Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów.

Transkrypt

1 Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów. Program DAL-SAFE /ALFUS_L_01798/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz Klinika Urologii i Onkologii Urologicznej Akademia Medyczna we Wrocławiu

2 DAL-SAFE - charakterystyka Badanie obserwacyjne bez udziału produktu leczniczego Program prowadzony na terenie Polski 100 -ośrodków 400 lekarzy urologów 9703 chorych - włączonych do badania 9665 chorych ocenialnych i objętych analizą Udział pacjenta w badaniu jednorazowy

3 BPH Uzasadnienie rejestru Łagodny rozrost gruczołu krokowego Benign Prostatic Hyperplasia (BPH) Jedno z najczęstszych schorzeń u mężczyzn w wieku starszym [>50 r.ż.] Wzrost zapadalności wraz z wiekiem. Postępujący charakter choroby Objawy kliniczne [IPSS>7]: 31% r.ż, 36% r.ż., 44% - > 70 r.ż. [Chute i wsp. 1993] Zwiększenie objętości stercza [BPE] - liczby komórek gruczołowych i komórek mięśni gładkich.

4 BPH Uzasadnienie rejestru Choroba zagrażająca życiu obecnie rzadko BPH wykazuje istotny wpływ na jakość życia [QoL] BPH wykazuje związek z aktywnością życiową 51% pacjentów z BPH vs 28% bez BPH [Garraway i wsp. 1993] Wpływ na funkcje seksualne: 31% mężczyzn z BPH [Doll i wsp. 1993]. Aktywność seksualna: istotna dla mężczyzn >50 r.ż 83% mężczyzn > 50 r.ż. - regularna aktywność [Rosen i wsp. 2003].

5 BPH Uzasadnienie rejestru Zapotrzebowanie na programy badawcze obserwacyjne prowadzone na poziomie międzynarodowym i lokalnym w celu: Oceny czynników decydujących o wyborze metody leczenia. Oceny występowania schorzeń współistniejących. Oceny wpływu bezpośredniej relacji pomiędzy profilem bezpieczeństwa zastosowanego leku i przewidywalnym ryzyku działań niepożądanych a przebiegiem schorzeń towarzyszących.

6 CELE PIERWOTNE: CEL BADANIA Ocena częstości stosowania poszczególnych grup leków w praktyce polskich urologów w leczeniu łagodnego rozrostu stercza [BPH], w kontekście postrzegania ich profilu bezpieczeństwa w odniesieniu do schorzeń towarzyszących, występujących u tych chorych. CELE WTÓRNE: Ocena częstości schorzeń towarzyszących BPH na terenie Polski. Ocena czynników wpływających na decyzje terapeutyczne urologów

7 DAL-SAFE Kryteria włączenia: Płeć męska Wiek >18 r.ż. Pacjent zgłaszający się do lekarza z problemem dotyczącym dolnych dróg moczowych Badania diagnostyczne sugerują BPH jako przyczynę dolegliwości i wizyty u lekarza Pacjent nie leczony wcześniej z powodu BPH

8 DAL-SAFE Formularz pacjenta: Część I Charakterystyka ośrodka Część II Charakterystyka pacjenta [wiek, AUR, występowanie chorób współistniejących, aktywność seksualna, ED, EjD, IPSS, Vol PROST ] Część III Decyzja terapeutyczna

9 DAL-SAFE - Metody statystyczne Zebrany materiał scharakteryzowano przy pomocy podstawowych narzędzi opisowych: średnie i odchylenia standardowe dla cech o charakterze ciągłym tabele/ wykresy częstości dla cech o charakterze kategorycznym.

10 DAL-SAFE - WYNIKI

11 CHARAKTERYSTYKA OŚRODKA Rodzaj praktyki 1 Ambulatoryjna kontraktowana w NFZ Ilość pacjentów Ambulatoryjna niekontraktowana w NFZ 3 Szpitalna 4 Inne % 12% Ambulatoryjna - NFZ 17% Ambulatoryjna - non-nfz Szpitalna Inne 69%

12 Charakterystyka pacjentów Grupy wiekowe < > 70 Ilość pacjentów ,52% 0,09% 1,77% 23,05% < >70 48,57%

13 WYWIAD UROLOGICZNY Aktywność seksualna w poszczególnych kategoriach wiekowych [%]. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 89,94 10,06 82,88 17,12 13,94 63,38 86,06 36, >70 NIE TAK p < 0,001 Aktywność seksualna mężczyzn w wieku na podobnym poziomie jak u mężczyzn młodszych z BPH. Mężczyźni >70 rż - tylko 37% aktywnych seksualnie. Kategorii <40 rż nie poddano analizie z powodu zbyt małej liczebności badanej grupy.

