Administracja obrony kraju Służba wojskowa Obrona cywilna oprac. Tomasz A. Winiarczyk

Transkrypt

1 Administracja obrony kraju Służba wojskowa Obrona cywilna oprac. Tomasz A. Winiarczyk Administracja obrony kraju Na straży suwerenności i niepodległości Narodu Polskiego oraz jego bezpieczeństwa i pokoju stoją Siły Zbrojne RP. Siły Zbrojne stanowią złożoną organizację obejmującą wszystkie rodzaje wojsk: wojska lądowe, wojska lotnicze i obrony powietrznej marynarkę wojenną. Poszczególne rodzaje składają się z jednostek wojskowych i związków organizacyjnych różnych rodzajów wojsk i służb. Na czele rodzajów wojsk stoją naczelni dowódcy. Powszechnemu obowiązkowi obrony podlegają wszyscy obywatele polscy zdolni ze względu na wiek i stan zdrowia do wykonywania tego obowiązku. Obywatel polski będący równocześnie obywatelem innego państwa nie podlega temu obowiązkowi, jeżeli stale zamieszkuje poza granicami RP. W ramach tego obowiązku obywatele polscy są obowiązani do: pełnienia służby wojskowej, pełnienia służby w obronie cywilnej, odbywania przysposobienia obronnego, uczestniczenia w samoobronie ludności, pełnienia służby w jednostkach zmilitaryzowanych, odbywania służby zastępczej, wykonywania świadczeń na rzecz obrony Organy właściwe w sprawach obrony narodowej Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Biuro Bezpieczeństwa Narodowego Minister Obrony Narodowej Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego KG Żandarmerii Wojskowej służby wywiadowcze i kontrwywiadowcze Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Prezydent jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych RP. W czasie pokoju zwierzchnictwo to sprawuje za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej. Mianuje Szefa Sztabu Generalnego oraz dowódców rodzajów Sił Zbrojnych na czas określony. Na czas wojny, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, mianuje i odwołuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych Biuro Bezpieczeństwa Narodowego Prezydent wykonuje zadania w zakresie bezpieczeństwa i obronności przy pomocy Biura Bezpieczeństwa Narodowego. Określa on organizację i zakres działania Biura. Biurem kieruje sekretarz stanu wyznaczony przez Prezydenta. Działalność Biura finansowana jest ze środków budżetowych Kancelarii Prezydenta.

2 Do pracowników Biura zastosowanie mają odpowiednio przepisy ustawy o pracownikach urzędów państwowych, a przewidziane tam uprawnienia właściwych organów przysługują odpowiednio Prezydentowi RP. Minister Obrony Narodowej Minister jest naczelnym organem administracji rządowej w dziedzinie obronności państwa. Swoje zadania wykonuje przy pomocy Ministerstwa Obrony Narodowej, w skład którego wchodzi Sztab Generalny Wojska Polskiego. Sprawuje nadzór nad gospodarką finansową, polityką kadrową, jednostkami kontroli gospodarczofinansowej, jednostkami kontroli wyszkolenia i gotowości bojowej Sił Zbrojnych, kontaktami międzynarodowymi i duszpasterstwami wojskowymi. Ministrowi podlega bezpośrednio Akademia Obrony Narodowej. Do zakresu działania ministra należy ponadto kierowanie w czasie pokoju całokształtem działalności Sił Zbrojnych oraz przygotowanie założeń obronnych państwa. Jest zobowiązany do: realizowania generalnych założeń, decyzji i wytycznych Rady Ministrów w zakresie obrony państwa, sprawowania, w zakresie powierzonym przez Radę Ministrów, ogólnego nadzoru nad realizacją zadań obronnych przez organy administracji rządowej i samorządowej, instytucje państwowe, podmioty gospodarcze i inne podmioty. Minister kieruje również administracją rezerw osobowych dla celów powszechnego obowiązku obrony oraz wykonywaniem obowiązku służby wojskowej, wychowaniem żołnierzy i sprawami zaspokajania ich potrzeb socjalno-bytowych. Realizuje decyzje Rady Ministrów w zakresie udziału RP w wojskowych przedsięwzięciach organizacji międzynarodowych oraz w zakresie wywiązywania się z zobowiązań militarnych, wynikających z umów międzynarodowych. Zawiera umowy międzynarodowe wynikające z decyzji Rady Ministrów, dotyczące udziału polskich kontyngentów wojskowych w międzynarodowych misjach pokojowych i akcjach humanitarnych oraz ćwiczeń wojskowych prowadzonych wspólnie z innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi. Do zakresu działania ministra należy utrzymywanie kontaktów z resortami obrony innych państw oraz z wojskowymi organizacjami międzynarodowymi, a także tworzenie, ustalanie organizacji i kierowanie działalnością przedstawicielstw wojskowych za granicą. Terenowymi organami wykonawczymi ministra w sprawach operacyjno-obronnych i rządowej administracji niezespolonej są: dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowi komendanci uzupełnień. Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Jest najwyższym pod względem pełnionej funkcji żołnierzem w czynnej służbie wojskowej. W imieniu ministra dowodzi Siłami Zbrojnymi w czasie pokoju. Do zakresu działania Szefa Sztabu Generalnego należy: współuczestniczenie w opracowywaniu koncepcji rozwoju Sił Zbrojnych i planowanie tego rozwoju, kierowanie kompleksowym planowaniem mobilizacyjnego i strategiczno-operacyjnego rozwinięcia oraz użycia Sił Zbrojnych, utrzymywanie w Siłach Zbrojnych gotowości bojowej i mobilizacyjnej, kierowanie szkoleniem wojsk, określanie celów, kierunków i zadań tego szkolenia oraz kierowanie programowaniem i planowaniem szkolenia bojowego i taktycznego, a także działalnością sportową w Siłach Zbrojnych, kierowanie szkolnictwem wojskowym w ramach pełnomocnictw udzielonych przez ministra,

