PRZEDMOWA DO DRUGIEGO WYDANIA

Transkrypt

1 Pozytywne przyjęcie pierwszego wydania ksiąŝki spowodowało podjęcie prac nad jej drugim wydaniem. W pierwszym wydaniu zamieszczono krzyŝówki dotyczące 40 tematów, które składają się z 1063 haseł. Dla kompletności ujęcia Historii AK zabrakło przede wszystkim szeregu tematów, których nie zdąŝyłem uwzględnić z powodu zaplanowanego terminu wydania ksiązki przed 1 sierpnia 2014 r. W większości tematów liczba potencjalnych haseł była bardzo duŝa i naleŝało dokonać ich wyboru, lecz podanie kryterium wyboru bywa bardzo trudne lub wręcz niemoŝliwe. Z tego powodu autor był zmuszony podejmować decyzje, uwzględniając dostępność informacji wstawianych do objaśnień oraz ich atrakcyjność dla rozwiązujących. Postępowanie takie nie zawsze było moŝliwe, np. nie zamieszczono krzyŝówki zawierającej nazwiska Ŝołnierzy AK odznaczonych Orderem Virtuti Militari, ale podano dwie zawierające część tych nazwisk: kobiet i osób zweryfikowanych w roku Dodatkowym problemem było umieszczenie haseł w kilku tematach. W pierwszym wydaniu ksiąŝki z załoŝenia takie przypadki nie występowały. Ale w drugim, po wprowadzeniu dodatkowych tematów, stało się to nieuniknione. Zrezygnowano z zagregowania treści objaśnień dlatego teŝ niektóre hasła się powtarzają. Zaletą takiego rozwiązania jest podkreślenie waŝnych informacji o treści hasła w indeksie oraz zwiększenie szans na zapamiętanie objaśnień haseł. Np., nazwisko Gajdek Adam występuje w trzech krzyŝówkach: Oznaczeni Orderem Virtuti Militari, Skazani i zamordowani oraz Pochowani na Łączce. Prace rozpocząłem od dodania do krzyŝówek z pierwszego wydania kilkunastu haseł oraz kilkudziesięciu ilustracji. Następnie opracowałem krzyŝówki z 19 nowych tematów. W objaśnieniach haseł nowych tematów zamieściłem liczne ilustracje (poprzednio były tylko w jednym temacie). W niektórych objaśnieniach wstawiłem linki do uzupełniających informacji, aktywne w leksykonie w postaci elektronicznej. Tematem jednej z nowych krzyŝówek jest Historia Armii Krajowej w pigułce, opracowana z wykorzystaniem wprowadzeń do krzyŝówek z większości tematów. Inna z nowych krzyŝówek zawiera nowe hasła, przede wszystkim do krzyŝówek zamieszczonych w pierwszym wydaniu. PrzewaŜnie występuje w niej po jednym haśle z kaŝdego tematu, w związku z czym powtórne generowanie tych krzyŝówek nie było konieczne. W sumie w drugim wydaniu zamieszczono krzyŝówki z 60 tematów składające się z 1651 haseł z 443 ilustracjami. W drugim wydaniu zamieszczono teŝ wersje krzyŝówki Historia Armii Krajowej w pigułce w języku angielskim, niemieckim i rosyjskim, składające się z 30 haseł. Plansze do rozwiązywania krzyŝówek są zamieszczone w części! nieniejszej ksiąŝki, część II zawiera objaśnienia i rozwiązania. Tak wiec moŝna rozwiązywać krzyŝówki korzystając z tych obu części z zapisywaniem odgadniętych haseł na początku objaśnień. Integralnymi częściami ksiązki są jej uzupełnienia w postaci elektronicznej. Są one dostępne pod adresem internetowym leksykon2 lub Adres ten podany jest formie kodu QR 9

