PROGRAM EDUKACJI LITERACKO-TEATRALNEJ BRZECHWOLANDIA

Transkrypt

1 Małgorzata Petrykowska nauczyciel nauczania zintegrowanego w Szkole Podstawowej w Chrapowie PROGRAM EDUKACJI LITERACKO-TEATRALNEJ BRZECHWOLANDIA Dzieci powinny mieć pełną możliwość wyrażania swoich myśli i doświadczeń za pomocą rysowania i malowania, prac ręcznych, przez ćwiczenia mimiczne i inne formy dramatyczne. Przez muzykę, taniec, recytowanie wierszy, wykonywanie rożnego rodzaju dekoracji i rysunków mogą wyrazić uczucia nie zawsze przecież uświadomione. M. RICHARDSON 1

2 Osoby objęte programem: uczniowie III klasy - 16 osób Termin realizacji: rok szkolny Od wielu lat współpracuję z Narodowym Teatrem Edukacji im. Adama Mickiewicza z Wrocławia. Inspiracją do napisania programu edukacji literacko-teatralnej dla III klasy była jego kolejna propozycja. Na początku roku szkolnego teatr zaproponował nam spektakl zatytułowany Brzechwolandia. Wiedziałam, że dzieci uwielbiają teatr i lubią wiersze. Pomyślałam, że to dobra okazja na rozszerzenie tematu i stworzenie programu na cały rok. I. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Ponieważ w tym czasie prowadziłam klasę trzecią program edukacji literacko-teatralnej Brzechwolandia napisany został z myślą o uczniach tejże klasy. Zakłada rozszerzenie materiału o elementy wiedzy i umiejętności z zakresu sztuki literackiej, teatralnej i artystycznej. Oparty jest na utworach znanego pisarza Jana, który nieodmiennie kojarzony jest ze znakomitą literaturą dla młodego czytelnika. Dobór treści zawartych w tym programie odpowiada założeniom Podstawy programowej. Program, oprócz treści, zawiera przewidziany zakres umiejętności, jakie dzieci będą zdobywały podczas edukacji literacko-teatralnej. Realizacja programu przewidziana jest w ramach zajęć pozalekcyjnych, jeden raz w tygodniu. II. SZCZEGÓŁOWE CELE Celem głównym programu jest rozbudzenie potrzeby kontaktu z literaturą i sztuką poprzez utwory Jana. Cele szczegółowe to: zachęcenie do słuchania i samodzielnego czytania, propagowanie utworów klasyków literatury dziecięcej (Jana ), 2

3 rozbudzanie zamiłowania do czytania książek, rozwijanie wyobraźni, twórczości, zainteresowań, wzbogacenie wiedzy i poszerzenie słownictwa z zakresu edukacji teatralnej i literackiej, zachęcenie do dziecięcej twórczości, przygotowanie do odbioru dzieł sztuki teatralnej, kształcenie umiejętności współdziałania w zespole, integrowanie środowiska dziecięcego. III. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW Podstawowym założeniem niniejszego programu edukacji literackoteatralnej jest wyposażenie uczniów w niezbędne wiadomości i umiejętności. Osiąganie zamierzonych celów zdeterminowane jest: poznaniem treści poszczególnych obszarów tematycznych, dobrą organizacją i warunkami przebiegu procesu wychowawczodydaktycznego, dostosowaniem zadań do potrzeb i możliwości poszczególnych dzieci, kształtowaniem pozytywnego nastawienia do świata sztuki literackiej, teatralnej i artystycznej, odwoływaniem się do dziecięcych przeżyć, doświadczeń, wiadomości i umiejętności, tworzeniem sytuacji umożliwiających poznawanie sztuki literackiej, teatralnej i artystycznej. Jednym z wielu ważnych uwarunkowań jest także stosowanie atrakcyjnych form i metod pracy opartych na: obserwacji, pokazie, przekazie słownym, pogadance, 3

4 dyskusji, recytacji, pracy z tekstem, doświadczeniu, zajęciach praktycznych, czytaniu literatury, różnorodnych zabawach, grach dydaktycznych, konkursach recytatorskich, przedstawieniach, współpracy z teatrem. W wyniku prawidłowego wykorzystania tych metod uczeń powinien posiadać potrzebę kontaktu z literaturą i sztuką. Rolą nauczyciela w osiąganiu założonych celów jest wprowadzenie modyfikacji w treściach, metodach nauczania oraz stylu kierowania zespołem dziecięcym. Uświadomienie sobie, iż osobowość nauczyciela ma wielkie znaczenie dla kształtowania się osobowości ucznia, a w szczególności ucznia będącego w młodszym wieku szkolnym. Nadrzędnym zadaniem nauczyciela jest jednak wspomaganie i pobudzanie rozwoju każdego dziecka, a nie realizacja programu. Rolą rodziców w osiąganiu założonych celów jest włączenie się do realizacji procesu edukacyjnego. TREŚCI NAUCZANIA (KRĘGI TEMATYCZNE): Wspólne i indywidualne czytanie wierszy Jana Stworzenie klasowej księgi wierszy Jana poprzez indywidualne wykonanie ilustracji ulubionej postaci z wybranego wiersza i przepisanie go Wspólne tworzenie gazetek tematycznych 4

5 Zbiorowe wykonanie jednego wielkiego plakatu teatralnego zapraszającego na spektakl teatralny Wyjazd do teatru na spektakl Brzechwolandia Zaproszenie do wspólnego oglądania spektaklu pozostałych klas młodszych oraz przedszkolaków z zaprzyjaźnionego Miejskiego Przedszkola w Pełczycach Nauka wierszy Jana na pamięć Recytowanie wierszy Inscenizowanie wierszy Projektowanie i wykonanie kostiumów oraz dobór lub wykonanie rekwizytów Udział w szkolnym konkursie recytatorskim Udział w gminnym konkursie recytatorskim Turniej ze znajomości wierszy Jana Pisanie dłuższych swobodnych wypowiedzi na temat twórczości Jana IV. PROGRAM Zadania Sposób realizacji Zakładane osiągnięcia Uczeń potrafi: 1. Propagowanie utworów klasyków Słuchanie wierszy Jana czytanych przez słuchać utworów literackich czytanych przez nauczyciela, literatury nauczyciela słuchać nagrań utworów dziecięcej Samodzielne czytanie Jana, (Jana jego utworów samodzielnie czytać ) Słuchanie nagrań utwory literackie, utworów literackich Jana czytać płynnie i wyraziście, Konstruowanie wypowiedzi na temat treści, wyglądu i oceny bohaterów przeczytanych jasno, wyraziście i starannie wypowiadać się na temat literatury dziecięcej Jana, utworów określić nastrój utworu, Tworzenie ilustracji do rysować, poznanych utworów tworzyć ilustracje do 5

6 2. Zachęcenie do dziecięcej twórczości. Ukazanie potrzeby współdziałania w zespole. 3. Rozwijanie wyobraźni, twórczości, zainteresowań 4. Zachęcenie do słuchania i samodzielnego czytania utworów Rozwiązywanie krzyżówek, rebusów Układanie puzzli ilustrujących utwory Jana Tworzenie klasowej księgi wierszy Jana Indywidualne wykonanie ilustracji ulubionej postaci z wybranego wiersza i przepisanie go Gromadzenie kart książki w klasowej księdze wierszy Jana Projektowanie i wykonanie kostiumów oraz dobór lub wykonywanie rekwizytów Tworzenie akompaniamentu perkusyjnego Comiesięczne gazetki: Zwierzęta z wierszy Jana Rośliny z wierszy Jana Ludzie w wierszach Jana i inne zgodne z wyobraźnią, twórczością i zainteresowaniami poszczególnych dzieci Wdrażanie w życie wybranych i zgodnych z edukacją literackoteatralną propozycji dzieci Słuchanie pięknie czytanych utworów Konkurs pięknego czytania Samodzielny wybór wiersza, rozwiązywać krzyżówki i rebusy, układać puzzle tworzyć własną księgę, wykonać ilustrację ulubionej postaci z wybranego wiersza, przepisywać tekst, zaprojektować i wykonać proste kostiumy, dobrać rekwizyty, podać i uzasadnić własne propozycje, stworzyć akompaniament z wykorzystaniem instrumentów perkusyjnych, współdziałać z zespołem, doceniać wytwory innych wykonać ilustrację odpowiedniej postaci z wybranego wiersza, rysować z wyobraźni, przepisywać tekst, zaprojektować i wykonać gazetkę, zauważyć i docenić piękno literatury, szukać materiałów na gazetkę kierując się własnymi zainteresowaniami, proponować działania słuchać czytanych utworów, korzystać z biblioteki w poszukiwaniu utworów do czytania, 6

7 literackich 5. Rozbudzanie zamiłowania do czytania 6. Wygłaszanie wierszy z pamięci z intonacją zgodną z treścią utworu 7. Przedstawianie utworów literackich różnymi formami ekspresji plakat teatralny, wystawienie teatrzyku cieni tekstów Przygotowanie się do udziału w konkursie Prezentacja czytania Słuchanie pięknie czytanych utworów Samodzielne czytanie jego utworów Inscenizowanie utworów Jana Odgrywanie określonych ról i scenek dramowych Symulacja zachowań określonych postaci Śpiewanie piosenek opartych na słowach wierszy Jana Samodzielny wybór tekstów Przygotowanie do konkursu Ćwiczenia emisji głosu Ćwiczenia intonacji głosu Nauka wierszy Jana na pamięć Recytowanie wierszy Konkurs recytatorski Wykonanie prac plastycznych dowolną techniką Zbiorowe wykonanie jednego wielkiego plakatu zapraszającego na spektakl teatralny Tworzenie scenek dramowych (wyrażanie gestem, ruchem, słowem charakterystycznych cech postaci) do wykonanych ilustracji czytać samodzielnie i dla przyjemności, czytać płynnie i wyraziście słuchać czytanych utworów, inscenizować utwory literackie, odgrywać określone role, odgrywać scenki dramowe, symulować zachowania określonych postaci, śpiewać piosenki, zgodnie współdziałać w grupie, odważnie i swobodnie występować przed innymi dziećmi korzystać z biblioteki w poszukiwaniu utworów do recytacji, zapamiętać tekst, recytować wiersz, odważnie i swobodnie występować przed innymi dziećmi wykonać pracę plastyczną dowolną techniką, wykonać plakat teatralny zapraszający na spektakl, rozdzielić pracę, współpracować w grupie, korzystać z różnych materiałów i technik plastycznych, tworzyć scenki dramowe do wykonywanych ilustracji, zaprezentować teatrzyk cieni 7

