2010 Kierunki i instrumenty wsparcia działalności innowacyjnej mikroprzedsiębiorstw. Dr Barbara Grzybowska. Warszawa, maj 2010

Transkrypt

1 2010 Kierunki i instrumenty wsparcia działalności j mikroprzedsiębiorstw Dr Barbara Grzybowska Warszawa, maj 2010

2 PLAN WYSTĄPIENIA 1. Współpraca mikroprzedsiębiorstw z innymi podmiotami w zakresie realizacji innowacyjnych przedsięwzięć 2. Instytucje wspierające działania w przedsiębiorstwach 3. Instrumenty wsparcia działalności j: badawcze i doradcze, finansowe, informacyjne, szkoleniowe, organizacyjne i technologiczne

3 WSPÓŁPRACA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Warszawa, maj 2010 Mikroprzedsiębiorstwa współpracują najczęściej z partnerami rynkowymi klienci 62 dostawcy materiałów i wyposażenia 51 inne przedsiębiorstwa prowadzące zbliżony rodzaj działalności 38 konkurenci 25 instytucje finansowe 25 Rys. 1. Partnerzy współpracy w zakresie działalności j (% przedsiębiorstw wskazujących na wysokie znaczenie współpracy odsetek wskazań 25% i więcej)

4 WSPÓŁPRACA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Partnerzy rynkowi są jednym z ważniejszych źródeł informacji wykorzystywanych w działalności j Warszawa, maj ,0 1,0 2,0 3,0 ŹRÓDŁA RYNKOWE klienci konkurenci dostawcy firmy konsultingowe, laboratoria komercyjne i prywatne instytucje B+R 1,6 2,7 2,5 2, ŹRÓDŁA WEWNĘTRZNE właściciel firmy pracownicy przedsiębiorstwa inne przedsiębiorstwa z tej samej grupy 2,8 2,4 2, ocena wg skali: 1 bez znaczenia, 2 znaczenie umiarkowane, 3 znaczenie wysokie % przedsiębiorstw wskazujących na wysokie znaczenie źródła Rys. 2. Rynkowe i wewnętrzne źródła informacji w działalności j

5 WSPÓŁPRACA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Warszawa, maj trudności finansowe uregulowania prawne brak lub niska jakość ofert współpracy brak wymiernych korzyści ze współpracy brak woli współpracy ze strony przedsiębiorstw brak informacji o możliwościach współpracy wąskie (brak) możliwości zastosowania proponowanych rozwiązań w obszarze działalności firmy brak zainteresowania współpracą ze strony środowisk naukowo-badawczych 2,6 2,3 2,0 2,0 1, ocena wg skali: 1 bez znaczenia, 2 znaczenie umiarkowane, 3 znaczenie wysokie % przedsiębiorstw wskazujących na wysokie znaczenie bariery Rys. 3. Bariery współpracy w zakresie działalności j

6 WSPÓŁPRACA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW stworzenie programów wspierania rozwoju technologicznego na poziomie gmin i regionu 2,2 27 budowa systemu informacji o potrzebach technologicznych przedsiębiorstw 2,0 18 rozwój infrastruktury instytucjonalnej w zakresie pośrednictwa i transferu technologii 2,0 18 wzrost jakości i stopnia dostosowania ofert jednostek B+R do potrzeb przedsiębiorstwa 1,8 13 budowa systemu informacji o ofercie jednostek B+R 1,8 13 ocena wg skali: 1 bez znaczenia, 2 znaczenie umiarkowane, 3 znaczenie wysokie % przedsiębiorstw wskazujących na wysokie znaczenie czynnika Rys. 4. Oczekiwania przedsiębiorców ułatwiające współpracę z innymi jednostkami podczas wprowadzania innowacji

