Tomasz Wołek SEKCJA ANALIZ EKONOMICZNYCH POLITYKI ROLNEJ FAPA

Transkrypt

1 Tomasz Wołek SEKCJA ANALIZ EKONOMICZNYCH POLITYKI ROLNEJ FAPA

2 Plan prezentacji 1. Pojęcie przedsiębiorczość 2. Dlaczego wsi potrzebne są firmy? 3. Bariery i wyzwania 4. Wybrane charakterystyki wojew. lubelskiego 5. Perspektywy rozwoju przedsiębiorczości wskazówki 6. Podsumowanie

3 Pojęcie przedsiębiorczość Według słownika języka polskiego: to zdolność do tego, żeby być przedsiębiorczym; posiadanie ducha inicjatywy, obrotność, rzutkość, zaradność, natomiast to człowiek, który prowadzi jakieś przedsiębiorstwo na własny rachunek, właściciel przedsiębiorstwa, fabrykant, przemysłowiec (Słownik, 1998).

4 Pojęcie przedsiębiorczość (cd.) W Encyklopedii agrobiznesu: nie jest traktowana jako cecha osobowości, ale: sposób postępowania jednostek ludzkich, który polega na skłonności do podejmowania nowych działań, ulepszania istniejących elementów środowiska, na twórczo aktywnej postawie wobec otaczającej jednostkę rzeczywistości. Natomiast polega na powstawaniu i rozwoju jednostek przedsiębiorczej działalności gospodarczej (Encyklopedia agrobiznesu, 1998, s.634).

5 Pojęcie przedsiębiorczość (cd.) Schumpeter ( ; ekonomista austriacki): Jego zdaniem, bycie wymaga szczególnych predyspozycji takich jak: zdolność do pokonywania trudności, łamanie zwyczajów oraz tradycji, twórcza osobowość, autorytet i silna indywidualność oraz skłonność do wyprzedzania i przewodzenia innym..

6 Przedsiębiorczość na obszarach wiejskich jest szczególna ze względu na funkcje oraz wagę w rozwiązywaniu problemów lokalnych społeczności, takich jak: bezrobocie, kryzys w rolnictwie, rosnąca skala ubóstwa, monofunkcyjność polskiej wsi, bierność i apatia mieszkańców.

7 Dywersyfikacja działalności ekonomicznej Pojęcie definiowane jest jako działalność zarobkowa gospodarstw prowadzona poza podstawową rolniczą działalnością produkcyjną (Chaplin, Milczarek, 2003).

8 Potencjalne źródła dochodów ludności wiejskiej Dochód z produkcji rolniczej Praca w gospodarstwie Przedsiębiorstwa w ramach gospodarstwa rolnego Źródła dochodu Praca poza gospodarstwem Przedsiębiorstwa poza gospodarstwem Zatrudnienie pozarolnicze Zatrudnienie w rolnictwie poza gospodarstwem Dochody niezarobkowe Renta, emerytura, itp.

9 Dywersyfikacja - czynniki ssania Czynniki ssania są to bodźce, które powodują, że sektor pozarolniczy jest postrzegany przez osoby jako bardziej atrakcyjny, stwarzający większe szanse niż sektor rolniczy. Można do nich zaliczyć (Davis, Pearce, 2001): większe zyski z pracy w sektorze pozarolniczym, większe zyski z inwestycji w sektor pozarolniczy, niższe ryzyko działalności w porównaniu z działalnością rolniczą, wytwarzanie nadwyżki pieniężnej w budżecie gospodarstw domowych, szanse ekonomiczne, możliwość osiągnięcia wyższego statusu społecznego.

10 Dywersyfikacja - czynniki wypychania Czynniki wypychania powodują, że sektor rolniczy nie stwarza szans rozwojowych i tym samym odpycha osoby od działalności rolniczej. Decydującymi czynnikami są: wzrost liczebności populacji na obszarach wiejskich, mała powierzchnia gospodarstw rolnych oraz niewystarczający dostęp do urodzajnych gleb, niska produktywność gospodarstw rolnych, niska zyskowność produkcji rolniczej, brak dostępu do rynków zbytu dla płodów rolnych, zmniejszenie poziomu zasobów naturalnych, nagłe wydarzenia i szoki, brak dostępu do środków finansowych.

11 Przeciętne miesięczne dochody netto gospodarstw domowych według grup społeczno-zawodowych w 1999, 2002, 2004 i 2006 r. Cechy społecznozawodowe Dochody netto (zł) w latach na gospodarstwo domowe Pracownicy 1774, , , , ,12 Pracujący na własny rachunek Pracownicy użytkujący gospodarstwo rolne 2322, , , , , , , , ,11 - Rolnicy 1243, , , , ,97 Miasta powyżej 500 tys. 1774, , , , ,16 Wieś 1047, , , , ,36 Ogółem 1584, , , , ,21 Opracowanie własne na podstawie: Diagnoza społeczna 2000, 2003, 2005, 2007 i 2009

