Wymagania edukacyjne z geografii klasa 1 gimnazjum. Wymagania podstawowe ocena dostateczna. Wymagania rozszerzające ocena dobra.

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne z geografii klasa 1 gimnazjum UCZEŃ POTRAFI: Temat Wymagania konieczne ocena dopuszczająca Wymagania podstawowe ocena dostateczna Wymagania rozszerzające ocena dobra Wymagania dopełniające ocena bardzo dobra Wymagania wykraczające ocena celująca Po prostu mapa 1. Lekcja organizacyjna. Geografia jako nauka. zdefiniować termin geografia Wymienić pomocnicze nauki geografii, wskazać naturalne i antropogniczne formy krajobrazu Wskazać przykładowe źródła informacji geograficznej Opisać zastosowanie nowoczesnych źródeł informacji geograficznej Przedstawić ewolucję poglądów dotyczących roli geografii w systemie współczesnych nauk przyrodniczych i społecznych 2.Sposoby prezentacji wiedzy o wskazać różne źródła informacji o Wskazać najlepsze źródła informacji, pomocne do przygotowania materiałów informacyjnych wykorzystać różne źródła wiedzy do przygotowania informacji na wybrany temat, posłużyć się atlasem geograficznym, rocznikiem statystycznym, literaturą popularnonaukową, Zastosować zasoby internetu dla pozyskania najnowszych informacji o funkcjonowaniu środowiska i działalności człowieka 3/4. W różnych skalach. Skale map Podać definicję skali i mapy wyróżnić różne rodzaje skal, porównywać wielkości przeliczać odległości z wykorzystaniem skali obliczać skalę mapy na podstawie porównania odległości w terenie i Wskazać różne zastosowania map wykonanych w różnych

2 skal na mapie skalach 5. Obraz świata z góry. Mapy i ich podstawowe rodzaje. Podać definicję mapy, wymienić elementy mapy dokonać podziału map ze względu na skalę dokonać podziału map ze względu na treść, wskazać cechy map tematycznych porównać treści map wykonanych w różnych skalach dokonać analizy treści wybranej mapy tematycznej 6. Bogactwo treści map. Przedstawianie treści na mapach metody kartograficzne 7. Wysokości na mapach. Przedstawianie rzeźby terenu na mapach Wyróżnić typy znaków topograficznych sygnaturowych, liniowych, powierzchniowych, Podać definicję poziomicy, wymienić inne izolinie izohipsa, izobata, Wskazać rodzaje znaków topograficznych na wybranych mapach odczytać cechy ukształtowania powierzchni na mapach poziomicowych i hipsometrycznych, wyróżnić podstawowe rodzaje metod kartograficznych stosowanych na mapach izolinii, kartogramu, kartodiagramu, zasięgu, barwnych powierzchni porównać cechy ukształtowania obszarów różniących się wysokością dokonać analizy wybranego zjawiska przyrodniczego lub społecznogospodarczego przedstawionego na mapach za pomocą metod kartograficznych, odczytać na podstawie map poziomicowych i hipsometrycznych zmiany wysokości terenu uwzględniając gęstość poziomic wskazać praktyczne strony zastosowania metod kartograficznych dla zobrazowania i porównywania zjawisk i procesów odczytać cechy ukształtowania dna oceanicznego 8. Nie zgub się w lesie. Czytanie mapy Odnaleźć się na mapie. Orientacja w terenie Podać sposoby wykorzystania map obliczać odległości na mapach, wykorzystując skale posługiwać się w terenie mapą topograficzną, odszukać wybrane obiekty w terenie, posługując się mapą posłużyć się znajomością określania kierunków świata dla orientacji mapy w terenie zaplanować trasę podróży wykorzystując mapę samochodową, turystyczną