3 kierowanie programowaniem i planowaniem materiałowo-finansowym w Siłach Zbrojnych, wykonywanie innych zadań zleconych przez ministra oraz wynikających z ustaw i innych przepisów. Żandarmeria Wojskowa Wyodrębniona, wyspecjalizowana służba wchodząca w skład Sił Zbrojnych RP. Zadaniem jej jest m.in.: zapewnienie przestrzegania dyscypliny wojskowej, ochrona porządku publicznego na terenach i obiektach jednostek wojskowych i w miejscach publicznych, współdziałanie z polskimi oraz zagranicznymi organami i służbami właściwymi w sprawach bezpieczeństwa i porządku publicznego, zwalczanie klęsk żywiołowych, uczestniczenie w akcjach poszukiwawczych, ratowniczych i humanitarnych mających na celu ochronę życia, zdrowia i mienia. Dowódcą ŻW i przełożonym wszystkich żołnierzy ŻW jest Komendant Główny ŻW, podległy bezpośrednio Ministrowi Obrony Narodowej. służby wywiadowcze i kontrwywiadowcze Służba Wywiadu Wojskowego Służba Kontrwywiadu Wojskowego Kadra zawodowa Sił Zbrojnych RP Kadrę zawodową Sił Zbrojnych RP stanowią żołnierze zawodowi. Zasady powoływania do zawodowej służby wojskowej, przebieg tej służby i status prawny żołnierza zawodowego określa ustawa z 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Zdolność fizyczną i psychiczną do służby ustala wojskowa komisja lekarska, która w tej sprawie wydaje orzeczenie będące decyzją. Stosunek służbowy zawodowej służby wojskowej powstaje w drodze powołania, na podstawie dobrowolnego zgłoszenia do tej służby, po spełnieniu łącznie następujących warunków: 1) wydaniu rozkazu personalnego o powołaniu do służby, 2) podpisaniu kontraktu na pełnienie służby zawodowej stałej lub terminowej, 3) stawieniu się osoby powołanej, z którą zawarto kontrakt, do pełnienia służby. Administracja rezerw osobowych Administrowanie rezerwami osobowymi dla celów powszechnego obowiązku obrony obejmuje: przeprowadzenie rejestracji i poboru obywateli, określenie zdolności do służby wojskowej, przeznaczenie do: a) służby wojskowej, b) służby w obronie cywilnej, c) służby w jednostkach zmilitaryzowanych, uzupełnianie Sił Zbrojnych, prowadzenie ewidencji wojskowej, wykonywanie innych czynności w tym zakresie Administrowanie rezerwami osobowymi, poza czynnościami dotyczącymi przeprowadzania rejestracji i poboru oraz określania zdolności do służby wojskowej, należy do Ministra Obrony Narodowej. Terenowymi organami administracji wojskowej w sprawach administracji rezerw osobowych są szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych oraz wojskowi komendanci uzupełnień. Do przeprowadzania czynności związanych z wykonywaniem powszechnego obowiązku obrony oraz do współdziałania z organami wojskowymi są właściwi: wojewoda oraz wójt (burmistrz, prezydent miasta) lub starosta sprawujący władzę administracji ogólnej oraz organy samorządu terytorialnego.