7 WSPÓŁPRACA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Głównymi podmiotami współpracy mikroprzedsiębiorstw w przyszłości będą nadal partnerzy rynkowi Warszawa, maj klienci 2,6 67 dostawcy materiałów i wyposażenia 2,5 55 inne przedsiębiorstwa prowadzące zbliżony rodzaj działalności 2,4 46 instytucje finansowe 2,1 34 konkurenci 2,1 29 ocena wg skali: 1 bez znaczenia, 2 znaczenie umiarkowane, 3 znaczenie wysokie % przedsiębiorstw wskazujących na wysokie znaczenie współpracy Rys. 5. Zamierzenia przedsiębiorstw w zakresie współpracy w działalności j z innymi podmiotami (partnerzy, którzy w sumarycznej ocenie znaczenia uzyskali notę co najmniej 2,0)

8 WSPÓŁPRACA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Warszawa, maj 2010 Brak potrzeby współpracy w ramach klastra był przyczyną bardzo niewielkiej skali uczestnictwa mikroprzedsiębiorstw w takich strukturach 1500 badanych firm 130 firm to uczestnicy klastrów 9% brak potrzeby współpracy w ramach klastra 76 brak informacji o możliwości udziału w klastrze 7 brak zaufania do potencjalnych partnerów klastra 7 Rys. 6. Przyczyny braku uczestnictwa przedsiębiorstw w strukturach klastrowych (% wskazań)

9 WSPÓŁPRACA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Potencjalne uczestnictwo w klastrach umożliwia, w największym stopniu, ustanawianie wspólnych standardów jakościowych ustanowienie wspólnych standardów jakościowych 2,7 69 upowszechnianie nowych rozwiązań organizacyjnych upowszechnianie nowych rozwiązań marketingowych dostarczanie nowych rozwiązań technologicznych upowszechnianie innowacji produktowych 2,4 2,4 2,2 2, łączenie środków finansowych na inwestycje 25 ocena wg skali: 1 bez znaczenia, 2 znaczenie umiarkowane, 3 znaczenie wysokie % przedsiębiorstw wskazujących na wysokie znaczenie czynnika Rys. 7. Ocena potencjalnego wpływu uczestnictwa w klastrze na wprowadzanie innowacji w przedsiębiorstwie

10 WSPÓŁPRACA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Warszawa, maj 2010 Wniosek ogólny Brak instytucjonalnych i trwałych więzi z szeroko rozumianym otoczeniem Cel Rozpowszechnianie doświadczeń i rozwiązań w zakresie procesów innowacyjnych przez różne formy współpracy

11 WSPÓŁPRACA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Warszawa, maj 2010 Rekomendacje kształcenie uczestników sieci współpracy oraz uświadamianie i promowanie korzyści wynikających z tworzenia powiązań sieciowych w działalności j tworzenie warunków ułatwiających budowę sieci współpracy mikrofirm określanie obszarów współpracy, zakresu i form współdziałania transfer wiedzy, doświadczeń i dobrych praktyk między klastrami skupiającymi m.in. mikroprzedsiębiorstwa pozyskiwanie uczestników sieci współpracy mikrofirm kształtowanie warunków uczestnictwa, tworzenie zachęt, ułatwianie nawiązywania kontaktów

12 INSTYTUCJE WSPIERANIA INNOWACYJNOŚCI Instytucjonalne źródła informacji nie odgrywają istotnej roli w kreowaniu i wprowadzaniu innowacji w mikroprzedsiębiorstwach Warszawa, maj ,0 2,0 jednostki B+R szkoły wyższe zagraniczne, publiczne instytucje badawcze Krajowa Izba Gospodarcza (KIG) placówki naukowe PAN 1, ocena wg skali: 1 bez znaczenia, 2 znaczenie umiarkowane, 3 znaczenie wysokie % przedsiębiorstw wskazujących na wysokie znaczenie źródła Rys. 8. Znaczenie instytucjonalnych źródeł informacji wykorzystywanych w działalności j przedsiębiorstw

13 INSTYTUCJE WSPIERANIA INNOWACYJNOŚCI Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (MRR) 65,6 1,6 Ministerstwo Gospodarki (MG) 65,5 1,1 Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) 6 2,5 Agencje Rozwoju Regionalnego (ARR) 59,7 2,9 Krajowa Izba Gospodarcza (KIG) 53,9 1,0 instytucja znana/niewykorzystywana instytucja znana/wykorzystywana Rys. 9. Znajomość instytucji wspierających działalność innowacyjną (% wskazań najbardziej znane instytucje)

14 INSTYTUCJE WSPIERANIA INNOWACYJNOŚCI Krajowy Punkt Kontaktowy (KPK) 29,3 0,7 Parki technologiczne (PT) 28,3 0,7 Centra transferu technologii (CTT) 22,5 0,4 instytucja znana/niewykorzystywana instytucja znana/wykorzystywana Rys. 10. Znajomość instytucji wspierających działalność innowacyjną (% wskazań najmniej znane instytucje)

15 INSTYTUCJE WSPIERANIA INNOWACYJNOŚCI Warszawa, maj 2010 W opinii mikroprzedsiębiorców skuteczność pomocy instytucji wspierających procesy jest średnia Skuteczność oddziaływania wszystkich pozostałych instytucji na procesy w przedsiębiorstwach była bardzo zbliżona (ocena 1,7) 1 2 Inkubatory Przedsiębiorczości 1,8 12 Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 1,8 9 ocena skuteczności wg skali: 1 niska, 2 średnia, 3 wysoka % przedsiębiorstw wskazujących na wysoką skuteczność Rys. 11. Ocena skuteczności pomocy instytucji wspierających działalność innowacyjną (instytucje, które uzyskały najwyższą notę)

16 INSTYTUCJE WSPIERANIA INNOWACYJNOŚCI Przedsiębiorcy nie oczekują pomocy w zakresie działalności j ze strony instytucji, które ją wspierają Mikroprzedsiębiorcy ocenili potrzebę korzystania z pomocy instytucji w przyszłości na poziomie 1,3- (w skali od 1 brak potrzeby do 3,0 potrzeba wysoka) Na wysoką potrzebę korzystania wskazało tylko ok. 6% badanych, natomiast od 60 do 70% (w zależności od instytucji) opowiedziało się za brakiem takiej potrzeby

17 INSTYTUCJE WSPIERANIA INNOWACYJNOŚCI Warszawa, maj 2010 Wniosek ogólny Słaba znajomość instytucji wspierających działalność innowacyjną Cel Zwiększenie roli instytucji wspierających działalność innowacyjną jako źródła informacji dla mikroprzedsiębiorstw

18 INSTYTUCJE WSPIERANIA INNOWACYJNOŚCI Warszawa, maj 2010 Rekomendacje podniesienie świadomości w środowisku mikroprzedsiębiorców istnienia instytucji, które mogą wspierać podejmowane przez nie procesy stworzenie na stronach internetowych instytucji wspierających innowacyjność przedsiębiorstw (zarówno centralnych, jak i regionalnych) zakładek z informacjami skierowanymi specjalnie do mikroprzedsiębiorstw rozszerzenie działań informacyjnych, które są obecnie skoncentrowane na informacji pośredniej, o bezpośrednie formy kontaktu z mikroprzedsiębiorstwami większa intensywność promocji dobrych praktyk instytucjonalnego wspierania innowacji w mikroprzedsiębiorstwach

19 Najbardziej znaną grupą instrumentów wspierających działalność innowacyjną są instrumenty badawcze i doradcze Warszawa, maj doradztwo finansowe i podatkowe nie 55,3 62,2 53,0 7,1 8,5 12,4 doradztwo prawne nie 54,8 62,2 52,2 7,5 6,5 10,4 instrument znany/niewykorzystywany instrument znany/wykorzystywany Rys. 12. Znajomość i wykorzystanie badawczych i doradczych instrumentów wspierania działalności j (% wskazań instrumenty najczęściej wykorzystywane)

20 doradztwo dotyczące procesów innowacyjnych nie 40,2 37,9 46,9 1,8 3,0 6,5 realizacja zleconych projektów badawczych dotyczących innowacji nie 34,7 32,4 4 1,3 1,8 3,1 instrument znany/niewykorzystywany instrument znany/wykorzystywany Rys. 13. Znajomość i wykorzystanie badawczych i doradczych instrumentów wspierania działalności j (% wskazań instrumenty najrzadziej wykorzystywane)

