CO TO JEST SOCJOLOGIA?

Transkrypt

1 dr Alicja Raciniewska Zakład Badań Kultury Materialnej i Wizualnej Instytut Socjologii UAM, Poznań alicjar@amu.edu.pl CO TO JEST SOCJOLOGIA? PODSTAWY SOCJOLOGII. WYKŁAD 1

2 August COMTE ( ) łac. socius towarzysz, partner, sprzymierzeniec społeczny ; gr. logos słowo, opinia, mowa, mądrość, wiedza Termin socjologia wprowadzony przez francuskiego myśliciela Augusta Comte a w pierwszej poł. XIX wieku; socjologia jako królowa nauk Socjologia = nauka badająca w systematyczny sposób funkcjonowanie i zmiany w SPOŁECZEŃSTWIE #1. socjologia = nauka o społeczeństwie?

3 Ale kłopoty z powyższą definicją: 1. Wśród socjologów brak jest zgody co do tego czym jest społeczeństwo; 2. Społeczeństwem zajmują się i badają je również inne nauki społeczne (antropologia, ekonomia, historia, politologia, pedagogika, psychologia i inne) Jednak. To, czym jest socjologia można określić przeciwstawiając ją innym naukom społecznym #1. socjologia = nauka o społeczeństwie?

4 Przykład 1: moda Przykład 2: szczęście #2. Na przykład?

5 #2. Na przykład?

6 Wniosek: Specyfikę socjologii jako nauki konstytuuje unikalna perspektywa przyglądania się życiu społecznemu #2. Na przykład?

7 1. Socjologia nie interesuje się jednostkami, ale: tym, co dzieje się pomiędzy jednostkami relacjami, stosunkami, zależnościami tym, co sprawia, iż coś się pomiędzy jednostkami dzieje: źródła relacji, stosunków, zależności; co umożliwia ich zachodzenie? skutkami tego, co się dzieje pomiędzy jednostkami #3. Na czym polega perspektywa socjologiczna zatem?

8 2. Ludzkie działania są postrzegane jako fragment większej całości #3. Na czym polega perspektywa socjologiczna zatem?

9 3. Życie społeczne jest uporządkowane życie społeczne jest (w miarę) regularne; regularność nadają mu wartości i normy, struktury społeczne, instytucje; to, co ogranicza swobodę działań, działanie jednocześnie umożliwia; zawsze mamy wybór- jest on źródłem zmian społecznych. #3. Na czym polega perspektywa socjologiczna zatem?

10 4. Ludzie zasadniczo wiedzą, co robią (A.Giddens) Socjolog powinien badać wiedzą potoczną, ale.. nie do końca jej ufać, bo ludzie nie zawsze wiedzą, co robią: niezamierzone skutki działań, rutyna, socjalizacja, lokalność perspektywy itd. Anthony Giddens #3. Na czym polega perspektywa socjologiczna zatem?

11 5. Wyobraźnia socjologiczna najbardziej potrzebna cecha umysłu polegająca na umiejętności myślenia w sposób poza rutynowy : Charles Wright Mills zawieszenie oczywistości świata; wyjście poza swój prywatny punkt widzenia; umiejętność spojrzenia na siebie samego wśród innych ludzi, świadomość własnej pozycji i roli w strukturze społecznej, swoich powiązań i relacji z innymi; świadomość własnego miejsca w procesie dziejowym. "Wyobraźnia socjologiczna umożliwia nam zrozumienie historii i biografii oraz zachodzących w społeczeństwie relacji między nimi. Takie jest jej zadanie i obietnica (Mills 2005: 12-13). #3. Na czym polega perspektywa socjologiczna zatem?

12 6. Socjologia zajmuje się badaniem społeczeństw nowoczesnych i ponowoczesnych Społeczeństwa nowoczesne zaczęły pojawiać się w Europie w XVII w.; swoją dojrzałość uzyskały w XIX i XX w.; w drugiej połowie XX wieku zaczęły przeobrażać się w społeczeństwa ponowoczesne; Społeczeństwa nowoczesne ukształtowały się pod wpływem procesów modernizacyjnych; główne media modernizacji to: rewolucje demokratyczne w Europie i USA, industrializacja, urbanizacja, kapitalizm, Oświecenie, sekularyzacja Główne cechy społeczeństw nowoczesnych: Duże, zróżnicowane wewnętrznie; Ludzi łączą ze sobą zależności, podział pracy, a nie podzielanie wartości; Klasowy, osiągnięciowy charakter struktury; Świecka władza-państwo, legalny typ panowania, najczęściej demokratyczny charakter; Zależność od innych, niesamowystarczalne; Nauka jako podstawowy system poznawczy; Ogromne znaczenie technologii; Gospodarka towarowa (kapitalizm) o charakterze przemysłowym; Indywidualizm, autonomia jednostki. #3. Na czym polega perspektywa socjologiczna zatem?

13 Wykład 1 (zagadnienia do egzaminu) Pytania do treści wykładu: 1. Co różni socjologię od innych nauk społecznych? 2. Scharakteryzuj pokrótce wybrany element perspektywy socjologicznej? 3. Co to jest system społeczny i struktura społeczna 4. Dlaczego socjolog powinien badać wiedzę potoczną? 5. Co to jest modernizacja? 6. Wymień i pokrótce scharakteryzuj media procesów modernizacyjnych 7. Jaką rolę w powstawaniu nowoczesnych społeczeństw odegrał proces urbanizacji? Pytania do lektury obowiązkowej: (Babbie E., Istota socjologii. Krytyczne eseje o krytycznej nauce., Warszawa, 2007, str , ) 1. Co znaczy, iż socjologia jest nauką badającą reguły wspólnego życia? 2. Co to znaczy, że społeczeństwo jest atuopoietyczne? 3. Dlaczego według Babbiego socjologia jest ideą, której czas nadszedł? :):)