Spółka cywilna a spółki handlowe

Transkrypt

1 Spółka cywilna a handlowe Spółka cywilna Spółki handlowe Podstawa prawna art k.c. k.s.h. Podmiotowość prawna Sposób współdziałania Cel współdziałania brak podmiotowości prawnej jedynie stosunek zobowiązaniowy łączący wspólników na plan pierwszy wysuwa się działanie w oznaczony sposób, a wniesienie wkładów stanowi tylko najważniejszy jego przejaw cel współdziałania to w przypadku cel gospodarczy są pomiotami prawa, a więc albo tzw. jednostkami organizacyjnymi niebędącymi osobami prawnymi ( osobowe) albo osobami prawnymi w pełnym tego słowa znaczeniu ( kapitałowe) wniesienie wkładów stanowi tu element obligatoryjny, podczas gdy współdziałanie przybierające inną postać uzależnione jest od treści umowy lub statutu podstawowym zadaniem handlowych spółek osobowych jest prowadzenie przedsiębiorstwa, a więc działalność zarobkowa; kapitałowe mogą mieć cel dowolny, byleby tylko nie był on zakazany przez prawo. W każdym jednak przypadku musi to być cel wspólny dla wszystkich wspólników Majątek współwłasność łączna wszystkich wspólników majątek odrębny Odpowiedzialnoś ć wspólników za zobowiązania solidarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania solidarna i subsydiarna odpowiedzialność wspólników ze spółką za zobowiązania spółek osobowych brak odpowiedzialności wspólników lub akcjonariuszy spółek kapitałowych za zobowiązania

2 Spółki osobowe a kapitałowe Spółki osobowe Spółki kapitałowe Podmiotowość prawna po wpisie do rejestru Podmiotowość prawna przed rejestracją Zmiana umowy Charakter związku między wspólnikami Stosunek członkostwa Uprawnienia w spółce w stosunku do wniesionego wkładu Odpowiedzialność za zobowiązania Cel współdziałania Minimalny kapitał zakładowy Wkłady Skład osobowy Podejmowanie decyzji w spółce Wypowiedzenie udziału jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, ale wyposażone przez ustawę w zdolność prawną przed rejestracją brak podmiotowości prawnej odpowiednie stosowanie przepisów o spółce cywilnej zmiana postanowień umowy wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa stanowi inaczej pozostaje zawsze związkiem osób, którzy osobiście prowadzą działalność dla realizacji określonego celu stosunek członkostwa i prawa wspólników w spółce mają charakter osobisty i co do zasady nie mogą być przenoszone na osoby trzecie, chyba że umowa na to zezwala, a pozostali wspólnicy wyrazili zgodę na piśmie (wyjątek sp. k.a. swoboda zbywania akcji) zasadniczo uprawnienia w spółce nie zależą od wysokości wkładu (wyjątek sp. k.a.) za zobowiązania odpowiadają osobiście, solidarnie i subsydiarnie wspólnicy całym swoim majątkiem wobec wierzycieli (odpowiedzialność pełna lub ograniczona, np. partnerzy, komandytariusze, akcjonariusze) musi realizować cel gospodarczy, albowiem prowadzą przedsiębiorstwo pod własną firmą brak minimalnego kapitału zakładowego (wyjątek sp. k.a.) pieniężne niepieniężne (aporty) zasadniczo wkładem może być praca lub świadczenie usług założyć mogą co najmniej 2 osoby stały skład osobowy oparty na wzajemnym zaufaniu wspólników przystąpienie nowego wymaga zgody wszystkich dotychczasowych zasadniczo wymagana jednomyślność przy podejmowaniu decyzji co do zasady każdy wspólnik ma jeden głos niezależnie od wniesionego wkładu możliwość wypowiedzenia udziału (zasada) osoby prawne przed rejestracją istnieje spółka w organizacji, mająca podmiotowość prawną, stanowiąca jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną zmiana umowy/statutu wymaga większości kwalifikowanej (2/3 dla z o.o. i 3/4 dla S.A.), przy czym gdy zwiększa świadczenia wspólników/akcjonariuszy lub uszczupla ich prawa, wówczas wymagana jest zgoda wszystkich, których dotyczy raczej połączenie kapitału niż zrzeszenie osób, w tym sensie, że istotniejsze znaczenie ma w tych spółkach wartość wniesionego kapitału niż cechy osobiste wspólników stosunek członkostwa jest związany z prawem udziałowym, które jest prawem majątkowym podlegającym co do zasady zbyciu na ogólnych zasadach; jakkolwiek wspólnicy mogą w określony sposób ograniczyć zbywalność udziału lub akcji zakres uprawnień wspólników/akcjonariuszy zależy głównie od wielkości wpłaconego kapitału, czyli od liczby udziałów lub akcji objętych w zamian za wniesienie wkładów pieniężnych lub niepieniężnych co do zasady za zobowiązania odpowiada wyłącznie sama spółka dowolny cel minimalny kapitał zakładowy (5 tys. zł sp. z o.o. 100 tys. zł S.A.) pieniężne niepieniężne (aporty) niedopuszczalny wkład w postaci pracy lub świadczenia usług może powstać spółka jednoosobowa zasadniczo: zmienny skład osobowy wspólników/akcjonariuszy wystarczy uchwała wspólników/akcjonariuszy podjęta większością głosów przy podejmowaniu wszelkich decyzji przesądzające znaczenie ma liczba oddanych głosów liczonych w stosunku do wielkości kapitału, które głosy te reprezentują niedopuszczalność wystąpienia wspólnika

