dr Katarzyna Maria Bogdanowicz UCZEŃ Z DYSLEKSJĄ FAKTY I MITY

Transkrypt

1 dr Katarzyna Maria Bogdanowicz UCZEŃ Z DYSLEKSJĄ FAKTY I MITY 1

2 PLAN WYSTĄPIENIA: 1. Pogromcy mitów: odc. 1. Dysleksja nie istnieje odc. 2. Dysleksja to synonim głupoty i lenistwa odc. 3. Dysleksję można łatwo rozpoznać odc. 4. Dysleksja jest zaburzeniem homogenicznym odc. 5. Dysleksja objawia się tak samo w różnych językach odc. 6 Z dysleksji się wyrasta odc. 7 Istnieje jedna terapia, która jest skuteczna w stosunku do wszystkich osób z dysleksją 2. Podsumowanie i pytania 2

3 1. DYSLEKSJA NIE ISTNIEJE 3

4 SPECYFICZNE ZABURZENIA UCZENIA SIĘ W ŚWIATOWYCH KLASYFIKACJACH MEDYCZNYCH Symbol klasyfikacji ICD-10 DSM-5 Nazwa klasyfikacji International Classification of Diseases Diagnostic and Statistic Manual of Mental Disorders Miejsce, data zatwierdzenia Genewa 1992 Waszyngton 2013 Organ zatwierdzenia World Health Organization American Psychiatric Association Specyficzne trudności w uczeniu się Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu (dysleksja rozwojowa) Specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni (czysta dysortografia) Specyficzne trudności w kaligrafii (dysgrafia jako symptom dyspraksji) Specific Developmental Disorders of Scholastic Skills (SDDSS) Specyficzne rozwojowe zaburzenia umiejętności szkolnych Specific Reading Disorder Specyficzne zaburzenie czytania F 81.0 Specific Spelling Disorder Specyficzne zaburzenie uczenia się poprawnej pisowni F 81.1 Specific Developmental Disorder of motor function Specyficzne rozwojowe zaburzenie funkcji ruchowych F 82 Specific Learning Disorders (LD) Specyficzne zaburzenie uczenia się Specific Reading Disorder Specyficzne zaburzenie czytania Specific Disorder of Written Expression Specyficzne zaburzenie ekspresji pisemnej Specific Developmental Coordination Disorder Specyficzne Rozwojowe zaburzenie koordynacji ruchowej M. Bogdanowicz, 2016

5 TERMINOLOGIA: SPECYFICZNE ZABURZENIA W OBSZARZE CZYTANIA I PISANIA 2 FORMY: dysleksja specyficzne zaburzenia czytania, którym często towarzyszą trudności w pisaniu dysortografia specyficzne zaburzenia w obszarze poprawnej pisowni, którym mogą towarzyszyć trudności w czytaniu dysgrafia trudności w zakresie opanowania czynności pisania, niski poziom graficzny pisma, forma dyspraksji! 5

6 2. DYSLEKSJA TO SYNONIM GŁUPOTY I LENISTWA 6

7 W przedszkolu nie pisał. Nie rysował. Nawet nie próbował czytać. 7

8 W szkole okazał się debilem. Najgorsza była pierwsza klasa: rozważano wysłanie go do szkoły specjalnej. 8

9 Czytanie było koszmarem. Całe popołudnia spędzał z mamą, sylabizując. W rezultacie zamiast nauczyć się czytać, uczył się czytanek na pamięć. Dobrze czytać nauczył się dopiero w IV-V kl. 9

10 Lekcje były pasmem upokorzeń: robił mnóstwo błędów ortograficznych, wolno czytał, całe popołudnia spędzał na odrabianiu lekcji. 10

11 Pomimo że trzykrotnie zmieniał podstawówki, dzięki czemu mógł za każdym razem startować z czystą kartą i tak z trudem przechodził z klasy do klasy. 11

12 Udało mu się nie powtarzać klasy tylko dzięki ofiarnej mamie, która poszła z opinią od neurologa na rozmowę do ministerstwa oświaty. 12

13 Do liceum nie zdałby, gdyby nie życzliwa nauczycielka, która pomogła z ortografią. Na maturze polonista w tajemnicy wziął jego brudnopis i poprawił wszystkie błędy ortograficzne. Na studia zdał tylko dzięki pomocy kolegi. 13

14 OSOBA TA TO: polski dziennikarz i publicysta; jeden z założycieli Gazety Wyborczej ; były rzecznik prasowy Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego; pierwszy prezes Polskiej Agencji Informacyjnej; publicystą i komentator tygodnika Polityka i Gazety Wyborczej ; nauczyciel akademicki - od 1999 kierownik Katedry Dziennikarstwa Collegium Civitas w Warszawie; dziennikarz radia TOK FM; publicysta Polityki. 14

