TEMAT LEKCJI: Cywilizacja starożytnego Egiptu pokazana w powieści B. Prusa Faraon.

Transkrypt

1 Literka.pl Faraon scenariusze Data dodania: :15:00 Propozycja omówienia lektury szkolnej fragmentów powieści B. Prusa (cykl scenariuszy lekcji j.polskiego dla klasy III gimnazjum). KATARZYNA WRÓBLEWSKA NAUCZYCIEL J. POLSKIEGO W PUBLICZNYM GIMNAZJUM NR 4 IM. MARSZAŁKA J. PIŁSUDSKIEGO W BIAŁEJ PODLASKIEJ W podstawie programowej nauczania j. polskiego w gimnazjum Faraon B. Prusa jest uwzględniony jako lektura szkolna przeznaczona do omówienia we fragmentach. Powieść tę uczniowie uznają za dość skomplikowaną, a przede wszystkim jest to książka o bardzo rozbudowanej fabule, stąd proponuję wybrać fragmenty, które pokażą najistotniejsze wydarzenia a także wniosą cenne wartości kształtujące osobowość młodych czytelników. Przystępując do omówienia lektury, poleciłabym uczniom przeczytanie następujących fragmentów: Rozdz. 1-12; 17-18; 26-28; 40-43; 45; 50; 53 54; 58; 63 (wejście kapłana Samentu do labiryntu); 65 (zaćmienie słońca); 67. SCENARUSZ 1. TEMAT LEKCJI: Cywilizacja starożytnego Egiptu pokazana w powieści B. Prusa Faraon. CELE OPERACYJNE: Uczeń: q Odtwarza przebieg wydarzeń z treści powieści; q Wyszukuje informacje o kulturze starożytnego Egiptu w źródłach encyklopedycznych; q Zna pojęcie cywilizacja; q Sporządza notatkę, kierując się pytaniami pomocniczymi; q Korzysta z mapy Afryki; q Potrafi poprzeć swoją wypowiedź właściwym cytatem z powieści; q Redaguje tekst ogłoszenia. METODY I TECHNIKI PRACY: q Czytanie ze zrozumieniem; q Test; q Prezentacja przygotowanych wiadomości; q Praca z mapą; q Redagowanie notatki; q Argumentowanie z wykorzystaniem cytatów. FORMY PRACY:

2 q Indywidualna; q Zbiorowa. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: q Tekst powieści B. Prusa Faraon ; q Dwie wersje testu sprawdzającego znajomość treści lektury (zał. A); q Mapa Egiptu; q Słownik języka polskiego; q Wydawnictwa encyklopedyczne dotyczące kultury starożytnego Egiptu (np. J. M. Roberts Prehistoria i pierwsze cywilizacje w: Ilustrowana historia świata t.1). ŚCIEŻKA EDUKACYJNA: q Czytelnicza i medialna; PRZEBIEG LEKCJI: 1. Sprawdzenie znajomości treści lektury w formie 10 minutowego testu. (zał. A) B.Prus Faraon sprawdzian z treści lektury grupa I 1. Z jakiego powodu następca faraona odciął się od reszty wojska z Herhorem na czele w czasie manewrów pod Pi-Bailos? 2. Za czyją namową i dlaczego faraon Ramzes XII nie oddał dowództwa nad korpusem Menfi następcy tronu? 3. Po co następca tronu zwrócił się do matki o 15 talentów? 4. Kim był Dagon i po co wezwał go następca faraona? 5. Jakie dziwne wypadki miały miejsce pewnej nocy w folwarku, gdzie zamieszkała Sara? 6. Jaki cenny dar otrzymał Herhor od następcy faraona i dlaczego? 7. W czasie pobytu w świątyni Hator młody faraon był świadkiem ukarania pewnwgo człowieka za zdradę świętych tajemnic. Na czym polegała ta kara i czy ten człowiek bardzo cierpiał? 8. W jaki sposób następca faraona zakpił sobie z kapłana Mefresa podczas narady z kapłanami i jak ten chciał się za to zemścić? 9. Jaką niezwykłą właściwość posiadał Lykon i dlaczego zemścił się na księciu? 10. Jaki los spotkał dowódcę greckiego pułku Patroklesa i dlaczego? 11. Czym Herhor rozgniewał młodego faraona po śmierci Ramzesa XII? 12. Wymień trzy przykłady zmian, jakie zaprowadził nowy faraon po śmierci swego ojca. 13. Jak Herhor wykorzystał zaćmienie słońca w walce z Ramzesem XIII o władzę? 14. Czyją żoną została królowa Nikotris po śmierci syna? B. Prus Faraon sprawdzian z treści lektury grupa II 1. Z jakiego powodu Herhor obdarował oficera Eunanę pierścieniem, a z jakiego kazał mu wymierzyć 50 kijów? 2. W jakich okolicznościach Ramzes poznał Sarę? 3. W jakim celu faraon Ramzes XII wysłał syna do dolnego Egiptu? 4. Dlaczego Dagon zażądał od księcia, aby ten oddał mu w dzierżawę na trzy lata swoje folwarki?

