Makroekonomia I ćwiczenia 3 Pieniądz

Transkrypt

1 Makroekonomia I ćwiczenia 3 Pieniądz Tomasz Gajderowicz

2 Agenda Kartkówka Pieniądz Co to jest Inflacja? Zadania

3 Agregaty pieniężne M0 = H = C (gotówka w obiegu) + R (rezerwy) M1 = C + D (wkłady na żądanie) M2 = M1 + depozyty oszczędnościowe + małe depozyty terminowe (100 tys. $) M3 = M2 + duże depozyty terminowe + certyfikaty depozytowe i in.

4 Różnice pomiędzy agregatami Płynność (im wyższy agregat tym mniejsza płynność) Oprocentowanie (im mniej płynne aktywa tym wyższe oprocentowanie) koszt alternatywny

5 Mechanizm mnożnikowy pieniądza

6 Ilościowa teoria pieniądza szybkość obiegu Szybkość obiegu pieniądza - wskazuje ile razy dana ilość pieniędzy jest używana w ciągu roku do finansowania transakcji (Np. w 1991 w USA PKB wynosił 5,677 miliardów $, a M1 862 $ miliardy. Prędkość obiegu pieniądza wynosiła więc 6.59, co oznacza, że przeciętny dolar finansował 6.69 $ w transakcjach.)

7 Szybkość obiegu pieniądza Wzór na szybkość obiegu pieniądza: Co można zapisać jako:

8 NOWE! Literki, Literki, Literki CU, C gotówka w obiegu R rezerwy utrzymywane przez banki H zasób pieniądza wielkiej mocy cp, cu stosunek gotówki w obiegu do wkładów bankowych = CU/D cb, re - planowana przez banki stopa rezerw gotówkowych = R/D RRR Required Reserves Ratio stopa rezerw obowiązkowych Oznaczenia w popycie na pieniądz

9 Rynek pieniądza: podaż Podaż pieniądza Baza monetarna

10 Wyprowadzenie mnożnika kreacji pieniądza Relacja podaży i bazy monetarnej Mnożnik kreacji (MM) Uproszczony mnożnik

11 Definicje Inflacja Wzrost przeciętnego poziomu cen dóbr, usług (i czynników produkcji) w jakimś okresie czasu Zjawisko spadku wartości pieniądza Stopa inflacji wzrost wyrażony w postaci procentowej odnoszący się do pewnego przedziału czasu Deflacja Spadek przeciętnego poziomu cen dóbr i usług UWAGA!: Dezinflacja spadek tempa wzrostu przeciętnego poziomu cen, tj. spowolnienie inflacji (spadek inflacji a nie spadek cen)

12 Mierzenie inflacji problem? Podstawowym problemem związanym z inflacją jest jej mierzenie Mierzenie wzrostu/spadku wartości towarów innych niż pieniądz Obserwowanie cen wyrażonych w pieniądzu Mierzenie zmian wartości pieniądza Nie można mierzyć w innym pieniądzu ( inny pieniądz też może zmieniać wartość) Paradoksalne rozwiązanie: obserwowanie cen towarów innych niż pieniądz (dzięki nim pieniądz ma rację bytu)

13 Sposoby mierzenia inflacji - indeksy Indeksy (wskaźniki) cenowe Mierzą względną zmianę średnich cen towarów (usług) w danym okresie Do obliczenia tworzy się koszyk dóbr oraz wyznacza bazę Koszyk dóbr = zestaw artykułów, których ceny będą śledzone; udział każdego koszyka wyznaczany jest na podstawie jego znaczenia w wydatkach grupy odniesienia (np. konsumentów) Baza = przyjęcie za kategorię odniesienia poziomu cen z jakiegoś okresu (roku); w roku bazowym indeks wynosi 100 Procentowa zmiana wielkości wydatków na zakup towarów z koszyka w danym czasie przyjmowana jest za stopę inflacji bądź jej przeciwieństwa deflacji

14 Sposoby mierzenia inflacji - deflatory Deflatory Procentowa zmiana cen wszystkich dóbr pomiędzy rokiem bazowym a rokiem bieżącym Wskaźniki wyrażające procentowy stosunek PKB w ujęciu nominalnym (ceny bieżące) do PKB w ujęciu realnym (ceny stałe)

15 INDEKSY

16 Indeks cenowy Paaschego Jest oparty o ilości, q, dóbr z roku bieżącego (0 rok bazowy, 1 rok bieżący) Indeks ten może być deflatorem PKB lub innym wskaźnikiem inflacji w zależności jakie dobra znajdują się w koszyku wszystkie w PKB deflator; towary kupowane przez konsumentów CPI; przez producentów PPI

17 Indeks cenowy Laspeyersa i Fishera Indeks cenowy Laspeyersa Jest oparty o ilości, q, dóbr z roku bazowego (0 rok bazowy, 1 rok bieżący) Indeks cenowy Fishera średnia geometryczna z indeksów Laspeyersa i Paaschego