15 A U TO R L I C Z N Y C H P U B L I K A C J I. M. I N. : Mroczne wnętrza. Uwięziony Prymas prywatnie w oczach współwięźniów i swojej siostry (2000), Rewanż pamięci (2002) oraz Trwoga i nadzieja. Rozmowy o przyszłości (2003). L A U R E AT W I E L U P R E S T I Ż O W Y C H N A G R Ó D. M. I N. : im. SDP (podziemnego 1987), Adolfa Bocheńskiego (1986), Polskiego PEN Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego (1988), Grand Press dla Dziennikarza Roku (1997). Otrzymał także dwa Wiktory (1997). 15

16 JACEK ŻAKOWSKI JEDEN Z NAJPOPULARNIEJSZYCH POLSKICH DZIENNIKARZY I PUBLICYSTÓW 16

17 3. DYSLEKSJĘ MOŻNA ŁATWO ROZPOZNAĆ 17

18 TRUDNOŚCI MARCINA: A. ma problemy z wymową B. ma trudności z rozumieniem mowy C. z wielką trudnością uczy się nowych słów D. nie mówi po angielsku E. olbrzymie problemy z gramatyką F. czyta na głos wolno, popełniając liczne błędy. G. czytając ze zrozumieniem, także popełnia błędy wynikające z tego, że ma mały zasób słów i słabo zna gramatykę. H. zapisując wyrazy i proste zdania, popełnia wszystkie możliwe kategorie błędów I. nie pisze tekstów wykraczających poza kilka zdań J. powoli i z trudem uczy się materiału językowego i reguł rządzonych językiem K. problemy z korzystaniem ze słownika 18

19 4. DYSLEKSJA JEST ZABURZENIEM HOMOGENICZNYM 19

20 MOI BYLI UCZNIOWIE: ZESTAWIENIE TRUDNOŚCI I MOCNYCH STRON Trudności Mocne strony Marcin Zosia nauka języka we wszystkich jego aspektach pewne cechy ADHD i pewne problemy z gramatyką wysoka inteligencja praktyczna, dobra koncentracja ponad przeciętne możliwości intelektualne, sprawne posługiwanie się angielskim w mowie Ola dysortografia wysoka inteligencja, duża motywacja, pracowitość Krzyś niska sprawność motoryczna ręki Inteligencja przeciętna Daniel dysleksja (uporczywe problemy z czytaniem na głos) ponad przeciętne możliwości intelektualne 20

21 Dyslexia 1 = Rarely 2 = Occasionally 3 = Frequently 4 = Most of the time 14 (I. Smythe., 2007) 21

22 5. DYSLEKSJA OBJAWIA SIĘ TAK SAMO W RÓŻNYCH JĘZYKACH 22

23 TRANSPARENTNOŚĆ/FONETYCZNOŚĆ (NA ILE WIERNIE ORTOGRAFIA ODZWIERCIEDLA FONETYCZNĄ STRUKTURĘ WYRAZÓW) B. NISKA NISKA UMIAR- KOWA- NA WY- SOKA B. WY- SOKA KOM- PLET- NA polski angielski francuski holenderski, niemiecki, Włoski, hiszpańsk i fiński, serbski, chorwacki, turecki? (Szczerbiński, 2009) 23

24 6. Z DYSLEKSJI SIĘ WYRASTA 24

25 Jacek Żakowski do dzisiejszego dnia: powoli czyta. pisze wolno i niewyraźnie drukowanymi literami. z dylematem łącznie czy rozłącznie radzi sobie, pisząc np. absencja zamiast nieobecność. regularnie korzysta ze słownika w komputerze. nie ma stałego podpisu, stąd problemy z bankami. nie zna dobrze żadnego obcego języka (rosyjski był nieosiągalny z powodu trudności z nauką alfabetu). 25

26 W wywiadzie dla Gazety Wyborczej przyznaje, że jako dyslektyk musiał pogodzić się z faktem, że ma zamknięte pewne drogi kariery. I nigdy na przykład nie zostanie księgowym;-) 26

27 DYSLEKSJA ROZWOJOWA TO PROBLEM CAŁEGO ŻYCIA symptomy dysleksji zmieniają się na różnych etapach życia zmienność symptomów dysleksji zależy od metod edukacji i udziału w terapii pedagogicznej zależy też od indywidualnych możliwości kompensacji istnieje stała gotowość do wznowienia się objawów dysleksji w sytuacjach braku treningu lub kontaktu z językiem oraz w sytuacjach stresowych (M. Bogdanowicz, Adryjanek 2004) 27

28 7. ISTNIEJE JEDNA TERAPIA, KTÓRA JEST SKUTECZNA W PRZYPADKU WSZYSTKICH OSÓB Z DYSLEKSJĄ 28

29 Najskuteczniejszą formą terapii zaburzeń w czytaniu - trening świadomości fonologicznej i ćwiczenia utrwalające związek między grafemem a fonemem. Jednak umiejętności te powinny być trenowane w kontekście czytania i pisania (Duff i Clarke, 2011; Melby- Lervåg, Lyster i Hulme, 2012; Snowling i Hulme, 2011, 2012). 29

30 30