12 Zróżnicowanie dochodów rolników Decyle dla miesięcznego dochodu netto Grupa na gospodarstwo domowe (zł) społecznoekonomiczna dziewiąty/ pierwszy dziewiąty pierwszy Pracownicy 1200, ,00 4,17 Rolnicy 638, ,72 7,61 Pracownicy użytkujący gospodarstwo rolne 1200, ,01 3,34 Emeryci i renciści 749, ,49 4,12 Pracujący na własny rachunek 1800, ,00 3,61 Wieś 780, ,00 5,13 Ogółem 830, ,87 4,58 Źródło: Diagnoza społeczna 2007

13 Czynniki determinujące rozwój przedsiębiorczości położenie np. gminy historycznie ukształtowana struktura gospodarki poziom i charakter rolnictwa stan infrastruktury sytuacja demograficzna w gminie sytuacja na rynku pracy struktura społeczno- zawodowa stosunki własności i zasoby kapitału sprawność instytucji wiejskich postawy społeczne, zwłaszcza skłonność do przedsiębiorczości

14 Powierzchnia i ludność Powierzchnia województw (km 2 ) Liczba ludności (ogółem) Powierzchnia_km^2 ( ,35558] ( , ] ( , ] [9412, ] Ludność ogółem ( , ] ( , ] ( , ] [ , ]

15 Ludność wiejska Gęstość zaludnienia Udział ludności mieszkającej na wsi Gęstość zaludnienia ( , ] ( , ] ( , ] [ , ] Udział ludności wiejskiej ( , ] ( , ] ( , ] [ , ]

16 Poziom zurbanizowania Km 2 na miejscowość wiejską Km 2 na miasto Powierzchnia na miejscowość wiejską ( , ] (6.3539, ] ( ,6.3539] [ , ] Powierzchnia na miasto ( , ] ( , ] ( , ] [ , ]

17 Gospodarstwa rolne 0-10 ha > 30 ha (211691,315570] (117261,211691] ( ,117261] [39351, ] Odsetek gospodarstw > 30 ha ( , ] ( , ] ( , ] [ , ]

18 Gospodarstwa rolne (cd.) 0 4 ESU > 250 ESU (180550,270861] ( ,180550] (45818, ] [34953,45818] (105.5,246] (68.5,105.5] (24,68.5] [8,24]

19 Firmy dla ludności wiejskiej Liczba firm na osobę na wsi ( , ] ( , ] ( , ] [ , ]

20 Firmy według Agrinpol

21 Sektor rolniczy a wynagrodzenia lubelskie podlaskie swietokrzyskie podkarpackie łódzkie kujawsko-pomorskie warminsko-mazurskie malopolskie wielkopolskie lubuskie zachodnio-pomorskie pomorskie dolnoslaskie slaskie wynagrodzenia udz_sekt_rol Fitted values

22 Sektor przemysłowy a wynagrodzenia slaskie lubuskie wielkopolskie dolnoslaskie warminsko-mazurskie kujawsko-pomorskie podkarpackie łódzkie opolskie zachodnio-pomorskie pomorskie malopolskie swietokrzyskie podlaskie lubelskie wynagrodzenia udz_sekt_przem Fitted values

23 Sektor usług a wynagrodzenia lubuskie zachodnio-pomorskie malopolskie pomorskie dolnoslaskie slaskie warminsko-mazurskie kujawsko-pomorskie opolskie łódzkie wielkopolskie podkarpackie podlaskie lubelskie swietokrzyskie wynagrodzenia udz_sekt_uslug Fitted values

24 Miejsce zamieszkania a wynagrodzenia slaskie lubuskie łódzkie kujawsko-pomorskie warminsko-mazurskie podlaskie lubelskie swietokrzyskie zachodnio-pomorskie wielkopolskie opolskie malopolskie dolnoslaskie pomorskie podkarpackie wynagrodzenia udz_lud_miast_w_ogol Fitted values

25 Firmy a wynagrodzenia zachodnio-pomorskie lubuskie wielkopolskie dolnoslaskie pomorskie łódzkie kujawsko-pomorskie swietokrzyskie warminsko-mazurskie podlaskie opolskie malopolskie slaskie podkarpackie lubelskie wynagrodzenia udz_reg_lud_ogol Fitted values

26 Rozważane modele rozwoju obszarów wiejskich 1.Model polaryzacyjno dyfuzyjny 2.Model wahadłowej mobilności przestrzennej ludności

27 Perspektywy rozwoju przedsiębiorczości - wskazówki 1. Konieczność poszukiwania nowych możliwości działalności gospodarczej przez wydobycie wszystkich zasobów i walorów potencjału lokalnego ustawiczne kooperacyjne : edukacja i kształcenie : współpraca i zachowania

28 Podsumowanie 1. Dywersyfikacja z racji na niewystarczającą dochodowość rolnictwa jest koniecznością 2. W województwie lubelskim mamy do czynienia z silnymi czynnikami wypychania i słabymi ssania 3. Można powstrzymywać czynniki wypychania poprzez np. sprzedaż bezpośrednią

29 Dziękuję za uwagę!