Czy bank centralny powinien być niezależny? Autor: Krystyna Brząkalik
|
|
- Dominika Romanowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Czy bank centralny powinien być niezależny? Autor: Krystyna Brząkalik
2 Skrócony opis lekcji Lekcja Czy bank centralny powinien być niezależny? jest przeznaczona dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Stanowi kontynuację cyklu zajęć poświęconych polityce pieniężnej. W trakcie lekcji uczniowie omawiają zadania NBP i Rady Polityki Pieniężnej zapisane w konstytucji i ustawie o NBP. Analizują fragmenty tych dokumentów, zbierając argumenty potwierdzające potrzebę niezależności banku centralnego. Następnie odgrywają rolę członków rządu, parlamentu i przedstawicieli NBP, dyskutując o problemach związanych z zadaniami banku centralnego w dziedzinie kształtowania polityki pieniężnej. Cele lekcji Uczeń powinien: poznać najważniejsze przepisy prawne regulujące działanie Narodowego Banku Polskiego, omówić cele i zadania NBP sformułowane w Konstytucji RP i ustawie o NBP, znać kompetencje poszczególnych organów NBP, w tym Rady Polityki Pieniężnej, uczestniczyć w dyskusji dotyczącej głównych zadań NBP, zebrać argumenty dotyczące niezależności banku centralnego. Metody realizacji zajęć analiza dokumentów, odgrywanie ról, dyskusja. Adresat uczniowie szkół ponadgimnazjalnych. Materiały 1. Tekst pt. Organizacja i zadania NBP, 2. Fragment Konstytucji RP i ustawy o NBP, 2
3 3. Zadanie pt. Czy bank centralny powinien być niezależny?, 4. Studium przypadku Zadania NBP - opinie polityków i ekonomistów. Proponowany przebieg lekcji 1. Przypomnij uczniom, jakie są najważniejsze funkcje każdego banku centralnego. Zwróć się, aby wyjaśnili podstawowe pojęcia, z którymi zapoznali się w trakcie poprzednich zajęć. Zapytaj, na czym polega funkcja emisyjna banku centralnego oraz czym zajmuje się bank jako bank państwa. Odwołując się do wiadomości dotyczących zadań banku centralnego i instrumentów, którymi dysponuje, przypomnijcie, na czym polegają najważniejsze działania banku centralnego realizującego założenia polityki pieniężnej. 2. Powiedz uczniom, że główne cele Narodowego Banku Polskiego zostały sformułowane w Konstytucji RP. Przeczytajcie fragment konstytucji RP. Jakie zadania NBP zostały określone w ustawie zasadniczej? Zapiszcie je na tablicy. 3. Poproś uczniów, aby zapoznali się teraz z Materiałem pomocniczym nr 1 - tekstem pt. Organizacja i zadania NBP. Uczniowie mogą również dodatkowo przeczytać fragment ustawy o NBP, zamieszczony w Materiale pomocniczym nr Po dokonaniu analizy tekstu pomocniczego uczniowie, pracując w trzech zespołach powinni przedstawić informacje o głównych zadaniach i zasadach organizacji NBP. Omawiając te zagadnienia jedna z grup przedstawi główne organy NBP oraz ich kompetencje, druga grupa podstawowe funkcje NBP, a trzecia - zasady niezależności polskiego banku centralnego. 5. Zwróć szczególną uwagę na zadania Rady Polityki Pieniężnej, uchwalającej założenia polityki pieniężnej oraz wielkość najważniejszych stóp procentowych. Zapytaj, czy tryb wybierania Rady gwarantuje jej niezależność. 6. Powiedz uczniom, że będą teraz uczestniczyć w symulacji ukazującej problemy związane z niezależnością banku centralnego. Powiedz, że odegrają role parlamentarzystów, członków rządu i przedstawicieli NBP, w tym członków RPP. Po dokonaniu podziału ról rozdaj uczniom odpowiednie teksty z zadania pt. Czy polski bank centralny powinien być niezależny? (Materiał pomocniczy nr 3). Poproś o przygotowanie się do symulacji. Jej tematem będą sporne kwestie, związane z niezależnością banku centralnego. Powiedz, że gra oparta jest na fikcyjnych sytuacjach i wydarzeniach oraz przedstawiona została w bardzo uproszczony sposób. 3
4 7. Ogłoś rozpoczęcie symulacji. Wybierzcie przewodniczącego, który będzie kierował obradami i udzielał głosu poszczególnym uczestnikom dyskusji. Po jej zakończeniu zastanówcie się, która strona posługiwała się bardziej przekonywującymi argumentami. 8. Podsumowując symulacje, zbierzcie najważniejsze argumenty za i przeciw, jakie zostały użyte przez uczniów w trakcie dyskusji i zapiszcie je w dwóch kolumnach na tablicy. Zapytaj uczniów, dlaczego polski system prawny tak silnie podkreśla potrzebę niezależności NBP. Zastanówcie się, co mogłoby się wydarzyć, gdyby rząd lub parlament miał również prawo kształtowania polityki pieniężnej według własnych założeń. 9. Dodatkowo, podsumowując zajęcia, możesz polecić uczniom zapoznanie się z opiniami Prezesa NBP oraz znanych polskich ekonomistów i polityków, które zostały zamieszczone w Materiale pomocniczym nr 4 - studium przypadku. Uwagi dla prowadzącego Przed rozpoczęciem symulacji zaznacz, że teksty przeznaczone dla przedstawicieli rządu, parlamentu i banku centralnego są całkowicie fikcyjne, tylko częściowo mogą przypominać autentyczne spory, które toczyły się w Polsce w 2002 roku. Podkreśl, że opracowane zostały w sposób uproszczony i nie zawierają konkretnych stanowisk rządu, parlamentu i NBP. Celem symulacji jest wyłącznie wymiana poglądów na temat niezależności banku centralnego i jego funkcji w państwie demokratycznym. Możesz dodatkowo polecić uczniom przeczytanie wypowiedzi prezesa NBP, ekonomistów i dziennikarzy na tematy związane z omawianym w trakcie zajęć problemami roli banku centralnego. 4
5 Materiały dla uczniów Materiał pomocniczy nr 1 Tekst pt. Organizacja i zadania Narodowego Banku Polskiego Cele, zasady organizacji i zadania Narodowego Banku Polskiego są sformułowane w konstytucji RP. Zgodnie z ustawą zasadniczą, NBP ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych oraz kształtowania i realizacji polityki pieniężnej państwa. Podstawowym celem NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen. Powinien on również wspierać politykę gospodarczą rządu, jednak w takim stopniu, by nie ograniczało to realizacji celu podstawowego. Organami NBP są: Prezes NBP - który przewodniczy pozostałym organom NBP, reprezentuje bank centralny na zewnątrz, zapewnia wykonanie uchwał RPP i Zarządu, jest przełożonym wszystkich pracowników. Rada Polityki Pieniężnej - która realizuje najważniejsze zadanie banku, co roku uchwalając założenia polityki pieniężnej. Rada ustala wysokość stóp kredytów refinansowych, stopy rezerw obowiązkowych i zasady przeprowadzania operacji otwartego rynku. Rada zatwierdza też roczny plan finansowy i sprawozdanie z działalności NBP. Określa górną granicę zobowiązań wynikającą z zaciągania pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach. Rada składa się z przewodniczącego, którym jest prezes NBP oraz z 9 członków. RPP odbywa posiedzenia co najmniej raz w miesiącu. Może w nich uczestniczyć przedstawiciel rządu, ale bez prawa głosu. Zarząd NBP - kieruje działalnością banku i realizuje uchwały RPP. W jego skład wchodzi Prezes NBP, dwóch wiceprezesów oraz 4-6 członków. Jeden z wiceprezesów, pierwszy zastępca prezesa NBP, zastępuje go w czasie nieobecności. Zadania NBP jako bank centralny pełni trzy zasadnicze funkcje: 1. NBP jest bankiem emisyjnym wprowadza i wycofuje z obiegu znaki pieniężne RP - banknoty i monety, określa wielkość emisji i terminy wprowadzenia do obiegu znaków pieniężnych, ustala wzory i wartość nominalną banknotów i monet, określa zasady wymiany zużytych znaków pieniężnych. 5