4 Świadczenia na rzecz obrony kraju Świadczenia na rzecz obrony kraju dzielą się na: 1) świadczenia osobiste w czasie pokoju Obowiązek świadczeń osobistych może być nałożony na osoby posiadające obywatelstwo polskie, które ukończyły szesnaście, a nie przekroczyły sześćdziesięciu lat życia. Świadczenia te polegać mogą na wykonywaniu różnego rodzaju prac doraźnych na rzecz przygotowania obrony państwa albo zwalczania klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków. świadczenia osobiste w czasie pokoju Powyższy obowiązek może być nałożony w związku z ćwiczeniami wojskowymi, ćwiczeniami w jednostkach przewidzianych do militaryzacji, ćwiczeniami w obronie cywilnej oraz ćwiczeniami praktycznymi w zakresie powszechnej samoobrony. Nałożenie obowiązku takich świadczeń nastąpić może najwyżej trzy razy w roku. Obowiązek nakłada w drodze decyzji administracyjnej wójt (burmistrz) na wniosek wojskowego komendanta uzupełnień lub właściwego organu obrony cywilnej. 2) świadczenia rzeczowe w czasie pokoju Obowiązek świadczeń rzeczowych może być nałożony na urzędy, instytucje państwowe oraz przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne, a także osoby fizyczne. Polega on na oddaniu do używania posiadanych nieruchomości i rzeczy ruchomych na cele przygotowania do obrony państwa. Decyzję o przeznaczeniu nieruchomości lub rzeczy ruchomej na cele świadczeń rzeczowych wydaje wójt (burmistrz) na wniosek wojskowego komendanta uzupełnień lub właściwego organu obrony cywilnej. Za używanie przedmiotu świadczenia rzeczowego przysługuje jego posiadaczowi ryczałt w wysokości odpowiadającej szkodzie poniesionej wskutek jego dostarczenia oraz stawce jego amortyzacji. 3) świadczenia w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny W razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny osoby podlegające obowiązkowi świadczeń osobistych mogą być w każdym czasie powołane do wykonania w ramach tego obowiązku różnego rodzaju prac doraźnych na rzecz Sił Zbrojnych, obrony cywilnej lub jednostek organizacyjnych wykonujących zadania na potrzeby obrony państwa. Czas wykonania świadczeń nie może przekraczać jednorazowo 7 dni. Instytucje państwowe i inne podmioty mogą być natomiast zobowiązane do świadczeń rzeczowych. Przedmioty świadczeń rzeczowych podlegają zwrotowi dopiero po ustaniu potrzeby ich używania. ewidencja Wojskowi komendanci uzupełnień prowadzą z upoważnienia Ministra Obrony Narodowej ewidencję wojskową osób fizycznych, osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej podlegających obowiązkowi świadczeń na rzecz obrony oraz rzeczy ruchomych i nieruchomości będących lub mogących być przedmiotem świadczeń rzeczowych, których świadczeniobiorcą są lub mogą być Siły Zbrojne. 4) świadczenia szczególne Terenowe organy administracji rządowej, instytucje państwowe, organy samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne mogą być zobowiązane do odpłatnego: 1) dostosowania posiadanych nieruchomości i rzeczy ruchomych do potrzeb obrony Państwa, w sposób niezmieniający ich właściwości i przeznaczenia; 2) przystosowania budowanych (przebudowywanych i rozbudowywanych) obiektów budowlanych oraz wytwarzanych rzeczy ruchomych do potrzeb obrony Państwa, w sposób niezmieniający ich właściwości i przeznaczenia; 3) gromadzenia, przechowywania i konserwacji przedmiotów niezbędnych do wykonania czynności, o których mowa w pkt 1 i 2.

5 Obrona cywilna kraju Centralnym organem administracji rządowej w sprawach obrony cywilnej jest Szef Obrony Cywilnej Kraju. Powołuje go Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Szef Obrony podlega ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. Do jego zakresu działania należy: 1) przygotowywanie projektów założeń i zasad działania obrony cywilnej, 2) ustalanie ogólnych zasad realizacji zadań obrony cywilnej, 3) koordynowanie określonych przedsięwzięć i sprawowanie kontroli realizacji przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego zadań obrony cywilnej, 4) sprawowanie nadzoru nad odbywaniem zasadniczej służby w obronie cywilnej. Terenowymi organami obrony cywilnej są wojewodowie, starostowie, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast). Do zakresu działania szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin należy kierowanie oraz koordynowanie przygotowań i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej przez instytucje państwowe, przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne oraz organizacje społeczne działające na ich terenie.