PRAWO KARNE MATERIALNE ZAJĘCIA ORGANIZACYJNE UNIWERSYTET EKONOMICZNY W KRAKOWIE D R E W A P L E B A N E K

Transkrypt

1 PRAWO KARNE MATERIALNE UNIWERSYTET EKONOMICZNY W KRAKOWIE ZAJĘCIA ORGANIZACYJNE D R E W A P L E B A N E K

2 LITERATURA L. Gardocki, Prawo karne, wyd.20, Warszawa 2017 Pomocniczo: W. Wróbel, A. Zoll, Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2013 Osoby zainteresowane zachęcam do lektury porządnych Komentarzy do KK (np. pod redakcją naukową J. Giezka, A. Zolla, W. Wróbla) orzecznictwa oraz własnych poszukiwań, także w internecie np. na blogach i portalach poświęconych popularyzowaniu prawa karnego

3 OCENA KOŃCOWA OCENA Z ĆWICZEŃ WPŁYWA NA OCENĘ KOŃCOWĄ (średnia arytmetyczna oceny z testu i oceny z kolokwium kazusowego)! zaliczenia ćwiczeń warunkiem koniecznym przystąpieniem do Egzaminu - Uzyskanie pozytywnej oceny końcowej jest warunkowane otrzymaniem pozytywnej oceny z ćwiczeń i z egzaminu testowego zaliczenie z ćwiczeń 0 nieusprawiedliwionych nieobecności i przystąpienie do kolokwium = ocena dostateczna z ćwiczeń. Uzyskanie pozytywnej oceny z ćwiczeń wyższej niż ocena dostateczna jest warunkowane rezultatem końcowego kolokwium kazusowego

4 KOLOKWIUM KAZUSOWE : Dwa kazusy z pytaniami pomocniczymi: 2x6 pkt 90 minut W czasie KOLOKWIUM należy mieć przy sobie USTAWĘ KODEKS KARNY. wspólne kolokwium dla wszystkich grup ćwiczeniowych SKALA: 6-7 pkt dst plus 8-10 pkt dobry 11 pkt dobry plus 12 pkt bardzo dobry Po kolokwium możliwość obejrzenia i omówienia pracy. Konieczność bardzo dobrej znajomości cz. ogólnej i podstaw cz. szczególnej (w zakresie nie szerszym niż wskazano na ćwiczeniach)

5 EGZAMIN Test wielokrotnego wyboru 30 pytań Próg zdawalności- 16 punktów Problematyka: całość ujęta w sylabusie Konieczność bardzo dobrej znajomości tekstu ustawy KK(część ogólna KK) Podręcznik+ wykład

6 PLAN WYKŁADÓW NA PODSTAWIE SYLABUSA (dostępny w karcie przedmiotu)

7 ZAGADNIENIA WSTĘPNE PRAWA KARNEGO 1. Miejsce prawa karnego w systemie prawa - prawo karne na tle innych gałęzi prawa i dyscyplin naukowych. 2. Funkcje prawa karnego. 3. Zasady prawa karnego. 4. Konstytucyjna jako źródło prawa karnego. 5. Źródła prawa karnego. 6. Wykładnia norm prawa karnego. 7. Zagadnienia kryminalizacji. 8. Działy prawa karnego i nauki pomocnicze 9. Szkoły i kierunki w nauce prawa karnego. Historia prawa karnego. 10. Prawo karne intertemporalne Obowiązywanie ustawy karnej pod względem miejsca i osób. Struktura przestępstwa ok. 4-5 h (stacjonarne)

8 NAUKA O PRZESTĘPSTWIE 1. Zasady odpowiedzialności karnej. Przestępstwo jako czyn człowieka (działanie i zaniechanie jako formy czynu). Przestępstwo jako czyn bezprawny. Przestępstwo jako czyn karalny (typ czynu zabronionego i jego ustawowe znamiona, klasyfikacja typów czynów zabronionych). Przestępstwo jako czyn karygodny (społeczna szkodliwość czynu). Przestępstwo jako czyn zawiniony (pojęcie winy i dominujące w polskiej doktrynie i judykaturze koncepcje winy). 2. Podmiot przestępstwa (przestępstwa powszechne a przestępstwa indywidualne) 3. Znamiona strony przedmiotowej przestępstwa. Przestępstwa skutkowe a przestępstwa formalne. Nauka o obiektywnym przypisaniu skutku. 4. Strona podmiotowa przestępstwa (przestępstwa umyślne, nieumyślne, strona podmiotowa typów kwalifikowanych przez następstwo, przestępstwa kierunkowe) 5. Postacie stadialne popełnienia przestępstwa. 6. Postacie zjawiskowe popełnienia przestępstwa. 7. Okoliczności wyłączające bezprawność czynu (kontratypy) kontratypy z części ogólnej k.k., kontratypy z części szczególnej k.k., kwestia tzw. kontratypów pozaustawowych. Okoliczności wyłączające lub umniejszające stopień winy. 8. Zbieg przepisów i zbieg przestępstw. ok. 14 h stacjonarne

