Europa Zachodnia w XIV-XV wieku

Transkrypt

1 Europa Zachodnia w XIV-XV wieku

2 1. Ugruntowanie potęgi Francji XIII w. królowie francuscy odbierają Anglii lenna (głównie Normandię i Andegawenię) Francja jest namber łan w Europie (Niemcy namber tu) XIII/XIV Filip IV Piękny; powiększa terytorium (m.in. O Burgundię), uzależnia część Lotaryngii, zajmuje Flandrię (mimo porażki w bitwie pod Courtrai w 1302r.) By mieć pieniądze na wojny Filip nałożył podatki na duchowieństwo konflikt z papieżem Bonifacym VIII; zwycięstwo Filipa Gallikanizm we Francji - duże uprawnienia króla wobec kościoła we Francji

3 2. Wojna stuletnia

4 a) Geneza konfliktu Anglii z Francją 1314 r. śmierć Filipa i kryzys wewnętrzny we Francji; po śmierci syna Filipa, Karola IV zakończyła się dynastia Kapetyngów Od 1328 r. rządzą Walezjusze (od Filipa VI) Anglicy chcą wykorzystać zamieszanie; popierają Flandrię przeciw Francji Francja zaś popiera Szkocję przeciw Anglii

5 b) Wojna stuletnia (która tak naprawdę trwała 116 lat) r. król Anglii, Edward III, wymusił posłuszeństwa królowi francuskiemu z lenn, które były we Francji Za karę konfiskata księstw Gujenny i Gaskonii Za to Edward III zażądał, by uznać go królem Francji (matka Edwarda III to córka Filipa Pięknego)

6 Etap I Anglia zdobywa Flandrię, która uznaje Edwarda III za króla 1340 r. Anglia bije Francję na morzu pod Sluis; Anglia rzuca na Francję posiłki (wojsko, nie jedzenie) 1346 r. bitwa pod Crecy; Francja ma więcej wojowników, ale dostaje baty; duże straty; Anglia zysykuje port w Calais Dżuma i przerwa od 1348 (w tzw. międzyczasie Francja zdobywa Flandrię)

7 Etap II Angielska ofensywa z terenów Gujenny; na czele książę Walii Edward 1356 r. bitwa pod Maupertuis; mniej Anglików, ale wygrywają i do niewoli biorą króla Francji Jana Dobrego Francja w chaosie, bunty chłopskie (żakerii) i w ogóle źle 1360 r. pokój w Bretigny 1. Za cenę suwerenności lenn we Francji król Edward zrzeka się praw do korony Francji

8 Etap III Karol V (Francja) chce odzyskać stracone ziemię; reformuje armię, zaczął stosować wojnę podjazdową Stopniowe odzyskiwanie ziem Pokój 1375 w Brugii 1. Anglia ma tylko część Gujenny z Bordeaux i port w Calais Przerwa w walkach, bo: Anglia; walki wewnętrzne; władza dla Henryka IV z dyn. Lancasterów Francja; walki wewnętrzne między burgundczykami (od ks. Burgungii) a armaniakami (od hrabiego de Armagniaca)

9 Etap IV Atak Henryka V na Francję 1415 r. bitwa pod Azincourt; wygrana Angoli Stopniowe zajmowanie terenów Francji Układy sukcesyjne; syn Henryka V będzie mógł w przyszłości przejąć władzę Pominięto Karola VII (syna chorego umysłowo króla Francji Karola VI) Francja podzielona: 1. Północna część z Paryżem pod panowaniem Anglii 2. Południowa pod zarządem Karola 3. Tereny Burgundii dążące do samodzielności

10 Joanna d Arc Od 1422 Francja ma dwóch władców: kilkumiesięczny bobasek Henryk VI i syn Karola Karol VII 1429 r. Joanna d Arc pokonała Anglików oblegających Orlean To zmienia obraz wojny; inicjatywa Karola VII 1429 r. Karol koronuje się na króla i do 1453 odzyskuje tereny Francji Anglia ma li tylko port w Calais Joannę w nagrodę spalono na stosie

11 3. Wojna Dwóch Róż w Anglii Walka o tron rodów Lancasterów (róża czerwona) oraz Yorków (róża biała) w 1485 r. królem wybrano Henryka VII Tudora (spadkobiercę obu rodów)