3 Spółki osobowe Spółka jawna Spółka partnerska Spółka komandytowa Spółka komandytowo-akcyjna Definicja Spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą a nie jest spółką handlową utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce w której wobec wierzycieli za zobowiązania co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona w której wobec wierzycieli za zobowiązania co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem Charakter prawny Podmiotowość prawna, ale brak osobowości prawnej Wspólnicy wspólnicy (osoby fizyczne, prawne lub jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi) partnerzy (osoby fizyczne uprawnione do wykonywania wolnych zawodów) komplementariusze i komandytariusze komplementariusze i akcjonariusze Firma nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko, albo firma (nazwa) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie spółka jawna lub sp. j. nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie i partner bądź i partnerzy albo spółka partnerska lub sp. p. oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie spółka komandytowa lub sp. k., ale jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem spółka komandytowa nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie spółka komandytowoakcyjna lub s. k.a., ale jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma komandytowoakcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem spółka komandytowo-akcyjna Utworzenie Treść umowy : elementy obligatoryjne w sposób pierwotny lub przez przekształcenie wymogi: umowa, wniesienie wkładów przez wspólników, wpis do rejestru nazwiska (nazwy) oraz określenia miejsc zamieszkania lub siedzib wspólników firma i siedziba, określenie wkładów wnoszonych przez wspólników i ich wartość przedmiot działalności czas trwania, jeżeli jest oznaczony oparte jest na wzorcu akcyjnej określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (suma komandytowa) wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalna akcji i ich liczba ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela; liczba akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów; organizacja walnego zgromadzenia i rady nadzorczej Treść umowy: elementy fakultatywne zasady prowadzenia spraw, przekraczających zakres zwykłych czynności zasady reprezentacji dodatkowe korzyści wspólnika zajmującego się prowadzeniem spraw zasady partycypowania wspólników w zyskach i stratach szczególne reguły z zakresu konkurencji ewentualne przyczyny powodujące rozwiązanie

