Makroekonomia I Ćwiczenia

Transkrypt

1 Makroekonomia I Ćwiczenia Ćwiczenia 3 Inflacja Karol Strzeliński 1

2 Inflacja Wzrost przeciętnego poziomu cen dóbr, usług (i czynników produkcji) w jakimś okresie czasu. Stopa inflacji to wzrost wyrażony w postaci procentowej odnoszący się do pewnego przedziału czasu. Innymi słowy jest to zjawisko spadku wartości pieniądza, czasami zwane zjawiskiem iluzji pieniądza. 2

3 Uwaga nie mylić! Deflacja spadek przeciętnego poziomu cen dóbr i usług. Dezinflacja spadek tempa wzrostu przeciętnego poziomu cen, czyli spowolnienie inflacji (spadek inflacji, nie spadek cen). 3

4 roblemem z pomiarem inflacji W przypadku towarów innych niż pieniądz możemy obserwować zmiany ich ceny wyrażone w pieniądzu. Nie można mierzyć zmian wartości pieniądza w innym pieniądzu on również może zyskiwać lub tracić na wartości. Możliwe jest jednak śledzenie cen innych towarów, gdyż tylko ich obecność sprawia, że pieniądz ma rację bytu. 4

5 Miary inflacji Obecnie stosowane są dwa sposoby mierzenia inflacji: indeksy (wskaźniki) cenowe, deflatory. 5

6 Miary inflacji Indeksy mierzą względną zmianę średnich cen towarów, a także usług, w danym okresie. Tworzy się tzw. koszyk dóbr zestaw artykułów, których ceny będą śledzone. Udział każdego z dóbr wyznaczany jest zwykle na podstawie znaczenia w obrotach handlowych. Wyznacza się bazę - poziom cen z jakiegoś roku przyjętych za podstawę obliczeń. W roku bazowym indeks wynosi 100. Zmiana % wielkości wydatków na zakup towarów z koszyka w danym czasie przyjmowana jest za stopę inflacji bądź deflacji. 6

7 Miary inflacji - indeks aaschego Indeks aaschego - oparty o ilości, dóbr z roku bieżącego. p p t 0 q q t t 100 q ilości danego dobra, 0 rok bazowy, t rok bieżący. Deflator KB DeflatorK B KB KB Nominalny z okresu t Realny z okresu t w cenachz okresu 0 7

8 Miary inflacji - indeks aaschego W zależności co znajdzie się w koszyku indeks ten może być innym wskaźnikiem inflacji: wszystko to co w KB deflator, towary kupowane przez konsumentów CI, towary nabywane przez producetów I). 8

9 Miary inflacji - indeks Laspeyersa Indeks Laspeyersa - oparty o ilości dóbr z roku bazowego. L p p t 0 q q q ilości danego dobra, 0 rok bazowy, t rok bieżący. L KB Realny z okresu 0 w cenachz okresu t KB Nominalny z okresu 0 9

10 Indeks cen Fishera Średnia geometryczna indeksów Laspeyresa i aaschego F L 10

11 Różne koszyki Różne perspektywy pomiaru inflacji (konsumentów, hurtowników, czy producentów). Indeks cen konsumpcyjnych/wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CI consumer price index) - zmiany poziomu cen koszyka dóbr i usług konsumowanego przez typową rodzinę w danym kraju. Udział poszczególnych artykułów określa się na podstawie badań wydatków z budżetów domowych. Zmiany cen rejestrowane są głównie na podstawie obserwacji prowadzonej przez ankieterów przez dłuższy czas w tych samych placówkach handlowych. Zwykle są to ceny detaliczne, Wynik podaje się jako procentową zmianę wartości koszyka w stosunku do okresu bazowego. W olsce wskaźniki co miesiąc publikuje Główny Urząd Statystyczny. 11

12 Wartości realne vs. nominalne Sam wzrost wartości KB nie musi wcale oznaczać, że wzrosła produkcja. Wzrost wartości = wzrost produkcji i wzrost cen. Wzrost wynagrodzenia nie musi wcale oznaczać, że staliśmy się bogatsi Zarabiamy więcej, ale ceny też wzrosły. Aby prawidłowo ocenić skalę zmian wielkości makrekonomicznych (o ile więcej wytworzono w ciągu roku towarów i usług, o ile realnie jesteśmy bogatsi) należy wyeliminowanie efektów wzrostu cen. 12

13 Wartości realne vs. nominalne W przypadku KB i innych wartości należy wyliczyć je w cenach stałych wycenić je w kolejnym roku tak, jakby ceny nie uległy zmianie. KB Nominalny liczony w cenach bieżącyc (zawierających efekty inflacji); KB Realny liczony w cenach stałych (lub uzyskany przez zastosowanie deflatora, wyrażającego wpływ inflacji KB Realny = KB nominalny /deflator). 13

14 Wartości realne vs. nominalne Cena realna = cena jakiegoś dobra wyrażona w stosunku do przeciętnych cen np. płaca realna = płaca nominalna/ przeciętny poziom cen (indeks cenowy) Realna stopa procentowa r i 1 indeks cenowy, gdzie (i) nominalna stopa procentowa 14

15 Wartości realne vs. nominalne Za pomocą uproszczonego równania Fishera: Realna stopa procentowa (r) nominalna stopa procentowa (i) stopa inflacji (π), gdzie: π = Δ/ = ( 1 0 )/ 0 Δdeflatora KB Δnomin.KB ΔrealnegoKB Δrealne płace Δnominalne płace inflacja 15

16 Realny kurs walutowy relatywna cena dóbr pochodzących z różnych krajów wyrażona w jednej walucie pokazuje konkurencyjność krajowych producentów im wyższy, tym wyższa cena dóbr zagranicznych wyrażona w walucie krajowej, im wyższy tym większa jest konkurencyjność danego kraju, sprzyja to wzrostowi eksportu netto danego kraju. * e e r, gdzie * - poziom cen za granicą, poziom cen krajowych rzykład (to jest tylko przykład, nie mylić z BigMac Index urchasing ower arity): nominalny kurs walutowy LN 3,9549 EUR taki sam BigMac w Strefie Euro = 3 Euro, cena BigMac a w olsce = 6 LN, e r LN 3,95 3Euro Euro 1,97 6LN 16

17 Inflacja a podaż pieniądza Ilościowa teoria pieniądza Szybkość obiegu pieniądza (V) - wskazuje ile razy dana ilość pieniędzy jest używana w ciągu roku do finansowania transakcji M V Y M M V V Y Y 17

18 Makroekonomia I Ćwiczenia Dziękuje za uwagę 18