18 Podstawowe różnice pomiędzy indeksami Kategorie realne Wróćmy do pytania: Jak mierzyć dobrobyt?

19 Ocena zmiany wartości makroekonomicznych Wzrost PKB = wzrost produkcji? Nie koniecznie. Wzrost PKB wzrost produkcji oraz wzrost cen Wzrost wynagrodzenia = wzrost bogactwa? Nie koniecznie, gdy ceny rosną wzrost naszego wynagrodzenia może być zjedzony przez wzrost cen Wniosek: konieczność wyeliminowania efektu wzrostu cen w celu oceny skali zmian wielkości makroekonomicznych

20 Różne koszyki Różne punkty widzenia do analizy zmiany cen Perspektywa konsumentów vs. producentów vs. hurtowników zmiana składu produktów w koszyku CPI = wskaźnik cen konsumpcyjnych Zmiana poziomu cen koszyka konsumowanego przez typową rodzinę w danym kraju Udział produktów? z badań wydatków z budżetów gosp. dom. Śledzenie zmian cen za pośrednictwem ankieterów Ceny detaliczne (takie jakie klient płaci przy kasie) Wpływ wszystkich czynników na zmianę, też podatków Podawany jako procentowa zmiana wartości koszyka w stosunku do okresu bazowego Publikowany przez GUS (co miesiąc) Obliczany według formuły Laspeyersa (przy zastosowaniu wag z roku poprzedzającego rok badany

21 Nominalny vs. Realny Czy da się żyć za mniej niż 1$ dziennie? Nominalny Liczony w cenach bieżących Realny Liczony w cenach stałych (lub uzyskany przez zastosowanie deflatora, wyrażającego wpływ inflacji) Przykład: realne PKB Wyliczamy PKB w cenach stałych, czyli wyceniając wartość PKB w kolejnym roku w taki sposób, jakby ceny nie uległy zmianie PKB nominalny podzielony przez deflator

22 Realne Cena realna = cena jakiegoś dobra wyrażona w stosunku do przeciętnych cen Przykład: płaca realna = płaca nominalna podzielona przez przeciętny poziom cen (tj. PI = price index) Realna stopa procentowa, gdzie i = nominalna stopa procentowa, gdzie Π = wskaźnik inflacji; Π = PI - 1

23 Zadania

24 Zadanie W Państwie Czubkolandii ze stolicą Krikoland (walutą narodową jest krikolandzka małpa [@]), sektor pozabankowy utrzymuje zasoby gotówki na poziomie 40% wkładów bankowych. Stosunek rezerw gotówki do wkładów w bankach komercyjnych wynosi 5%. Zasób pieniądza wielkiej mocy 12mld@. Bankiem centralnym kieruje Grander. Jaka jest podaż pieniądza? Jeśli Król Czubkolandii Grander zarządził by banki utrzymywały rezerwy gotówkowe w wysokości 10%. Ile wówczas wyniesie podaż pieniądza? Ile wyniesie podaż pieniądza jeśli Grander zdecyduje się podnieść stopę dyskontową do takiego poziomu, że banki same zdecydują się zwiększyć stan swych rezerw gotówkowych o dodatkowe 5% w stosunku do wkładów. O ile zmniejszy się podaż pieniądza jeśli bank centralny podejmie operacje otwartego rynku w celu zmniejszenia zasobu pieniądza wielkiej mocy o 1

25 Zadanie Posługując się danymi z bazy danych Banku Światowego porównaj poziom CPI i deflatorów. Który wskaźnik lepiej przedstawia zmianę kosztów życia wynikającą z inflacji? Dlaczego?

26 Zadanie Posługując się danymi z bazy danych Banku Światowego porównaj poziom inflacji oraz tempo przyrostu podaży pieniądza w różnych krajach. Jak w porównaniu z innymi krajami można ocenić poziom inflacji w Polsce? Jakie są widoczne prawidłowości, jeśli chodzi o relację między inflacją a wzrostem podaży pieniądza?

27 Zadanie Posługując się danymi GUS dotyczącymi CPI w Polsce w latach wskaż epizody hiperinflacji w Polsce oraz okresów, kiedy poziom cen był najbliższy stabilności.

28 Zadanie Sporządź wykres cen produkcji sprzedanej przemysłu (PPI) na podstawie danych GUS w latach (2005=100): Następnie oblicz wskaźnik miesiąc do miesiąca oraz rok do roku i przedstaw również na wykresach. Odpowiedz na pytanie po co mierzyć ceny produkcji sprzedanej przemysłu, skoro interesuje nas głównie wpływ zmian cen na konsumentów?

29 Zadanie Na podstawie miesięcznych danych GUS wskaż, jakie kategorie wydatków odpowiadały w ostatnim czasie za wzrost inflacji a jakich ceny spadały. Odpowiedz na pytanie czy wskaźnik inflacji CPI dobrze oddaje zmiany kosztów życia? _miesieczne_wskazniki_makroekonomiczne cz_i.xls

30 Zadanie: Na podstawie przedstawionej tabeli i aktualnej inflacji oblicz realny zwrot z najlepszych lokat 3M. Pamiętaj o podatku Belki 19% wartości nominalnej zwrotu.

31 Dziękuję Państwu za uwagę