Zespół Szkół nr 3 im. Jana III Sobieskiego w Szczytnie - gimnazjum. Przedmiotowe zasady oceniania: JĘZYK POLSKI

Transkrypt

1 Zespół Szkół nr 3 im. Jana III Sobieskiego w Szczytnie - gimnazjum Przedmiotowe zasady oceniania: JĘZYK POLSKI

2 I. ZASADY I FORMY PRZEDMIOTOWYCH ZASAD OCENIANIA DOKUMENTY OKREŚLAJĄCE PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA: a. Podstawa programowa kształcenia ogólnego. b. Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw. c. Program nauczania języka polskiego Świat w słowach i obrazach. Podręczniki autorstwa Witolda Bobińskiego,, Świat w słowach i obrazach, nr dopuszczenia 26/I/2/3/2009 oraz Zofii Czarnieckiej- Rodzik,, Gramatyka i stylistyka, nr dopuszczenia 164/1/2/3/2009. d. Wewnątrzszkolne Zasady Oceniania. II. ZASADY I FORMY SPRAWDZANIA WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW. Ocenianie bieżące z zajęć edukacyjnych ma na celu monitorowanie pracy ucznia oraz przekazywanie uczniowi informacji o jego osiągnięciach edukacyjnych pomagających w uczeniu się, poprzez wskazanie, co uczeń robi dobrze, co i jak wymaga poprawy oraz jak powinien dalej się uczyć A) PISEMNE FORMY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW: PRACA KLASOWA - Wiadomości i umiejętności z literatury, gramatyki, ortografii omówione w działach tematycznych. Praca klasowa jest poprzedzona lekcją powtórzeniową. - 2 prace klasowe w semestrze. - Prace klasowe są zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem. Termin nauczyciel ustala w porozumieniu z uczniami, by praca klasowa nie kolidowała ze sprawdzianami z innych przedmiotów. Termin jest zapisywany w dzienniku. - Uczeń ma obowiązek poprawy oceny niedostatecznej. W razie nieobecności usprawiedliwionej uczeń musi zaliczyć materiał w wyznaczonym przez nauczyciela terminie. - Prace klasowe są przechowywane przez nauczyciela. Uczniowie i ich rodzice mają do nich wgląd jedynie w szkole. SPRAWDZIAN Z GRAMATYKI / DYKTANDO - Wiadomości i umiejętności z gramatyki po zrealizowaniu całego działu/ortografii po omówieniu zasad pisowni lub konkretnego tekstu. Sprawdzian poprzedzony jest lekcją powtórzeniową sprawdziany w semestrze/1 dyktando w semestrze. - Sprawdziany i dyktando zapowiadane są z tygodniowym wyprzedzeniem. Termin sprawdzianu nauczyciel ustala z uczniami i dokonuje stosownego zapisu w dzienniku. - Sprawdziany gramatyczne są przechowywane przez nauczyciela przez rok. Uczeń i jego rodzice mają do nich wgląd w szkole. SPRAWDZIAN Z TREŚCI LEKTUR - Znajomość treści lektury, umiejętność czytania ze zrozumieniem. - 2 w semestrze.

3 - Na początku roku szkolnego uczeń zapisuje w zeszycie spis lektur na cały rok wraz z terminem (miesiąc) omawiania każdej lektury. Uczeń jest zobowiązany do przeczytania lektury na dzień rozpoczynający podany miesiąc. Sprawdziany nie muszą być więc zapowiadane w ciągu roku. - Uczeń ma obowiązek poprawy oceny niedostatecznej. Brak oceny z tego typu sprawdzianu z powodu nieobecności nieusprawiedliwionej skutkuje liczeniem średniej ważonej z uwzględnieniem liczby zero. W razie nieobecności usprawiedliwionej uczeń musi zaliczyć materiał w wyznaczonym przez nauczyciela terminie. - Sprawdziany z treści lektur są przechowywane przez nauczyciela przez rok. Uczeń i jego rodzice mają do nich wgląd w szkole. Nieprzeczytanie lektury jest równoznaczne z otrzymaniem oceny niedostatecznej. PRACE Z TEKSTEM / PRACE LITERACKIE - Umiejętność czytania ze zrozumieniem, umiejętność redagowania poprawnych form wypowiedzi literackich. - Co najmniej 2 w semestrze. - Prace z tekstem literackim i wypracowania pisane na lekcji nie są zapowiadane przez nauczyciela. Dłuższe prace literackie zadawane są do domu z tygodniowym wyprzedzeniem. - Uczeń poprawia ocenę z prac literackich obowiązkowo, zaś prace z tekstem poprawia, zdobywając ocenę pozytywną z kolejnego tekstu. - Prace z tekstem i część prac literackich są zapisywane przez ucznia w zeszycie. Dłuższe prace literackie uczeń pisze na kartkach formatu A4. Po sprawdzeniu nauczyciel oddaje je uczniom w ciągu dwóch tygodni od terminu jej przeprowadzenia. Nienapisanie pracy literackiej w terminie (poza uzasadnionymi przypadkami nieobecności) jest równoznaczne z otrzymaniem oceny niedostatecznej. KARTKÓWKA - Wiadomości i umiejętności z trzech ostatnich lekcji - zależnie od potrzeb. - Kartkówki nie muszą być zapowiadane. - Uczeń poprawia ocenę z kartkówki zapowiedzianej przez nauczyciela - Wszystkie prace pisemne są przechowywane przez nauczyciela przez semestr, oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców. Sprawdzone i ocenione prace należy udostępnić na życzenie rodziców podczas zebrań oraz indywidualnych z nimi spotkań. Uczniowie otrzymują prace kontrolne do wglądu na lekcji poświęconej ich omówieniu. ZADANIE DOMOWE - Wiadomości i umiejętności z ostatniej lekcji (ćwiczenia, notatki, krótkie formy literackie, itp.). - Zadania domowe są zadawane na bieżąco, z dnia na dzień, chyba że nauczyciel wyznaczy dłuższy termin. - Nieodrobione na daną lekcję zadanie domowe uczeń ma obowiązek wykonać na kolejną lekcję. Brak tego zadania skutkuje oceną niedostateczną. Uczeń poprawia negatywne oceny z zadań domowych pozytywnymi ocenami z kolejnych prac. W razie dłuższej (3-5 dni) usprawiedliwionej nieobecności uczeń zgłasza nauczycielowi nieprzygotowanie i nie stosuje się wobec niego żadnych sankcji.

4 ZESZYT - Umiejętność estetycznego prowadzenia zeszytu, komunikatywnego w zapisie i treści notowania. - Uczeń oddaje nauczycielowi do sprawdzenia zeszyt raz w semestrze. - Niedostateczną ocenę z zeszytu uczeń jest zobowiązany poprawić, uzupełniając go w terminie wyznaczonym przez nauczyciela. - Nauczyciel wpisuje ocenę do zeszytu. B) USTNE FORMY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW ODPOWIEDŹ USTNA - Wiadomości i umiejętności z trzech ostatnich lekcji. - Ta forma sprawdzania wiedzy nie jest zapowiadana przez nauczyciela. - Uczeń poprawia negatywne oceny z odpowiedzi pozytywnymi ocenami z kolejnego pytania. W razie dłuższej (3-5 dni) usprawiedliwionej nieobecności uczeń zgłasza nauczycielowi nieprzygotowanie i nie stosuje się wobec niego żadnych sankcji. - Ocena z odpowiedzi jest zapisywana w dzienniku. AKTYWNOŚĆ - Wiadomości i umiejętności z bieżącej lekcji. - Częstotliwość zależna od potrzeb. RECYTACJA - Tekst wyznaczony przez nauczyciela do opanowania pamięciowego. - 1 w roku - Nauczyciel ustala termin, konsultując się z uczniami. Na opanowanie pamięciowe tekstu uczniowie mają co najmniej tydzień. - Uczeń ma możliwość poprawy ocenę niedostatecznej w terminie wyznaczonym przez nauczyciela, nie dłuższym jednak niż tydzień od otrzymania oceny negatywnej. - Uczeń, który nie opanuje wiersza nawet w części, otrzymuje ocenę niedostateczną C) SKALA OCENIANIA PRAC KLASOWYCH, SPRAWDZIANÓW, PRAC Z TEKSTEM, PRAC LITERACKICH 1. stopień celujący 100% - 97% 2. stopień bardzo dobry 96% - 90% 3. stopień dobry 89% - 75% 4. stopień dostateczny 74% - 50% 5. stopień dopuszczający 49% - 40 % 6. stopień niedostateczny 39% - 0 %

5 PRACE LITERACKIE SĄ OCENIANE PUNKTOWO ZGODNIE ZE SCHEMATEM: I TREŚĆ PRACY - 7 pkt II KOMPOZYCJA I FORMA WYPOWIEDZI - 3 pkt III JĘZYK - 3 pkt IV ZAPIS - 3pkt Razem - 16 pkt III. WARUNKI I TRYB POPRAWY OCENY ROCZNEJ. 1. Na miesiąc przed klasyfikacyjnym posiedzeniem rady pedagogicznej nauczyciel informuje ucznia o przewidywanych ocenach klasyfikacyjnych z przedmiotu. 2. Uczeń może uzyskać wyższą od przewidywanej ocenę roczną, jeżeli: a) zgłosi nauczycielowi prowadzącemu zajęcia chęć poprawy tej oceny, b) spełni określone w Statucie Szkoły warunki uzyskania oceny. W przypadku oceny celującej pod uwagę bierze się również szczególne osiągnięcia ucznia. 3. Oceny klasyfikacyjne wystawiane są na 2 dni robocze przed klasyfikacją śródroczną lub roczną. IV. WYMAGANIA EDUKACYJNE NA OCENY ŚRÓDROCZNE I ROCZNE - KLASA I GIMNAZJUM CELUJĄCY Otrzymuje uczeń, który wykazuje szczególne zainteresowania przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza obowiązkowy materiał oraz bierze udział w konkursach i olimpiadach, odnosząc znaczące sukcesy BARDZO DOBRY Kształcenie literackie: zna bardzo dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur obowiązkowych oraz wykazuje się znajomością literatury uzupełniającej; samodzielnie potrafi analizować świat przedstawiony dzieła literackiego ze wskazywaniem faz akcji, odróżnianiem fikcji literackiej od prawdy historycznej, świata fantastycznego od realistycznego, uwzględnieniem cech rodzajowych dzieła