3 5. Jakie plany matrymonialne snuli wobec młodego następcy królowa Nikotris i Herhor? 6. Od kogo Ramzes XIII dowiedział się, że Sara jest brzemienna i jak zareagował na tę wieść? 7. Czym Pentuer tłumaczył klęskę Egiptu w czasie pobytu następcy w świątyni Hator? 8. Na jaką decyzję rady kapłańskiej oburzył się następca w czasie narady z Mefresem i Mentezufisem? 9. Dlaczego Ramzesa posądzono o zabójstwo swojego dziecka? 10. Jakim rozkazem kapłan Mentezufis rozgniewał następcę po zwycięskiej bitwie z Libijczykami? 11. Kogo młody faraon mianował na swojego zastępcę w pełnieniu obowiązków religijnych? 12. Kto, na polecenie młodego faraona, dostał się do labiryntu i jak zakończyła się ta wyprawa? 13. Dlaczego Ramzes kazał zaatakować świątynie? 14. W jaki sposób Nitager przyczynił się do tego, że Herhor został faraonem? 2. Zapisanie na tablicy pytań, wg których uczniowie mają za zadanie sporządzić notatkę z lekcji: a) Jak jest położony Egipt i dlaczego w życiu mieszkańców taką ważną rolę odgrywał Nil? b) Jak dzieliło się społeczeństwo starożytnego Egiptu i kto sprawował władzę w państwie? (stany społeczne, hierarchia władzy, rola kapłanów i faraona); c) Jakie były wierzenia Egipcjan? (politeizm, bogowie, wyobrażenia postaci bogów, wiara w życie pozagrobowe, świątynie egipskie ich kształt); d) Czym zasłużyli się Egipcjanie w różnych dziedzinach wiedzy i sztuce? e) Jakie zwyczaje i obrzędy kultywowano w starożytnym państwie egipskim? f) (balsamowanie ciał zmarłych, składanie ofiar bogom, pogrzeby faraonów, system szkolnictwa itp.). 3. Uczniowie prezentują materiały i fotografie, które przygotowali w ramach pracy domowej. Kierujemy tak ich pracą, by kolejno padły obszerne odpowiedzi na podane pytania. W trakcie prezentacji uczniowie sporządzają notatkę w zeszytach. Przy omawianiu punktu a) należy wykorzystać mapę Afryki. *Warto zwrócić uwagę na osiągnięcia cywilizacyjne Egiptu: - budowanie kanałów nawadniających i zastosowanie żurawia (sam ten wynalazek znany był już wcześniej na terenie starożytnej Mezopotamii, to nie Egipcjanie skonstruowali żuraw); - wznoszenie piramid przy wykorzystaniu skumulowanej siły roboczej; - wynalezienie pisma hieroglificznego; - wynalazek papirusu (jako poprzednika papieru); - opracowanie kalendarza, w którym rok podzielony był na kwartały, a miesiące na 10-dniowe tygodnie); - opracowanie wzorca proporcji elementów postaci ludzkiej w sztuce (wzorzec ten przyjął się w sztuce zachodnioeuropejskiej, a potem też w całej Europie); - sztuka balsamowania zwłok (sproszkowana mumia była uznawana w medycynie europejskiej za lekarstwo na różne schorzenia). 4. Wyjaśnienie pojęcia cywilizacja przy pomocy Słownika j. polskiego. Cywilizacja stan rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym, uwarunkowany stopniem opanowania przyrody przez człowieka; ogół dóbr materialnych, środków i umiejętności produkcyjnych oraz instytucji społecznych. Cywilizacja rzymska, grecka, Majów; niski, wysoki poziom cywilizacji.