3 9. Jak czytać wykres? Czytanie i tworzenie wykresów. Powtórzenie Po prostu mapa Wskazać możliwości przedstawiania różnych cech i wielkości geograficznych za pomocą wykresów wykonać przykładowe wykresy statystyczne słupkowy, diagram kołowy, segmentowy dokonać analizy elementów przedstawionych na wykresie, Wybrać najbardziej właściwy wykres do przedstawiania wybranych wielkości statystycznych porównywać cechy obiektów i zjawisk przedstawiane na wykresach 10. Po prostu mapa Sprawdzian umiejętności 11. Kula ziemska czy nie kula? Kształt i wymiary Wymagania wynikające z podstawy programowej I. Mapa umiejętności czytania, interpretacji i posługiwania się mapą. Uczeń: 1) wykazuje znaczenie skali mapy w przedstawianiu różnych informacji geograficznych na mapie; posługuje się skalą mapy do obliczenia odległości w terenie; 2) odczytuje z map informacje przedstawione za pomocą różnych metod kartograficznych; 3) posługuje się w terenie planem, mapą topograficzną, turystyczną, samochodową (m.in. orientuje mapę oraz identyfikuje obiekty geograficzne na mapie i w terenie); 4) identyfikuje położenie i charakteryzuje odpowiadające sobie obiekty geograficzne na fotografiach, zdjęciach lotniczych i satelitarnych oraz mapach topograficznych; 5) dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych; 6) określa położenie geograficzne oraz matematyczno-geograficzne punktów i obszarów na mapie; 7) lokalizuje na mapach (również konturowych) kontynenty oraz najważniejsze obiekty geograficzne na świecie i w Polsce (niziny, wyżyny, góry, rzeki, jeziora, wyspy, morza, państwa itp.); 8) analizuje i interpretuje treści map ogólnogeograficznych, tematycznych, turystycznych; 9) projektuje i opisuje trasy podróży na podstawie map turystycznych, topograficznych i samochodowych. Podać podstawowe dane o rozmiarach Pyłek we Wszechświecie Porównać kształt i wielkość z innymi planetami Układu Słonecznego wskazać różnice między kulistym a elipsoidalnym kształtem, opisać zmiany poglądów na kształt na podstawie różnych źródeł wiedzy, podać informacje o odkrywcach i podróżnikach, wykorzystując dostępne źródła informacji geograficznej

4 12. Odnaleźć się na. Współrzędne geograficzne Podać cechy południków i równoleżników Zdefiniować długość i szerokość geograficzną, wskazać na globusie i mapie świata półkule: wschodnią, zachodnią, północną, południową Odczytać położenie punktów i obszarów na mapach i na globusie Obliczać odległości na mapie z wykorzystaniem wartości współrzędnych geograficznych Zaplanować trasę podróży z wykorzystaniem określenia położenia względem równika i południka zerowego 13. Dzień i noc. Ruch obrotowy i jego następstwa Podać przyczynę występowania dnia i nocy Podać cechy ruchu obrotowego Wymienić bezpośrednie i pośrednie skutki ruchu obrotowego Omówić wpływ ruchu obrotowego na kształt Wskazać przykłady wpływu ruchu obrotowego na życie i działalność człowieka 14. Dookoła Słońca. Ruch obiegowy i jego następstwa Opisać zmiany wysokości Słońca w ciągu roku nad horyzontem w południe nad Polską Zdefiniować ruch obiegowy, podać konsekwencje ruchu wokół Słońca Wyjaśnić znaczenie stałego nachylenia osi ziemskiej dla zróżnicowania oświetlenia w ciągu roku Opisać drogę wokół Słońca w ciągu roku i zdefiniować peryhelium i aphelium Określić wpływ oświetlenia na klimat 15/16. A czas płynie. Czas na Podać różne sposoby mierzenia czasu na Odczytać czas z mapy stref czasowych Określać różnice między czasem słonecznym, strefowym, urzędowym, Podać zastosowanie czasu letniego i zimowego Określić cechy zmiany czasu na linii zmiany daty obliczać różnice czasu słonecznego

5 17. Wysokość Słońca. Strefy oświetlenia Powtórzenie Pyłek we Wszechświecie Opisać zmiany wysokości Słońca w ciągu roku w różnych szerokościach geograficznych Obliczyć wysokość Słońca w południe w dniach równonocy i przesileń Scharakteryzować widomą dzienną drogę Słońca w różnych szerokościach geograficznych Wskazać cechy stref oświetlenia Określić zależności pomiędzy strefami oświetlenia a strefami krajobrazów strefowych na 18. Pyłek we Wszechświecie sprawdzian umiejętności 19. Nasza a. Funkcjonowanie i jej sfer II. Kształt, ruchy i ich następstwa. Uczeń: 1) podaje główne cechy kształtu i wymiarów ; odczytuje współrzędne geograficzne na globusie; 2) posługuje się ze zrozumieniem pojęciami: ruch obrotowy, czas słoneczny, czas strefowy; podaje cechy ruchu obrotowego; wyjaśnia, dlaczego zostały wprowadzone strefy czasowe i granica zmiany daty; posługuje się mapą stref czasowych do określania różnicy czasu strefowego i słonecznego na ; 3) podaje cechy ruchu obiegowego ; przedstawia (wykorzystując również własne obserwacje) zmiany w oświetleniu oraz w długości trwania dnia i nocy w różnych szerokościach geograficznych i porach roku; 4) podaje najważniejsze geograficzne następstwa ruchów Wymienić sfery atmosfera, hydrosfera, litosfera, biosfera, pedosfera Określić zasięg poszczególnych sfer ziemskich Delikatna powłoka Wskazać na przykładach sposoby oddziaływania sfer na siebie Wskazać pozytywne i negatywne przykłady oddziaływania człowieka na środowisko Omówić etapy kształtowania się poszczególnych sfer ziemskich 20. Niezbędna otoczka. Atmosfera, pogoda i klimat Podać główne składniki gazowe atmosfery Analizować a schemacie zmiany cech atmosfery wraz ze wzrostem wysokości Określić znaczenie troposfery dla kształtowania się warunków środowiska na Omówić znaczenie poszczególnych składników gazowych atmosfery, Omówić schemat bilansu cieplnego