6 2. NBP jest bankiem banków oddziałuje na system bankowy tak, by realizowane były założenia polityki pieniężnej, Rada Polityki Pieniężnej ustala stopy kredytów refinansowych, udziela kredytów refinansowych bankom, aby uzupełnić ich zasoby pieniężne, udziela kredytów redyskontowych przyjmując od nich weksle do dyskonta lub redyskonta, sprzedaje i kupuje własne i skarbowe papiery wartościowe na otwartym rynku, gromadzi rezerwy obowiązkowe banków, wprowadza limity kredytowe dla banków, gdy zagrożona jest realizacja założeń polityki pieniężnej. 3. NBP jest bankiem państwa współdziała z organami państwa w realizacji polityki gospodarczej, przekazuje organom państwa informacje o prowadzeniu polityki pieniężnej i sytuacji w sektorze bankowym - głównie informacje o założeniach polityki pieniężnej, bilansie płatniczym, bilansie zobowiązań i należności zagranicznych państwa, współdziała z ministrem finansów w opracowywaniu planów finansowych państwa, zwłaszcza budżetu państwa i realizacji polityki walutowej, prowadzi rachunki bankowe dla państwowych jednostek organizacyjnych, zapewnia obsługę pożyczek państwowych, reprezentuje interesy państwa w międzynarodowych instytucjach finansowych i bankowych. Niezależność NBP Ustawa zasadnicza potwierdza niezależność banku centralnego od rządu na kilku płaszczyznach. Niezależność personalna wynika z trybu powoływania władz NBP. Rada Ministrów nie ma wpływu na obsadę władz banku centralnego. Organami banku są Prezes NBP, Rada Polityki Pieniężnej i Zarząd NBP. Prezesa NBP powołuje Sejm na wniosek Prezydenta na sześcioletnią kadencję. Odwołanie Prezesa przed upływem kadencji jest możliwe wyłącznie w sytuacjach przewidzianych przepisami ustawy. W skład Rady Polityki Pieniężnej oprócz przewodniczącego, którym jest Prezes NBP, wchodzi 9 członków powoływanych na sześcioletnią kadencję przez: Prezydenta ( 3 osoby), Sejm (3 osoby) oraz Senat ( 3 osoby) - spośród wybitnych specjalistów z dziedziny finansów. 6
7 Członków zarządu NBP, w tym wiceprezesów, powołuje Prezydent na wniosek Prezesa NBP. Niezależność finansowa polega na tym, że bank centralny ma osobowość prawną, odrębną od Skarbu Państwa. Prowadzi gospodarkę finansową, opierając się na własnych funduszach. Na fundusze podstawowe składa się fundusz statutowy, który powstał z wyodrębnienia części majątku państwowego, a później powiększany był z odpisów z zysku NBP; oraz fundusz rezerwowy, przeznaczony na pokrywanie ewentualnych strat bilansowych. Część zysku bilansowego NBP jest wpłacana do budżetu państwa. Ważny dla niezależności banku centralnego jest całkowity zakaz zaciągania przez Skarb Państwa zobowiązań w NBP w celu pokrycia deficytu budżetowego. Niezależność funkcjonalna - polega na powierzeniu NBP wyłącznych kompetencji w dziedzinie ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Podstawowym celem NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen. Powinien on również wspierać politykę gospodarczą rządu. 7
8 Materiał pomocniczy nr 2 Fragment Ustawy z dnia roku o Narodowym Banku Polskim Art Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy równoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP. 2. Do zadań NBP należy także: 1) organizowanie rozliczeń pieniężnych, 2) prowadzenie gospodarki zasobami pieniężnymi, 3) prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami, 4) prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa, 5) regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie, 6) kształtowanie warunków niezbędnych do rozwoju systemu bankowego, 7) opracowanie sprawozdawczego bilansu płatniczego oraz bilansów należności i zobowiązań zagranicznych państwa, 8) wykonywanie innych zadań określonych ustawami. Art. 4 NBP przysługuje wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 9 Prezes NBP jest powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta RP na okres 6 lat. (...) Art Prezesa NBP w czasie jego nieobecności zastępuje wiceprezes NBP - pierwszy zastępca Prezesa NBP. 2. Wiceprezesów NBP i członków Zarządu NBP powołuje i odwołuje Prezydent RP na wniosek Prezesa NBP (...) Art Prezes NBP przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej, zarządowi NBP, Komisji Nadzoru Bankowego oraz reprezentuje NBP na zewnątrz. 8
9 2. Prezes NBP reprezentuje interesy RP w międzynarodowych instytucjach bankowych oraz, o ile Rada Ministrów nie postanowi inaczej, w międzynarodowych instytucjach finansowych. Art Rada Polityki Pieniężnej, zwana dalej Radą, ustala coroczne założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej. Rada składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego. 2. Kierując się założeniami polityki pieniężnej Rada w szczególności: 1) ustala wysokość stóp procentowych NBP 2) ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków 3) określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych 4) zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP 5) ustala zasady operacji otwartego rynku 3. Rada dokonuje ocen działalności Zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej. Art W skład Rady wchodzą: 1) Przewodniczący Rady, którym jest Prezes NBP 2) 9 członków powoływanych w równej liczbie przez Prezydenta RP, Sejm i Senat, spośród specjalistów z zakresu finansów 2. Członkowie Rady powoływani są na 6 lat. 9
