysł Inowrocławski książę inowrocławski w latach

17 Tu odnajdujemy ważny i ciekawy dokument z 1301 roku, z pobytu Chwała starszego w ziemi inowrocławskiej. Pieczęd piesza Przemysła Inowrocławskiego

18

19 W latach spotykamy Chwała starszego z Żychlina w ziemi dobrzyńskiej, kiedy przeszedł pod władzę księcia Siemowita dobrzyńskiego W 1304 r. wybucha konflikt zbrojny między księstwami dobrzyńskim a inowrocławskim. Część rycerstwa pod wodzą Chwała z Żychlina, przechodzi na stronę księcia Siemowita dobrzyńskiego. Rycerz dobrzyński XIII w. Siemowit dobrzyński, brat W. Łokietka, samodzielny książę dobrzyński, od 1300 lennik Wacława II, w latach pozbawiony władzy, od 1306 r. dziedziczny lennik Polski. Zamek w Dobrzyniu - Wzgórze zamkowe w Dobrzyniu. Grodzisko w Dobrzyniu nad Wisłą

20 1304 Chwał starszy z Żychlina w dokumentach dobrzyńskich księcia Siemowita. Obóz polityczny Siemowita to m.in. postać Chwała z Żychlina, który jest świadkiem obu ostatnich dokumentów Siemowitowych, tj. dobrzyńskiego z grudnia 1304 i golubskiego z 1306 r. W 1304 r. Siemowit książę dobrzyński przejmuje kasztelanię słońską. Chwał z Żychlina miał ważny udział w tym wydarzeniu. Jego wybitna pozycja społeczna w kasztelanii słońskiej czyniła go naturalnym przywódcą miejscowego rycerstwa, obecność zaś na dyplomach Siemowita wskazuje, że w 1304 r. zajął on miejsce wśród zaufanych doradców najmłodszego brata Łokietkowego. Bobrowniki nad Wisłą stolica ziemi dobrzyoskiej

21 Dokument golubski z Dokument golubski wystawił Siemowit w ramach zjazdu politycznego z Krzyżakami, przeto uczestnicy tegoż musieli cieszyć sie szczególnym jego zaufaniem (prof. J. Bieniak - Wielkopolska, Kujawy... ). W lutym 1306 r. przybył on z żoną do komtura Konrada Sacka, do nowo zbudowanego zamku krzyżackiego w Golubiu. Siemowit był w posiadaniu obszarów położonych nad Drwęcą naprzeciwko Golubia. Darował on im wówczas 200 łanów (1 łan = około 17 ha) na pograniczu ziemi dobrzyńskiej i michałowskiej. Być może książę chciał sobie zapewnić pomoc Krzyżaków przeciw Litwinom. Ruiny zamku Golub z roku Na zjeździe golubskim, Chwał wystąpił na drugim miejscu listy świadków, po kasztelanie Włoście. Widocznie książę dobrzyński doceniał jego szczególne prawo do współdecydowania o losach tego właśnie terytorium. Niebawem komes z Żychlina wróci znów na służbę Łokietka. comes Fal heres de sychlin Chwał użył tytułu dziedzic Żychlina w tym dokumencie co wskazuje, że ta łęczycka miejscowość była już wówczas jego główną rezydencją (prof. Janusz Bieniak: Wielkopolska, Kujawy...). Konrad Sack - komtur golubski w roku 1306.

22 Preussisches Urkundenbuch Dokumenty Zakonu Krzyżackiego, komturów i mistrzów.

23 Rok wcześniej umiera król Polski Wacław II Czeski. Zmarł 21 czerwca 1305 na gruźlicę po długiej chorobie. (miał 33 lata). Wacław II Czeski Król Polski Wacław II Czeski ( 21 VI 1305) - płyta nagrobna w kościele Św. Jakuba w Zbrasławiu. (Praha-Zbraslav w Republice Czeskiej).

24 W 1306 roku, po śmierci Wacława II powraca do Polski książę Władysław Łokietek. Chwał starszy z Żychlina znów znalazł się w jego służbie, jednak nie w Łęczyckim, lecz na Pomorzu Gdańskim gdzie wyruszył z rycerstwem łęczyckim aby objąć w posiadanie Pomorze Gdańskie. Przebywał tam aż do utraty owej ziemi w latach Chwał starszy z Żychlina zabrał na tę wyprawę wojenną, szesnastoletniego syna Chwała młodszego ur. ok r., późniejszego wojewodę łęczyckiego. W grudniu 1306 r. Władysław Łokietek objął w posiadanie Pomorze Gdańskie. O tym co działo się na Pomorzu i podczas rzezi w Gdańsku, syn Chwała starszego, Chwał młodszy z Żychlina opowiedział już jako 49 letni rycerz przed wysłannikiem papieża Benedykta XII w procesie warszawskim w 1339 roku. Rzeź w Gdańsku 1308 rok.

25 Schyłek życia spędził Chwał starszy niewątpliwie w ziemi łęczyckiej: wiadomość z 1318 r. o Chwale podkomorzym łęczyckim, uczestniku wiecu sulejowskiego, może odnosić się bądź do niego, bądź do jego syna o tym samym imieniu. Opactwo w Sulejowie, w którym odbył się wiec rycerstwa, które zdecydowało o wysłaniu do papieża prośby o koronację Łokietka na króla Polski.

26 Janusz Bieniak Wielkopolska, Kujawy, ziemie łęczycka i sieradzka wobec problemu zjednoczenia państwowego w latach Alicja Szymczak Urzędnicy łęczyccy i sieradzcy do połowy XV wieku. Codex Diplomaticus Poloniae, Kodeks Dyplomatyczny Polski, zbiór dokumentów wystawianych przez królów Polski. Preussisches Urkundenbuch dokumenty Zakonu Krzyżackiego.