PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW

Transkrypt

1 PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW Część 2. mgr Michał AMBROZIAK Wydział Zarządzania Uniwersytet Warszawski Warszawa, 2007 Prawa autorskie zastrzeżone. Niniejszego opracowania nie wolno kopiować ani powielać bez zgody autora.

2 ETAPY TWORZENIA PRZEDSIĘBIORSTWA Etap planowania (koncepcyjny) podejmowanie decyzji: Decyzje pierwotne 1. Określenie misji przedsiębiorstwa. 2. Określenie obszaru działania i rynku docelowego. 3. Określenie strategii działania i celów do osiągnięcia. Decyzje wtórne (wynikowe) 4. Wybór odpowiedniej formy prawnej. 5. Określenie potrzeb zasobowych. 6. Określenie potrzeb kapitałowych. 7. Określenie sposobu pozyskania kapitału. 8. Określenie struktury organizacyjnej. 9. Określenie czasu rozpoczęcia (i ewentualnie zakończenia) działalności. Etap realizacji wprowadzanie planu w życie: 1. Wniesienie kapitału przez właścicieli. 2. Uzyskanie niezbędnych koncesji, zezwoleń, licencji. 3. Wybór organów (członków zarządu, rady nadzorczej). 4. Zarejestrowanie działalności w KRS lub EDG. 5. Pozyskanie kapitału obcego. 6. Pozyskanie niezbędnych do prowadzenia działalności zasobów, w tym rekrutacja pracowników. 7. Rozpoczęcie działalności.

3 Misja przedsiębiorstwa zestaw trwałych dążeń, celów, na które zorientowane są działania podejmowane przez uczestników danej organizacji. Określenie misji polega na samookreśleniu się organizacji poprzez odpowiedź na następujące pytania: Po co organizacja istnieje? Do czego organizacja ma dążyć, co ma osiągnąć? Czyje i jakie potrzeby organizacja ma zaspokajać? Jakie jest społeczne posłannictwo organizacji? Cechy misji trwałość, ogólny charakter, nadrzędność. Podwójna rola misji: zewnętrzna wyróżnia organizację z otoczenia, stanowi o odmienności przedsiębiorstwa na tle konkurencji; wewnętrzna wyznacza pracownikom kierunki ich działań, poprzez wskazanie nadrzędnych celów, integruje wokół siebie pracowników organizacji. Określenie obszaru działania i rynku docelowego określenie, na podstawie wcześniej zdefiniowanej misji oraz na podstawie wyników przeprowadzonych badań rynkowych, kilku podstawowych parametrów: co przedsiębiorstwo będzie oferowało (jaki produkt); do kogo skierowana będzie oferta przedsiębiorstwa (jaki klient); jaki będzie terytorialny zakres działania przedsiębiorstwa.

4 Określenie strategii działania i celów do osiągnięcia określenie, na podstawie wcześniej ustalonego obszaru działania i rynku docelowego, konkretnego sposobu wypełniania misji, poprzez określenie: sposobu dotarcia z ofertą do klientów (strategia działania); celów do osiągnięcia. Wybór odpowiedniej formy prawnej zdecydowanie, która forma prawna będzie najbardziej odpowiednia do realizacji wcześniej ustalonych celów, strategii i zakresu działania. Określenie potrzeb zasobowych określenie, jakie aktywa będą niezbędne do realizacji ustalonej wcześniej strategii działania oraz zapewnią osiągnięcie postawionych celów. Do zasobów należą: ziemia (wraz z surowcami); dobra produkcyjne (maszyny, urządzenia, materiały); praca ludzka; technologia; środki pieniężne. Określenie potrzeb kapitałowych ustalić wartość zasobów niezbędnych do realizacji strategii, czyli określić ile będzie kosztowało zaspokojenie potrzeb zasobowych.

5 Określenie sposobu pozyskania kapitału zdecydowanie czy przedsięwzięcie (ustalone wcześniej potrzeby kapitałowe) będzie sfinansowane kapitałem własnym (wkładami właścicieli), kapitałem obcym (kredytami), czy kapitałem pochodzącym z obydwu źródeł (własnym i obcym). Określenie struktury organizacyjnej określenie w jaki sposób należy podzielić władzę i zadania w ramach przedsiębiorstwa pomiędzy jego członkami (zarządem i pracownikami), aby zapewnić jak najwyższą efektywność działania (aby zapewnić realizację strategii i osiągnięcie celów). Określenie czasu rozpoczęcia (i ewentualnie zakończenia) działalności ustalić kiedy przedsiębiorstwo zacznie funkcjonować, czyli obsługiwać swoich klientów oraz kiedy, ewentualnie, zakończy swoją działalność (w przypadku przedsięwzięć terminowych). Wniesienie kapitału przez właścicieli wniesienie przez właścicieli zadeklarowanych wkładów, zarówno pieniężnych, jak i w formie aportów (rzeczowych, praw). Uzyskanie niezbędnych koncesji, zezwoleń, licencji od organów administracji publicznej.