14 WYWIAD UROLOGICZNY Zaburzenia erekcji [ED] u pacjentów aktywnych seksualnie w poszczególnych kategoriach wiekowych [%] >70 72,19 27, ,15 52,85 25,48 74,52 TAK NIE ,25 81,75 p < 0,001 0% 20% 40% 60% 80% 100% Zaburzenia erekcji częstość wzrasta wraz z wiekiem. Prawie ¾ aktywnych seksualnie mężczyzn > 70 rż cierpi na ED. Kategorii <40 rż nie poddano analizie ze względu za zbyt małą liczebność badanej grupy.

15 WYWIAD UROLOGICZNY Zaburzenia ejakulacji [EjD] u pacjentów aktywnych seksualnie w poszczególnych kategoriach wiekowych [%] 100% 80% 37,63 60% 84,8 76,58 64,19 NIE 40% 62,37 TAK 20% 0% 35,81 23,42 15, >70 p < 0,001 Częstość zaburzeń ejakulacji wzrasta wraz z wiekiem. 62% aktywnych seksualnie mężczyzn >70 rż cierpi na EjD. Kategorii <40 rż nie poddano analizie - mała liczebność badanej grupy.

16 CHOROBY WSPÓŁISTNIEJĄCE Odsetek pacjentów zgłaszających problemy ze strony układu krążenia w poszczególnych kategoriach wiekowych [%] 100% 80% 39,77 25,67 17,53 5,15 60% 40% 60,23 74,33 82,47 94,85 NIE TAK 20% p < 0,001 0% >70 Częstość schorzeń układu krążenia, towarzyszących BPH wzrasta wraz z wiekiem. W grupie chorych >70 rż. prawie wszyscy zgłaszali współistnienie schorzeń układu krążenia

17 CHOROBY WSPÓŁISTNIEJĄCE Odsetek pacjentów zgłaszających współistniejące z BPH nadciśnienie tętnicze [HAT] w poszczególnych kategoriach wiekowych [%] 60% p < 0,001 52% 56% Częstość towarzyszącego BPH 50% nadciśnienia tętniczego wzrasta 40% 30% 22% 32% wraz z wiekiem. Ponad połowa mężczyzn >60 rż. choruje na HAT 20% 10% 0% lat lat lat 70+ lat

18 CHOROBY WSPÓŁISTNIEJĄCE Odsetek pacjentów z BPH, zgłaszających współwystępowanie choroby niedokrwiennej serca [MIC] w poszczególnych kategoriach wiekowych [%] 40% p < 0,001 36% 35% 30% 25% 20% 15% 9% 15% 16% Częstość występowania choroby wieńcowej w grupie pacjentów z BPH, wzrasta wraz z wiekiem. Choroba wieńcowa najczęściej występuje u mężczyzn >70 rż. 10% 5% 0% lat lat lat 70+ lat

19 CHOROBY WSPÓŁISTNIEJĄCE Odsetek pacjentów zgłaszających występowanie hipotonii ortostatycznej w poszczególnych kategoriach wiekowych [%] 20% 18% 16% 14% 16% 18% 14% 17% p < 0,001 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% lat lat lat 70+ lat Częstość występowania hipotonii ortostatycznej nie różni się istotnie pomiędzy poszczególnymi kategoriami wiekowymi.

20 NASILENIE OBJAWÓW - LUTS Nasilenie objawów Niewielkie Ilość Pacjentó w 1976 % 20 Nasilenie LUTS oceniano w skali IPSS LUTS o dowolnym nasileniu zgłosiło 9640 badanych mężczyzn, co stanowiło ,7% badanej populacji Najczęściej pacjenci zgłaszali LUTS o umiarkowanym stopniu 69% badanej > 70 Umiarkowane populacji p < 0, > Duże > , >70 Niewielkie Umiarkowane Duże

21 WYWIAD UROLOGICZNY Zaburzenia erekcji [ED] a stopień nasilenia LUTS [%]: 70% 60% 59,64% 56,86% 56,86% 50% 40% 40,06% 43,14% 43,14% ED - Tak ED - Nie 30% 20% p < 0,001 10% 0% Małe Średnie Duże Nasilenie LUTS Częstość zaburzeń erekcji [ED] wzrasta wraz z nasileniem LUTS. W grupie mężczyzn z dużym nasileniem LUTS ponad połowa badanych [57%] zgłaszała występowanie ED.