21 Pozostałe grupy instrumentów wspierających procesy zna przeciętnie co trzecia-czwarta mikrofirma preferencyj ne kredyty i pożyczki nie 46,0 48,4 45,2 4,3 6,6 13,3 ulga podatkowa na zakup nowych technologii nie 35,7 39,6 34,4 2,8 6,3 poręczenia i gwarancje dla pożyczek bankowych nie 40,5 45,6 38,8 2,8 1,6 6,0 instrument znany/niewykorzystywany instrument znany/wykorzystywany Rys. 14. Znajomość i wykorzystanie finansowych instrumentów wspierania działalności j (% wskazań instrumenty najczęściej wykorzystywane)

22 fundusze kapitału podwyższone go ryzyka nie 29,5 34,2 27,8 0,6 0,4 1,0 bony nie 22,9 26,2 21,8 0,5 0,8 0,4 wsparcie aniołów biznesu nie 21,6 24,6 20,6 0,1 0,3 0,1 instrument znany/niewykorzystywany instrument znany/wykorzystywany Rys. 15. Znajomość i wykorzystanie finansowych instrumentów wspierania działalności j (% wskazań instrumenty najrzadziej wykorzystywane)

23 udostępnianie informacji o standardach i normach innowa cyjne nieinnowa cyjne 27,1 33,2 25,0 2,3 3,5 7,0 udostępnianie informacji o nowych technologiach innowa cyjne nieinnowa cyjne 29,7 34,7 27,9 1,6 2,9 6,5 instrument zna ny/niewykorzystywa ny instrument zna ny/wykorzystywa ny Rys. 16. Znajomość i wykorzystanie informacyjnych instrumentów wspierania działalności j (% wskazań instrumenty najczęściej wykorzystywane)

24 udostępnianie informacji o patentach, licencjach itp. nie 31,3 29,6 36,5 0,5 0,9 2,1 udostępnianie informacji o metodach zarządzania innowacja mi nie 22,0 24,6 32,1 0,6 0,9 1,8 instrument znany/niewykorzystywany instrument znany/wykorzystywany Rys. 17. Znajomość i wykorzystanie informacyjnych instrumentów wspierania działalności j (% wskazań instrumenty najrzadziej wykorzystywane)

25 szkolenia dotyczące regulacji prawnych nie 33,5 38,3 3 2,3 3,9 8,6 szkolenia z umiejętności korzystania z unijnych programów wspierania innowacyjnośc i nie 41,8 51,0 38,6 2,2 3,6 7,5 instrument znany/niewykorzystywany instrument znany/wykorzystywany Rys. 18. Znajomość i wykorzystanie szkoleniowych instrumentów wspierania działalności j (% wskazań instrumenty najczęściej wykorzystywane)

26 szkolenia w zakresie zarządzania projektami innowacyjnymi nie 28,3 26,3 34,2 0,8 1,8 4,7 szkolenia dotyczące projektowania produktów nie 25,9 23,6 32,6 1,2 1,8 3,7 szkolenia dotyczące studiów wykonalności nie 24,5 23,5 27,3 1,1 2,8 instrument znany/niewykorzystywany instrument znany/wykorzystywany Rys. 19. Znajomość i wykorzystanie szkoleniowych instrumentów wspierania działalności j (% wskazań instrumenty najrzadziej wykorzystywane)

27 pomoc w rozwoju nowego wyrobu, techn ologii, usługi nie 29,5 30,8 29,1 2,8 6,5 pośrednictwo w kontaktach między wynalazcą a producentem nie 22,6 25,1 21,6 1,3 2,1 4,4 pomoc w uzyskiwaniu nowych technologii nie 27,5 25,1 34,2 2,1 3,9 instrument znany/niewykorzystywany instrument znany/wykorzystywany Rys. 20. Znajomość i wykorzystanie organizacyjnych instrumentów wspierania działalności j (% wskazań instrumenty najczęściej wykorzystywane)