10 Materiał pomocniczy nr 3 Zadanie pt. Czy polski bank centralny powinien być niezależny? Będziecie uczestniczyć w symulacji ukazującej problemy związane z niezależnością banku centralnego. Wybierzcie ochotników, którzy odegrają role parlamentarzystów, członków rządu i przedstawicieli NBP, w tym członków RPP. Po dokonaniu podziału ról przeczytajcie odpowiednie teksty przygotowane poniżej. Przygotujcie się do dyskusji z udziałem przedstawicieli wszystkich stron sporu. Jej tematem będą kontrowersyjne kwestie, związane z niezależnością banku centralnego. Symulacja oparta jest na fikcyjnych sytuacjach i wydarzeniach oraz przedstawiona została w bardzo uproszczony sposób. Możecie dodatkowo przeczytać wypowiedzi, zamieszczone w studium przypadku pt. Zadania NBP - opinie polityków i ekonomistów. Role dla uczestników symulacji Przedstawiciele rządu Rząd jest odpowiedzialny przed społeczeństwem za prowadzenie polityki gospodarczej. Od efektów działań rządu zależy stan gospodarki, poziom zatrudnienia, funkcjonowanie przedsiębiorstw, dochody obywateli. Tymczasem rząd nie dysponuje odpowiednimi instrumentami dla realizacji swoich zamierzeń. Dostrzegamy problemy, które hamują rozwój polskiej gospodarki. Przedsiębiorstwa nie mogą się rozwijać, ponieważ nie stać ich na zaciąganie kredytów, niezbędnych dla dokonania inwestycji. Podstawowe stopy procentowe w Polsce są bardzo wysokie, wyższe niż w krajach sąsiednich. Bank centralny od lat tłumaczy konieczność utrzymywania wysokich stóp procentowych walką z inflacją. Inflacja w naszym kraju jest bardzo niska, sięga 1,2%. Opór banku centralnego nie pozwala na obniżenie stóp procentowych, co mogłoby stać się impulsem rozwojowym dla gospodarki. Celem NBP w takiej sytuacji gospodarczej, gdy inflacja nie stanowi już poważnego zagrożenia, powinno być nie, jak zapisano w ustawie o NBP utrzymanie stabilności cen, ale dążenie do utrzymania stabilności cen. Uważamy, że skoro rząd odpowiada za prowadzenie całości polityki gospodarczej, powinien również mieć możliwość kształtowania polityki pieniężnej. Przecież bank centralny współdziała z rządem w opracowywaniu tak ważnego dokumentu, jak budżet państwa. Na tych samych 10
11 zasadach rząd powinien mieć możliwość współdziałać z NBP w opracowaniu założeń polityki pieniężnej. Ministrowie powinni mieć wpływ na ustalanie wysokości stopy procentowej, której wysokość musi być dostosowana do możliwości polskich firm. Posłowie Bank centralny powinien, oprócz spełniania swoich zadań statutowych, realizować najważniejsze założenia polityki gospodarczej państwa. Obecnie najważniejszym zadaniem musi być wspieranie wzrostu gospodarczego, szczególnie w naszym kraju, w którym tempo wzrostu PKB jest coraz słabsze. Większość kłopotów gospodarczych i społecznych w Polsce ma źródło w słabnącym tempie wzrostu. Zła sytuacja finansowa przedsiębiorstw powoduje redukcję zatrudnienia. Maleje liczba miejsc pracy. Rośnie stopa bezrobocia, która przekroczyła 18%. Firmy osiągają coraz mniejsze zyski. Nie są w stanie sfinansować inwestycji. Kredyty inwestycyjne są bardzo wysoko oprocentowane. Tymczasem Rada Polityki Pieniężnej utrzymuje stopy procentowe na bardzo wysokim poziomie. Dba wyłącznie o obniżanie inflacji. Prawdziwym zagrożeniem dla polskiej gospodarki jest jednak przede wszystkim wysokie bezrobocie. RPP tłumaczy utrzymywanie wysokiej stopy procentowej możliwym w przyszłości wzrostem inflacji. Nie przedstawia na to żadnych dowodów. Inflacja jest bardzo niska i walkę z nią już zakończyliśmy. Jesteśmy pewni, że ożywienie gospodarcze może wystąpić wyłącznie wtedy, gdy stopy procentowe będą niskie, a kredyty tańsze. Dopiero pod tym warunkiem wzrosną inwestycje. Poprawi się też stan zatrudnienia w przedsiębiorstwach, które zaczną tworzyć nowe miejsca pracy. Dlatego uważamy, że najważniejszym zadaniem NBP jest wspieranie wzrostu gospodarczego i walka z bezrobociem. Przedstawiciele NBP i RPP Ograniczanie niezależności banku centralnego jest niezgodne z normami prawnymi zapisanymi w Konstytucji RP i ustawie o Narodowym Banku Polskim. Najważniejszym zadaniem banku centralnego jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy równoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP. Próba narzucania i zmiany celów działalności banku, które nie zostały przecież ujęte w Konstytucji i ustawach, jest próbą ograniczenia niezależności NBP. Jest to również niezgodne z prawem Unii Europejskiej. Polska stara się o członkostwo w UE oraz o wejście do strefy euro. Niezależność banku centralnego jest jednym z podstawowych warunków akcesji. 11
12 W UE politykę pieniężną prowadzi Europejski System Banków Centralnych - Europejski Bank Centralny oraz narodowe banki centralne. Artykuł 105 traktatu z Maastricht stanowi: głównym celem ESBC jest utrzymywanie stabilności cen. Nie naruszając tego celu ESBC wspiera ogólną politykę gospodarczą Wspólnoty. Artykuł 107 Traktatu brzmi: Wykonując swoje uprawnienia, zadania i obowiązki nałożone niniejszym traktatem i statutem, ESBC ani EBC, ani narodowe banki centralne i członkowie ich organów decyzyjnych nie będą żądać ani przyjmować instrukcji od instytucji czy organów wspólnoty, od jakiegokolwiek rządu państwa członkowskiego ani jakichkolwiek innych organów. Instytucje Wspólnoty, organy i rządy państwa członkowskich zobowiązują się do przestrzegania tej zasady i nie dążą do wywierania wpływu na członków organów decyzyjnych EBC lub narodowych banków centralnych przy wykonywaniu ich zadań. Wszystkie kraje UE w 1998 roku przyjęły zasadę, że bank centralny jest niezależny, a jego jedynym celem jest właśnie utrzymanie stabilności cen. Bank centralny w krajach demokratycznych o ugruntowanym systemie gospodarki rynkowej, nie jest i nie może być wykonawcą poleceń władzy wykonawczej. Decyduje samodzielnie o tym, jak prowadzić politykę pieniężną, a dyskusji na temat ograniczenia niezależności banku w krajach demokratycznych w ogóle się nie prowadzi. Celem polityki pieniężnej jest zawsze utrzymanie stabilności cen. Pojęciem tym często określa się inflacji poniżej 2%. Efektem polityki, prowadzonej konsekwentnie przez polski bank centralny jest obniżenie stopy inflacji do najniższego w okresie transformacji poziomu 1,2%. Inne cele, przykładowo wspieranie polityki gospodarczej rządu, walka z bezrobociem, pobudzanie wzrostu gospodarczego, mogą być przez nas wypełniane wyłącznie pod warunkiem, że nie zagrozi to realizacji celu podstawowego. Tymczasem założenia polityki gospodarczej rządu nie dają takich gwarancji. 12
