EUROPEJSKIE POSTĘOWANIA TRANSGRANICZNE. Kewin Rozum

Transkrypt

1 EUROPEJSKIE POSTĘOWANIA TRANSGRANICZNE Kewin Rozum

2 Sprawy rozpoznawane w europejskich postępowaniach transgranicznych W sprawach transgranicznych możemy wyróżnić dwa rodzaje postępowań Odrębnych: * europejskie postępowanie nakazowe * europejskie postępowanie w wprowadzić drobnych roszczeń. Postępowania te zostały umiejscowione w Dziale VII Tytule VII Księgi pierwszej Kodeksu postępowania cywilnego, na mocy art. 1 pkt 12 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw.

3 Europejskie postępowanie nakazowe Kluczowym celem wprowadzenia europejskiego postępowania nakazowego było uproszczenie, przyspieszenie i zmniejszenie kosztów postępowania w sprawach transgranicznych. Wydawać by się mogło, że ze względu na nazwę postepowania będzie ono przypominać postepowanie nakazowe, jednakże jest zdecydowanie bardziej podobne do postępowania upominawczego. Postępowanie może być prowadzone jeżeli zostaną spełnione przesłanki określone w Rozporządzeniu nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty. Ze względu na bezpośrednie stosowanie rozporządzenia wywołuje ono skutki w regulacjach państw członkowskich Unii Europejskiej.

4 Aby sprawa mogła zostać rozpoznana w europejskim postepowaniu nakazowym, musi być sprawą transgraniczną cywilną i handlową. W doktrynie prezentowane jest stanowisko, w którym sprawa handlowa jest sprawą cywilną, natomiast szerszego omówienia trzeba dokonać co do elementu transgranicznego. Artykuł 3 rozporządzenia nr 1896/2008 określa kiedy sprawa będzie zaliczana do spraw transgranicznych jeżeli co najmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania bądź zwykłego pobytu w kraju członkowskim innym niż państwo członkowskie sądu/trybunału rozpoznającego sprawę.

5 Pojęcie sprawy cywilnej i handlowej Transgraniczne sprawy cywilne i handlowe, są rozpoznawane bez względu na rodzaj sądu. Nie ma ono zastosowania w szczególności do spraw: - skarbowych, - celnych - administracyjnych, - dotyczących odpowiedzialności państwa za działania i zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej (acta iure imperii).

6 Rozporządzenie nr 1896/2008 nie ma zastosowania także do spraw cywilnych lub handlowych enumeratywnie wymienionych poniżej a dotyczących: 1) praw majątkowych wynikających ze stosunków małżeńskich, testamentów i dziedziczenia; 2) upadłości, postępowania związanego z likwidacją niewypłacalnych spółek lub innych osób prawnych, postępowań pojednawczych, układów oraz innych analogicznych postępowań; 3) zabezpieczenia społecznego; 4) roszczeń wynikających z zobowiązań pozaumownych, chyba że są one przedmiotem umowy między stronami lub nastąpiło uznanie długu, albo dotyczą długów oznaczonych wynikających ze współwłasności mienia.

7 Europejskie postępowanie nakazowe jest postępowaniem fakultatywnym co oznacza, że prawo wyboru tego postępowania należy do powoda. Postępowanie to nie może łączyć się z innymi postępowaniami odrębnymi. Pozew w europejskim postępowaniu nakazowym musi zostać sporządzany z wykorzystaniem formularza stanowiącego załącznik do rozporządzenia. Postępowanie to należy do właściwości zarówno sądów rejonowych jak i okręgowych. Europejski nakaz zapłaty oraz zarządzenia w tym postępowaniu może wydawać także referendarz sądowy. Rozpoznanie sprawy w europejskim postepowaniu nakazowym następuje na posiedzeniu niejawnym. W razie wniesienia sprzeciwu zgodnie z przepisami rozporządzenia, europejski nakaz zapłaty traci moc, a sąd rozpoznaje sprawę we właściwym trybie.

