Ogólnopolski Konkurs Wiedzy o Kazimierzu Wielkim i Jego Czasach XII edycja (2019)

Transkrypt

1 Imię i nazwisko Ucznia: Szkoła: Ogólnopolski Konkurs Wiedzy o Kazimierzu Wielkim i Jego Czasach XII edycja (2019) ARKUSZ KONKURSOWY - Etap I (eliminacje szkolne) Drogi Uczniu, cieszymy się, że uczestniczysz w naszym Konkursie. Masz przed sobą test dotyczący Kazimierza Wielkiego i jego czasów. Zanim zaczniesz udzielać odpowiedzi, uważnie przeczytaj wszystkie pytania. Pisz długopisem lub piórem. Nie używaj ołówka, gumki i korektora. Na napisanie testu masz 60 minut. Powodzenia. 1. (0 8 pkt.) Poniższa mapa przedstawia kształt Królestwa Polskiego w granicach z 1370 roku. Na mapie zakreskuj lewoskośnie [///] ziemie kujawską i dobrzyńską; prawoskośnie [\\\] ziemię łęczycko-sieradzką; pionowymi kreskami [ ] Podole; natomiast poziomymi [ ] obszar księstwa słupskiego. Królestwo Polskie w latach

2 Ogólnopolski Konkurs Wiedzy o Kazimierzu Wielkim i Jego Czasach. /2 2. (0 4 pkt) Niniejsza grafika nieznanego autora z ok r. przedstawia scenę stanowiącą kanwę jednej z najbardziej znanych polskich legend herbowych. Określ: 1) do jakiej bitwy owa legenda nawiązuje oraz datę roczną jej stoczenia; 2 i 3) wymień dwie kluczowe postacie tej legendy; 4) określ nazwę herbu, którego genezę legenda wyjaśnia [zwróć uwagę na ranę odniesioną przez leżącą postać]. 1) 2) 3) 4) 3. (0 3 pkt.) Panowanie Kazimierza Wielkiego choć bardzo korzystne nie było wyłącznie pasmem sukcesów. Jak każdy władca także król Kazimierz nie zrealizował wszystkich swych planów i założeń. Z poniżej wymienionych przykładów zaznacz trzy, które z perspektywy monarchy można traktować jako niepowodzenia lub niezrealizowane cele. Dwa przykłady są fałszywe. 1) Ostateczna utrata Kujaw i ziemi dobrzyńskiej na rzecz Zakonu Krzyżackiego. 2) Nieodzyskanie Pomorza Gdańskiego z rąk Zakonu Krzyżackiego. 3) Nieudane próby utworzenia katolickiej metropolii kościelnej na Rusi Czerwonej. 4) Utrata Lubusza na rzecz biskupa magdeburskiego. 5) Utrata praw do księstw śląskich na rzecz Królestwa Czech. 4. (0 6 pkt.) Które z poniżej wymienionych ważnych wydarzeń historycznych przypadły na czasy Kazimierza III. Możesz zaznaczyć maksymalnie sześć odpowiedzi. 1) Bitwa pod Hastings i podbój Anglii przez Wilhelma Zdobywcę 2) Bitwa pod Poitiers w czasie wojny stuletniej 3) Spalenie na stosie Jana Husa 4) Śmierć Joanny d Arc 5) Złota bulla cesarza Karola IV Luksemburskiego 6) Rudolf Habsburg sięga po koronę cesarską 7) Tzw. Rzeź gdańska 8) Bitwa pod Crécy między wojskami angielskimi Edwarda III i francuskimi Filipa VI 9) Tzw. Czarna śmierć 10) Fundacja uniwersytetu praskiego 11) Zwycięstwo Dymitra Dońskiego w bitwie z Tatarami na Kulikowym Polu 12) Tzw. niewola awiniońska papiestwa 5. (0 2 pkt.) Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tzw. orle gniazda, czyli nadgraniczne zamki wzniesione przez Kazimierza Wielkiego, miały bronić: a) Halicza b) Kujaw c) Sandomierza d) Wschowy e) Krakowa