13 Materiał pomocniczy nr 4 Studium przypadku Zadania NBP opinie polityków i ekonomistów Zamykając jeden z rozdziałów negocjacyjnych przed wstąpieniem do Unii Europejskiej, zobowiązaliśmy się do zachowania niezależności banku centralnego. Nie należę do entuzjastów polityki, jaką uprawia Rada Polityki Pieniężnej. Między jej polityką, a zgodą na ograniczenie niezależności tej instytucji jest jednak przepaść. Witold Orłowski, doradca ekonomiczny Prezydenta RP Projekty ograniczenia niezależności RPP zostały negatywnie zaopiniowane przez Komisję Europejską jako sprzeczne z prawem Unii Europejskiej. Niezależność polityki pieniężnej jest fundamentalną zasadą europejskiego ładu gospodarczego i dorobkiem III Rzeczypospolitej. Marszałek powinien odesłać projekty autorom Janusz Lewandowski, poseł Platformy Obywatelskiej Polska ciągle jest w pułapce wysokich stóp procentowych. W Radzie Polityki Pieniężnej brakuje autentycznych dyskusji na temat wpływu na gospodarkę tego, co robią bank centralny i rada. Poszerzenie listy celów działalności RPP mogłoby uczynić z rady forum, na którym starłyby się racje teoretyków z racjami ludzi mocno stąpających po ziemi. Zbigniew Kuźmiuk, poseł Polskiego Stronnictwa Ludowego Wypowiedzi zamieszczone w tygodniku Wprost, Od kilku miesięcy bankowi centralnemu w Polsce grozi się (co wypowiadający te groźby nazywają dialogiem ), że zostanie pozbawiony niezależności. Ta niespotykana w dotychczasowej historii III Rzeczypospolitej praktyka ma swoją społeczną cenę. Sposób traktowania przez ciała polityczne banku centralnego jest uznawany przez świat cywilizowany za jedną z miar stabilności kraju. Przekłada się to - prędzej czy później - na wielkość premii (marży), jaką trzeba płacić zagranicznym wierzycielom, a także na skłonność długoterminowego kapitału do inwestowania w danym kraju. Ponadto polityczne naciski na bank centralny podsycają napływy kapitału spekulacyjnego, grającego na wymuszone obniżki stóp procentowych, co z kolei wywołuje szkodliwe dla działalności gospodarczej wahania kursu złotego. W politycznej wrzawie mogą ginąć podstawowe kwestie. Warto więc przypomnieć, że rozwój gospodarczy należy rozpatrywać w długofalowej perspektywie - jako systematyczny, trwały proces podnoszenia poziomu życia w kraju. Inne podejście jest przejawem krótkowzroczności. 13
14 Jakże łatwo jest osiągnąć przyspieszenie wzrostu dzięki szybkiemu zwiększeniu przez władze publiczne popytu w gospodarce - kosztem późniejszego załamania. Polityka pieniężna przyczynia się do długofalowego rozwoju, utrzymując stabilność cen (jeśli miało się ją na starcie) lub doprowadzając do trwałej stabilności cen (jeśli w punkcie wyjścia rosły zbyt szybko). Stabilne ceny tworzą bowiem najlepsze warunki do podejmowania decyzji stymulujących rozwój. Dlatego wszystkie kraje zachodnie, w których inflacja w latach 70 - tych i 80 tych wzrosła ponad 5 10% rocznie, podjęły wysiłki na rzecz jej redukcji i praktycznie wszystkie odniosły sukces. Polityka monetarna nie zastąpi jednak reform strukturalnych, takich jak likwidowanie przepisów hamujących wzrost zatrudnienia, uzdrawianie nieefektywnych przedsiębiorstw, sanacja finansów państwa. Gdyby można było za pomocą obniżek stóp procentowych trwale przyspieszać rozwój gospodarki i zatrudnienia, na świecie nie byłoby ani biedy, ani bezrobocia. Leszek Balcerowicz, były prezes NBP. 14
15 Propozycje sprawdzenia wiedzy Test prawda/fałsz Czy poniższe twierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe? Wpisz litery P/F po przeczytaniu podanych zdań: 1) Rada Polityki Pieniężnej doradza Prezydentowi i Sejmowi w sprawach związanych z polityką monetarną. 2) Sejm powołuje członków RPP i Prezesa NBP. 3) Zadaniem NBP jest emitowanie polskich znaków pieniężnych. 4) NBP spłaca zadłużenie budżetu państwa. 5) NBP współpracuje z rządem, przedstawiając projekt ustawy budżetowej. 6) 6. RPP ustala wysokość stóp kredytu redyskontowego i lombardowego. 7) 7. NBP emituje pieniądz wyłącznie wtedy, gdy wzrasta deficyt budżetowy i brak środków na pokrycie niezbędnych wydatków państwa. Twierdzenia prawdziwe - nr 3, 6. Słownik Rada Polityki Pieniężnej - organ Narodowego Banku Polskiego, który realizuje najważniejsze zadanie banku, co roku uchwalając założenia polityki pieniężnej. Rada ustala wysokość stóp kredytów refinansowych, stopy rezerw obowiązkowych i zasady przeprowadzania operacji otwartego rynku. Rada zatwierdza też roczny plan finansowy i sprawozdanie z działalności NBP. Bibliografia Zarys finansów publicznych i prawa finansowego. Red. W. Wójtowicz, Warszawa
16 Przydatne adresy European Central Bank 16
17
Narodowy Bank Polski. Wykład nr 5
Narodowy Bank Polski Wykład nr 5 NBP podstawy prawne NBP reguluje ustawa z dn.29.08.1997 roku o Narodowym Banku Polskim (Dz.U nr 140 z późn.zm). Cel działalności NBP Podstawowym celem działalności NBP
Bardziej szczegółowoPodstawy prawa w gospodarce (PPwG) Finanse publiczne
Podstawy prawa w gospodarce (PPwG) Finanse publiczne Przedmiot 1 2 3 4 5 Rola i ograniczenia kompetencji rządu Zasada wyłączności ustawy w ramach finansów publicznych Budżet (pojęcie, zawartość, odrębności
Bardziej szczegółowoNarodowy Bank Polski jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej.
Narodowy Bank Polski jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej. Wypełnia zadania określone w: Konstytucji RP; ustawie o Narodowym Banku Polskim; ustawie Prawo bankowe. NBP pełni trzy podstawowe
Bardziej szczegółowo(4) Narodowy Bank Polski
1 2 Polityka pieniężna (4) Narodowy Bank Polski podstawy prawne i organizacyjne dr Sylwia Grenda Polityka pieniężna (4) Narodowy Bank Polski (NBP) podstawy prawne i organizacyjne Funkcje NBP Konstytucyjne
Bardziej szczegółowoNarodowy Bank. Polski, NBP
Narodowy Bank Polski, NBP Polski bank centralny z siedzibą w Warszawie przy ul. Świętokrzyskiej 11/21. Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu
Bardziej szczegółowoKatedra Prawa Finansowego Wydział Prawa i Administracji UMCS USTALANIE WYSOKOŚCI STÓP PROCENTOWYCH PRZEZ NARODOOWY BANK POLSKI
Katedra Prawa Finansowego Wydział Prawa i Administracji UMCS USTALANIE WYSOKOŚCI STÓP PROCENTOWYCH PRZEZ NARODOOWY BANK POLSKI Art. 227 ust. 1 Konstytucji Centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank
Bardziej szczegółowoNiezależność NBP, a władza państwowa. Natalia Świątek Sylwia Surman
Niezależność NBP, a władza państwowa Natalia Świątek Sylwia Surman PODSTAWOWY CEL NB Utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji z przedmiotu : finanse i bankowość w agrobiznesie. TEMAT LEKCJI : Jak bank centralny wpływa na banki komercyjne?