8 Formularze od A-G, stanowiące np. pozew czy sprzeciw można uzyskać pod adresem:

9 EUROPEJSKIE POSTĘPOWANIE W SPRAWIE DROBNYCH ROSZCZEŃ Rozporządzenie nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiającego europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń.

10 Podobnie jak europejskie postępowanie nakazowym, europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń jest postępowaniem fakultatywnym. Prawo wyboru tego postępowania należy do powoda. Postępowanie to także nie może łączyć się z innymi postępowaniami odrębnymi. Założeniem rozporządzenia 861/2007 jest uproszczenie, przyspieszenie i zmniejszenie kosztów związanych z dochodzeniem roszczeń drobnych. Wartość przedmiotu sporu nie może przekraczać euro. Przesłanki do rozpoznania sprawy Zgodnie z art. 2 rozporządzenia, ma ono zastosowanie do transgranicznych spraw cywilnych i gospodarczych, bez względu na rodzaj sądu, w przypadku gdy wartość przedmiotu sporu, z wyłączeniem wszystkich odsetek, wydatków i nakładów, nie przekracza 5000 euro w momencie wpłynięcia formularza pozwu do właściwego sądu.

11 Rozporządzenie nr 861/2007 nie ma zastosowania do spraw: - podatkowych, - celnych - administracyjnych - dotyczących odpowiedzialności państwa za działania i zaniechania w wykonywaniu władzy publicznej (acta iure imperii).

12 a także do spraw: a) stanu cywilnego oraz zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych osób fizycznych; b) stosunków majątkowych wynikających z małżeństwa lub związku uznawanego na mocy przepisów mających zastosowanie do takiego związku za mający skutki porównywalne do skutków małżeństwa;

13 c) obowiązków alimentacyjnych wynikających ze stosunku rodzinnego, pokrewieństwa, małżeństwa lub powinowactwa; d) testamentów i dziedziczenia, w tym obowiązków alimentacyjnych powstających w związku ze śmiercią;

14 e) upadłości, układów i innych podobnych postępowań; f) ubezpieczeń społecznych; g) sądownictwa polubownego; h) prawa pracy; i) najmu lub dzierżawy nieruchomości, z wyłączeniem powództw dotyczących roszczeń pieniężnych; lub j) naruszenia prywatności i dóbr osobistych, w tym zniesławienia.

15 Postępowanie to jest postępowaniem pisemnym, a rozpoznanie sprawy następuje na posiedzeniu niejawnym. Sąd przeprowadza rozprawę, jeśli uznaje to za konieczne lub jeśli wnosi o to jedna ze stron. O dyskrecjonalnej władzy sądu świadczy możliwość zadecydowania o wyznaczeniu rozprawy. Przepis stanowi że ("sąd może"). Postępowanie wszczynane jest na podstawie pozwu. Rozporządzenie nr 861/2007 przewiduje zwrot pozwu w przypadku braków formalnych pozwu oraz w razie braku przesłanek dopuszczalności a także przesłanek materialnoprawnych.

16 Postępowanie to analogicznie do europejskiego postepowania nakazowego należy do właściwości zarówno sądów rejonowych jak i okręgowych. Referendarz sądowy może wydawać jedynie zarządzenia, nie jest uprawniony do wydawania orzeczeń co do istoty sprawy. Świadkowie składają zeznania na piśmie, jeżeli sąd postanowi inaczej. Wtedy świadkowie składają przyrzeczenie przez podpisanie tekstu przyrzeczenia. Świadek obowiązany jest złożyć tekst zeznania w sądzie w terminie wyznaczonym przez sąd. Podobnie przesłuchanie strony następuje na piśmie, jeżeli sąd tak postanowi, nie ma zastosowania przepis art. 303 dotyczący przesłuchania stron i obioru od nich przyrzeczenia.

17 Postępowanie przed sądem II instancji W europejskim postepowaniu w sprawie drobnych roszczeń nie łączy się przepisów z innymi postepowaniami odrębnymi, ale stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące postepowania apelacyjnego w postepowaniu uproszczonym. Wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym wiąże sąd od chwili podpisania sentencji. Sąd z urzędu doręcza wyrok obu stronom z pouczeniem o przysługujących im środkach zaskarżenia. Środkiem zaskrzenia wydanego w tym postepowaniu wyroku jest apelacja. Art określa przepisy artykułów które stosuje się odpowiednio i 3 oraz

18 Uchylenie wyroku Uchylenie wyroku następuje na wniosek pozwanego, jeżeli tylko zaistnieją przesłanki określone w rozporządzeniu nr 861/2007. Na postawie odpowiedniego stosowania przepisu art można wskazać na naruszenie prawa materialnego, gdy zgromadzone dowody nie dają podstaw do zmiany wyroku. Uchylając wyrok, sąd drugiej instancji odmiennie niż ma to miejsce w postępowaniu uproszczonym przekazuje sprawę do rozpoznania z wyłączeniem przepisów o postępowaniach odrębnych.

19 1. Wykładnia przepisów art. 5 ust. 2 ustawy z 2001 r. o podpisie elektronicznym oraz art i art k.p.c. dokonywana z uwzględnieniem celu dyrektywy nr 1999/93/WE w sprawie wspólnotowych ram w zakresie podpisów elektronicznych nie uprawnia do przyjęcia, że wobec braku w k.p.c. przepisu szczególnego, który by to dopuszczał, strona postępowania sądowego, uregulowanego w tym kodeksie może wnieść środek odwoławczy lub środek zaskarżenia w postaci elektronicznej albo opatrzyć go podpisem elektronicznym. 2. Jeżeli celem prawodawcy unijnego byłoby przyznanie jednostce w art. 5 ust. 1 dyrektywy 1999/93/WE w sprawie wspólnotowych ram w zakresie podpisów elektronicznych skutecznego względem państwa członkowskiego uprawnienia do wnoszenia w postaci elektronicznej środków odwoławczych lub innych środków zaskarżenia w postępowaniu sądowym, to musiałoby to mieć taką postać, jak w art. 16 rozporządzenia 1896/2006 ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty. (Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2013 r., I CZ 59/13, LEX nr ).

20 Przepis art k.p.c. co do zasady wyłącza, w postępowaniu uproszczonym, zastosowanie przepisów regulujących postępowania dowodowe z opinii biegłego. Jeżeli jednak Sąd uzna, iż opinia taka jest niezbędna, to winien zastosować rozwiązanie określone w art. Art k.p.c., zgodnie z którym, w sytuacji gdy, według uznania sądu, sprawa jest szczególnie zawiła lub jej rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych, w dalszym ciągu rozpoznaje ją z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym. Odstępując jednak od stosowania postępowania uproszczonego, sąd winien wydać w tym przedmiocie postanowienie. (Wyrok Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 16 lipca 2013 r., sygn. akt IV Ca 341/13).

21 Powód Janusz Kowal zamieszkały Berlin Algemainestrasse 22 Republika Federalna Niemiec, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wniósł pozew do Sądu Rejonowego w Słubicach o zachowek przeciwko Bernadecie Misiak na formularzu zgodnie z rozporządzeniem 1896/2008. Pozew zawiera dwa żądania. Jedno obejmuje zasądzenie od pozwanej Bernadety Misiak kwoty ,- zł tytułem zachowku, przysługującemu Jemu po zmarłej kuzynce Michalinie Kowal, drugie dotyczy ewentualnego ( w razie nie uznania roszczenia o zachowek) zasądzenia kwoty 8.000,- zł tytułem bezpodstawnego wzbogacenia. Michalina Kowal zmarła 4 lutego 2019 r., była wdową i miała jedno dziecko Bernadetę Misiak. Janusz Kowal zażądał rozpoznania jego sprawy w europejskim postepowaniu nakazowym. Przewodniczący wydziału w sądzie uznał, że sprawa nie nadaje się do rozpoznania w postępowaniu europejskim nakazowym i zwrócił pozew. * Czy sprawa nadaje się do rozpoznania w europejskim postępowaniu nakazowym? * Czy postepowanie przewodniczącego było słuszne? *Jakie czynności powinien podjąć pełnomocnik powoda?

22 Więcej informacji na temat europejskich postępowań transgranicznych także na: