NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Lublinie

Transkrypt

1 NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Lublinie Lublin, dnia 2 lipca 2009 r. LLU /2009 Pan Paweł Kędracki Burmistrz Parczewa WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231 poz. 1701, ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Lublinie skontrolowała w Urzędzie Miejskim w Parczewie (zwanym dalej Urzędem ) stosowanie ulg w spłacie zobowiązań podmiotów działających na terenie gminy miejsko-wiejskiej Parczew (zwanej dalej: Gminą ), w latach W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokóle kontroli podpisanym w dniu 18 czerwca 2009 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Burmistrzowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia skontrolowaną działalność organów Gminy, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości w procesach przyznawania ulg w spłacie zobowiązań podmiotów działających na terenie gminy, niemających zasadniczego wpływu na kontrolowaną działalność. PowyŜsza ocena ogólna wynika z przedstawionych w dalszej części wystąpienia ustaleń kontroli i ocen cząstkowych: 1. W latach Gmina zrealizowała dochody własne w wysokości zbliŝonej do planowanych wartości (od 102,33% do 103,66%). Największy udział w tych dochodach miał podatek od nieruchomości. Kwota ulg, odroczeń, umorzeń, zaniechań poboru, zwolnień i rozłoŝenia na raty, stosowanych przez organ podatkowy (dalej takŝe: Burmistrz) w tym okresie, wynosiła od zł do zł. Jedynie w 2007 r. ich wysokość znacząco wzrosła do kwoty zł. Wynikało to m.in. z zakończonych w 2007 r. postępowań 1

2 upadłościowych i likwidacyjnych trzech podmiotów na kwotę zł oraz postępowania restrukturyzacyjnego SP ZOZ w Parczewie, w wyniku którego umorzono zaległość podatkową na kwotę zł. 2. Przyjęte w Gminie kryteria udzielenia ulg w spłacie zobowiązań naleŝnych budŝetowi gminy odpowiadały regulacjom art. 48 i art. 67a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa Badaniem w zakresie udzielania ulg, umarzania, rozkładania na raty i odraczania terminów płatności zobowiązań, objęto 50 decyzji (na łączną kwotę ,34 zł), które wydano 13 podmiotom gospodarczym działającym na terenie Gminy. W przypadku 8 decyzji (na kwotę zł) odbierano od podatników oświadczenia o niekorzystaniu z pomocy publicznej dla przedsiębiorców, które nie zostały złoŝone pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Jest ono wymagane art Ordynacji podatkowej. W 4 innych przypadkach odbierano takie oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Według NIK przyjmowanie oświadczeń w przedmiotowych sprawach odbywało się w ramach postępowania podatkowego prowadzonego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej, dlatego teŝ oświadczenia naleŝało odbierać w trybie przewidzianym art tej ustawy. W ocenie NIK, w sprawach zakończonych wydaniem 2 decyzji: nr FnIV3150/3/05 i nr Fn3114/4/07 dotyczących odroczenia terminu płatności podatku, dla K.K., z r. oraz z r., na łączną kwotę 1 282,5 zł organ podatkowy nie dopełnił obowiązku wynikającego z art. 187 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym organ podatkowy jest obowiązany zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Nie moŝna uznać za działanie wyczerpujące wymogi ww. przepisu, jedynie spisanie protokołów w sprawie opisu warunków gospodarczych gospodarstwa rolnego, które ponadto nie zostały prawidłowo sporządzone pod względem formalnym. Nie zawierały np. imienia i nazwiska ani stanowiska słuŝbowego pracownika Urzędu pod jego treścią, co było wymagane na formularzu protokołu. W sprawach zakończonych wydaniem 8 decyzji (w latach ) przyznających ulgi w zapłacie podatku (na łączną kwotę zł), organ podatkowy nie dopełnił obowiązku wynikającego z art pkt 6 Ordynacji podatkowej, który obliguje do zawarcia w ich treści uzasadnienia faktycznego i prawnego. Odstępowanie od uzasadnień 1 Dz. U. z 1997 r., nr 137, poz.926 ze zm. oraz Dz. U. z 2005 r., nr 8, poz. 60 ze zm. 2

3 decyzji uwzględniających Ŝądanie podatnika w całości było niezgodnie z 5 ww. artykułu, wg którego od uzasadnienia decyzji moŝna odstąpić, gdy uwzględnia ona w całości Ŝądanie strony, jednak nie dotyczy to decyzji na podstawie której przyznano ulgę w zapłacie podatku. Pozostałe zbadane decyzje, dotyczące udzielania ulg, umarzania, rozkładania na raty i odraczania terminów płatności zobowiązań, zostały wydane zgodnie z regulacją właściwych przepisów Ordynacji podatkowej. 4. Badaniem w zakresie udzielania pomocy de minimis objęto 79 spraw (na łączną kwotę ,47 zł). Pomoc ta świadczona była łącznie 39 podmiotom. W 78 przypadkach, ulgi przyznano na podstawie art. 48 oraz art. 67a i 67b ustawy Ordynacja podatkowa, w jednym przypadku na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych 2 oraz rozporządzenia z dnia 26 kwietnia 2007 roku w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy de minimis przedsiębiorcom prowadzącym zakłady pracy chronionej 3. NIK zwraca uwagę na 2 uchybienia w zbadanym materiale dowodowym: na wniosek z r., decyzją nr F.3110/39/07 z r. Burmistrz umorzył zaległość podatkową w kwocie zł spółce cywilnej M. i przyznał pomoc de minimis w tej kwocie, opierając się na dokumentach dołączonych do poprzedniego wniosku, który złoŝono 6 m-cy wcześniej. Podatnik przedstawił zarówno w pierwszym jak i w drugim wniosku rozliczenie roczne PIT, wskazując osiągnięte dochody z roku poprzedniego. Jednak tylko do pierwszego wniosku załączono miesięczne deklaracje ZUS DRA. Z powyŝszego wynika, Ŝe organ podatkowy przed wydaniem decyzji z września 2007 r. mógł oprzeć się na bardziej obszernym materiale dowodowym. w decyzji z r., wydanej K. K. na podstawie art. 67a 1 pkt 1 i art. 67b 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej, nie określono kwoty pomocy de minimis, ale wydano zaświadczenie o takiej pomocy. We wszystkich pozostałych sprawach wysokość takiej pomocy określano w decyzjach, co zdaniem NIK znajduje uzasadnienie w rzetelności i przejrzystości prowadzenia spraw przez organy administracji publicznej. 5. Gmina nie dokonała sprzedaŝy, nie oddała w wieczyste uŝytkowanie nieruchomości stanowiących jej własność przedsiębiorcom, którzy w kontrolowanym okresie przynajmniej 3 razy uzyskali ulgi w zapłacie zobowiązań z tytułu naleŝnych jej dochodów własnych. 2 Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zm. 3 Dz. U. z 2007 r. Nr 76, poz

4 Nie wydano takŝe decyzji o przekształceniu prawa uŝytkowania wieczystego w prawo własności, jak równieŝ nie zawierano umów najmu i dzierŝawy z takimi podmiotami. Zarządzanie nieruchomościami lokalami i budynkami stanowiącymi własność gminy powierzono w kontrolowanym okresie gminnej spółce Zakład Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Parczewie, na podstawie 2 umów z: r. i r. W ramach realizacji pierwszej z wymienionych umów Zarządcą nieruchomości była osoba fizyczna (zatrudniona w tym Zakładzie), która nie posiadała licencji zawodowej. Takie działanie w ocenie NIK było niezgodne z art. 184 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami 4, który stanowi, Ŝe Zarządcą nieruchomości jest osoba fizyczna posiadająca licencję zawodową ( ). Kolejną umowę, zawarto z juŝ z uwzględnieniem ww. regulacji art Stan zaległości z tytułu zobowiązań dotyczących dochodów własnych gminy w zbadanym okresie zmniejszał się w z kwoty ,51 zł na koniec roku 2004 do kwoty ,64 zł na koniec roku W wyniku szczegółowej analizy 30 postępowań egzekucyjnych ustalono, Ŝe w przypadku [...] 5. Nieskuteczność egzekucji spowodowana była m.in. nieprawidłowym prowadzeniem postępowania windykacyjnego przez pracowników Urzędu. Początkowo nieustalono prawidłowo adresu do doręczeń, co skutkowało zwracaniem wysyłanych upomnień, następnie błędnie wystawiono decyzję na jednego ze wspólników spółki, co było powodem uchylenia tej decyzji przez S.K.O. Dopiero po ustaleniu prawidłowego adresu do doręczeń, w oparciu o wypis z KRS, skutecznie doręczano upomnienia i wezwania do zapłaty zaległości. Pozwoliło to na odzyskanie w dniu r. kwoty [...] 6. W ramach badania naleŝności z tytułu zobowiązań podmiotów działających na terenie gminy ustalono, Ŝe w ewidencjach wysłanych upomnień z 2007 r. (1172 spraw, na kwotę ,32 zł) i 2008 r. (1013 spraw, na kwotę ,98 zł) nie wypełniano pozycji data doręczenia upomnienia, co zdaniem NIK utrudnia prowadzenie bieŝącego monitoringu zaległości oraz określenie właściwego terminu wszczęcia egzekucji. Podkreślenia wymaga jednak skuteczne działanie organu podatkowego, który nie dopuścił, w zbadanym okresie, do przedawnień zobowiązań. 4 Dz. U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543 ze. zm.. 5 Fragment tekstu usunięty na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz ze zm.), zwanej dalej: uodip oraz art. 298 pkt 4 i art pkt. 3 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8 poz. 60 ze zm.), dalej: Op. 6 Fragment tekstu usunięty na podstawie art. 5 ust. 1 uodip oraz art. 298 pkt 4 i art pkt. 3 i 4 Op 4