Bożena Mateja Scenariusz lekcji z przedmiotu : finanse i bankowość w agrobiznesie TEMAT LEKCJI : Jak bank centralny wpływa na banki komercyjne? CZAS : 45 minut CEL OGÓLNY : zapoznanie uczniów z : - podstawowymi
Bardziej szczegółowoEuropejski System Banków Centralnych
Europejski System Banków Centralnych Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków Instytucje i organy UGiW 1. Rada Europejska 2. Rada Unii Europejskiej 3. Komisja
Bardziej szczegółowoBankowość Zajęcia nr 1
Motto zajęć: "za złoty dukat co w słońcu błyszczy" Bankowość Zajęcia nr 1 Bankowość centralna, przemiany w pośrednictwie finansowym System bankowy Dwuszczeblowość: bank centralny + banki komercyjne (handlowe);
Bardziej szczegółowoPodstawowe informacje na temat NBP:
Działalność NBP Podstawowe informacje na temat NBP: Co to jest NBP? Narodowy Bank Polski jest to bank centralny Rzeczypospolitej Polskiej. Prezes Adam Glapiński (od 21 czerwca 2016r.). Rok założenia 1945
Bardziej szczegółowoSveriges Riksbank
BANKOWOŚĆ CENTRALNA 1668 - Sveriges Riksbank W 1694 r. powstaje Bank of England, prawie wiek później Banco de Espana (1782), Bank of the United States (1791) czy Banque de France (1800). W XIX wieku powstały
Bardziej szczegółowoRola banku centralnego w systemach informacyjnych państwa
Anna Trzecińska Rola banku centralnego w systemach informacyjnych państwa Warszawa, 28 września 2017 r. 2 Umocowanie prawne działalności Narodowego Banku Polskiego Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej
Bardziej szczegółowoPolityka monetarna państwa
Polityka monetarna państwa Definicja pieniądza To miara wartości dóbr i usług To ustawowy środek zwalniania od zobowiązań Typy pieniądza Pieniądz materialny: monety, banknoty, czeki, weksle, akcje, obligacje
Bardziej szczegółowoFINANSE. Rezerwa obowiązkowa. Instrumenty polityki pienięŝnej - podsumowanie. dr Bogumiła Brycz
Rezerwa obowiązkowa FINANSE dr Bogumiła Brycz Zakład Analiz i Planowania Finansowego Rezerwa obowiązkowa - częśćśrodków pienięŝnych zdeponowanych na rachunkach bankowych, jaką banki komercyjne muszą przekazać
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r.
USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. 2 o Narodowym Banku Polskim (Dz.U. Nr 140, poz. 939) 3 Spis treści Rozdział 1. Przepisy ogólne Rozdział 2. Organizacja NBP A.. Prezes NBP B. Rada Polityki Pieniężnej C.
Bardziej szczegółowoNARODOWY BANK POLSKI
NARODOWY BANK POLSKI Jako bank centralny Rzeczypospolitej Polskiej podejmuje działania na rzecz stabilności monetarnej i stabilności systemu finansowego, służące stworzeniu podstaw długotrwałego rozwoju
Bardziej szczegółowoSENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII KADENCJA. Warszawa, dnia 20 października 2008 r. Druk nr 312
SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII KADENCJA Warszawa, dnia 20 października 2008 r. Druk nr 312 MARSZAŁEK SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Pan Bogdan BORUSEWICZ MARSZAŁEK SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Bardziej szczegółowoCzy warto mieć polską walutę?
Czy warto mieć polską walutę? dr hab. Eryk Łon Katedra Finansów Publicznych Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Ważne linki: Raport dla NBP: Dlaczego Polska nie powinna wchodzić do strefy euro, 2007: http://analizy-rynkowe.pl/raport/
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich
Kancelaria Sejmu s. 1/1 USTAWA z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich Art. 1. 1. Prawo do otrzymania pożyczek i kredytów, zwanych dalej pożyczkami studenckimi i kredytami studenckimi,
Bardziej szczegółowoAkademia Forex Semestr II - Analiza Fundamentalna
Akademia Forex Semestr II - Analiza Fundamentalna Polityka banków centralnych i dane gospodarcze, które rządzą zmiennością - bieżąca sytuacja na rynkach. Dlaczego decyzje banków centralnych są tak istotne?
Bardziej szczegółowoPOJĘCIE PRAWA BANKOWEGO
PRAWO BANKOWE POJĘCIE PRAWA BANKOWEGO ogół norm regulujących organizację i funkcjonowanie banków (banku centralnego i banków operacyjnych), a także organów działających obok nich (np. Komisja Nadzoru Finansowego)
Bardziej szczegółowoPUBLICZNE PRAWO BANKOWE. dr Teresa Augustyniak-Górna 1
PUBLICZNE PRAWO BANKOWE dr Teresa Augustyniak-Górna 1 Prawo bankowe 1. Prawo bankowe reguluje organizację i funkcjonowanie systemu bankowego. Jest gałęzią interdyscyplinarną. Zawiera przepisy o charakterze:
Bardziej szczegółowo18. Zasady działania banków zapewniające bezpieczeństwo wkładów określa:
1. Bank może przyjmować wpłaty zamknięte od klientów, którzy: a) są bankowi dobrze znani b) wpłacają systematycznie duże kwoty c) mają podpisaną specjalną umowę d) mają rachunek w innym banku 3. Kredyt
Bardziej szczegółowoPieniądz. Polityka monetarna
Pieniądz. Polityka monetarna Definicja Pieniądz można więc najogólniej zdefiniować jako powszechnie akceptowany w danym kraju środek płatniczy. Istota pieniądza przejawia się w jego funkcjach: środka wymiany
Bardziej szczegółowoPrawo bankowe. doc. dr Marek Grzybowski. październik Katedra Prawa Finansowego
Prawo bankowe doc. dr Marek Grzybowski październik 2014 Katedra Prawa Finansowego Próba definicji całokształt norm prawnych regulujących funkcjonowanie systemu bankowego, a w tym strukturę, organizację
Bardziej szczegółowoPolityka pieniężna i fiskalna
Polityka pieniężna i fiskalna Spis treści: 1. Ekspansywna i restrykcyjna polityka gospodarcza...2 2. Bank centralny i jego polityka: operacje otwartego rynku, zmiany stopy dyskontowej, zmiany stopy rezerw
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 7 listopada 2008 r. o Komitecie Stabilności Finansowej. Rozdział 1 Przepisy ogólne
Kancelaria Sejmu s. 1/6 USTAWA z dnia 7 listopada 2008 r. o Komitecie Stabilności Finansowej Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1317. Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. 1. Tworzy się
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. z 2013 r. poz. 908, z późn. zm. 1 ) (tekst ujednolicony) Rozdział 1
USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. z 2013 r. poz. 908, z późn. zm. 1 ) (tekst ujednolicony) Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. Narodowy Bank Polski, zwany dalej NBP, jest
Bardziej szczegółowoUstawa o pożyczkach i kredytach studenckich z dnia 17 lipca 1998 r. (Dz.U. Nr 108, poz. 685)
Data generacji: 2009-5-13 13:21 ID aktu: 25251 brzmienie od 2005-09-01 Ustawa o pożyczkach i kredytach studenckich z dnia 17 lipca 1998 r. (Dz.U. Nr 108, poz. 685) Art. 1. [Prawo do otrzymania pożyczki
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich
Kancelaria Sejmu s. 1/7 USTAWA z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich Art. 1. 1. Prawo do otrzymania pożyczek i kredytów, zwanych dalej pożyczkami studenckimi i kredytami studenckimi,
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 23 października 2012 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Bardziej szczegółowoEuro wspólny pieniądz
Euro wspólny pieniądz dr Agnieszka Kłos Polskie Stowarzyszenie Badań Wspólnoty Europejskiej Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji
Bardziej szczegółowoSTATUT POLSKIEGO ZWIĄZKU PRACODAWCÓW PRAWNICZYCH
STATUT POLSKIEGO ZWIĄZKU PRACODAWCÓW PRAWNICZYCH POSTANOWIENIA OGÓLNE Artykuł 1 1. Polski Związek Pracodawców Prawniczych, zwany dalej Związkiem, jest organizacją pracodawców w rozumieniu ustawy z dnia
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim. Rozdział 1 Przepisy ogólne
Kancelaria Sejmu s. 1/1 Dz.U. 1997 Nr 140 poz. 938 USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim Opracowano na podstawie: tj. Dz.U. z 2005 r. Nr 1, poz. 2, Nr 167, poz. 1398. Rozdział 1 Przepisy
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim. Rozdział 1 Przepisy ogólne
Kancelaria Sejmu s. 1/22 USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. Narodowy Bank Polski, zwany dalej NBP, jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej.