8 8. Przygotowanie do odbioru dzieł sztuki teatralnej 9. Wzbogacenie wiedzy i poszerzenie słownictwa z zakresu edukacji literackiej i teatralnej 10. Integrowanie środowiska dziecięcego 11. Wyrażanie opinii na temat literatury i obejrzanej sztuki teatralnej Wyjazd do teatru na spektakl Brzechwolandia Słuchanie nagrań wierszy Jana Oglądanie przedstawień opartych na utworach Jana na wideo Prezentacja komputerowa Multimedialny Świat Jana " Zapoznanie z różnymi rodzajami teatrów Warsztaty teatralne Spotkanie z aktorami Narodowego Teatru Edukacji im. Adama Mickiewicza z Wrocławia Turniej ze znajomości wierszy Jana Zaproszenie do wspólnego oglądania spektaklu pozostałych klas młodszych oraz przedszkolaków z zaprzyjaźnionego Miejskiego Przedszkola w Pełczycach Udział w konkursach i turnieju Ocena własnych przedstawień po występach i po obejrzeniu nagrań Wyrażanie opinii na temat poznanej literatury Wyrażanie opinii na temat obejrzanej sztuki teatralnej kulturalnie oglądać sztukę teatralną zachować się w teatrze i podczas spektaklu uważnie słuchać nagrań wierszy i piosenek uważnie oglądać przedstawienia nagrane na wideo i prezentowane na komputerze posługiwać się słownictwem związanym z literaturą i teatrem poprawnie zachowywać się podczas spotkania z aktorami zadawać pytania brać czynny udział w warsztatach teatralnych zaprezentować zdobytą wiedzę zaprojektować zaproszenie pisać zaproszenia zgodnie współdziałać w grupie dzielić się wrażeniami z innymi dziećmi opiekować się młodszymi i niepełnosprawnymi kulturalnie dyskutować, ocenić przedstawienie teatralne wskazać na godne uwagi elementy (dekoracji, gry aktorskiej) dostrzec mankamenty i wskazać możliwości poprawy dzielić się wrażeniami 8

9 Słowne i pisemne dzielenie się wrażeniami z innymi z innymi V. OCZEKIWANE OSIĄGNIĘCIA W efekcie realizacji programu uczniowie: polubią słuchanie literatury i samodzielne czytanie, poznają utwory klasyków literatury dziecięcej (Jana ), rozbudzą w sobie zamiłowanie do czytania książek, rozwiną wyobraźnię, twórczość, zainteresowania, wzbogacą wiedzę ogólną i poszerzą słownictwo z zakresu edukacji teatralnej i literackiej, rozwiną dziecięcą twórczość, zdobędą przygotowanie do odbioru dzieł sztuki teatralnej, udoskonalą umiejętność współdziałania w zespole, zintegrują się. VI. EWALUACJA Ewaluację programu stanowią wspólne rozmowy, dyskusje, próby oceny pracy po zajęciach, próbach, konkursach. Doskonałą oceną są opinie rodziców, nauczycieli i innych dzieci. Najczęściej oceny najbliższych są bardzo pochlebne, co umożliwia dzieciom przeżycie sukcesu i bardziej mobilizuje je do pracy. Inną formą ewaluacji są ankiety, testy, udział w konkursach, wycieczki do teatru. 9

10 Bardzo ciekawe jest także oglądanie własnych recytacji zarejestrowanych aparatem cyfrowym i odtwarzane na komputerze czy wysłuchanie własnych recytacji nagranych na kasetach magnetofonowych. Dzieci mają wówczas okazję spojrzeć na siebie w roli aktora z innej perspektywy. Teraz jako widzowie mogą ocenić przedstawienie, wskazać mocne i słabe strony, krytycznie spojrzeć na własną twórczość docenić siebie i swoje możliwości. Wykaz najważniejszych, planowanych do wykorzystania płyt CD: Płyta CD-ROM Program Multimedialny Świat Jana (wpisany na listę środków dydaktycznych zalecanych przez Ministra Edukacji Narodowej) Płyta CD-ROM Jan Brzechwa Wiersze dla dzieci Prezentacja multimedialna Życie i twórczość Jana 10