Dyżur jest wynikającym ze stosunku pracy świadczeniem pracownika na rzecz pracodawcy polegającym na pozostawaniu poza normalnymi godzinami pracy w

Transkrypt

1 Dyżur pracowniczy

2 Dyżur jest wynikającym ze stosunku pracy świadczeniem pracownika na rzecz pracodawcy polegającym na pozostawaniu poza normalnymi godzinami pracy w stałej gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę oraz na ewentualnym wykonywaniu w tym czasie pracy, dla której dyżur został ustalony. W czasie dyżuru pracownik pozostaje tylko w gotowości do wykonywania pracy i w zasadzie nie wykonuje żadnych dodatkowych czynności. Dlatego też czasu dyżuru nie wlicza się do czasu pracy, jeżeli w czasie dyżuru pracownik nie wykonywał pracy, a jedynie dyżurował

3 Za czas pełnienia dyżuru w domu tzw. dyżuru na telefon, co do zasady, pracownikowi nie przysługuje żadna rekompensata. Jeżeli jednak podczas dyżuru pracownik zostanie wezwany do pracy i faktycznie pracę wykonuje, czas wykonywania tych czynności należy kwalifikować jako czas pracy tegoż pracownika, za który przysługuje mu wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę. Natomiast jeżeli wykonywanie pracy podczas dyżuru spowoduje przekroczenie norm czasu pracy obowiązujących pracownika, pracownik ten powinien dodatkowo otrzymać wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych.

4 Za czas dyżuru pełnionego w zakładzie pracy pracownikowi należy się natomiast czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego - wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60 % wynagrodzenia. Również w tym przypadku, jeżeli w czasie dyżuru pracownik będzie faktycznie pracę wykonywał, czas przeznaczony na wykonywanie pracy stanowić będzie czas pracy (a gdy spowoduje przekroczenie norm czasu pracy pracę w godzinach nadliczbowych).

5 Jeśli wypracowane nadgodziny przypadać będą w dni robocze, pracownikowi, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości 50% wynagrodzenia bądź czas wolny. Jeżeli jednak dyżur, podczas którego pracownik będzie zobowiązany do wykonywania pracy, przypadnie w dzień wolny, będący dla niego dniem wolnym z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy lub w niedzielę, za czas dyżuru przysługuje mu inny dzień wolny, a w razie braku porozumienia z pracodawcą w tym zakresie (lub w przypadku niedzieli braku możliwości udzielenia pracownikowi dnia wolnego) dodatek w wysokości 100% za każdą godzinę pracy.

6 Ponadto, jeżeli czas faktycznej pracy przypadnie w porze określonej w zakładzie pracy jako pora nocna, pracownikowi przysługuje również 20% dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej. A zatem za czas dyżurowania w zakładzie pracy, w czasie którego pracownik nie wykonywał pracy, należy mu się przede wszystkim czas wolny od pracy w tym samym wymiarze, ewentualnie wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60 % wynagrodzenia. Jeżeli jednak pracownik w czasie dyżuru wykonywał pracę, dla której dyżur został ustanowiony, za czas faktycznej pracy nabywa prawo do określonego według opisanych wyżej zasad wynagrodzenia.

7 Przykład: Pracownik pracuje od poniedziałku do piątku w godz W środę dodatkowo pełnił dyżur od godz. 23 do godz. 7 rano w czwartek. Z tytułu pełnienia 8-godzinnego dyżuru (w czasie którego pracownik nie wykonywał pracy) pracodawca udzielił mu w czwartek dnia wolnego od pracy. W ten sposób zrekompensował mu pełniony przez 8 godzin dyżur. Jeżeli pracodawca nie udzieli, w powyższym przypadku, pracownikowi czasu wolnego od pracy zobowiązany będzie wypłacić mu z tytułu pełnionego dyżuru dodatkowe (obok wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełen miesięczny wymiar czasu pracy) wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60 % wynagrodzenia. Takie same zasady rekompensowania pełnionego przez pracownika dyżuru obowiązują w przypadku gdy dyżur pełniony był w sobotę i niedzielę, a w jego czasie pracownik nie wykonywał pracy.

8 Odpoczynek po dyżurze Pracodawcy polecający pracownikom pełnienie dyżuru nie powinni zapominać o obowiązku zapewnienia im minimalnego okresy odpoczynku dobowego. Czas dyżuru, bez względu na to czy pracownik tylko pozostawał w gotowości do wykonywania pracy czy też faktycznie ją wykonywał, nie może naruszać prawa pracownika do minimalnego 11-godzinnego odpoczynku dobowego i 35- godzinnego odpoczynku tygodniowego. Powyższa zasada dotyczy również pełnienia przez pracownika dyżuru w domu.

9 Odpoczynek po dyżurze Przy wyznaczaniu godzin dyżuru należy, zatem uwzględnić, że oprócz godzin pracy, w okresie doby, pracownikowi przysługuje minimum 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego (art. 132 kp.). Na pełnienie dyżuru pozostaje, więc od 5 godzin (w systemie podstawowego czasu pracy) do 1 godziny (w systemie równoważnego czasu pracy). Ponadto pracodawca musi zapewnić dyżurującemu pracownikowi prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego od spoczynku tygodniowego (art. 133 kp.).

10 Odpoczynek po dyżurze Konieczność zagwarantowania nieprzerwanego odpoczynku dobowego i tygodniowego nie dotyczy jedynie pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy.

11 Wynagrodzenie za czas dyżuru Za czas dyżuru, z wyjątkiem dyżuru pełnionego w domu, pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego - wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60 % wynagrodzenia.

12 Wynagrodzenie za czas dyżuru Przy ustalaniu 60% wynagrodzenia stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. W celu obliczenia należności za jedna godzinę dla składników wynagrodzenia określonych w stałej stawce miesięcznej należy tę stawkę podzielić przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu, natomiast dla zmiennych składników wynagrodzenia ustalone średnie wynagrodzenie dzieli się przez liczbę godzin przepracowanych przez pracownika, w okresie, z którego ustala się wynagrodzenie

13 Dyżur pracowniczy - proponowane zmiany Problematyka dyżurów pracowniczych miałaby zostać uregulowana o osobnym rozdziale. Proponuje się aby czas dyżuru wliczał się do czasu pracy, jeżeli dyżur był pełniony w miejscu wykonywania pracy określonym w umowie o pracę.

14 Dyżur pracowniczy - proponowane zmiany Za czas dyżuru pełnionego poza miejscem wykonywania pracy, z wyjątkiem dyżuru pełnionego w domu, pracownikowi przysługuje, do końca okresu rozliczeniowego, czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany z tego tytułu. W razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego pracownikowi przysługuje wynagrodzenie określone stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania 60% wynagrodzenia.

15 Dyżur pracowniczy - proponowane zmiany II wariant pominięcie wyjątku dotyczącego dyżuru domowego: Za czas dyżuru pełnionego poza miejscem wykonywania pracy pracownikowi przysługuje, do końca okresu rozliczeniowego, czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany z tego tytułu. W razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego pracownikowi przysługuje wynagrodzenie określone stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania 60% wynagrodzenia.

16 Dyżur pracowniczy - proponowane zmiany Podobnie, jak w obecnym stanie prawnym, konieczność zagwarantowania nieprzerwanego odpoczynku dobowego i tygodniowego nie dotyczyłaby jedynie pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy. Do tej grupy pracowników nie stosowałoby się również zasad wynagradzania za czas pełnionego dyżuru.

17 Dziękuję za uwagę