Elektroniczne postępowanie cywilne w Polsce na tle prawa europejskiego. Prof. dr hab. Jacek Gołaczyński

Transkrypt

1 Elektroniczne postępowanie cywilne w Polsce na tle prawa europejskiego Prof. dr hab. Jacek Gołaczyński

2 Europejskie postępowanie nakazowe Rozporządzenie 1896/2006 z r. Ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty Implementowane w k.p.c. w przepisach art. 505 (15)- 505(20), art. 795 (6)-795 (7) i art (4) -1153(6). W polskim modelu europejskie postępowanie nakazowe jest postępowanie odrębnym, które nie krzyżuje się z innymi postępowania odrębnymi np. nakazowym, postępowanie gospodarczym (art. 505 (1) par. 2)

3 ENZ według rozporządzenia 1896/2006 pozew w europejskim postępowaniu nakazowym może być złożony w postaci formularza stanowiącego załącznik do rozporządzenia art. 26 rozporządzenia odsyła do regulacji proceduralnych prawa krajowego, w kwestiach nieuregulowanych w rozporządzeniu, dają tym samym pewna swobodę w zakresie informatyzacji tego postępowania.

4 ENZ rozporządzenie jednak odnosi się wprost do kwestii komunikacji elektronicznej, pozostawiając państwom członkowskim swobodę w zakresie zastosowania tych rozwiązań rozporządzenie reguluje dwa pisma procesowe w postaci elektronicznej: pozew i sprzeciw

5 ENZ art. 7 ust. 5 i 6 rozporządzenia stanowi, że pozew o wydanie nakazu zapłaty wnosi się na formularzu lub za pomocą innego środka komunikacji, w tym komunikacji elektronicznej, akceptowanego przez państwo członkowskie wydania enz i dostępnego sądowi wydania enz. pozew misi być podpisany przez powoda, lub przez przedstawiciela

6 ENZ Jeżeli pozew składany jest w postaci elektronicznej musi być podpisany, zgodnie z art. 2 ust. 2 dyrektywy 1999/93 Parlamentu Europejskiego i Rady z r. W sprawie wspólnotowych ram w zakresie podpisów elektronicznych Chodzi o tzw. zaawansowany podpis elektroniczny, który przyporządkowany wyłącznie podpisującemu, umożliwiający ustalenie jego tożsamości stworzony za pomocą środków, które podpisujący może mieć pod wyłączną kontrolą i tak powiązany z danymi, do których się odnosi, że każda późniejsza zmiana danych jest wykrywalna

7 ENZ polska regulacja podpisu elektronicznego wprowadzona ustawa z r. o podpisie elektronicznym nie jest z taką definicja do końca zgodna. Jednak rozporządzenie każe uznawać podpis elektroniczny, o którym mowa w art. 2 ust. 2 dyrektywy w państwie członkowskim wydania enz, bez dodatkowych wymogów.

8 ENZ Rozporządzenie dopuszcza jednak także sytuację, w której powyższy podpis nie będzie wymagany, jeżeli i w tym zakresie, w jakim- w sadach państwa członkowskiego UE wydania europejskiego nakazu zapłaty funkcjonuje alternatywny system komunikacji elektronicznej, do którego dostęp ma określona grupa uprzednio zarejestrowanych uwierzytelnionych użytkowników i umożliwia ich bezpieczna identyfikację. Państwa członkowskie winny w takim wypadku, poinformować Komisję Europejską o takich systemach komunikacji.

9 ENZ Takie same rozwiązania przewidziano dla sprzeciwu od nakazu zapłaty (art. 16 ust. 4 i 5)

10 ENZ Dopuszczono także doręczenie elektroniczne bez potwierdzenia odbioru przez pozwanego, zgodnie z prawem krajowym państwa członkowskiego UE, w którym ma nastąpić doręczenie, droga elektroniczną, za automatycznym potwierdzeniem dostarczenia, pod warunkiem, że pozwany uprzednio wyraźnie zgodził się na taki sposób doręczenia. (art. 14 ust. 1 lit. f) Brak uprzedniej zgody pozwanego wyklucza skuteczność takiego doręczenia.

11 ENZ Informatyzacji enz i postępowania według sprawie drobnych roszczeń na podstawie rozwiązań przyjętych w EPU składanie pozwu i sprzeciwu w postaci elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego (można nawet wykorzystać system teleinformatyczny stworzony na potrzeby EPU, ale wtedy należy zmienić k.p.c. oraz ustawę o ustroju sądów powszechnych, by sąd epu (esąd był właściwy do rozpoznawania spraw z europejskim postępowaniu nakazowym)