9 NAUKA O KARZE Kara teorie, funkcje i cele. Ustawowy katalog kar. Ustawowy katalog środków karnych. Zasady i dyrektywy sądowego wymiaru kary. Środki probacyjne. Środki zabezpieczające. Zmiana kary orzeczonej (warunkowe przedterminowe zwolnienie, Kary zastępcze i zmiana kar w toku ich wykonywania, Ułaskawienie. Amnestia) Przedawnienie. Zatarcie skazania Kara łączna. ok. 8 h stacjonarne w tym zakresie podręcznik L. Gardocki.

10 Plan ćwiczeń na podstawie sylabusa:

11 ZAGADNIENIA WSTĘPNE PRAWA KARNEGO 6-8 GODZIN 1. Konstytucja jako źródło prawa karnego. 2. Źródła prawa karnego i struktura i wykładnia jego przepisów. Najważniejsze zasady prawa karnego. 3. Budowa ustawy kodeks karny. 4. Prawo karne w systemie prawa: struktura przestępstwa, przestępstwa a wykroczenie i delikty dyscyplinarne, problematyka typów przepołowionych i pojęcie wypadku mniejszej wagi. Struktura przestępstwa: Przestępstwo jako czyn człowieka (działanie i zaniechanie jako formy czynu). Przestępstwo jako czyn bezprawny. Przestępstwo jako czyn karalny (typ czynu zabronionego i jego ustawowe znamiona, klasyfikacja typów czynów zabronionych). Przestępstwo jako czyn karygodny. Ocena stopnia społecznej szkodliwość czynu. Przestępstwo jako czyn zawiniony (pojęcie winy i dominujące w polskiej doktrynie i judykaturze koncepcje winy Podmiot przestępstwa (przestępstwa powszechne a przestępstwa indywidualne 7. Prawo karne intertemporalne 8. Obowiązywanie ustawy pod względem miejsca i osób. - w tym zakresie sugeruję dla zainteresowanych podręcznik W. Wróbel, A. Zoll

12 NAUKA O PRZESTĘPSTWIE GODZINY 1. Znamiona strony przedmiotowej przestępstwa (4) Przestępstwa skutkowe a przestępstwa formalne. Nauka o obiektywnym przypisaniu skutku. 2. Strona podmiotowa przestępstwa (4) zamiar bezpośredni, zamiar wynikowy, świadoma nieumyślność, nieświadoma nieumyślność, strona podmiotowa typów kwalifikowanych przez następstwo 3. Postacie stadialne popełnienia przestępstwa (usiłowanie udolne, usiłowanie nieudolne, usiłowanie a przygotowanie, czynny żal) (2) 4. Postacie zjawiskowe popełnienia przestępstwa (4) 7. Okoliczności wyłączające bezprawność czynu (kontratypy) obrona konieczna, pomoc konieczna, stan wyższej konieczności, kolizja obowiązków, kwestia tzw. kontratypów pozaustawowych (2) 8. Okoliczności wyłączające winę lub umniejszające stopień winy (błąd do znamion, błąd co do bezprawności a błąd co do karalności, błąd co do kontratypu lub okoliczności wyłączających winę, błąd usprawiedliwiony, art. 10 kk, art. 31 k.k.) (4) - w tym zakresie sugeruję dla zainteresowanych podręcznik W. Wróbel, A. Zoll. 9. Zbieg przepisów i zbieg przestępstw. Kara łączna - w tym zakresie dla wszystkich L. Gardocki

13 CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA KK: W ramach omawiania kazusów i orzecznictwa z zakresu części ogólnej kodeksu karnego zostaną przedstawione najważniejsze wiadomości na temat wybranych typów z pośród: przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, przestępstw i wykroczeń przeciwko mieniu, przestępstw przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, przestępstw przeciwko ochronie informacji i wiarygodności dokumentów, przestępstw (i wykroczeń) przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, przestępstwa przeciwko wolności, przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, przestępstw przeciwko rodzinie i opiece, przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej. w tym zakresie dla wszystkich podręcznik L. Gardockiego