literackiego; wskazuje wartości uniwersalne omawianych dzieł, motywy wspólne dla kilku utworów, dokonuje uogólnień, porównań, wyciąga wnioski na podstawie przeczytanego tekstu, próbuje samodzielnie określać dosłowne i przenośne znaczenie utworów literackich; analizuje język artystyczny tekstu, posługując się terminami: epitet, porównanie, przenośnia, personifikacja, dźwiękonaśladownictwo, powtórzenie, wyliczenie, apostrofa, alegoria, akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, antyteza, didaskalia, symbol, ironia, neologizm, archaizm, frazeologizm, poprawnie redaguje formy wypowiedzi: list, charakterystykę, opowiadanie, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie, opowiadanie z dialogiem, sprawozdanie, recenzję, opis krajobrazu, list oficjalny, notatkę, dedykację; w tworzeniu samodzielnych tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, stosuje związki frazeologiczne oraz środki artystycznego wyrazu. Kształcenie językowe: rozpoznaje i nazywa rodzaje wypowiedzeń: zdania i równoważniki zdań; zdania pojedyncze i złożone oraz wykonuje ich wykresy; dokonuje rozbioru logicznego i gramatycznego zdania pojedynczego; zna zasady odmiany i rozpoznaje w tekście wszystkie części

6 mowy; zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz-ż, ó-u, ch-h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy) i interpunkcyjne; korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego, poprawnej polszczyzny. DOBRY Kształcenie literackie: czyta wszystkie lektury obowiązkowe i przynajmniej jedną lekturę uzupełniającą; określa temat utworu z uwzględnieniem podziału na rodzaje literackie, wyodrębnia fazy akcji w dziele literackim, analizuje świat przedstawiony, odróżnia fikcję literacką od prawdy historycznej, świat fantastyczny od realistycznego; potrafi wskazać wartości uniwersalne omawianych dzieł, dokonywać uogólnień, wnioskować na podstawie przeczytanego tekstu; umie wskazać cechy gatunkowe: fraszki, bajki, noweli, powieści, komedii; zna i analizuje środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię (animizację, personifikację), dźwiękonaśladownictwo, powtórzenie, wyliczenie, apostrofę, alegorię, zna pojęcia: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim ; poprawnie redaguje formy wypowiedzi: list, charakterystykę, opowiadanie, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie, opowiadanie z dialogiem, sprawozdanie, list oficjalny, notatkę. Kształcenie językowe: rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone oraz zdanie złożone współrzędnie od podrzędnego; nazywa rodzaje zdań współrzędnie złożonych, wykonuje ich wykresy, stosuje zasady interpunkcyjne w zdaniu złożonym współrzędnie; dokonuje rozbioru logicznego zdania pojedynczego; potrafi wymienić odmienne i nieodmienne części mowy; rozpoznaje w tekście części mowy: rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, przyimek, spójnik, zaimek, liczebnik, wykrzyknik; zna zasady odmiany i potrafi odmienić rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek; zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz-ż, ó-u, ch-h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy); potrafi korzystać ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego. DOSTATECZNY Kształcenie literackie: czyta większość lektur obowiązkowych, we fragmentach zapoznaje się z pozostałymi; czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając logicznie na większość pytań o jego treść; rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe (szczególnie osobę mówiącą w utworze) i wskazuje elementy świata przedstawionego w dziele literackim oraz odróżnia świat realistyczny od fantastycznego; umie połączyć tytuł omówionego utworu epickiego i dramatycznego z autorem; zna podstawowe środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię, dźwiękonaśladownictwo, powtórzenie, wyliczenie; poprawnie redaguje formy wypowiedzi : list, charakterystykę, opowiadanie, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie. Kształcenie językowe: rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone oraz zdanie złożone współrzędnie od podrzędnego; dokonuje rozbioru logicznego zdania pojedynczego; potrafi wymienić odmienne i nieodmienne części mowy; rozpoznaje w tekście części mowy: rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, przyimek, liczebnik, spójnik; zna zasady odmiany i potrafi odmienić rzeczownik, czasownik, przymiotnik; zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz-ż, ó-u, ch-h, mała i wielka litera). DOPUSZCZAJĄCY Kształcenie literackie: w całości czyta przynajmniej 2 lektury obowiązkowe, we fragmentach zapoznaje się z pozostałymi, czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając w logiczny sposób na co najmniej połowę pytań o jego treść; rozpoznaje utwór epicki, liryczny i dramatyczny; umie