4 5. Odczytanie jednej dwu notatek. Ocena aktywności uczniów. 6. Praca domowa: Twoja klasa organizuje w szkole wystawę poświęconą cywilizacji starożytnego Egiptu. Zredaguj tekst ogłoszenia zachęcającego uczniów do odwiedzenia tej wystawy. SCENARIUSZ 2. TEMAT LEKCJI: O świecie przedstawionym w powieści B. Prusa Faraon. CELE OPERACYJNE: Uczeń: q wskazuje elementy świata przedstawionego; q zna cechy powieści jako gatunku literackiego; q wyjaśnia pojęcie powieść historyczna; q argumentuje podaną tezę; q tworzy mapę mentalną; q rozumie i stosuje pojęcia: realistyczny i fikcyjny; q redaguje tekst reklamy. METODY I TECHNIKI PRACY: q praca z tekstem; q praca ze Słownikiem terminów literackich; q mapa mentalna. FORMY PRACY: q zbiorowa; q grupowa; q indywidualna. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: q powieść B. Prusa Faraon; q Słownik terminów literackich; q Arkusze szarego papieru i mazaki dla grup. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA: Czytelnicza i medialna. PRZEBIEG LEKCJI: 1. Określenie rodzaju literackiego i gatunku, do jakiego należy utwór Prusa. Zapisujemy na tablicy hasła: EPIKA i POWIEŚĆ oraz prosimy uczniów o podanie cech właściwych tym pojęciom. 2. Wyjaśnienie znaczenia terminu POWIEŚĆ HISTORYCZNA w oparciu o słownik. Jeden z uczniów odczytuje definicję, pozostali uczniowie zapisują do zeszytów najważniejsze cechy tej odmiany powieści. 3. Podanie argumentów świadczących o tym, że utwór B. Prusa jest powieścią historyczną. Ważne jest, aby uczniowie posługiwali się przykładami z tekstu podczas argumentowania. Zapisujemy do zeszytów uzasadnienie: a) Czas akcji to odległa przeszłość w stosunku do czasu życia autora - dotyczy czasów starożytnych, XI w. p. n. e. b) Autor zadbał o przedstawienie realiów związanych z życiem, zajęciami, zwyczajami i wierzeniami mieszkańców starożytnego Egiptu;

5 c) Wśród postaci fikcyjnych pokazał też historyczną postać Herhora; d) Powieść Faraon może być źródłem wiedzy na temat kultury i warunków życia Egipcjan za czasów panowania faraonów; e) W języku narracji pojawiają się wyrazy będące nazwami urzędów i godności (erpatre), jednostek administracyjnych (nomes), zawodów (balsamista, paraszyta), jednostek płatniczych (talent), elementów stroju faraona (infuła Amenhotepa) i in.; f) Autor wplótł w treść powieści autentyczne fragmenty tekstów modlitw i pieśni religijnych (np. w rozdz. poświęconym pogrzebowi Ramzesa XII). 4. Podział klasy na 5 osobowe grupy, rozdanie arkuszy szarego papieru i mazaków do opracowania mapy skojarzeniowej związanej z powieścią Faraon. Dla ułatwienia podajemy na tablicy kilka punktów, które wyznaczą kierunek myślenia i zapisywania informacji: - czas i miejsce akcji; - bohaterowie; - rodzaj i gatunek literacki; - wątki; - tematyka utworu; Możemy zasugerować, że mapa mentalna ma postać schematu, np. FARAON 5. Prezentacja wyników pracy grup ocena najlepszych metaplanów. 6. Praca domowa: Zredaguj reklamę zachęcającą do przeczytania powieści Faraon. Wykorzystaj w tekście informacje z dwóch ostatnich lekcji. Pamiętaj o zastosowaniu słownictwa oceniającego (ciekawy, warto, wspaniały, niezastąpiony itp.) SCENARIUSZ 3. TEMAT LEKCJI: Za kulisami władzy walka faraona z kapłanami (na podst. powieści B. Prusa Faraon). CELE OPERACYJNE: Uczeń: q Czyta ze zrozumieniem tekst literacki; q Porządkuje wydarzenia związane z wątkiem politycznym; q Wyjaśnia znaczenie słowa kulisy i manipulacja przy pomocy słownika; q Zna elementy konstrukcji wątku ( przedakcja, zawiązanie akcji, rozwój akcji, punkt kulminacyjny, rozwiązanie akcji);

6 q Wnioskuje na podstawie działań bohaterów; q Redaguje list otwarty. METODY I TECHNIKI PRACY: q Praca z tekstem; q Praca ze słownikiem; q Notatka w formie schematu; q Rozwiązywanie problemu. FORMY PRACY: q Zbiorowa; q Indywidualna. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: q Powieść B. Prusa Faraon; q Słownik języka polskiego. ŚCIEŻKA EDUKACYJNA:... Dostęp do pełnej treści możliwy po zalogowaniu. Literka.pl Literka.pl