6 Wybór organów (członków zarządu, rady nadzorczej) zdecydowanie kto będzie odpowiedzialny za prowadzenia spraw przedsiębiorstwa i reprezentowanie go na zewnątrz (zarząd) oraz kto będzie nadzorował działalność zarządu (rada nadzorcza, komisja rewizyjna). Zarejestrowanie działalności w KRS lub EDG uzyskanie wpisu w EDG (osoby fizyczne) lub w rejestrze przedsiębiorców KRS (ułomne osoby prawne i osoby prawne). Pozyskanie kapitału obcego zaciągnięcie kredytów. Pozyskanie niezbędnych do prowadzenia działalności zasobów, w tym rekrutacja pracowników zakup gruntów, stworzenie niezbędnej infrastruktury (w tym budynków), nabycie, wydzierżawienie, wynajęcie, wzięcie w leasing określonych zasobów rzeczowych, nabycie praw (patentów, licencji), rekrutacja pracowników. Rozpoczęcie działalności.

7 WYBÓR ODPOWIEDNIEJ FORMY PRAWNEJ Osoby uprawnione do prowadzenia działalności gospodarczej (przedsiębiorcy w sensie prawnym): 1. osoby fizyczne (EDG): osoba fizyczna samodzielnie prowadząca działalność gospodarczą, wspólnik spółki cywilnej; 2. ułomne osoby prawne (rejestr przedsiębiorców KRS): spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna; 3. osoby prawne (rejestr przedsiębiorców KRS): spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna. Dwa sposoby klasyfikacji spółek: spółka cywilna (KC) / spółki handlowe (KSH); spółki osobowe / spółki kapitałowe

8 Przynależność spółek: Spółka Typ Rodzaj cywilna cywilna osobowa jawna handlowa osobowa partnerska handlowa osobowa komandytowa handlowa osobowa komandytowo-akcyjna handlowa osobowa z ograniczoną odpowiedzialnością handlowa kapitałowa akcyjna handlowa kapitałowa Spółki osobowe / spółki kapitałowe podstawowe różnice: Cecha Spółki osobowe Spółki kapitałowe podmiotowość nie są osobami prawnymi są osobami prawnymi odpowiedzialność wspólnicy odpowiadają za wspólnicy nie odpowiadają zobowiązania spółki całym za zobowiązania spółki swoim prywatnym majątkiem (odpowiedzialność (w praktyce, ryzykują do wysokości wniesionego do spółki wkładu) subsydiarna wspólników spółek handlowych) rodzaj wkładu wkład pieniężny lub niepieniężny (aport) oraz praca na rzecz spółki sposób zarządzania sami wspólnicy z reguły prowadzą sprawy spółki oraz reprezentują spółkę na zewnątrz opodatkowanie od zysku spółki opodatkowani są wspólnicy płacący podatek dochodowy od osób fizycznych wyłącznie wkład pieniężny lub aport (praca na rzecz spółki nie stanowi wkładu) prowadzeniem spraw spółki i jej reprezentowaniem na zewnątrz zawsze zajmuje się specjalnie do tego powołany zarząd podwójne opodatkowanie: od zysku spółki opodatkowana jest sama spółka płacąca podatek od osób prawnych, zaś od wypłacanej wspólnikom dywidendy płaci się dodatkowy podatek

9 Charakterystyka spółek handlowych: jawna Spółka partnerska Minimalny kapitał zakładowy bez ograniczeń bez ograniczeń bez Wspólnicy wspólnicy partnerzy Zarządzanie spółką wspólnicy partnerzy lub zarząd Charakterystyka spółek handlowych c.d.: komandytowa komplementariusze komplementariusze ograniczeń i komandytariusze komandytowoakcyjna PLN komplementariusze komplementariusze i akcjonariusze z ograniczoną PLN udziałowcy zarząd odpowiedzialnością akcyjna PLN akcjonariusze zarząd Spółka Nadzór nad spółką Dowód uczestnictwa w spółce jawna umowa spółki partnerska umowa spółki komandytowa komandytariusze (w sposób umowa spółki ograniczony) komandytowoakcyjna rada nadzorcza umowa spółki z ograniczoną wspólnicy, komisja udział (księga udziałów) odpowiedzialnością rewizyjna, rada nadzorcza akcyjna rada nadzorcza akcja