7 połączyć tytuł omówionego utworu epickiego i dramatycznego z autorem; potrafi wskazać głównego bohatera i najważniejsze wydarzenia w lekturze; redaguje takie formy wypowiedzi jak: list, opowiadanie, charakterystyka, streszczenie, plan wydarzeń w formie zdań oznajmujących, zaproszenie. Kształcenie językowe: rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone; zna i określa części zdania pojedynczego; potrafi wymienić odmienne i nieodmienne części mowy; odmienia rzeczowniki, czasowniki i przymiotniki; zna podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz-ż, ch-h, ó-u, wielka i mała litera); ponadto uczeń podejmuje starania w celu uzyskania oceny pozytywnej. NIEDOSTATECZNY Otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą (nie opanował podstawy programowej, co uniemożliwia mu dalsze zdobywanie wiedzy) ponadto nie podejmuje starań w celu uzyskania oceny pozytywnej (nie czyta lektur, nie pisze wypracowań, nie odrabia zadań domowych). V. WYMAGANIA EDUKACYJNE NA OCENY ŚRÓDROCZNE I ROCZNE - KLASA II GIMNAZJUM CELUJĄCY Otrzymuje uczeń, który wykazuje szczególne zainteresowania przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza obowiązkowy materiał oraz bierze udział w konkursach i olimpiadach, odnosząc znaczące sukcesy. BARDZO DOBRY Kształcenie literackie: zna bardzo dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur obowiązkowych oraz wykazuje się znajomością literatury uzupełniającej; samodzielnie potrafi analizować świat przedstawiony dzieła literackiego ze wskazywaniem faz akcji, odróżnianiem fikcji literackiej od prawdy historycznej, świata fantastycznego od realistycznego, uwzględnieniem cech rodzajowych dzieła literackiego; wskazuje wartości uniwersalne omawianych dzieł, motywy wspólne dla kilku utworów, dokonuje uogólnień, porównań, wyciąga wnioski na podstawie przeczytanego tekstu, samodzielnie określa dosłowne i przenośne znaczenie utworów literackich; umie wskazać cechy gatunkowe : fraszki, bajki, noweli, powieści, komedii, trenu, tragedii, hymnu, pieśni, pamiętnika, dziennika; analizuje treść i język artystyczny tekstu, posługując się terminami: epitet, porównanie, przenośnia, personifikacja, dźwiękonaśladownictwo, powtórzenie, wyliczenie, apostrofa, alegoria, akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, antyteza, didaskalia, symbol, ironia, neologizm, archaizm, frazeologizm, groteska, komentarz, opinia, fakt, autobiografia, stylizacja, parodia, karykatura, satyra; omawia budowę wiersza (stychiczną, stroficzną), rozpoznaje układ i rodzaje rymów, zna i stosuje pojęcia : wiersz wolny, sylabiczny; poprawnie redaguje formy wypowiedzi : list, charakterystykę, opowiadanie, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, opowiadanie z dialogiem, sprawozdanie, recenzję, opis krajobrazu, list oficjalny, notatkę, dedykację, rozprawkę; w tworzeniu samodzielnych tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, stosuje związki frazeologiczne oraz środki artystycznego wyrazu. Kształcenie językowe: rozpoznaje i nazywa rodzaje wypowiedzeń: zdania i równoważniki zdań; zdania pojedyncze i złożone oraz wykonuje ich wykresy i stosuje zasady interpunkcyjne w wypowiedzeniu złożonym i pojedynczym; dokonuje rozbioru logicznego i gramatycznego zdania pojedynczego; zna zasady odmiany i rozpoznaje w tekście wszystkie części mowy; rozpoznaje imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe w tekście, potrafi je tworzyć, odmienia imiesłowy przymiotnikowe, wskazuje i tworzy imiesłowowe równoważniki zdań; dokonuje analizy