5 7. W ramach organizacji i funkcjonowania kontroli wewnętrznej w urzędzie Burmistrz, stosowanie do postanowień art. 35a ust. 3 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych, a następnie od 1 stycznia 2006 r. art. 47 ust. 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. pod tym samym tytułem, ustalił i aktualizował w formie pisemnej procedury kontroli. Jednak w ocenie NIK organ podatkowy nie stosował się do regulacji art. 281 Ordynacji podatkowej, który nakłada na niego obowiązek przeprowadzania kontroli u podatników w zakresie wywiązywania się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego m.in. przez podmioty gospodarcze. W badanym okresie nie przeprowadzono Ŝadnej takiej kontroli na miejscu, tj. u przedsiębiorcy. 8. W 2007 r. w sprawie nr GNR.II.7226/76/07, dotyczącej umorzenia w całości opłaty rocznej za wieczyste uŝytkowanie gruntów dla C. F. Sp. z o.o., pismo aprobujące podanie przedsiębiorcy o dokonanie tego umorzenia, jak i dokument na mocy którego dokonano umorzenia (w wysokości 4.611,00 zł oraz odsetki na kwotę 222,00 zł) podpisała ta sama osoba ówczesny pracownik Urzędu pierwsze jako Kierownik Referatu Gospodarki Nieruchomościami i Rolnictwa, natomiast drugie z upowaŝnienia Burmistrza. NIK zwraca w tym przypadku uwagę, na zbyt duŝe nagromadzenie kompetencji w rękach jednego pracownika samorządowego. Za prawidłowe przeprowadzenie postępowań podatkowych i wydanie decyzji odpowiada właściwy organ podatkowy. Zgodnie z art. 13 Ordynacji podatkowej w sprawach dotyczących kontrolowanej działalności organem podatkowym jest Burmistrz Parczewa. W okresie objętym kontrolą funkcję Burmistrza pełnili: Stanisław Mroczek (od r. do r.) i Paweł Kędracki (od r.). Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Przyjmowanie oświadczeń przedsiębiorców o niekorzystaniu z pomocy publicznej na podstawie art Ordynacji Podatkowej, 2. Wydawanie decyzji przyznających ulgi w spłacie zobowiązań naleŝnych gminie, po przeprowadzeniu wyczerpującego postępowania dowodowego, 3. Zawieranie w decyzjach administracyjnych przyznających ulgi podatkowe uzasadnień faktycznych i prawnych, 4. Stosowanie jednolitych zasad dotyczących określania wysokości pomocy de minimis w decyzjach administracyjnych, 5. Rejestrowanie w ewidencji upomnień dat ich doręczenia, 5

6 6. Przeprowadzanie kontroli na podstawie art. 281 Ordynacji podatkowej w zakresie prawidłowości naliczania zobowiązań podatkowych przez podmioty gospodarcze. NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje od Pana Burmistrza przedstawienia, w terminie 14 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o podjętych działaniach na rzecz realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Stosownie do art. 61 ust.1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu prawo zgłoszenia do dyrektora Delegatury NIK w Lublinie umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. Z powaŝaniem 6