10 Funkcje spółek: koncentracja kapitału (przy jego pierwotnym rozproszeniu); kooperacja; wzajemne uzupełnianie się (łączenie różnych możliwości); rozproszenie ryzyka; anonimowość inwestorów. FUNKCJE PRZEDSIĘBIORSTWA funkcje rola funkcje czynności Ekonomiczne (sensu largo) funkcje przedsiębiorstwa: jeden z podstawowych sektorów gospodarki (obok gospodarstw domowych, państwa, i zagranicy) udział w okrężnym obiegu dochodów w gospodarce; wpływ na rozwój innych przedsiębiorstw (sojuszników strategicznych, kontrahentów); udział w tworzeniu dochodów pracowniczych (wynagrodzenie za pracę) oraz poprawianie warunków socjalno-bytowych pracowników poprzez płacenie składek na ubezpieczenia pracownicze (zapewnienie darmowego leczenia, rent, emerytur); udział w tworzeniu budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego poprzez płacenie podatków;

11 udział w akwizycji regionu przedsiębiorstwo jest miejscem pracy dla lokalnie występującej siły roboczej oraz oddziałuje na rozwój regionu dla regionów słabo uprzemysłowionych nowo tworzone przedsiębiorstwa stanowią szansę awansu ekonomicznego mieszkańców, wpływają na ożywienie gospodarcze i rozwój regionu. Społeczne (sensu stricto) funkcje przedsiębiorstwa: zaspokajanie potrzeb społecznych (zaspokajanie popytu poprzez dostarczanie na rynek odpowiednich produktów i usług, odpowiadających wymaganiom konsumentów); wpływ na wzrost jakości życia społeczeństwa (przedsiębiorstwo stale dąży do poprawiania jakości oferowanych produktów i usług, przez co staje się motorem rozwoju technologicznego); udział w akwizycji regionu dla regionów słabo uprzemysłowionych nowo tworzone przedsiębiorstwa stanowią szansę awansu społecznego i kulturalnego mieszkańców; dodatkowe korzyści dla pracowników (organizowanie wypoczynku, budowanie zakładowych obiektów sportoworekreacyjnych, organizowanie imprez kulturalnych, zapewnianie mieszkań pracowniczych).

12 CELE PRZEDSIĘBIORSTWA 1. Podział celów ze względu na horyzont czasowy: horyzont czasowy charakter celu konkretyzacja celu sposób ujęcia celu operacyjne taktyczne strategiczne krótkookresowe, średniookresowe, długookresowe, do 1 roku do 3 lat do 5 lat zachowanie ciągłości działania przedsiębiorstwa zapewnienie płynności finansowej szczegółowy, cele cząstkowe osiągnięcie jak najlepszych wyników finansowych zapewnienie rentowności szczegółowy, cele cząstkowe osiągnięcie jak najlepszej pozycji konkurencyjnej zapewnienie konkurencyjności ogólny, szeroki zakres celów 2. Podział celów ze względu na rodzaj: a) cele finansowe: maksymalizacja przychodów ze sprzedaży, minimalizacja kosztów działalności, osiągnięcie i maksymalizacja zysku, maksymalizacja rentowności sprzedaży, zachowanie płynności finansowej i wypłacalności; b) cele rynkowe: budowanie silnej, dobrze postrzeganej marki, zaspokajanie potrzeb nabywców poprzez stałe doskonalenie oferty wprowadzanie ciągłych innowacji, zwiększanie udziału w rynku i osiągnięcie pozycji lidera;

13 c) właścicielskie: maksymalizacja rentowności kapitału własnego, maksymalizacja wypłacanej dywidendy, wzrost wartości rynkowej przedsiębiorstwa; d) techniczno-produkcyjne: poprawianie jakości wytwarzanych produktów i świadczonych usług, maksymalizacja rotacji zapasów, osiągnięcie maksymalnej produktywności lub minimalnej kosztochłonności, zdobycie technologii kluczowej i eksperymentalnej, zapewnienie co najmniej odtwarzania majątku produkcyjnego; e) społeczne: ogólnospołeczne zaspokajanie potrzeb nabywców (cele rynkowe), pracownicze zapewnienie pracownikom korzystnych warunków pracy, możliwości awansu i rozwoju zawodowego; f) regionalne: przyczynianie się do rozwoju regionu i jego aktywizacji, zapewnienie ekologicznego gospodarowania racjonalne (z dbaniem o środowisko naturalne) korzystanie z zasobów.