6 podać znaczenie warstwy ozonowej 21. Tu ciepło, tam zimno. Temperatura powietrza na Wykonać wykresy zmian temperatury powietrza Wskazać na mapach obszary najcieplejsze i najzimniejsze na, obliczać średnią dobową, roczną temperaturę powietrza, Określić cechy zmian rocznych temperatury powietrza różnych regionów Analizować cechy obszarów gdzie zanotowano skrajne wartości temperatury powietrza na Wskazać przykłady działalności człowieka wpływające na zmiany średniej temperatury na obliczać amplitudę temperatury 22. Ciągle gdzieś pada. Opady atmosferyczne na Opisać rodzaje opadów, obliczać roczne sumy opadów Wskazać na mapach przykłady obszarów o najwyższych i najniższych opadach Opisać związek występowania opadów z ośrodkami ciśnienia i cechami środowiska, wyjaśnić powstawanie deszczów zenitalnych Opisać kształtowanie się frontów atmosferycznych, omówić przebieg pogody na frontach, wyjaśnić zasady powstawania monsunów, fenu, bryzy Podać przykłady występowania huraganowych wiatrów na i opisać ich skutki 23. Różnorodność klimatów. Klimaty na Wskazać na mapach występowanie głównych stref klimatycznych Analizować wykresy klimatyczne - klimatogramy Scharakteryzować na podstawie map klimatycznych i wykresów podstawowe typy klimatu Określić cechy klimatu najbardziej sprzyjające życiu i działalności człowieka Podać przykłady i scharakteryzować cechy klimatów astrefowych

7 24/25. Podróż od równika ku biegunom. Strefowość na Powtórzenie Delikatna powłoka Omówić znaczenie świata organicznego dla człowieka Scharakteryzować z wykorzystaniem map główne zbiorowiska leśne na Opisać na podstawie ilustracji cechy różnych gatunków roślin i zwierząt, wskazać dostosowanie się roślin i zwierząt do warunków środowiska Omówić cechy zróżnicowania krajobrazów strefowych na wraz z przemieszczaniem się od równika ku biegunom Przedstawić informacje o rzadkich gatunkach roślin i zwierząt na podstawie różnych źródeł informacji 26.Sprawdzian Delikatna powłoka III. Wybrane zagadnienia geografii fizycznej. Uczeń: 1) charakteryzuje wpływ głównych czynników klimatotwórczych na klimat; 2) charakteryzuje na podstawie wykresów lub danych liczbowych przebieg temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w ciągu roku w wybranych stacjach meteorologicznych położonych w różnych strefach klimatycznych; oblicza amplitudę i średnią temperaturę powietrza; wykazuje na przykładach związek między wysokością Słońca a temperaturą powietrza; 3) wykazuje zróżnicowanie klimatyczne na podstawie analizy map temperatury powietrza i opadów atmosferycznych oraz map stref klimatycznych na ; 4) podaje na podstawie map tematycznych zależności między strefami oświetlenia a strefami klimatycznymi oraz wykazuje wpływ klimatu na zróżnicowanie roślinności i gleb na ; Dynamiczna planeta 27. Ziemskie puzzle. Płytowa budowa litosfery Podać podstawowe wielkości i opisać je na schematycznym rysunku Wskazać na schemacie i podać ogólne cechy warstw wnętrza Wyjaśnić czym są płyty litosfery, zdefiniować terminy: fałd, niziny, wyżyny, góry Omówić procesy prowadzące do powstania gór fałdowych, odczytywać na mapach nazwy pasm górskich i określać ich położenie na Wskazać cechy procesów w strefie subdukcji i ryftu