3 Ogólnopolski Konkurs Wiedzy o Kazimierzu Wielkim i Jego Czasach. /3 6. (0 2 pkt.) Płótno Jana Gersona przedstawia Kazimierza Wielkiego przyjmującego do Korony pewną grupę etniczną. Scena jest fikcyjna, jednak nawiązuje do polityki króla, której przejawem było zatwierdzenie statutu kaliskiego z 1264 roku. Przyglądając się replice obrazu, określ grupę etniczną wyobrażoną w tej scenie. Odpowiedź: 7. (0 4 pkt) Kazimierz Wielki był Piastem po mieczu i po kądzieli. Do jakich linii zaliczali się rodzice króla? Stawiając znak [+] na oznaczenie przynależności ojca oraz znak [\] na oznaczenie przynależności matki, wskaż prawidłowe linie. Linie: a) śląska b) mazowiecka c) wielkopolska d) kujawska e) małopolska 8. (0 4 pkt.) Kazimierz Wielki potrafił w trakcie swego panowania korzystać z najlepszych wzorców panowania. Szczególnym źródłem przykładów dla króla byli potężni Luksemburgowie, a zwłaszcza Karol IV. Podaj dwa przykłady konkretnych działań Kazimierza Wielkiego, które uznać można za inspirowane polityką i dokonaniami władcy czeskiego i cesarza (0 5 pkt.) Po wyroku, jaki w sporze polsko-krzyżackim wydali arbitrzy w Visegradzie (Wyszehradzie) (1335 rok), król Kazimierz Wielki oraz arcybiskup gnieźnieński złożyli do papieża skargę na Zakon w sprawie zajęcia i zniszczenia niektórych ziem polskich w ostatnich latach panowania Władysława Łokietka. Wymień pięć terytoriów, o rewindykację których starała się strona polska przed sądem papieskim: a) d) b) e) c) 10. (0 2) W czasie swego panowania Kazimierz Wielki przykładał dużą wagę do komunikowania społeczeństwu treści symbolicznych. Co symbolizował ukoronowany monogram K, który spotykamy na wrotach do katedry krakowskiej i monetach królewskich. Zaznacz prawidłową odpowiedź: a) imię (znak osobisty) b) Królestwo Polskie c) Kraków (stolica państwa)

4 Ogólnopolski Konkurs Wiedzy o Kazimierzu Wielkim i Jego Czasach. /4 11. (0 6 pkt.) Poniżej wymieniono ważnych w dziejach Polski hierarchów kościelnych: papieży, arcybiskupów i biskupów. Zaznacz imiona maksymalnie sześciu duchownych, którzy pełnili swe najwyższe funkcje za panowania dwóch ostatnich Piastów na tronie polskim. a) Sylwester II b) Florian z Mokrska c) Gerward z Ostrowa d) Mikołaj Trąba d) Jakub Świnka e) Jan XXII f) Jakub z Korzkwi g) Innocenty III h) Benedykt XII i) Henryk Kietlicz j) Jarosław z Bogorii k) Prędota Odrowąż 12. (0 6 pkt.) Poniżej wymieniono władców panujących w Europie środkowej i wschodniej. Zaznacz imiona tych, których rządy przypadły na czasy Kazimierza Wielkiego. Możesz zaznaczyć sześć przykładów. a) Wacław II b) Dymitr Doński c) Jan Luksemburg d) Ulrich von Jungingen e) Waldemar Wielki f) Daniel I Halicki g) Karol Robert h) Władysław Odonic i) Trojden I j) Albert II Habsburg k) Bogusław V l)olgierd Giedyminowic 13. (0 4 pkt.) Kazimierz III znany jest ze swojej działalności prawodawczej. Jednak jednolity zwód prawny zwany Statutami Kazimierza Wielkiego powstał dopiero po jego śmierci. Zasługą króla było skodyfikowanie praw jedynie dwóch ziem, które uchwalono na zjazdach ziemskich. Podaj, gdzie zjazdy te miały miejsce oraz określ, jakiej ziemi uchwalone prawa dotyczyły. 1. Zjazd: ziemia: 2. Zjazd: ziemia: 14. (0 7 pkt.) Kazimierz Wielki prowadził dość nieliczne wojny. Jedną z poważniejszych, w jakiej był zmuszony uczestniczyć była wojna polsko-czeska lat Uzupełnij luki w poniższym tekście dotyczącym tejże wojny: 1 stycznia 1345 roku Kazimierz III sprzymierzył się z cesarzem przeciw władcy czeskiemu. Dla przypieczętowania tego sojuszu w tym samym roku zorganizowano ślub syna cesarskiego z córką Kazimierza o imieniu, dzięki czemu układ wszedł w życie. Król Kazimierz dołączył do antyluksemburskiej koalicji Wittelsbachów, w której znajdował się także ówczesny władca Węgier oraz sojusznik króla Kazimierza na Śląsku, książę świdnicki. Bezpośrednią przyczyną wojny było uwięzienie powracającego z Prus w marcu 1345 roku króla czeskiego. Doszło do tego w. Po uwolnieniu się z rąk polskich król czeski zaatakował wpierw księcia świdnickiego, a potem skierował wyprawę na, którego jednak po ośmiodniowym oblężeniu nie zdobył, co więcej został pokonany w dwóch potyczkach, pod oraz pod. Pod koniec sierpnia 1346 roku, król czeski zginął w bitwie pod, co jednak zasadniczo nie zmieniło sytuacji, gdyż obie strony koncentrowały się już w tym czasie na działaniach dyplomatycznych. Dopiero w roku Kazimierz zdecydował się podjąć środki militarne, wyprawiając się przeciw czeskim sojusznikom na Śląsku, czym w konsekwencji zmusił ówczesnego króla Czech., zajętego sprawami niemieckimi, do przyjęcia kursu ugodowego wobec Polski. 22 listopada 1348 roku podpisano pokój w, który kończył konflikt polsko-czeski. Król Polski zaprzysiągł królowi czeskiemu wieczną, w zamian uzyskując poparcie dla swoich starań rewindykacyjnych.