8 słowotwórczej wyrazu pochodnego; zna rodzaje i odmianę skrótowców; dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery oraz dzieli głoski na ustne nosowe, dźwięczne bezdźwięczne, twarde-miękkie; zna różnice między wymową a pisownią i potrafi je wykorzystać w praktyce; zna i stosuje zasady akcentowania w języku polskim ; zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz-ż, ó-u, ch-h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy) i interpunkcyjne; korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego, poprawnej polszczyzny. DOBRY Kształcenie literackie: czyta wszystkie lektury obowiązkowe i przynajmniej jedną lekturę uzupełniającą; określa temat utworu z uwzględnieniem podziału na rodzaje literackie, wyodrębnia fazy akcji w dziele literackim, analizuje świat przedstawiony, odróżnia fikcję literacką od prawdy historycznej, świat fantastyczny od realistycznego; potrafi wskazać wartości uniwersalne omawianych dzieł, dokonywać uogólnień, wnioskować na podstawie przeczytanego tekstu; umie wskazać cechy gatunkowe : fraszki, bajki, noweli, powieści, komedii, trenu, tragedii, hymnu, pieśni, pamiętnika; zna i analizuje środki artystyczne : epitet, porównanie, przenośnię (animizację, personifikację), dźwiękonaśladownictwo, powtórzenie, wyliczenie, apostrofę, alegorię, pytanie retoryczne, wykrzyknienie; zna i posługuje się pojęciami: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, związek frazeologiczny, teza, hipoteza, argument, fakt, opinia, archaizm, neologizm, fakt, opinia; omawia budowę wiersza (stychiczną, stroficzną), rozpoznaje układ rymów, poprawnie redaguje formy wypowiedzi: list, charakterystykę, opowiadanie, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, opowiadanie z dialogiem, sprawozdanie, list oficjalny, notatkę, opis przeżyć wewnętrznych, pamiętnik, podejmuje próby pisania rozprawki. Kształcenie językowe: rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone oraz zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie; nazywa rodzaje zdań współrzędnie i podrzędnie złożonych, wykonuje ich wykresy, stosuje zasady interpunkcyjne w zdaniu złożonym; dokonuje rozbioru logicznego zdania pojedynczego; rozpoznaje imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe w tekście, potrafi je tworzyć, zna zasady odmiany ; potrafi wymienić i rozpoznać w tekście odmienne i nieodmienne części mowy; zna zasady fleksyjne odmiennych części mowy i potrafi je zastosować w praktyce; zna i rozumie podstawowe pojęcia słowotwórcze: wyraz podstawowy, pokrewny, formant, podstawa słowotwórcza, oboczności w podstawie słowotwórczej, próbuje dokonywać analizy słowotwórczej wyrazu pochodnego; dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery oraz dzieli głoski na ustne nosowe, dźwięczne bezdźwięczne, twarde-miękkie; zna podstawowe zasady akcentowania w języku polskim; zna i stosuje zasady ortograficzne (pisownia rz-ż, ó-u, ch-h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy); potrafi korzystać ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego. DOSTATECZNY Kształcenie literackie: czyta większość lektur obowiązkowych, we fragmentach zapoznaje się z pozostałymi; czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając logicznie na większość pytań o jego treść; rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe (szczególnie osobę mówiącą w utworze) i wskazuje elementy świata przedstawionego w dziele literackim oraz odróżnia świat realistyczny od fantastycznego i fikcję literacką od prawdy historycznej; umie połączyć tytuł omówionego utworu epickiego i dramatycznego z autorem; zna podstawowe środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię, dźwiękonaśladownictwo, powtórzenie, wyliczenie, pytanie retoryczne, apostrofę, wykrzyknienie; zna pojęcia: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim ; umie wskazać cechy gatunkowe : fraszki, bajki, noweli, powieści, komedii, trenu;

