Upadek polskiej państwowości

Transkrypt

1 Upadek polskiej państwowości

2 1. Polska po II rozbiorze Zorientowano się, że Prusy i Rosja dążą do pożarcia Polski Polsce zostało Podlasie, Wołyń, Litwa, cz. Mazowsza i Małopolski, (większe) miasta Warszawa, Wilno, Kraków, Lublin Duża część działaczy Sejmu Wielkiego na emigracji; duża część w Saksonii (Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj) Jedyna szansa w narodowym powstaniu przeciw Rosji Nadzieja we Francji (płonne), Austrii (zdecydowanie płonne), Turcji (być może )

3 2. Wybuch powstania ambasador rosyjski Josif Igelström informuje o planowanej redukcji wojska polskiego o połowę (z ok. 30 tys. do 15 tys.); 12 III 1794 bunt gen. Antoniego Madalińskiego, dowódcy brygady kawalerii; wyrusza on ze swoimi żołnierzami z Ostrołęki w kierunku Krakowa; 23 III Kraków opuszczają wojska rosyjskie, by iść naprzeciw brygadzie Madalińskiego

4 Insurekcja kościuszkowska 24 III 1794: przysięga Tadeusza Kościuszki na rynku krakowskim; uzbrojenie ok. 2 tys. chłopów (kosynierzy) oraz siły Madalińskiego - w sumie ok. 4 tys. pod bronią; Kościuszko obejmuje najwyższą władzę jako naczelnik powstania; hasło powstania: wolność całość niepodległość

5 Bitwa pod Racławicami Po połączeniu z gen. Madalińskim naczelnik skierował się w kierunku Warszawy Pod Racławicami natknął się na korpus rosyjski gen. Tormasowa Polaków mniej, ale zwycięstwo Małe znaczenie strategiczne ogromne znaczenie moralne Bitwa pod Racławicami

6 powstanie w Warszawie pod przywództwem szewca Jana Kilińskiego; kwietnia wyparcie wojsk rosyjskich ze stolicy powstanie na Litwie pod przywództwem pułkownika Jakuba Jasińskiego, opanowanie Wilna (23 IV) i egzekucja hetmana litewskiego i carskiego generała Szymona Kossakowskiego

7 3. Dalszy przebieg powstania Część działaczy wraca z emigracji; działacze Kuźnicy Kołłątajowskiej zawiązują tzw. klub polskich jakobinów; chcą reform społecznych, zniesienie przywilejów feudalnych, wprowadzenie ustroju republiki Powołano do życia sąd w stolicy, który skazywał na śmierć polityków współpracujących z Rosją (m.in. Hetmana Piotra Ożarowskiego, marszałka Józefa Ankiewicza, biskupa Józefa Kossakowskiego)

8 4. Uniwersał połaniecki 7 V Uniwersał Połaniecki: Przyznanie chłopom wolność osobistą Gwarantował nieusuwalność z ziemi Zmniejszenie pańszczyzny o połowę Tym, którzy walczą w powstaniu, obiecano zawiesić w ogóle pańszczyznę

9 5. Klęska powstania 6 VI 1794: klęska Kościuszki pod Szczekocinami (na północ od Krakowa) w walce z wojskami prusko-rosyjskimi; odcięcie Krakowa i kapitulacja miasta terror rewolucyjny w Warszawie: 28 VI lud warszawski dokonał samosądu na politykach uważanych za zdrajców (m.in. Ignacy Józef Massalski, Antoni Czetwertyński)

10 Wybuch powstania w Wielkopolsce 20 sierpnia; by pomóc walczącym Kościuszko wysyła wojska z gen. Janem Henrykiem Dąbrowskim na czele Do Małopolski wkroczyły wojska austriackie Tłumienie powstania na Litwie Turcja obiecała, że nie rozpocznie wojny, więc Rosjanie mogą rzucić na Polskę więcej wojsk (z gen. Suworowem na czele)

11 Suworow chce się połączyć z wojskami gen. Fersena by do tego nie dopuścić naczelnik bierze część armii i doprowadza do bitwy klęska Kościuszki pod Maciejowicami 10 X 1794 w starciu z korpusem rosyjskim gen. Iwana Fersena ranny Kościuszko dostaje się do niewoli, naczelnikiem powstania Tomasz Wawrzecki, Dowódca wojsk powstańczych gen. Józef Zajączek

12 Rzeź Pragi (listopad 1794) 4 XI upadek Pragi zdobytej szturmem przez gen. Aleksandra Suworowa; rzeź obrońców i mieszkańców Wojska Wawrzeckiego ruszyły na Kraków, ale szybko się rozproszyły

13 4. Trzeci rozbiór Polski 1795 dla Rosji 120 tys. km kw., dla Austrii - 47 tys., dla Prus - 48 tys.; Kłótnie wśród zaborców (już w październiku 1794r.) o to co kto dostanie Austria tym razem dostaje więcej, co powoduje niezadowolenie Prus 3 stycznia 1795 umowa rosyjsko-austriacka, 24 października przyłączają się (niepocieszone) Prusy

14 Listopad 1795 r. abdykacja Poniatowskiego (i wyjazd do Rosji) 26 stycznia 1797 zaborcy podpisali konwencję Poruszono kwestię długów zaciąganych przez Poniatowskiego Obowiązano się, do niewymieniania i niewskrzeszania Królestwa Polskiego Polska znika na 123 lata