28 organizacyjna pomoc we wdrażaniu nowych procesów technologiczny ch nie 24,1 27,5 22,9 1,3 3,9 pomoc w pozyskiwaniu najnowszych wyników badań nie 23,7 28,2 22,1 1,8 1,3 3,1 pomoc w pozyskiwaniu patentów, licen cji, wzorów użytkowych nie 24,1 22,6 28,2 1,4 1,6 2,4 instrument znany/niewykorzystywany instrument znany/wykorzystywany Rys. 21. Znajomość i wykorzystanie organizacyjnych instrumentów wspierania działalności j (% wskazań instrumenty najrzadziej wykorzystywane)

29 pomoc przy wdrażaniu nowych technologii nie 30,0 33,2 28,9 3,5 1,8 8,3 pomoc w rozwoju nowego wyrobu i/lub usługi nie 31,4 37,6 29,2 3,2 2,1 6,5 instrument znany/niewykorzystywany instrument znany/wykorzystywany Rys. 22. Znajomość i wykorzystanie technologicznych instrumentów wspierania działalności j (% wskazań instrumenty najczęściej wykorzystywane)

30 pomoc w patentowaniu wynalazków nie 22,4 21,1 26,2 0,8 0,9 1,0 pomoc w komercjalizacji technologii nie 21,7 20,3 25,6 0,5 0,8 1,6 instrument znany/niewykorzystywany instrument znany/wykorzystywany Rys. 23. Znajomość i wykorzystanie technologicznych instrumentów wspierania działalności j (% wskazań instrumenty najrzadziej wykorzystywane)

31 Skuteczność instrumentów wspierających wprowadzanie innowacji została oceniona jako umiarkowana Niewiele firm mikro deklaruje potrzebę Niewiele firm mikro deklaruje potrzebę korzystania z instrumentów wsparcia w przyszłości

32 doradztwo finansowe i podatkowe 2,0 1,6 21/13 doradztwo prawne 2,0 1,6 20/13 pomoc w opracowaniu biznesplanu 2,0 23/10 pomoc w opracowywaniu wniosku o środki z UE 17/11 doradztwo dotyczące procesów innowacyjnych 14/8 realizacja zleconych projektów badawczych dotyczących innowacji 1,8 1,4 12/5 skuteczność instrumentu (1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka) potrzeba korzystania w przyszłości (1 - brak potrzeby, 2- umiarkowana potrzeba, 3 - wysoka potrzeba) % przedsiębiorstw wskazujących na wysoką skuteczność instrumentu /na wysoką potrzebę korzystania w przyszłości Rys. 24. Skuteczność i potrzeba korzystania z badawczych i doradczych instrumentów wspierania działalności j

33 preferencyjne kredyty i pożyczki 2,0 1,7 20/16 ulga podatkowa na zakup nowych technologii 1,6 18/13 zaliczenie w koszty wydatków na prace rozwojowe 1,6 14/10 poręczenia i gwarancje dla pożyczek bankowych 16/10 dotacje na projekty celowe związane z wprowadzaniem innowacji 16/9 kredyt technologiczny 1,4 15/7 bony 1,4 14/3 fundusze kapitału podwyższonego ryzyka 1,4 13/6 wsparcie aniołów biznesu 1,4 15/4 skuteczność instrumentu (1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka) potrzeba korzystania w przyszłości (1 - brak potrzeby, 2- umiarkowana potrzeba, 3 - wysoka potrzeba) % przedsiębiorstw wskazujących na wysoką skuteczność instrumentu / na wysoką potrzebę korzystania w przyszłości Rys. 25. Skuteczność i potrzeba korzystania z finansowych instrumentów wspierania działalności j

34 udostępnianie informacji o standardach i normach 2,0 1,6 15/9 udostępnianie informacji o metodach zarządzania innowacjami 11/5 udostępnianie informacji o nowych technologiach 14/9 udostępnianie informacji o unijnych programach wspierania innowacyjności 13/10 udostępnianie informacji o najnowszych wynikach badań 13/7 udostępnianie informacji o krajowych i międzynarodowych programach badawczych 1,4 13/7 udostępnianie informacji o patentach, licencjach itp. 1,8 1,4 14/3 udostępnianie informacji o prawach autorskich 1,8 1,4 11/2 skuteczność instrumentu (1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka) potrzeba korzystania w przyszłości (1 - brak potrzeby, 2- umiarkowana potrzeba, 3 - wysoka potrzeba) % przedsiębiorstw wskazujących na wysoką skuteczność instrumentu / na wysoką potrzebę korzystania w przyszłości Rys. 26. Skuteczność i potrzeba korzystania z informacyjnych instrumentów wspierania działalności j