4 Forma umowy pisemna pod rygorem nieważności akt notarialny Wkłady wkład może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także dokonaniu innych świadczeń na rzecz rodzaje: pieniężne, niepieniężne (aporty), świadczenie pracy lub usług generalnie obowiązuje zakaz wnoszenia przez komandytariusza na pokrycie jego udziałów w spółce świadczenia usług na rzecz oraz wynagrodzenia za usługi świadczone przy powstaniu ; zakaz ten nie obowiązuje, jeżeli wartość innych jego wkładów do nie jest niższa od wysokości sumy komandytowej. W ten sposób została ukształtowana zasada realnego pokrycia udziału do wysokości sumy komandytowej jeżeli komplementariuszem jest spółka kapitałowa, komandytariuszem zaś wspólnik tej, wkładu komandytariusza nie mogą stanowić jego udziały w tej spółce akcjonariusze wnoszą wkłady wyłącznie na kapitał zakładowy, obejmując za nie akcje komplementariusze mogą wnosić wkłady poza kapitałem zakładowym wkłady komplementariuszy poza kapitałem zakładowym poddane są przepisom o spółce komandytowej, co powoduje, że nie podlegają obowiązkom sprawozdawczym założycieli, a tym samym są one wyłączone spod kontroli biegłych rewidentów Wysokość kapitału zakładowego Powstanie nieokreślona Wpis do rejestru co najmniej 50 tys. zł Prawa i obowiązki wspólników/part nerów/komplem en-tariuszy organizacyjne (tzn. członkowskie): prawo do zmiany i rozwiązania bądź wypowiedzenia umowy prawo do uczestniczenia w podejmowaniu uchwał prawo do reprezentowania prawo do informacji o stanie spraw, w tym prawo przeglądania ksiąg i dokumentów obowiązek lojalnego współdziałania i zakaz konkurencji obowiązek zarządzania spółką z należytą starannością majątkowe: prawo do podziału zysku i wypłaty udziału w zysku prawo do odsetek od udziału kapitałowego prawo do zwrotu wydatków poniesionych w związku z prowadzeniem spraw prawo do wynagrodzenia za prowadzenie spraw prawo do części majątku w razie ustąpienia wspólnika lub rozwiązania obowiązek wniesienia wkładu obowiązek partycypacji w stratach zbywalność udziału w spółce warunki: tylko ogółu praw i obowiązków łącznie wyraźne postanowienie umowy w tym zakresie pisemna zgoda wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa stanowi inaczej niedopuszczalność rozszczepiania uprawnień związanych z udziałem w spółce uprawnienia o charakterze wewnętrznym mają charakter względnie obowiązujący, z tym że nieważne jest umowne ograniczenie prawa wspólnika do osobistego zasięgania informacji o stanie majątku i interesów oraz umowne ograniczenie prawa do osobistego przeglądania ksiąg i dokumentów zarządowi przysługuje kompetencja do prowadzenia komandytariusz: prawo do informacji komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w