22 WYWIAD UROLOGICZNY Zaburzenia ejakulacji [EjD] a stopień nasilenia LUTS [%]: 70% 60% 65,29% 66,05% 55,91% 50% 40% 30% 34,71% 33,95% 44,09% EjD - Tak EjD - Nie 20% p = 0,004 10% 0% Małe Średnie Duże Nasilenie LUTS W najliczniejszej grupie ze średnim nasileniem LUTS odsetek EjD jest podobny jak w grupie z niewielkim natężeniem dolegliwości LUTS. Zaburzenia ejakulacji najczęściej zgłaszali mężczyźni z dużym nasileniem LUTS 56%.

23 WYWIAD UROLOGICZNY Aktywność seksualna [AS] a stopień nasilenia LUTS [%]: 90% 80% 70% 76,84% 67,43% 71,84% 60% 50% AS - Tak AS - Nie 40% 30% 20% 32,57% 23,16% 28,16% p < 0,001 10% 0% Małe Średnie Duże Nasilenie LUTS W najliczniejszej grupie ze średnim nasileniem LUTS, odsetek mężczyzn aktywnych seksualnie był najwyższy - 77%. Prawie ¾ [72%] badanych mężczyzn z dużym nasileniem LUTS nie wykazuje aktywności w domenie seksualnej.

24 WYWIAD UROLOGICZNY Wielkość gruczołu krokowego w ocenie ultrasonograficznej [TAUS] wg kategorii wiekowych. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 90,42% 9,58% 80,04% 19,96% 61,33% 41,32% 38,67% >70 58,68% <40 cm3 >40 cm3 p < 0,001 Odsetek pacjentów z powiększonym gruczołem krokowym (>40cm 3 ) wzrastał wraz z wiekiem i był najwyższy w grupie mężczyzn >70 rż Kategorii <40 rż nie poddano analizie ze względu na zbyt małą liczebność tej grupy.

25 WYWIAD UROLOGICZNY Wielkość gruczołu krokowego a stopień nasilenia dolegliwości ze strony dolnych dróg moczowych [LUTS]. 80% 70% 60% 64,95% 74,63% 50% <40 cm3 40% 30% 20% 31,25% 21,73% >40 cm3 10% 0% 4,00% 3,80% Niewielkie Średnie Duże Nasilenie LUTS p < 0,001 W najliczniejszej grupie chorych ze średnim nasileniem objawów LUTS, wielkość gruczołu krokowego nie ma istotnego znaczenia na odsetek występowania dolegliwości - 74% vs 65%

26 WYWIAD UROLOGICZNY Wielkość gruczołu krokowego a aktywność seksualna. Aktywność seksualna TAK NIE 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 74,15% 25,85% 61,96% 38,04% p < 0,001 Wśród badanych chorych, wielkość gruczołu krokowego nie miała istotnego wpływu na odsetek mężczyzn aktywnych seksualnie. 10% 0% Vol<40 cm3 Vol>40 cm3 Objętość gruczołu krokowego

27 WYWIAD UROLOGICZNY Wielkość gruczołu krokowego a zaburzenia erekcji [ED]. Zaburzenia erekcji TAK NIE Vol>40 cm3 40,33% 59,67% Vol<40 cm3 45,52% 54,48% p < 0,001 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Odsetek mężczyzn zgłaszających zaburzenia erekcji był podobny w obu grupach niezależnie od wielkości gruczołu krokowego 40% vs 46%.

28 WYWIAD UROLOGICZNY Wielkość gruczołu krokowego a zaburzenia ejakulacji [EjD]. Zaburzenia ejakulacji TAK NIE Vol>40 cm3 29,87% 70,13% Vol<40 cm3 38,51% 61,49% p < 0,001 0% 20% 40% 60% 80% Odsetek mężczyzn zgłaszających zaburzenia ejakulacji był wyższy o około 10% w grupie mężczyzn z większą objętością gruczołu krokowego 39% vs 30%.