9 poprawnie redaguje formy wypowiedzi : list, charakterystykę, opowiadanie, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie; sprawozdanie, wypracowanie z elementami opisu przeżyć wewnętrznych. Kształcenie językowe: rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone oraz zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie; zna rodzaje zdań współrzędnie i podrzędnie złożonych i ich wykresy; dokonuje rozbioru logicznego i gramatycznego zdania pojedynczego; zna imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe i potrafi je wskazać w tekście; zna zasady odmiany i potrafi odmienić rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik i zaimek; tworzy wyrazy pochodne od podstawowych, zna budowę słowotwórczą wyrazu; zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz-ż, ó-u, ch-h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy). DOPUSZCZAJĄCY Kształcenie literackie: w całości czyta przynajmniej 2 lektury obowiązkowe, we fragmentach zapoznaje się z pozostałymi, czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając w logiczny sposób na co najmniej połowę pytań o jego treść; rozpoznaje utwór epicki, liryczny i dramatyczny; umie połączyć tytuł omówionego utworu epickiego, dramatycznego, lirycznego z autorem; potrafi wskazać elementy świata przedstawionego w utworze literackim; zna podstawowe środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię, dźwiękonaśladownictwo, powtórzenie, wyliczenie, pytanie retoryczne, wykrzyknienie; redaguje takie formy wypowiedzi jak: list, opowiadanie, charakterystyka, streszczenie, plan wydarzeń w formie zdań oznajmujących oraz równoważników zdań, zaproszenie. Kształcenie językowe: rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone, zdanie złożone współrzędne i podrzędne; zna i określa części zdania pojedynczego; potrafi wymienić odmienne i nieodmienne części mowy; potrafi rozpoznać imiesłowy w wypowiedzeniu; odmienia rzeczowniki, czasowniki i przymiotniki; zna podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz-ż, ch-h, ó-u, wielka i mała litera); ponadto uczeń podejmuje starania w celu uzyskania oceny pozytywnej. NIEDOSTATECZNY Otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą (nie opanował podstawy programowej, co uniemożliwia mu dalsze zdobywanie wiedzy) ponadto nie podejmuje starań w celu uzyskania oceny pozytywnej (nie czyta lektur, nie pisze wypracowań, nie odrabia zadań domowych). VI. WYMAGANIA EDUKACYJNE NA OCENY ŚRÓDROCZNE I ROCZNE - KLASA IIII GIMNAZJUM CELUJĄCY Otrzymuje uczeń, który wykazuje szczególne zainteresowania przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza obowiązkowy materiał oraz bierze udział w konkursach i olimpiadach, odnosząc znaczące sukcesy. BARDZO DOBRY Kształcenie literackie: zna bardzo dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur obowiązkowych oraz wykazuje się znajomością literatury uzupełniającej; samodzielnie potrafi analizować świat przedstawiony dzieła literackiego ze wskazywaniem faz akcji, odróżnianiem fikcji literackiej od prawdy historycznej, świata fantastycznego od realistycznego, uwzględnieniem cech rodzajowych dzieła literackiego; wskazuje wartości uniwersalne omawianych dzieł, motywy wspólne dla kilku

10 utworów, dokonuje uogólnień, porównań, wyciąga wnioski na podstawie przeczytanego tekstu, samodzielnie określa dosłowne i przenośne znaczenie utworów literackich; umie wskazać cechy gatunkowe : fraszki, bajki, noweli, powieści, komedii, trenu, tragedii, hymnu, pieśni, pamiętnika, dziennika, ody, sonetu; analizuje treść i język artystyczny tekstu, posługując się terminami: epitet, porównanie, przenośnia, personifikacja, dźwiękonaśladownictwo, powtórzenie, wyliczenie, apostrofa, alegoria, akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, antyteza, didaskalia, symbol, ironia, neologizm, archaizm, frazeologizm, groteska, komentarz, opinia, fakt, autobiografia, stylizacja, parodia, karykatura, satyra, parafraza, dygresja, homonim, antonim, gwara, slogan, dialektyzm, peryfraza; omawia budowę wiersza (stychiczną, stroficzną), rozpoznaje układ i rodzaje rymów, zna i stosuje pojęcia : wiersz wolny, sylabiczny, średniówka; poprawnie redaguje formy wypowiedzi : list, charakterystykę, opowiadanie, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, opowiadanie z dialogiem, sprawozdanie, przemówienie, recenzję, opis krajobrazu, list oficjalny, notatkę, dedykację, rozprawkę, CV, list otwarty, artykuł prasowy, wywiad, reportaż, felieton; w tworzeniu samodzielnych tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, stosuje związki frazeologiczne oraz środki artystycznego wyrazu, dokonuje stylizacji i