35 szkolenia dotyczące regulacji prawnych 2,0 1,6 22/14 szkolenia z umiejętności korzystania z unijnych programów wspierania innowacyjności 15/9 szkolenia dotyczące studiów wykonalności 11/7 szkolenia w zakresie zarządzania projektami innowacyjnymi 13/8 szkolenia dotyczące projektowania produktów 14/8 szkolenia w zakresie ochrony własności intelektualnej 15/6 skuteczność instrumentu (1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka) potrzeba korzystania w przyszłości (1 - brak potrzeby, 2- umiarkowana potrzeba, 3 - wysoka potrzeba) % przedsiębiorstw wskazujących na wysoką skuteczność instrumentu / na wysoką potrzebę korzystania w przyszłości Rys. 27. Skuteczność i potrzeba korzystania ze szkoleniowych instrumentów wspierania działalności j

36 pomoc w rozwoju nowego wyrobu, technologii, usługi 2,0 1,6 15/9 pośrednictwo w kontaktach między wynalazcą a producentem 14/9 organizacyjna pomoc we wdrażaniu nowych procesów technologicznych 16/10 pomoc w uzyskiwaniu nowych technologii 15/9 pomoc w pozyskiwaniu najnowszych wyników badań 14/6 pomoc w pozyskiwaniu patentów, licencji, wzorów użytkowych 1,8 1,4 11/5 skuteczność instrumentu (1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka) potrzeba korzystania w przyszłości (1 - brak potrzeby, 2- umiarkowana potrzeba, 3 - wysoka potrzeba) % przedsiębiorstw wskazujących na wysoką skuteczność instrumentu / na wysoką potrzebę korzystania w przyszłości Rys. 28. Skuteczność i potrzeba korzystania z organizacyjnych instrumentów wspierania działalności j

37 pomoc w rozwoju nowego wyrobu i/lub usługi 15/9 pomoc przy wdrażaniu nowych technologii 16/8 pomoc w pozyskiwaniu patentów i licencji 12/4 pomoc w patentowaniu wynalazków 1,4 14/5 pomoc w komercjalizacji technologii 1,4 13/5 oferowanie nowych technologii 1,4 15/8 skuteczność instrumentu (1 - niska, 2 - średnia, 3 - wysoka) potrzeba korzystania w przyszłości (1 - brak potrzeby, 2- umiarkowana potrzeba, 3 - wysoka potrzeba) % przedsiębiorstw wskazujących na wysoką skuteczność instrumentu / na wysoką potrzebę korzystania w przyszłości Rys. 29. Skuteczność i potrzeba korzystania z technologicznych instrumentów wspierania działalności j

38 Wniosek ogólny Skuteczność i potrzeba stosowania instrumentów wspierania działalności j jest wśród mikroprzedsiębiorców mała Cel Poprawa znajomości i zwiększenie potrzeby wykorzystania dostępnych instrumentów wspierania procesów innowacyjnych

39 Rekomendacje stworzenie czytelnej oferty w układzie poszczególnych grup instrumentów skierowanej do mikroprzedsiębiorstw zindywidualizowanie ofert dostępnych instrumentów z uwzględnieniem zróżnicowanych potrzeb grup mikroprzedsiębiorstw (innowacyjnych, nieinnowacyjnych) oraz specyfiki branżowej i regionalnej

40 Rekomendacje zapewnienie dostępności informacji o możliwych do wykorzystania instrumentach przez stworzenie systemu dystrybucji opartego w większym stopniu na bezpośrednich kanałach informacji mailing tradycyjny i elektroniczny utworzenie regionalnych internetowych portali innowacyjności celem zwiększenia przepływu informacji o możliwych do wykorzystania instrumentach wsparcia ze szczebla ogólnokrajowego do lokalnej społeczności mikroprzedsiębiorstw