2 (Quick Response) na okładce do odczytania kodu wystarczy telefon z aparatem oraz aplikacją dekodującą. W poniŝszej tabeli zamieszczono wykaz pomocy dydaktycznych oraz sposób ich wykorzystywana. Lp Pomoce dydaktyczne Dostęp Pliki Uwagi 0 Obrazki 1 2 3A 3B KrzyŜówki do nauki w wersji przeglądarkowej KrzyŜówki do nauki na urządzenia mobilne Leksykon w postaci elektronicznej cz. 1 Leksykon w postaci elektronicznej cz. 2 w postaci papierowej w formie dynamicznej z rejestracją wyników Całość: Obrazki - 0, krzyŝówki do nauki w wersji przegladarkowej - 1, krzyŝówki do sprawdzania wiedzy w postaci papierowej - 4, krzyŝówki do sprawdzania wiedzy w formie dynamicznej - 5 oraz program sterujący Na razie dostępne są do skopiowania pliki z krzyŝówkami do 1 wydania leksykoni: Android iosoraz Windows Phone Dodatkowe krzyŝówki posiadają liczne ilustracje oraz linki, pliki z tymi krzyŝówkami zostaną udostępnione po zmodyfikowaniu aplikacji. Wersja do skopiowania Wersja do skopiowania Do 31 stycznia 2015 r. udostęniona jest wersja konkursowa obejmująca aplikacje i 40 krzyŝówek Przedstawione w powyŝzej tabeli dzieło, obejmujące leksykon w postaci elektronicznej i skorelowane z nim krzyŝówki, jest w pełni i powszechnie dostępne, stanowi więc Otwarte Zasoby Edukacyjne - OZE (ang. Open Educational Resources OER). Dzieło to udostępnia się na warunku licencji Creative Commons (CC): Uznanie Autorstwa UŜycie Niekomercyjne Bez Utworów ZaleŜnych (CC-BY- NC-ND), co oznacza: Uznanie Autorstwa (ang. Attribution - BY): zezwala się na kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie i uŝytkowanie dzieła i wszelkich jego pochodnych pod warunkiem umieszczenia informacji o twórcy. 10

3 UŜycie Niekomercyjne (ang. Noncommercial - NC): zezwala się na kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie i uŝytkowanie dzieła i wszelkich jego pochodnych tylko w celach niekomercyjnych.. Bez Utworów ZaleŜnych (ang. No Derivative Works - ND): zezwala się na kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie tylko dokładnych (dosłownych) kopii dzieła, niedozwolone jest jego zmienianie i tworzenie na jego bazie pochodnych. Istotnym uzupełnieniem objaśnień krzyŝówek wykorzystywanych podczas nauki są informacje w postaci dźwiękowej i graficznej. Informacje dźwiękowe to piosenki i wiersze znalezione w Internecie oraz cytaty wygenerowane programem Ivona Reader zamieszczonych jest ich 59 w 5 krzyŝówkach. W 3 krzyŝówkach moŝna obejrzeć 31 filmów. W wielu krzyŝówkach podawane są linki do informacji szczegółowych. Uzupełnienia te powodują, Ŝe krzyŝówki wykorzystywane podczas nauki mają charakter multimedialny, w szczególności są zarówno e-bookami, jak i audiobokami. Ilustruje to rys. 1. Rys. 1. KrzyŜówka multimedialna 11