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim. Rozdział 1 Przepisy ogólne
Kancelaria Sejmu s. 1/1 Dz.U. 1997 Nr 140 poz. 938 USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim Opracowano na podstawie: tj. Dz.U. z 2005 r. Nr 1, poz. 2, Nr 167, poz. 1398, Nr 157, poz.
Bardziej szczegółowoInformator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej
Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej Prawno-konstytucyjne aspekty wprowadzenia euro w Polsce dr Tomasz SŁOMKA Decyzję o wprowadzeniu
Bardziej szczegółowoDz.U. 1998 Nr 108 poz. 685 USTAWA. z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich
Kancelaria Sejmu s. 1/9 Dz.U. 1998 Nr 108 poz. 685 USTAWA z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1026, 1198. Art. 1. 1. Prawo do
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 25 czerwca 1999 r. o Polskiej Organizacji Turystycznej. Rozdział 1 Przepisy ogólne
Kancelaria Sejmu s. 1/9 USTAWA z dnia 25 czerwca 1999 r. Opracowano na podstawie: Dz.U. z 1999 r. Nr 62, poz. 689. o Polskiej Organizacji Turystycznej Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. 1. W celu wzmocnienia
Bardziej szczegółowoSTATUT WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W LUBLINIE. Dział I Postanowienia ogólne
Załącznik do Uchwały Nr X/145/2011 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 27 czerwca 2011 roku STATUT WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W LUBLINIE Dział I Postanowienia ogólne
Bardziej szczegółowoz dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich
Kancelaria Sejmu s. 1/9 U S T AWA z dnia 17 lipca 1998 r. Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1026, 1198, z 2016 r. poz. 615, 1311. o pożyczkach i kredytach studenckich Art. 1. 1. Prawo
Bardziej szczegółowoEUROPEJSKI BANK CENTRALNY (EBC)
EUROPEJSKI BANK CENTRALNY (EBC) Europejski Bank Centralny (EBC) jest główną instytucją unii gospodarczej i walutowej, która od 1 stycznia 1999 r. odpowiada za prowadzenie europejskiej polityki pieniężnej
Bardziej szczegółowoDz.U Nr 108 poz z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich
Kancelaria Sejmu s. 1/7 Dz.U. 1998 Nr 108 poz. 685 U S T AWA z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 357. Art. 1. 1. Prawo do otrzymania
Bardziej szczegółowoPlan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej
Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej 1. Model Mundella Fleminga 2. Dylemat polityki gospodarczej małej gospodarki otwartej 3. Skuteczność polityki monetarnej i fiskalnej w warunkach
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 9 sierpnia 2013 r. Poz. 908 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. z dnia 28 czerwca 2013 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 9 sierpnia 2013 r. Poz. 908 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 28 czerwca 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu
Bardziej szczegółowoINFORMACJA W GIŻYCKU
INFORMACJA MAZURSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W GIŻYCKU wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2018r. Spis treści 1. Informacja o działalności Mazurskiego Banku Spółdzielczego w Giżycku
Bardziej szczegółowoPolityka monetarna. Wykład 11 WNE UW Jerzy Wilkin. J. Wilkin - Ekonomia
Polityka monetarna Wykład 11 WNE UW Jerzy Wilkin Pieniądz i jego funkcje Pieniądz powszechny ekwiwalent towarów i usług. Kategoria ekonomiczna, w której możemy wyrazić wartość wszelkich towarów i usług.
Bardziej szczegółowoT. Łuczka Kapitał obcy w małym i średnim przedsiębiorstwie. Wybrane aspekty mikro i makroekonomii
Teresa Łuczka Godziny konsultacji: 12 13.30 poniedziałek 15 16 wtorek p. 306 Strzelecka T. Łuczka Kapitał obcy w małym i średnim przedsiębiorstwie. Wybrane aspekty mikro i makroekonomii WYKŁAD 1 (26.02)
Bardziej szczegółowoInstytucje Unii Europejskiej
Instytucje Unii Europejskiej Parlament Europejski Wybierany w bezpośrednich wyborach organ ustawodawczy UE, posiadający funkcje nadzorcze i budżetowe. Posłowie wybierani są w wyborach bezpośrednich co
Bardziej szczegółowoSTATUT WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W LUBLINIE. Rozdział 1 Postanowienia ogólne
Załącznik do uchwały Nr XXXI/440/2017 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 22 czerwca 2017 r. STATUT WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W LUBLINIE Rozdział 1 Postanowienia
Bardziej szczegółowoCezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej
Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Spis treści: Wykaz skrótów Wprowadzenie Część I USTRÓJ WALUTOWY I FINANSE UNII EUROPEJSKIEJ Rozdział I Ustrój walutowy Unii 1. Pojęcie i zakres oraz podstawy
Bardziej szczegółowoREGULAMIN SAMORZĄDU UCZNIOWSKIEGO
REGULAMIN SAMORZĄDU UCZNIOWSKIEGO Szkoła Podstawowa nr 1 w Łańcucie ROZDZIAŁY: I. Postanowienia ogólne. II. Struktura samorządu. III. Kompetencje organów Samorządu Uczniowskiego. IV. Tryb przeprowadzania
Bardziej szczegółowoINFORMACJA W GIŻYCKU
INFORMACJA MAZURSKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W GIŻYCKU wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2015r. Spis treści 1. Informacja o działalności Mazurskiego Banku Spółdzielczego w Giżycku
Bardziej szczegółowoTechnikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu
Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych
Bardziej szczegółowoMIROSŁAWA CAPIGA. m #
MIROSŁAWA CAPIGA m # Katowice 2008 SPIS TREŚCI WSTĘP 11 CZĘŚĆ I DWUSZCZEBLOWOŚĆ SYSTEMU BANKOWEGO W POLSCE Rozdział 1 SPECYFIKA SYSTEMU BANKOWEGO 15 1.1. System bankowy jako element rynkowego systemu finansowego
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich. (Dz. U. z dnia 21 sierpnia 1998 r.)