8 kontynentach 28. Niszcząca siła przyrody. Trzęsienia ziemi Naturalne eksplozje. Wybuchy wulkanów Wskazać przykłady obszarów aktywnych sejsmicznie Zdefiniować termin wulkan Opisać przyczyny powstawania trzęsień ziemi Opisać elementy budowy stożka wulkanicznego i wulkanu tarczowego Ocenić skutki trzęsień ziemi dla obszarów gęsto zaludnionych Odczytać na mapach nazwy największych wulkanów i rejony koncentracji zjawisk wulkanicznych Opisać sposoby zabezpieczenia się ludzi przed skutkami trzęsień ziemi Scharakteryzować produkty wybuchu wulkanu Wskazać skutki podwodnych trzęsień ziemi fala tsunami Wyszukać i przygotować opisy wybuchów wulkanów w czasach historycznych i współcześnie 29 Niewidoczni rzeźbiarze. Rodzaje wietrzenia Zdefiniować proces wietrzenia Wskazać na schematycznych rysunkach formy występowania wód podziemnych Opisać różnice między wietrzeniem fizycznym i chemicznym Opisać przebieg procesu krasowienia Omówić na podstawie schematycznych rysunków i fotografii przebieg procesów masowych Opisać proces tworzenia się form krasu powierzchniowego: żłobki krasowe, żebra krasowe, lejki krasowe, uwały, polja, ostańce krasowe Scharakteryzować zjawisko osuwania i jego skutki, wskazać miejsca występowania zjawiska obrywania i spełzywania Scharakteryzować proces tworzenia się jaskiń i form naciekowych: stalaktytów, stalagmitów, stalagnatów Wskazać zagrożenia dla życia i działalności człowieka wynikające z gospodarowania na terenach zagrożonych ruchami masowymi Podać przykłady obszarów z silnie rozwiniętymi procesami krasowymi 30. Pustynna rzeźba. Rzeźbotwórcza działalność wiatru Omówić na podstawie ilustracji cechy krajobrazu pustynnego Wskazać wpływ zmian temperatury powietrza w ciągu doby i w ciągu roku na kształtowanie warunków pustynnych Omówić warunki powstawania różnych rodzajów pustyń : skalistej, żwirowej, piaszczystej Omówić cechy form erozyjnych i akumulacyjnych Wskazać cechy dostosowawcze roślin i zwierząt do warunków pustynnych,

9 podać możliwości wykorzystania obszarów pustynnych na 31. W rzecznej dolinie. Rzeźbotwórcza działalność rzek Zdefiniować terminy: rzeka, dopływ, dorzecze, zlewisko, dział wód Odczytać na mapie hipsometrycznej odcinki biegu rzeki Opisać proces erozji wgłębnej i powstawania doliny V- kształtnej, Opisać proces powstawania deltowych i lejkowatych ujść rzecznych Podać przykłady gospodarczego wykorzystania rzek i dolin rzecznych opisać proces powstawania zakoli i starorzeczy 32. Na styku lądu i morza. Rzeźbotwórcza działalność mórz Opisać na schematycznych rysunkach cechy wybrzeża wysokiego i niskiego Omówić proces cofania się wybrzeża wysokiego i powstawania klifu Opisać rozwój wybrzeża płaskiego i tworzenia się wydm nadmorskich Opisać procesy prowadzące do powstawania jezior przybrzeżnych Scharakteryzować cechy wybrzeży: klifowego, mierzejowego, riasowego, fiordowego, szkierowego, dalmatyńskiego 33. Lodowy pancerz. Lodowce i ich rzeźbotwórcza działalność. Powtórzenie Dynamiczna planeta Zdefiniować terminy: lodowiec. lądolód Opisać warunki powstawania i rozwoju lodowców Opisać na podstawie schematycznego rysunku lub fotografii elementy lodowca górskiego Określać na podstawie map zasięg zlodowacenia oceanów i lądów oraz stref wiecznej marzłoci Opisać formy powstałe w wyniku niszczącej i budującej działalności lodowca górskiego i lądolodu

10 34.Sprawdzian Dynamiczna planeta III. Wybrane zagadnienia geografii fizycznej. 5) podaje główne cechy płytowej budowy litosfery; wykazuje związki pomiędzy płytową budową litosfery a występowaniem zjawisk wulkanicznych i trzęsień ziemi; 6) posługuje się ze zrozumieniem pojęciem wietrzenia i erozji; przedstawia rzeźbotwórczą rolę wód płynących, fal morskich, wiatru, lądolodów i lodowców górskich; 7) rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku działania czynników rzeźbotwórczych.