29 Zastosowane leczenie - wyniki Decyzja terapeutyczna 1. Do bacznej obserwacji 2. Lek roślinny 3. Alfa-bloker 4. Inhibitor 5-AR 5. Inhibitor 5-PDE 6. Alfa-bloker + 5-PDEI 7. Alfa-bloker + 5-ARI 6. Zabieg operacyjny Liczba pacjentów Najczęściej w terapii stosowano leki blokujące receptor adrenergiczny alfa - 77% Baczną obserwacją objęto 5% chorych. Leczenie zabiegowe zastosowano jedynie u 1% mężczyzn z BPH 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Odsetek badanych 77,25% p = 0,000 5,29% 10,42% 10,57% 1,86% 3,19% 0,95% 1,31% Baczna obserwacja Fitoterapia Alfa-bloker 5-ARI 5-PDEI AB + 5-PDEI AB + 5-ARI Chirurgia

30 Zastosowane leczenie - wyniki Decyzja terapeutyczna 1. Do bacznej obserwacji 2. Lek roślinny 3. Alfa-bloker 4. Inhibitor 5-AR 5. Inhibitor 5-PDE 6. Alfa-bloker + 5-PDEI 7. Alfa-bloker + 5-ARI 6. Zabieg operacyjny Ilość chorych z HAT Obecność nadciśnienia tętniczego [HAT] nie miała wpływu na rodzaj zastosowanej terapii. Opcje terapeutyczne były wybierane przez lekarzy z podobną częstością, niezależnie od występowania nadciśnienia tętniczego. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% p<0,001 77,25% p<0,001 75,70% p<0,001 7,72% 13% 5,34% 5,23% 12,18% 9,07% 2,01% 0,68% 1,71% % mężczyzn z HAT % mężczyzn bez HAT 1,24% 2,73% 3,69% 1,26% 1,36% Baczna obserwacja Fitoterapia Alfa-bloker 5-ARI 5-PDEI AB + 5-PDEI AB + 5-ARI Chirurgia

31 Zastosowane leczenie - wyniki Decyzja terapeutyczna 1. Do bacznej obserwacji 2. Lek roślinny 3. Alfa-bloker 4. Inhibitor 5-AR 5. Inhibitor 5-PDE 6. Alfa-bloker + 5-PDEI 7. Alfa-bloker + 5-ARI 6. Zabieg operacyjny Ilość Chorych z HO Obecność hipotonii ortostatycznej [HO] nie miała większego wpływu na rodzaj zastosowanej terapii. Leczenie przy pomocy leków roślinnych częściej stosowano u chorych z HO, natomiast leki blokujące receptor adrenergiczny alfa, częściej u chorych bez HO 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% p<0,001 11,65% 4,05% p<0,001 22,27% 8% 59,11% p<0,001 80,67% p<0,001 13,09% 10,10% 1,24% 0,33% 1,07% 1,86% % mężczyzn z HO % mężczyzn bez HO 2,15% 3,39% 2,21% 1,14% Baczna obserwacja Fitoterapia Alfa-blokery [AB] 5-ARI 5-PDEI AB + 5-PDEI AB + 5-ARI Chirurgia

32 Zastosowane leczenie - wyniki Decyzja terapeutyczna 1. Do bacznej obserwacji 2. Lek roślinny 3. Alfa-bloker 4. Inhibitor 5-AR 5. Inhibitor 5-PDE 6. Alfa-bloker + 5-PDEI 7. Alfa-bloker + 5-ARI 6. Zabieg operacyjny Ilość chorych z MIC Obecność choroby niedokrwiennej serca [MIC] nie miała wpływu na wdrożenie terapii alfa-blokerami najczęstszej formy leczenia w badanej populacji. W większości rodzajów leczenia odsetek pacjentów z lub bez MIC był zbliżony. Jedynie 5-ARI częściej stosowano u pacjentów z MIC 21% aniżeli u pacjentów bez MIC - 8%. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% p<0,001 75,22% p=0,014 77,80% p<0,001 % mężczyzn z MIC % mężczyzn bez MIC p<0,001 10,92% 20,61% 3,53% 5,75% 9% 6,28% 7,91% 1,18% 2,37% 2,04% 0,59% 1,04% 3,09% 0,83% Baczna obserwacja Fitoterapia Alfa-bloker 5-ARI 5-PDEI AB + 5-PDEI AB + 5-ARI Chirurgia