12 ENZ należy wprowadzić możliwość, podobnie jak w EPU użycia podpisu elektronicznego art. 126 par. 5 k.p.c. Pismo procesowe wniesione droga elektroniczną powinno być opatrzone podpisem elektronicznym w rozumieniu art.. 3 pkt 1 ustawy z r. O podpisie elektronicznym oznacza, to zarówno możliwość zastosowania tzw. Zwykłego podpisu elektronicznego, jak i bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowanego za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. w pierwszy przypadku konieczne jest jednak przyjęcie szczególnego sposobu uwierzytelnienia, które pozwoli na identyfikację powoda i pozwanego, jak i pełnomocnika profesjonalnego

13 ENZ doręczenia elektroniczne w enz mogą być wprowadzone w oparciu o przepisy art. 131(1) k.p.c. W elektronicznym postępowaniu upominawczym doręczeń powodowi dokonuje się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego elektroniczne postępowanie upominawcze, a pozwanemu, w przypadku gdy wniesie pismo droga elektroniczną. W przypadku doręczenia elektronicznego pismo uznaje się za doręczone z datą wskazaną w elektronicznym potwierdzeniu odbioru korespondencji, a przy braku takiego potwierdzenia doręczenie uznaje się za skuteczne z upływem 14 dni od daty umieszczenia pisma w systemie teleinformatycznym

14 ENZ wydaje się jedynie, że w enz pozwany winien dodatkowo wyrazić zgodę wyraźnie- nie tylko przez samo złożenie sprzeciwu od nakazu zapłaty drogą elektroniczną nie ma też przeszkód, aby zmodyfikować na potrzeby enz przepis o doręczeniach elektronicznych w taki sposób, aby sprzeciw był doręczany elektronicznie a jego odbiór był potwierdzany przez pozwanego pisemnie.

15 Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń (rozporządzenie nr 861/2007) składanie pozwu i odpowiedzi na pozew uregulowano nieco inaczej, niż w enz w szczególności pozew i odpowiedź na pozew może być wniesiona za pośrednictwem poczty lub innych środków komunikacji, takich jak faks lub poczta elektroniczna, akceptowanych przez państwa członkowskie, w którym postępowanie jest wszczynane. nie przewidziano zatem wymogu użycia podpisu elektronicznego z art. 2 ust. 2 dyrektywy 1999/93 wydaje się zatem, że także w tym przypadku można wykorzystać sposób składania pism procesowych przewidzianych dla EPU

16 Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń pewną odmiennością postępowania w sprawie drobnych roszczeń jest postępowanie dowodowe dowód z pisemnych zeznań świadków, stron i biegłych przeprowadzenie rozprawy w drodze konferencji wideo lub za pośrednictwem innych technologii komunikowania się, jeżeli pozwalają na to środki techniczne

17 Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń w celu implementacji tego rozporządzenia przewidziano w k.p.c. w art. 235 par. 2 przeprowadzenie dowodu przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających dokonanie tej czynności na odległość. W tych przypadkach sąd orzekający przeprowadza dowód w obecności sądu wezwanego lub referendarza sądowego w tym sądzie.

18 Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń przepis ten zatem w części realizuje potrzeby postępowania dowodowego według rozporządzenia 861/2007. nie ma jednak możliwości przeprowadzenia całej rozprawy można postulować, aby na żądanie strony- sąd przeprowadzał także rozprawę przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających dokonanie tej czynności na odległość w związku z tym, że sąd wzywający bezpośrednio przeprowadza dowód, sąd wezwany winien jedynie pełnić funkcje pomocnicze.

19 W rozporządzenie 1896/2006 przewidziano także możliwość doręczania pism procesowych, pozwu, sprzeciwu drogą elektroniczną Przewidziano w tym zakresie minimalne standardy i tak, art. 13 lit. d stanowi, że doręczenie może nastąpić, z godnie z prawem krajowym państwa członkowskiego UE, przez faks lub pocztę elektroniczną, za podpisanym i zwróconym przez pozwanego poświadczeniem odbioru zawierającym datę odbioru.

20 Prawo obce Propozycja polskiej regulacji, choć sama w sobie oryginalna, to jednak już od kilku lat w innych państwach europejskich funkcjonują e-sądy na podobnych zasadach jak proponowanych w Polsce Anglicy, Walijczycy i Niemcy maja już swoje e-sądy

21 Anglia i Walia - Money claim online

22 Money claim online Money Claim Online to w zasadzie nazwa internetowego portalu sądowego związanego z sądem rejonowym hrabstwa Northampton. Portal umożliwia elektroniczne wnoszenie pism procesowych i bieżące zapoznawanie się z tokiem sprawy przez internet.

23 Niemcy - Mahnverfahren

24 Mahnverfahren Mahnverfahren to odpowiednik polskiego postępowanie upominawczego, z tym że regulacja niemiecka daje możliwość zautomatyzowania procedury, a prawo ku temu pozostawiono w gestii krajów związkowych stąd w zasadzie e-sady funkcjonują w każdym z krajów związkowych z osobna.

25 Dziękujemy za uwagę! ZAPRASZAMY NA PRZERWĘ