parafrazy tekstu. Kształcenie językowe: rozpoznaje, tworzy i przekształca różne typy wypowiedzeń (zdanie pojedyncze, równoważnik zdania, imiesłowowy równoważnik zdania, zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie, zdanie wielokrotnie złożone); stosuje i przekształca mowę zależną i niezależną; dokonuje rozbioru logicznego i gramatycznego zdania pojedynczego; zna zasady odmiany i rozpoznaje w tekście wszystkie części mowy; tworzy i odmienia nazwy miejscowe; rozpoznaje imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe w tekście, potrafi je tworzyć, odmienia imiesłowy przymiotnikowe; dokonuje analizy słowotwórczej wyrazu pochodnego; zna rodzaje i odmianę skrótowców; dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery oraz dzieli głoski na ustne nosowe, dźwięczne bezdźwięczne, twarde-miękkie; rozpoznaje podstawowe zjawiska fonetyczne: upodobnienia, uproszczenia; zna i stosuje zasady akcentowania w języku polskim ; zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz-ż, ó-u, ch-h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy) i interpunkcyjne; korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego, poprawnej polszczyzny. DOBRY Kształcenie literackie: czyta wszystkie lektury obowiązkowe i przynajmniej jedną lekturę uzupełniającą; samodzielnie potrafi analizować świat przedstawiony dzieła literackiego ze wskazywaniem faz akcji, odróżnianiem fikcji literackiej od prawdy historycznej, świata fantastycznego od realistycznego, uwzględnieniem cech rodzajowych i gatunkowych dzieła literackiego; wskazuje wartości uniwersalne omawianych dzieł, motywy wspólne dla kilku utworów, dokonuje uogólnień, porównań, wyciąga wnioski na podstawie przeczytanego tekstu, samodzielnie próbuje określać dosłowne i przenośne znaczenie utworów literackich; analizuje treść i język artystyczny tekstu, posługując się terminami: epitet, porównanie, przenośnia, personifikacja, dźwiękonaśladownictwo, powtórzenie, wyliczenie, apostrofa, alegoria, akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, antyteza, didaskalia, symbol, ironia, neologizm, archaizm, frazeologizm, antonim, gwara, slogan, groteska, komentarz, opinia, fakt, autobiografia, stylizacja, parodia, karykatura, satyra; umie wskazać cechy gatunkowe : fraszki, bajki, noweli, powieści, komedii, trenu, tragedii, hymnu, pieśni, pamiętnika, dziennika, sonetu, ody; omawia budowę wiersza (stychiczną, stroficzną), rozpoznaje układ i rodzaje rymów, zna i stosuje pojęcia: wiersz wolny, sylabiczny; poprawnie redaguje formy wypowiedzi: list, charakterystykę, opowiadanie, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, opowiadanie

11 z dialogiem, sprawozdanie, recenzję, opis krajobrazu, list oficjalny, notatkę, dedykację, rozprawkę, życiorys, podanie, wywiad, reportaż, przemówienie; w tworzeniu samodzielnych tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, stosuje związki frazeologiczne oraz środki artystycznego wyrazu. Kształcenie językowe: rozpoznaje, tworzy i przekształca różne typy wypowiedzeń (zdanie pojedyncze, równoważnik zdania, imiesłowowy równoważnik zdania, zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie, zdanie wielokrotnie złożone); stosuje i przekształca mowę zależną i niezależną; dokonuje rozbioru logicznego i gramatycznego zdania pojedynczego; zna zasady odmiany i rozpoznaje w tekście wszystkie części mowy; rozpoznaje imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe w tekście, potrafi je tworzyć, odmienia imiesłowy przymiotnikowe; dokonuje analizy słowotwórczej wyrazu pochodnego; zna rodzaje i odmianę skrótowców; dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery oraz dzieli głoski na ustne nosowe, dźwięczne bezdźwięczne, twarde-miękkie; rozpoznaje upodobnienia fonetyczne pod względem dźwięczności ; zna i stosuje zasady akcentowania w języku polskim ; zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz-ż, ó-u, ch-h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy) i interpunkcyjne; korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego, poprawnej polszczyzny. DOSTATECZNY Kształcenie literackie: czyta większość lektur obowiązkowych, we fragmentach zapoznaje się z pozostałymi; czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając logicznie na większość pytań o jego treść; rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe i gatunkowe, wskazuje elementy świata przedstawionego w dziele literackim oraz odróżnia świat realistyczny od fantastycznego i fikcję literacką od prawdy historycznej; umie połączyć tytuł omówionego utworu epickiego i dramatycznego z autorem; zna podstawowe środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię, dźwiękonaśladownictwo, powtórzenie, wyliczenie, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, apostrofę; zna i posługuje się pojęciami: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, związek frazeologiczny, teza, hipoteza, argument, fakt, opinia, archaizm, neologizm, fakt, opinia; poprawnie redaguje formy wypowiedzi: list, charakterystykę, opowiadanie, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, opowiadanie z dialogiem, sprawozdanie, list oficjalny, notatkę, opis przeżyć wewnętrznych, pamiętnik, podanie, rozprawkę. Kształcenie językowe: rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone oraz zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie; nazywa rodzaje zdań współrzędnie i podrzędnie złożonych, wykonuje ich wykresy, stosuje zasady interpunkcyjne w zdaniu złożonym; dokonuje rozbioru logicznego zdania pojedynczego; rozpoznaje imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe w tekście; potrafi wymienić i rozpoznać w tekście odmienne i nieodmienne części mowy; zna zasady fleksyjne odmiennych części mowy i potrafi je zastosować w praktyce; zna i rozumie podstawowe pojęcia słowotwórcze: wyraz podstawowy, pokrewny, formant, podstawa słowotwórcza, próbuje dokonywać analizy słowotwórczej wyrazu pochodnego; dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery oraz dzieli głoski na ustne nosowe, dźwięczne bezdźwięczne, twarde-miękkie; zna podstawowe zasady akcentowania w języku polskim; zna i stosuje zasady ortograficzne (pisownia rz-ż, ó-u, ch-h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy); potrafi korzystać ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego. DOPUSZCZAJĄCY Kształcenie literackie: w całości czyta przynajmniej 2 lektury obowiązkowe, we fragmentach zapoznaje się z pozostałymi, czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając w logiczny sposób na co najmniej połowę pytań o jego treść; rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe (szczególnie

12 osobę mówiącą w utworze) i wskazuje elementy świata przedstawionego w dziele literackim oraz odróżnia świat realistyczny od fantastycznego i fikcję literacką od prawdy historycznej; umie połączyć tytuł omówionego utworu epickiego i dramatycznego z autorem; zna podstawowe środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię, dźwiękonaśladownictwo, powtórzenie, wyliczenie, pytanie retoryczne, apostrofę, wykrzyknienie; zna pojęcia: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim; umie wskazać cechy gatunkowe: fraszki, bajki, noweli, powieści, komedii, tragedii, trenu; poprawnie redaguje formy wypowiedzi: list, charakterystykę, opowiadanie, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie; sprawozdanie, wypracowanie z elementami opisu przeżyć wewnętrznych, próbuje redagować rozprawkę. Kształcenie językowe: rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone, zdanie złożone współrzędne i podrzędne; zna i określa części zdania pojedynczego; potrafi wymienić odmienne i nieodmienne części mowy; potrafi rozpoznać imiesłowy w wypowiedzeniu; odmienia rzeczowniki, czasowniki i przymiotniki; zna budowę słowotwórczą wyrazu i podstawowe pojęcia słowotwórcze: wyraz podstawowy, pochodny, formant, podstawa słowotwórcza; dokonuje podziału wyrazu na głoski i litery; zna podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz-ż, ch-h, ó-u, wielka i mała litera, nie z czasownikiem i rzeczownikiem); ponadto uczeń podejmuje starania w celu uzyskania oceny pozytywnej. NIEDOSTATECZNY Otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą (nie opanował podstawy programowej, co uniemożliwia mu dalsze zdobywanie wiedzy) ponadto nie podejmuje starań w celu uzyskania oceny pozytywnej (nie czyta lektur, nie pisze wypracowań, nie odrabia zadań domowych, wykazując lekceważący stosunek do przedmiotu).