12 4. Monarchia burgundzka Burgundczycy stanęli po stronie Anglii; Gdy Francja wygrywała poparli Karola VII w zamian za niezależność ziem Ale po wojnie Francja chce wchłonąć te tereny; To powoduje układ Karola Śmiałego z Habsburgami Kiedy książę ginie w 1477 r. w bitwie pod Nancy Francuzi chcą zająć teren Burgundii i wybucha spór z Habsburgami 1493 pokój francusko-habsburski w Senlis 1. Francja zajmuje Burgundię i Pikardię 2. Habsburgowie pozostawiają sobie Niderlandy, Luksemburg i Franch-Comte

13 5. Cesarstwo w XIII wieku Śmierć Fryderyka II w 1250 r. i początek rozbicia tzw. wielkie bezkrólewie Koniec w momencie wyboru Rudolfa Habsburga w 1273r. Stała rywalizacja o tron między rodami Habsburgów (księstwo Austrii), Luksemburgów (kr. Czech i Węgier) i Wittelsbachów (ks. Bawarii) Po śmierci Albrechta Habsburga w 1308 r. królem Henryk VII Luksemburski; silny i skuteczny władca (koronował się na cesarza w 1312), kochany tatuś (załatwił synkowi koronę w Czechach po wygaśnięciu Przemyślidów (Jan Luksemburski)

14 Po śmierci Henryk VII w 1314r. podwójna elekcja; Ludwika Bawarskiego z dyn. Wittelsbachów oraz Fryderyka z rodu Habsburgów Początkowo sukcesy Ludwika, koronował się na cesarza (bez zgody papieża), zdetronizował Jana XXII i wybrał antypapieża Mikołaja V; od tej pory (a dokładniej od zjazdu w Rhense w 1338 r.) tylko elektorzy Rzeszy decydują kto będzie cesarzem W 1346 r. walki ciąg dalszy; detronizacja Ludwika i wybór Karola IV 1356 przyjęto na sejmie Rzeszy Złotą bullę Tekst s. 489

15 Złota bulla 1. Kolegium 7 elektorów; 3 arcybiskupów nadreńskich (Kolonii, Trewiru i Moguncji) 4 władców świeckich (król Czech, władcy Palatynatu, księcia Saksonii oraz margrabiego Brandenburgii) 2. O wyborze decydowała większość głosów

16 Synowie Karola IV rządzili w też w Czechach i na Węgrzech Ostatni wielki władca dyn. Luksemburskiej rządził do 1437 r.; Zygmunt Luksemburski

17 6. Wojny szwajcarskie Kantony szwajcarskie muszą od XIII wieku ulegać urokowi (tzn. naciskom) Habsnurgów 1291 utworzyli Związek Wieczysty, z czasem zamieniony na Konfederację Szwajcarską 1315 r. Habsburgowie atakują; klęska pod Morgarten Do Związku z czasem przyłączają się inne tereny (kosztem Habsburgów); znów wojna Chłopi i miejska piechota bije rycerstwo habsburskie Ostatecznie 1499 r. cesarz Maksymilian I zawarł pokój w Bazylei 1. Uznanie niezależności 13 kantonów Konf. Szwajcarskiej

18 7. Rekonkwista na Półwyspie Iberyjskim W VIII w. rozbita armia wizygocka pod wodzą Pelagiusza rozpoczęła rekonkwistę Rekonkwista walka chrześcijan z Maurami zamieszkującymi Płw. Iberyjski 718 r. Pelagiusz królem Królestwa Asturii Odzyskanie północy po wygranej bitwie pod Covandogą 913 r. Kr. Asturii przekształciło się w Królstwo Leónu W międzyczasie powstaje też Królestwo Nawarry; utworzone przez Basków

19 1031 r. rozpad Kalifatu Kordobańskiego 1139 r. powstaje Królestwo Portugalii Od XII w. duża rola Królestwa Kastylii oraz Królestwa Aragonii (które powstały z podziału lub połączenia czegoś tam co jest oczywiście nad wyraz ważne); W XII w. papież także wzywa do rekonkwisty; zdobyto m.in. Saragossę i Lizbonę W XIII w. papież Innocenty III ogłasza krucjatę; Francuzi biją Maurów w 1212 roku pod Las Navas de Tolosa Maurom została już tylko Grenada (do 1492r.)