4 Nawiązując do zgłaszanych uwag i wątpliwości, chciałbym podkreślić, Ŝe: Udostępnione krzyŝówki w postaci elektronicznej nie są narzędziem do wyrywkowego sprawdzania wiedzy, ale dzięki podpowiedziom i rozbudowanym objaśnieniom są źródłem rozległej wiedzy. KrzyŜówki będące podstawą leksykonu nie mają standardowej postaci, tzn. ich objaśnienia nie są zwięzłe i krótkie, ale z reguły bardzo rozbudowane i nadmiarowe. Właśnie dzięki temu objaśnienia haseł stanowią leksykon. KsiąŜka i zamieszczony leksykon w postaci elektronicznej wymagają wpisania haseł. Takie podejście pozwala na skuteczne zdobywanie wiedzy, poniewaŝ dzięki aktywnemu zaangaŝowaniu zapamiętujemy więcej informacji, z którymi się zapoznajemy i w porównaniu z podejściem pasywnym dłuŝej pozostają nam one w pamięci (po 2 tygodniach pamiętamy 10% z tego, co czytamy, natomiast 90% tego, co mówimy i robimy). 1 W toku prac nad drugim wydaniem powstała nowa wersja aplikacji dla urządzeń mobilnych pracujących pod systemem operacyjnym ios. Dokonano takŝe udoskonaleń pozostałych aplikacji. Zestawienie tematów wszystkich krzyŝówek z podaniem liczby haseł zamieszczono na końcu ksiąŝki. Leksykon jest pracą syntetyczną w formie encyklopedycznej, która składa w spoistą całość wiele szczegółów dot. Armii Krajowej. Stanowi połączenie zebranych informacji, przekazanych uwag i uzupełnień przez szereg osób (wymienionych w podziękowaniu z pierwszego wydania i w przedmowie do drugiego wydania) oraz własnych refleksji i notatek. Na zakończenie naleŝy podkreślić, Ŝe Ŝadna ze zgromadzonych i podawanych informacji nie jest dziełem autora. Pochodzą one z róŝnych, powszechnie dostępnych źródeł, w tym w przewaŝającej części z róŝnych stron internetowych. Uwzględniając encyklopedyczny i popularno-naukowy charakter ksiązki dla czytelności tekstu, w szczególności w postaci elektronicznej, poza nielicznymi przypadkami, nie są podawane źródła informacji, w tym w postaci adresu internetowego chociaŝ adresy takie podawane są dla rozszerzenia informacji. Cytaty mają podanych autorów za wyjątkiem rozpowszechnianych anonimowo. Analogiczne podejście dotyczy zamieszczonych zdjęć 2. Oryginalnym osiągnięciem autora jest sporządzenie wykazu tematów oraz ich haseł, a takŝe ustalenie zamieszczonych treści objaśnień dla poszczególnych haseł. Oryginalne jest równieŝ przedstawienie leksykonu w formie krzyŝówkowej oraz opracowanie szeregu uzupełnień w postaci elektronicznej. Wymagały one w szczególności rozszerzenia moŝliwości programu Word. Takie postępowanie jest zgodne z tzw. prawem cytatu prawem dopuszczalnej moŝliwości przytoczenia w tworzonym przez siebie dziele urywków rozpowszech- 1 Z tych właśnie powodów przygotowano uzupełenienia objaśnień oraz zaplanowano samodzielne wypełnianie leksykonu. 2 Utwór fotograficzny przedmiotem prawa autorskiego - SN z 6 czerwca 2002 r. 12

5 nionych utworów lub drobnych utworów w całości bez zgody ich twórcy i bez uiszczania na jego rzecz wynagrodzenia 3. Opracowana ksiąŝka, z wieloma elektronicznymi uzupełnieniami dostępnymi na komputerach i urządzeniach przenośnych rys. 2, zgodnie z ocenami wielu osób jest najbardziej obszerną. mulimedialną encyklopedią wiedzy o Armii Krajowej. Rys. 2. Multimedialność leksykonu i jego dostępność Stąd jest rekomendowana do uŝytku szkolnego w szkołach, w tym do nauczania w przedmiotach: Wiedza o społeczeństwie, Historia oraz Historia i społeczeństwo. Jestem pewny, Ŝe ksiąŝka spowoduje kształtowanie u młodzieŝy wartości patriotycznych oraz pomoŝe w uzmysłowieniu uczniom ogromnego znaczenia patriotyzmu we współczesnym świecie. Wpajanie takich postaw jest waŝnym celem zadań wychowawczych i dydaktycznych. Przygotowanie drugiego wydania ksiąŝki nie byłoby moŝliwe bez pomocy szeregu osób, którym serdecznie dziękuję: Monice Kowaleczko-Szumowskiej, Agnieszce Grabowskiej i Ludmile JeŜewskiej za przetłumaczenie haseł i objaśnień krzyŝówki Historia AK w pigułce. Annie Szumańskiej za Ŝmudną korektę zamieszczonych ilustracji, dzięki której stały się one znacznie bardziej czytelne. Pawłowi Gąsieniecowi, studentowi WyŜszej Szkoły Technologii Informatycznych za opracowanie makr automatyzujących tworzenie leksykonu elektronicznego. Juliuszowi Kuleszy i prof. dr. hab. Krzysztofowi Komorowskiemu, członkom Światowego Związku śołnierzy AK za przekazanie szeregu merytorycznych uwag. Będę zobowiązany za przekazywanie wszelkiego rodzaju uwagi i uzupełnień dotyczących haseł i objaśnień w krzyŝówkach oraz pomocy dydaktycznych w postaci elektronicznej. Marek Cieciura 3 Prawa cytatu 13