5 Ogólnopolski Konkurs Wiedzy o Kazimierzu Wielkim i Jego Czasach. /5 15. (0 4 pkt.) Kazimierz III to jedyny polski władca wyróżniony przydomkiem Wielki. Choć za monarchę ponadprzeciętnego uważano króla już w XIV i XV w., to najstarsze niewątpliwe świadectwo użycia tego przydomka w znaczeniu wybitny [lat. Magnus] w odniesieniu do króla Kazimierza pochodzi dopiero z początku XVI w. O jakie dzieło chodzi i kto był jego autorem? Odpowiedź to: 16. (0 10 pkt.) Dokończ poniższe zdania: a) Zawierając pokój wieczysty, Kazimierz mógł skoncentrować się na podboju b) Koronacji Aldony Anny sprzeciwiała się c) W 1341 roku król Kazimierz poślubił d) Król Kazimierz zmarł w wieku lat e) Maciej Borkowic stanął na czele konfederacji przeciwko [komu?] f) Bojar ruski, starosta Rusi Halickiej w latach nosił imię g) Kazimierz Wielki odkupił tytuł króla polskiego za kwotę h) Miasto lokowane w 1335 roku w sąsiedztwie Krakowa nosiło nazwę i) Uczta u Wierzynka odbyła się w roku j) Rokowania w Visegradzie (Wyszehradzie) poprzedził układ zawarty w 17. (0 2 pkt.) W czasie wspólnej polsko-węgierskiej ekspedycji przeciwko Litwie w roku 1351 doszło do odnowienia układów o dziedziczenie tronu polskiego. Stało się to konieczne, ponieważ życie króla Kazimierza znalazło się w niebezpieczeństwie. Z jakiego powodu życie króla było zagrożone? Zaznacz prawidłową odpowiedź. a) W trakcie działań zbrojnych król został trafiony strzałą i wdało się zakażenie. b) Jeden z możnych węgierskich próbował otruć króla. c) Król zachorował i wydawało się, że umrze. d) Jeden z przewodników litewskich okazał się zdrajcą i ranił króla nożem. e) Król spadł z konia i nabawił się ciężkich złamań. 18. (0 2 pkt.) Życie prywatne Kazimierza III obrosło legendami. Liczne dotyczą postaci uwiecznionej na płótnach Jana Czesława Moniuszki (po lewej) oraz Władysława Łuszczkiewicza (po prawej). O jaką postać chodzi? Podaj prawidłową odpowiedź. Odpowiedź: Dziękujemy!