33 Zastosowane leczenie - wyniki Zastosowane leczenie a wielkość prostaty 100% 80% 74,72% 82,08% Vol < 40 cm3 Vol > 40cm3 p<0,001 dla wszystkich opcji terapeutycznych 60% 40% 20% 0% 14,96% 8,38% 0,60% 3% Baczna obserwacja 4,08% 20,87% 0,74% 6,94% 2,35% 1,28% 2,65% 1,20% 0,55% 0,65% Fitoterapia Alfa-bloker 5-ARI 5-PDEI AB + 5-ARI AB + 5-PDEI Chirurgia W grupie mężczyzn z gruczołem krokowym o objętości <40cm 3 częściej wdrażano leki roślinne oraz aktywny monitoring pacjenta w porównaniu z pacjentami u których objętość stercza wynosiła > 40cm 3. Inhibitory 5alfa-reduktazy oraz kombinację tych leków z alfa-blokerami stosowano częściej u mężczyzn z powiększoną prostatą. W monoterapii alfa-blokerami nie odnotowano różnicy pomiędzy badanymi grupami pacjentów.

34 100% 80% Zastosowane leczenie - wyniki Zastosowane leczenie a nasilenie LUTS p<0,001 Niewielkie LUTS Średnie LUTS Duże LUTS 60% 40% 20% p<0,001 p<0,001 p<0,001 p=0,022 p<0,001 p=0,763 p<0,001 0% Baczna obserwacja Fitoterapia Alfa-bloker 5-ARI 5-PDEI AB + 5-ARI AB + 5-PDEI Chirurgia Baczna obserwacja oraz fitoterapia były częściej zalecane w przypadku pacjentów z LUTS o niewielkim nasileniu w porównaniu z pacjentami z bardziej nasilonymi dolegliwościami. Inhibitory 5alfa-reduktazy oraz kombinację tych leków z alfa-blokerami stosowano częściej u mężczyzn z dużym nasileniem LUTS. Monoterapię alfa-blokerami częściej stosowano w grupie pacjentów ze średnim i dużym nasileniem LUTS.

35 DAL-SAFE - WNIOSKI Zdecydowana większość pacjentów w Polsce z LUTS zależnymi od BPH jest diagnozowanych i leczonych w ramach praktyki ambulatoryjnej 93%. Problem BPH dotyczy głównie mężczyzn po 60 rż 73% badanej populacji Tylko ⅓ mężczyzn po 70 rż zgłasza aktywność seksualną ¾z tej grupy zgłasza zaburzenia erekcji [ED] a > 50% cierpi na zburzenia ejakulacji [EjD]. Częstość chorób układu krążenia [ nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna mięśnia sercowego] towarzyszących BPH, wzrasta wraz z wiekiem i jest najwyższa w grupie wiekowej > 70rż - 95% Częstość występowania ortostatycznych spadków ciśnienia nie była zależna od wieku.

36 DAL-SAFE - WNIOSKI Występowanie zaburzeń erekcji [ED] i ejakulacji [EjD] jest zależne od wieku chorego oraz nasilenia objawów LUTS W grupie mężczyzn z dużym nasileniem LUTS odsetek zaburzeń erekcji i ejakulacji jest najwyższy, a aktywność seksualna - najniższa. Wraz z wiekiem wzrasta odsetek mężczyzn z powiększonym gruczołem krokowym [>40cm 3 ] cecha ta nie ma wpływu na aktywność seksualną, ED, EjD w badanej populacji. Najczęściej, stosowano leczenie lekami blokującymi receptor adrenergiczny alfa. Współistnienie z BPH, nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca oraz hipotonii ortostatycznej nie miało istotnego wpływu na wybór zastosowanego leczenia. Baczna obserwacja oraz fitoterapia były częściej zalecane u pacjentów z LUTS o niewielkim nasileniu oraz z prostatą o objętości < 40cm 3. W grupie mężczyzn zgłaszających nasilenie LUTS w stopniu dużym i mających w badaniu TAUS stercz o objętości > 40cm 3, częściej stosowano inhibitory 5-alfa-reduktazy lub kombinację tych leków z alfa-blokerami.

37 DAL-SAFE - WNIOSKI Wyniki, uzyskane na podstawie danych z rejestru Dal- Safe, potwierdzają że epidemiologia BPH w Polsce pod względem schorzeń współwystępujących i dolegliwości, jest różna od epidemiologii tej choroby w innych krajach europejskich. Różnice te nie mają wpływu na sposób postępowania terapeutycznego lekarzy wobec pacjentów z BPH w Polsce. [Hutchinson A et al., Eur.Urol., 2006; TRIUMPH Study]