5 wszelkich spraw i jej reprezentacja bez ograniczeń, ewentualnie ich wprowadzenie przez umowę lub późniejszą uchwałę partnerów ma skutek tylko wewnętrzny prawo do żądania odpisu sprawozdania finansowego prawo do przeglądania ksiąg i dokumentów uczestniczy w zysku proporcjonalnie do jego udziału kapitałowego zysku proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do (zasada) rada nadzorcza, w razie jej powołania, sprawuje stały nadzór nad działalnością Prowadzenie spraw Zasada: każdy ze wspólników (partnerów/komplementariuszy) Wyjątki: pozbawienie lub ograniczenie prawa do reprezentacji: umową wyrokiem sądu z ważnych powodów Decyzja: jednoosobowo, każdy ze wspólników niepozbawionych prawa do prowadzenia spraw: z zakresu zwykłych czynności, co do których nie zgłoszono sprzeciwu; czynności nagłe uchwała wszystkich wspólników, niepozbawionych prawa do prowadzenia spraw: z zakresu zwykłych czynności, co do których zgłoszono sprzeciw uchwała wszystkich wspólników, także tych nieposiadających prawa prowadzenia spraw: z zakresu spraw przekraczających zwykłe czynności Zasada: nie można powierzyć prowadzenia spraw osobom trzecim z wyłączeniem wspólników prawo prowadzenia spraw można powierzyć zarządowi (wyjątek od zasady, że nie można powierzyć prowadzenia spraw osobom trzecim z wyłączeniem wspólników) prawo prowadzenia spraw można powierzyć komandytariuszowi komplementariuszowi nie przysługuje prawo do prowadzenia spraw przekazanych ustawą lub statutem do kompetencji walnego zgromadzenia albo rady nadzorczej w określonych sprawach oprócz uchwały walnego zgromadzenia wymagana jest zgoda wszystkich lub większości komplementariuszy Reżim majątkowy majątek wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia (odrębny od majątku wspólników) tworzony z wkładów rozumianych jako majątek pierwotny i innych składników majątkowych, które spółka pozyskuje w czasie prowadzenia przedsiębiorstwa na rynku gospodarczym udział kapitałowy wspólnika odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu udział w zyskach i stratach: umowa/zasada z k.s.h.: każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczenia w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu złożona struktura majątkowa: kapitał zakładowy kapitał udziałowy (tak jak przy innych spółkach osobowych) Reprezentacja Zasada: każdy wspólnik/partner/komplementariusz samodzielnie (reprezentacja jednoosobowa) Wyjątki: ograniczenie prawa do reprezentacji: w ten sposób, że może działać tylko z innym wspólnikiem lub prokurentem pozbawienie prawa do reprezentacji: umową wyrokiem sądu z ważnych powodów Zakres: wszystkie czynności sądowe i pozasądowe Prawa reprezentowania nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich! partnerzy, przy czym pozbawienie prawa do reprezentacji również z ważnych powodów uchwałą: większość: 3/4 głosów kworum: 2/3 ogólnej liczby partnerów lub zarząd komandytariusz tylko jako pełnomocnik akcjonariusz tylko jako pełnomocnik Odpowiedzialno ść za zobowiązania : osobista nieograniczona Każdy wspólnik partner odpowiada za zobowiązania: niezwiązane z wykonywaniem zawodu w spółce podatkowe Komplementariusz Komplementariusz

6 nieograniczalna solidarna subsydiarna wszystkie, jeżeli umowa tak stanowi Odpowiedzialno ść ograniczona partner za zobowiązania: powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce będące następstwem działań osób mu podległych komandytariusz: do wysokości sumy komandytowej zwolniony od odpowiedzialności w granicach wniesionego wkładu akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania komplementariusz, pozbawiony sądownie prawa reprezentowania, zwolniony jest od odpowiedzialności za zobowiązania powstałe od chwili dokonania wpisu w rejestrze Prokura Ustanowienie: zgoda wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw, chyba że umowa stanowi inaczej Udzielenie: zgodnie z zasadami reprezentacji Odwołanie: każdy wspólnik mający prawo prowadzenia spraw Wygaśnięcie i niemożność jej ustanowienia: otwarcie likwidacji Przyczyny rozwiązania umowie jednomyślna uchwała wszystkich wspólników ogłoszenie upadłości śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości wypowiedzenie umowy przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika prawomocne orzeczenie sądu umowie jednomyślna uchwała wszystkich partnerów ogłoszenie upadłości utrata przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu prawomocne orzeczenie sądu umowie jednomyślna uchwała wszystkich wspólników ogłoszenie upadłości śmierć komplementariusza lub ogłoszenie jego upadłości wypowiedzenie umowy przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika prawomocne orzeczenie sądu Śmierć komandytariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania statucie uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu ogłoszenie upadłości śmierć, ogłoszenie upadłości lub wystąpienie jedynego komplementariusza, chyba że statut stanowi inaczej inne przyczyny przewidziane prawem Ogłoszenie upadłości akcjonariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania. Stosuje się odpowiednio przepisy o rozwiązaniu akcyjnej Chwila ustania bytu rozwiązanie następuje z chwilą wykreślenia jej z rejestru