Dz.U.1998.108.685 2000-07-15 zm. Dz.U.2000.48.550 art. 50 2004-07-01 zm. Dz.U.2004.146.1546 art. 314 2004-07-17 zm. Dz.U.2004.152.1598 art. 3 2005-02-24 zm. Dz.U.2005.23.187 art. 3 2005-09-01 zm. Dz.U.2005.164.1365
Bardziej szczegółowoSTATUT STOWARZYSZENIA GMIN ZACHODNIEGO MAZOWSZA
STATUT STOWARZYSZENIA GMIN ZACHODNIEGO MAZOWSZA Postanowienia ogólne 1 Stowarzyszenie nosi nazwę STOWARZYSZENIE GMIN ZACHODNIEGO MAZOWSZA, zwane jest dalej Stowarzyszeniem. 2 Stowarzyszenie używa pieczęci
Bardziej szczegółowoREGULAMIN PRAC ZARZĄDU POLSKIEJ IZBY GOSPODARCZEJ CZYSTOŚCI
REGULAMIN PRAC ZARZĄDU POLSKIEJ IZBY GOSPODARCZEJ CZYSTOŚCI 1 1. Zarząd Izby jest organem wykonawczo-zarządzającym i działa na podstawie statutu, uchwał Walnego Zgromadzenia Członków Izby oraz niniejszego
Bardziej szczegółowoOpis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 8 października 2014 r.
Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 8 października 2014 r. Członkowie Rady Polityki Pieniężnej dyskutowali na temat bieżącej i przyszłych decyzji dotyczących polityki
Bardziej szczegółowoCzy helikopter Bena Bernankego powinien wylądować?
Czy helikopter Bena Bernankego powinien wylądować? Autor: Frank Shostak Źródło: mises.org Tłumaczenie: Katarzyna Buczkowska Według Bena Bernankego zbyt wczesne wycofanie się z agresywnej polityki walki
Bardziej szczegółowoRaport bieżący nr 5/2002
Raport bieżący nr 5/2002 Ogłoszenie o WZA, proponowane zmiany w Statucie Zgodnie z 49, ustęp 1 pkt. 1 i 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 października 2001 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 8 maja 2002 r.
Kancelaria Sejmu s. 1/6 USTAWA z dnia 8 maja 2002 r. Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2002 r. Nr 66, poz. 596. o likwidacji Polskiej Agencji Rozwoju Regionalnego oraz o zmianie ustawy o zasadach wspierania
Bardziej szczegółowoZałącznik do Uchwały Zarządu Banku nr 74/2016 z dnia r. Polityka informacyjna Banku Spółdzielczego w Werbkowicach
Załącznik do Uchwały Zarządu Banku nr 74/2016 z dnia 22.07.2016r. Polityka informacyjna Banku Spółdzielczego w Werbkowicach Werbkowice, 2016 1. Postanowienia ogólne 1 1. Niniejsza Polityka informacyjna
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo biznesu - Wykład 8
Wykład 8. Ryzyko bankowe Pojęcie ryzyka bankowego i jego rodzaje. Ryzyko zagrożenie nieosiągniecia zamierzonych celów Przyczyny wzrostu ryzyka w działalności bankowej. Gospodarcze : wzrost, inflacja, budżet,
Bardziej szczegółowoBanki komercyjne utrzymują rezerwę obowiązkową na rachunkach bieżących w NBP albo na specjalnych rachunkach rezerwy obowiązkowej.
Rezerwa obowiązkowa Rezerwa obowiązkowa stanowi odsetek bilansowych zwrotnych zobowiązań (bieżących i terminowych) banków wobec sektora niefinansowego, która podlega odprowadzeniu i utrzymaniu w postaci
Bardziej szczegółowoDz.U Nr 21 poz. 188 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SKARBU PAŃSTWA. z dnia 23 lutego 1999 r. w sprawie nadania statutu Bankowi Gospodarstwa Krajowego.
Kancelaria Sejmu s. 1/12 Dz.U. 1999 Nr 21 poz. 188 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SKARBU PAŃSTWA z dnia 23 lutego 1999 r. w sprawie nadania statutu Bankowi Gospodarstwa Krajowego. Na podstawie art. 19 ustawy
Bardziej szczegółowoKto pomoże dziadkom, czyli historia systemów emerytalnych. Autor: Artur Brzeziński
Kto pomoże dziadkom, czyli historia systemów emerytalnych Autor: Artur Brzeziński Skrócony opis lekcji Uczniowie poznają wybrane fakty z historii emerytur, przeanalizują dwa podstawowe systemy emerytalne
Bardziej szczegółowoOpis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 2 grudnia 2015 r.
Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 2 grudnia 2015 r. Na posiedzeniu członkowie Rady dyskutowali na temat polityki pieniężnej w kontekście bieżącej i przyszłej sytuacji
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 5 grudnia 2002 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów mieszkaniowych o stałej stopie procentowej. Rozdział 1 Przepisy ogólne
Kancelaria Sejmu s. 1/7 USTAWA z dnia 5 grudnia 2002 r. Opracowano na podstawie: Dz.U. 2002 r. Nr 230, poz. 1922. o dopłatach do oprocentowania kredytów mieszkaniowych o stałej stopie procentowej Rozdział
Bardziej szczegółowoPODSTAWA PRAWNA CELE OSIĄGNIĘCIA
INSTYTUCJE UNII GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ Instytucje europejskiej unii gospodarczej i walutowej ponoszą główną odpowiedzialność za określanie europejskiej polityki pieniężnej, przepisów regulujących emisję
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich
Kancelaria Sejmu s. 1/8 USTAWA z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich Art. 1. 1. Prawo do otrzymania pożyczek i kredytów, zwanych dalej pożyczkami studenckimi i kredytami studenckimi,
Bardziej szczegółowoCzym zajmuje się NBP poza polityką pieniężną? Julia Szymczak Hanna Urbanowicz
Czym zajmuje się NBP poza polityką pieniężną? Julia Szymczak Hanna Urbanowicz 1 2 Struktura organizacyjna NBP Art. 6. Organami NBP są: 1) Prezes NBP; 2) Rada Polityki Pieniężnej; 3) Zarząd NBP. Źródło:
Bardziej szczegółowoINFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W SZCZYTNIE
INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W SZCZYTNIE wynikająca z art. 111a ustawy Prawo bankowe Stan na 31 grudnia 2016 roku Spis treści 1. Informacja o działalności Banku Spółdzielczego w Szczytnie poza terytorium
Bardziej szczegółowoKażde państwo posiada walutę, w której rozlicza się wszelkie płatności na jego terenie. W Polsce jest nią złoty, dzielący się na 100 groszy.
Każde państwo posiada walutę, w której rozlicza się wszelkie płatności na jego terenie. W Polsce jest nią złoty, dzielący się na 100 groszy. Państwo: Sprawuje kontrolę nad stabilnością swojej waluty.(np.,
Bardziej szczegółowoLekcja 2: Co może Prezydent?