14 CELEM OWOCNEGO UCZESTNICTWA W ĆWICZENIACH NALEŻY: Mieć przy sobie KK (1KK=1 student) Regularnie przygotowywać się: czytać zadane fragmenty podręcznika/skrypty/orzecznictwo/ uczyć się na pamięć KK cz. ogólna (ze zrozumieniem) podejmować próby samodzielnego rozwiązywania kazusów Posiadać kazusy dedykowane do danego zagadnienia (forma tradycyjna lub elektroniczna umożliwiająca robienie notatek) (1 egzemplarz=1student). KAZUSY oraz inne materiały dydaktyczne BĘDĄ UDOSTĘPNIANE W e-wizytówce przed zajęciami.

15 NA NAJBLIŻSZYCH ĆWICZENIACH: Budowa KK (cz. Ogólna, szczególna, pozakodeksowe prawo karne, dekodowanie normy sankcjonującej, znaczenie cz. ogólnej) Struktura przestępstwa (art. 1 KK) także w kontekście metodologii rozwiązywania kazusu oraz sekwencji działań praktycznych np. oskarżyciela publicznego, sędziego, obrońcy przy ocenie odp. karnej konkretnego sprawcy. Pojęcie i wyprowadzania elementów normy sankcjonowanej i sankcjonującej z przepisu części szczególnej prawa karnego oraz rekonstruowanie treści obu norm kwalifikowanie typów czynów zabronionych pojęcie typu, pojęcie znamion typu czynu zabronionego typ zasadniczy, kwalifikowany, typ uprzywilejowany znamiona obligatoryjne, znamiona fakultatywne Kwalifikacja typów czynów zabronionych (przestępstw) z uwagi na 7 kryteriów: waga czynu: zbrodnie, występki) podmiot: powszechne, indywidualne (właściwe, niewłaściwe) sposób ataku dobra prawnego: naruszenia dobra, narażenia na niebezpieczeństwo (konkretne, abstrakcyjne) wystąpienie znamienia skutku: skutkowe (materialne), bezskutkowe (formalne) strona podmiotowa: umyślne, nieumyślne, umyślno-nieumyślne forma czynności wykonawczej: wyłącznie z działania, wyłącznie z zaniechania, z działania i zaniechania tryb ścigania: prywatnoskargowe, publicznoskargowe z uwzględnieniem ściganych na wniosek ćwiczenia w konstruowaniu poprawnych typów czynów zabronionych np. przygotowanie (może być w małych grupach) pisemnie kilku typów o cechach szczególnych dotyczących np. deliktów dyscyplinarnych nauczycieli akademickich na szkodę studentów (Np. zasadniczy i kwalifikowany albo uprzywilejowany, typy ilustrujące wszystkie podziały kwalifikacyjne, albo np. typ indywidualny niewłaściwy popełniony wyłącznie w formie zaniechania, skutkowy) forma zajęć: konfrontacja przygotowanych rozwiązań i dyskusja (oczywiście jeżeli wystarczy czasu)

16 METODOLOGIA ROZWIĄZANIA KAZUSU Z PRAWA KARNEGO W przypadku konfiguracji wieloosobowej wskazanie osoby, której odpowiedzialność karną się ocenia. Wskazanie zachowania sprawcy będącej przedmiotem prawnokarnej oceny (wskazanie jaki fragment zachowania oceniamy i czy jest to działanie, czy zaniechanie). Wskazanie wstępnej hipotezy kwalifikacji prawnej Ustalenie jakie znamiona typu czynu zabronionego należy udowodnić (z uwzględnieniem przepisów o formach stadialnych, postaciach sprawczych i formach zjawiskowych, a także z uwzględnieniem art. 12 k.k.) Udowodnienie realizacji znamion strony przedmiotowej (znamion koniecznych i znamion modalnych Udowodnienie realizacji znamion strony podmiotowej Wniosek co do realizacji znamion określonego typu czynu zabronionego z ewentualnym kwestii zbiegu przepisów rozstrzygnięciem Weryfikacja, czy nie zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność Weryfikacja, czy nie zachodzi okoliczność wyłączająca karalność Weryfikacja, czy nie zachodzi okoliczność wyłączająca winę Wniosek o popełnieniu przez sprawcę konkretnego przestępstwa Rozstrzygnięcie kwestii ewentualnego zbiegu przestępstw