Wymagania prawne w zakresie bezpieczeństwa żywności ze specjalnym uwzględnieniem legislacji europejskiej

Transkrypt

1 Wymagania prawne w zakresie bezpieczeństwa żywności ze specjalnym uwzględnieniem legislacji europejskiej dr Paweł Wojciechowski Katedra Prawa Rolnego i Systemu Ochrony Żywności Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego

2 Bezpieczeństwo żywności - food safety Ogół 1) warunków, które muszą być spełniane, dotyczących w szczególności: a) stosowanych substancji dodatkowych i aromatów, b) poziomów substancji zanieczyszczających, c) pozostałości pestycydów, d) warunków napromieniania żywności, e) cech organoleptycznych); i 2) działań, które muszą być podejmowane na wszystkich etapach produkcji lub obrotu żywnością w celu zapewnienia zdrowia i życia człowieka

3 System bezpieczeństwa żywności Zespół instrumentów (zasad, instytucji, procedur) służących zapewnieniu bezpieczeństwa żywności, który obejmuje: wszelkie regulacje prawne mające na celu ochronę życia i zdrowia, w tym ustalające wymogi dotyczące: środków spożywczych i ich znakowania, higieny żywności, wymogów sanitarnych i weterynaryjnych podczas wytwarzania i obrotu żywnością kontrole wewnętrzne (HACCP); monitoring bezpieczeństwa żywności, w tym przede wszystkim system wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i środkach żywienia zwierząt (RASFF); analizę ryzyka oraz system doradztwa naukowego, urzędowe kontrole żywności (ukż).

4 Prawo żywnościowe część systemu prawa przepisy unijne i krajowe Rozporządzenie 178/2002 oraz Regulacja wymagań dotyczących sposobu prowadzenia działalności Regulacja dotycząca produktu Regulacja urzędowego nadzoru i zarządzania ryzykiem Regulacja dotycząca informowania o produkcie

5 Cele prawa żywnościowego (1) zapewnienie wysokiego poziomu ochrony życia i zdrowia ludzkiego, (2) ochrona interesów ekonomicznych konsumenta, (3) zagwarantowanie rzetelności transakcji handlowych, (4) ochrona zdrowia i warunków życia zwierząt, (5) ochrona środowiska naturalnego człowieka, ze względu na ścisłe powiązanie z produkcją, przetwarzaniem i dystrybucją żywności (6) zapewnienie swobodnego przepływu żywności na jednolitym rynku.

6 Zasady prawa żywnościowego rozporządzenie 178/2002 zasada od pola do stołu, zasada zgodności z przepisami, zasada odpowiedzialności za zapewnienie bezpieczeństwa żywności i pasz, zasada śledzenia, zasada analizy ryzyka, zasada ostrożności, zasada przejrzystości,

7 Zasada od pola do stołu regulacja prawa żywnościowego dotyczy całego łańcucha żywnościowego od produkcji podstawowej i produkcji pasz, aż do sprzedaży lub dostawy żywności do konsumenta (art /2002), każdy element może mieć potencjalny wpływ na bezpieczeństwo żywności nie ma zastosowania do produkcji podstawowej na własny użytek lub do domowego przygotowania, obróbki lub przechowywania do własnego spożycia

8 Zasada zgodności z przepisami Podmioty działające na rynku spożywczym i pasz zapewniają, na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji, zgodność żywności z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności (art /2002) Państwa członkowskie wprowadzają w życie prawo żywnościowe oraz monitorują i kontrolują przestrzeganie

9 Zasada zgodności z przepisami Jeżeli podmiot ma podstawy, aby sądzić, że środek spożywczy przez niego przywożony, wyprodukowany, przetworzony, wytworzony lub rozprowadzany nie jest zgodny z wymogami w zakresie bezpieczeństwa żywności, natychmiast rozpocznie postępowanie w celu wycofania danej żywności z rynku Gdy produkt mógł dotrzeć już do konsumenta, podmiot skutecznie i dokładnie poinformuje konsumentów o przyczynach jego wycofania i w razie konieczności odbierze od konsumentów produkty już im dostarczone (art. 19 ust /2002)

10 Zasada zapewnienia bezpieczeństwa Żaden niebezpieczny środek spożywczy nie może być wprowadzany na rynek (art /2002). Środek spożywczy jest uznawany za niebezpieczny, jeżeli uważa się, że: a) jest szkodliwy dla zdrowia, b) nie nadaje się do spożycia przez ludzi.

11 Zasada zapewnienia bezpieczeństwa Domniemania: jeżeli niebezpieczny środek spożywczy stanowi część partii, transzy lub dostawy żywności należącej do tej samej klasy lub kategorii, należy założyć, że całość żywności w tej partii, transzy lub dostawie jest również niebezpieczna (art. 14 ust /2002) żywność zgodna z przepisami regulującymi bezpieczeństwo żywności, jest uważana za bezpieczną pod względem czynników objętych tymi przepisami (art. 14 ust /2002)

12 Zasada zapewnienia bezpieczeństwa Jeżeli podmiot działający na rynku spożywczym uważa (lub ma podstawy sądzić), że środek spożywczy, który wprowadził na rynek może być szkodliwy dla zdrowia ludzi niezwłocznie podejmuje działania rozpoczyna wycofywanie, informuje właściwe władze Informuje konsumentów finalnych (art. 19 ust /2002)

13 Zasada analizy ryzyka prawo żywnościowe powinno opierać się na analizie ryzyka (art /2002 analiza ryzyka oznacza proces składający się z trzech powiązanych elementów: oceny ryzyka (poszukiwanie, zbieranie, zestawianie i analizowanie danych dotyczący pojawiających się lub mogących się pojawić zagrożeń, EFSA) zarządzania ryzykiem (opracowywanie i wprowadzanie w życie strategii zapobiegających ryzyku i kontrolujących ryzyko na podstawie oceny ryzyka oraz innych, prawnie uzasadnionych czynników (społeczne, gospodarcze, etyczne, środowiskowe) informowania o ryzyku (wymiana informacji i opinii

14 zasada śledzenia (traceability) możliwość zidentyfikowania dostawców i odbiorców zasada ostrożności gdy brak jest pewności naukowej, w oczekiwaniu na dalsze informacje naukowe umożliwiające bardziej wszechstronną ocenę ryzyka mogą zostać przyjęte tymczasowe środki zarządzania ryzykiem konieczne do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia zasada przejrzystości Gdy istnieją uzasadnione podstawy, aby podejrzewać, że żywność może stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi, w zależności od charakteru, powagi i rozmiaru ryzyka, władze publiczne podejmą stosowne kroki w celu poinformowania opinii publicznej o charakterze ryzyka dla zdrowia, określając możliwie najdokładniej żywność lub paszę, bądź rodzaj żywności lub paszy, ryzyko, jakie mogą one stanowić oraz środki podjęte lub,

15 Zasady urzędowej kontroli żywności 882/2004 Proporcjonalność Prowadzenie kontroli bez uprzedzenia Regularność Dwuinstancyjność Ostrożność Kompleksowość Jednolitości działań Poufności Analizy ryzyka Bezstronność, obiektywizm, fachowość, kompetentność, sprawność i efektywność

16 Dziękuję za uwagę!