Lekcja 2: Co może Prezydent? Cele lekcji w języku ucznia/uczennicy i kryteria sukcesu CEL 1. Określę, czym jest system parlamentarnogabinetowy. 2. Wyjaśnię, jaką rolę sprawuje w polskim systemie politycznym
Bardziej szczegółowoSTATUT. Fundacji Solidarności Międzynarodowej. (tekst jednolity) Rozdział 1 Postanowienia ogólne
STATUT Fundacji Solidarności Międzynarodowej (tekst jednolity) Rozdział 1 Postanowienia ogólne 1. Fundacja pod nazwą Fundacja Solidarności Międzynarodowej, zwana w dalszej części Statutu Fundacją, powstała
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 5 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw
Kancelaria Sejmu s. 1/8 USTAWA z dnia 5 lipca 2002 r. Dz.U. z 2002 r. Nr 126, poz. 1070; o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw Art. 1. W ustawie
Bardziej szczegółowoWIBOR Stawka referencyjna Polonia Stopa referencyjna Stopa depozytowa Stopa lombardowa
WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate) - referencyjna wysokość oprocentowania kredytów na polskim rynku międzybankowym. Wyznaczana jest jako średnia arytmetyczna wielkości oprocentowania podawanych
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z podstaw przedsiębiorczości klasa 3LO. Wymagania edukacyjne. Uczeń:
Wymagania edukacyjne z podstaw przedsiębiorczości klasa 3LO Wymagania edukacyjne podstawowe ponadpodstawowe Dział I. Człowiek istota przedsiębiorcza zna pojęcie osobowości człowieka; wymienia mechanizmy
Bardziej szczegółowoTEST WIEDZY EKONOMICZNEJ nr 3
TEST WIEDZY EKONOMICZNEJ nr 3 TEST WYBORU (1 pkt za prawidłową odpowiedź) Przeczytaj uważnie pytania, wybierz jedną poprawną odpowiedź spośród podanych i zakreśl ją znakiem X. Czas pracy 30 minut. 1. Państwem
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 14 marca 2003 r. o Banku Gospodarstwa Krajowego. (Dz. U. z dnia 16 kwietnia 2003 r.)
Dz.U.2003.65.594 2004-01-01 zm. Dz.U.2003.217.2124 art. 12 2004-05-01 zm. Dz.U.2004.91.870 art. 12 2008-01-01 zm. Dz.U.2006.157.1119 art. 51 2009-05-15 zm. Dz.U.2009.65.545 art. 2 2009-12-08 zm. Dz.U.2009.195.1503
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 5 grudnia 2002 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów mieszkaniowych o stałej stopie procentowej. Rozdział 1 Przepisy ogólne
Kancelaria Sejmu s. 1/1 USTAWA z dnia 5 grudnia 2002 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów mieszkaniowych o stałej stopie procentowej Opracowano na podstawie: z 2002 r. Nr 230, poz. 1922, z 2004 r.
Bardziej szczegółowoREGULAMIN ZARZĄDU STOWARZYSZENIA PRZYJACIÓŁ SZKOŁY ZAWSZE RAZEM
REGULAMIN ZARZĄDU STOWARZYSZENIA PRZYJACIÓŁ SZKOŁY ZAWSZE RAZEM.1 1. Zarząd STOWARZYSZENIA PRZYJACIÓŁ SZKOŁY ZAWSZE RAZEM jest organem wykonawczo-zarządzającym Stowarzyszenia i działa na podstawie Statutu,
Bardziej szczegółowoSYSTEM BANKOWY. Finanse 110630-1165
SYSTEM BANKOWY Finanse Plan wykładu Rodzaje i funkcje bankowości Bankowość centralna Banki komercyjne i inwestycyjne Finanse Funkcje banku centralnego(1) Bank dla państwa Bank dla banków Emisja pieniądza
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej Agencji Mienia Wojskowego
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej Agencji Mienia Wojskowego (Dz.U. Nr 21, poz. 172) Na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy z dnia
Bardziej szczegółowoz dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim Rozdział 1 Przepisy ogólne
Kancelaria Sejmu s. 1/24 U S T AWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 908, 1036, z 2015 r. poz. 855, 1513, z 2016 r. poz. 996. Rozdział
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ ZAJĘĆ DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH Przedmioty podstawy przedsiębiorczości i geografia Temat:,,Euro waluta wspólnej Europy
SCENARIUSZ ZAJĘĆ DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH Przedmioty podstawy przedsiębiorczości i geografia Temat:,,Euro waluta wspólnej Europy CELE LEKCJI: Ogólny: - poznanie waluty euro. Szczegółowe: - uczeń zna
Bardziej szczegółowoSTATUT STOWARZYSZENIA POLSKIE STOWARZYSZENIE MIAR OPROGRAMOWANIA ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE
STATUT STOWARZYSZENIA POLSKIE STOWARZYSZENIE MIAR OPROGRAMOWANIA ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Stowarzyszenie nosi nazwę Polskie Stowarzyszenie Miar Oprogramowania w dalszych postanowieniach statutu
Bardziej szczegółowoKorekta nierównowagi zewnętrznej
Wykład 4 Korekta nierównowagi zewnętrznej Plan wykładu 1. System kursu walutowego 2. Korekta przy sztywnym kursie 1. System kursu walutowego W systemie płynnych kursów walutowych cena waluty jest wyznaczona
Bardziej szczegółowoSTATUT. Fundacja działa na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej oraz poza jej granicami.
Załącznik nr 2 do Uchwały nr 1/2016 Rady Fundacji Inspiruje nas życie podjętej na posiedzeniu w dniu 2 marca 2016 r. w sprawie zmian w Statucie Fundacji tekst jednolity STATUT 1 Fundatorem Fundacji Banku
Bardziej szczegółowoFinanse publiczne. Budżet państwa
Finanse publiczne Budżet państwa Wieloletni Plan Finansowy Państwa Wieloletni Plan Finansowy Państwa stanowi podstawę do przygotowania projektu ustawy budżetowej na kolejny rok budżetowy. WPFP jest sporządzany
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 13 lipca 2017 r. Poz. 1373
Warszawa, dnia 13 lipca 2017 r. Poz. 1373 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 22 czerwca 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o Narodowym Banku Polskim 1. Na
Bardziej szczegółowoUstawa o NBP. Prawo bankowe
Ustawa o NBP Prawo bankowe NBP a władza państwowa Model relacji pomiędzy NBP a władzą państwową (jaki dominuje?) Aspekty niezależności (F,F,P,I) Relacje NBP a Sejm NBP a rząd (MF, MG, MSW.) NBP a Prezydent
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 29 czerwca 2016 r. Poz. 929 USTAWA z dnia 22 czerwca 2016 r. o Radzie Mediów Narodowych 1) Art. 1. Ustawa określa zadania, kompetencje i organizację
Bardziej szczegółowoREGULAMIN ZARZĄDU Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Czarnoziem na Soli
REGULAMIN ZARZĄDU Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Czarnoziem na Soli l. 1. Zarząd Stowarzyszenia jest organem wykonawczo zarządzającym Stowarzyszenia i działa na podstawie statutu, uchwał Walnego
Bardziej szczegółowoOPINIA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO
PL OPINIA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO z dnia 2 sierpnia 2006 r. wydana na wniosek Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie projektu ustawy zmieniającej ustawę o Narodowym Banku Polskim (CON/2006/39)
Bardziej szczegółowoUSTROJOWA POZYCJA BANKU CENTRALNEGO W POLSCE AGNIESZKA MIKOS
USTROJOWA POZYCJA BANKU CENTRALNEGO W POLSCE AGNIESZKA MIKOS WYDAWNICTWO C.H. BECK WARSZAWA 2006 Wprowadzenie IX Wykaz skrótów Literatura XIII Akty prawne *. XXIX Orzecznictwo Inne źródła XV XXXV XXXVII
Bardziej szczegółowoREGULAMIN PRAC ZARZĄDU ZWIĄZKU PRACODAWCÓW BRANŻOWYCH PSC
Załącznik nr 1 do uchwały nr 06/2010 Walnego Zgromadzenia Członków ZPB, z dnia 13.05.2010 r. REGULAMIN PRAC ZARZĄDU ZWIĄZKU PRACODAWCÓW BRANŻOWYCH PSC 1. 1. Zarząd Związku jest organem wykonawczo-zarządzającym
Bardziej szczegółowo