Zarys historyczny tworzenia się gruntów na Warmii i Mazurach

Transkrypt

1 Zarys historyczny tworzenia się gruntów na Warmii i Mazurach Opracowali: Agata Misztal Jerzy Pepol

2 ZLODOWACENIA W POLSCE Osady czwartorzędowe na Warmii i Mazurach osiągają najwyższe wartości miąższości w Polsce tj. do 300 m. PLEJSTOCEN ~ 1,8 mln lat temu

3 Moreny Gliny zwałowe niewysortowany osad polodowcowy składający się z okruchów skalnych o różnej wielkości, od cząstek ilastych po głazy narzutowe eratyki.

4 Ozy Wydłużone, kręte wały zbudowane z piasków i żwirów pochodzenia fluwioglacjalnego.

5 Ozy Osady wodnolodowcowe wysortowane i warstwowane osady, głównie piasku i żwiru.

6 Sandry i wydmy Rozległe, piaszczyste równiny, utworzone przez wody wypływające spod lądolodu.

7 Jeziora rynnowe Powstały w rynnach wyżłobionych przez lądolód i płynące pod nim rzeki. Są długie, wąskie o stromych brzegach.

8 1. Jezioro Orło 2. Jezioro Ołów 3. Jezioro Ryńskie 4. Jezioro Tałty 5. Jezioro Mikołajskie 6.Jezioro Bełdany 7. Jezioro Nidzkie

9 Głazy narzutowe - eratyki Głazy narzutowe przywleczone zostały przez lądolody w plejstocenie. Pochodzą ze starych masywów krystalicznych i skał osadowych wieku prekambryjskiego obszaru Skandynawii oraz z dna obecnego Morza Bałtyckiego.

10

11 Osady zastoiskowe iły warwowe Mułki i iły zastoiskowe, które osadzały się warstwowo w jeziorach zastoiskowych. Co roku podczas okresu cieplejszego osadzały się jaśniejsze mułki, na których w okresie zimowym gromadziła się ciemna warstwa drobnych iłów. Występowanie sezonowych warstewek pozwala na dokładne datowanie utworów od chwili powstania.

12 Osady jeziorne - torfy Torfy grunty organiczne, powstające w strefach brzegowych jezior w warunkach bagiennych. Zawartość części organicznych I om >30% Podział torfu pod względem rozkładu: - włóknisty - pseudowłóknisty - amorficzny

13 Osady jeziorne gytie i kredy jeziorne Osady organiczne na Warmii i Mazurach osiągają miąższości do kilkunastu metrów, lokalnie nawet kilkadziesiąt metrów. Zawartość substancji organicznych w gytiach ponad 2%, przy zawartości węglanu wapnia >80% gytia przechodzi w kredę jeziorną, w której zawartość części organicznych może być niższa niż 2%.

14 PODSUMOWANIE Obszar Warmii i Mazur zbudowany jest z utworów czwartorzędowych, które powstały w plejstocenie podczas zlodowaceń. Każde zlodowacenie zostawiało poziom glin morenowych.

15 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ

16 Literatura: 1. E. Ruhl Metodyka badań osadów czwartorzędowych, 1973; 2. E. Myślińska Grunty organiczne i laboratoryjne metody ich badania, 2001; 3. E. Myślińska Leksykon gruntoznawstwa, 1996; 4. A. Szumański Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1: arkusz Giżycko, nr 104, 2001; 5. M. Kozłowska, I. Kozłowski Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1: arkusz Pisz, nr 219, 1995; Internet: