8 marca 2012 r.: Międzynarodowy Dzień Kobiet Nierówność płci w Unii Europejskiej

Transkrypt

1 Dyrekcja Generalna ds Komunikacji Dyrekcja ds Kontaktów z Obywatelami Dział Badania Opinii Publicznej Bruksela, 7 marca 2012 r 8 marca 2012 r: Międzynarodowy Dzień Kobiet Nierówność płci w Unii Europejskiej Badanie Eurobarometr Flash na zlecenie Parlamentu Europejskiego (EB flash 341) KRÓTKA ANALIZA Zakres badania: UE-27 ( obywateli europejskich) Populacja: Europejczycy w wieku co najmniej 15 lat Metodologia: wywiad telefoniczny (CATI) Badania terenowe: 19 i 21 stycznia 2012 r, przeprowadzone przez TNS Opinion WSTĘP 3 I NIERÓWNOŚĆ PŁCI 5 II RÓŻNICA W WYNAGRODZENIACH KOBIET I MĘŻCZYZN 8 III PRZECIWDZIAŁANIE NIERÓWNEMU WYNAGRADZANIU 12 ZAŁĄCZNIK 16

2 2

3 WSTĘP W tym roku z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet (8 marca) Parlament Europejski zajmować się będzie problemem nierównego wynagradzania kobiet i mężczyzn W tym celu Parlament zwrócił się do TNS Opinion o przeprowadzenie sondażu telefonicznego Flash, który zrealizowano w dniach 19 i 20 stycznia 2012 r wśród obywateli europejskich we wszystkich 27 państwach członkowskich UE Pytania dotyczyły przede wszystkim różnicy w wynagrodzeniach, ale również kilku innych tematów Sprawozdanie TNS Opinion zawiera szczegółową prezentację wyników badania, które głównie odnoszą się do obowiązków w zakresie opieki nad dziećmi i problematyki płci w pracy Przed omówieniem głównych tendencji dostrzeżonych w badaniu warto zauważyć, że sześć najludniejszych państw członkowskich składa się na około 70% średniej UE Na każdy z wniosków należy więc spojrzeć też w kontekście poszczególnych wyników krajowych, które podane są w tabelach w niniejszym streszczeniu i sprawozdaniu TNS Opinion W odpowiedzi na pytanie o poziom nierówności płci we własnym kraju 52% Europejczyków (K 58%, M 46%) uznało problem za poważny, zaś 45% było przeciwnego zdania Bezwzględna większość respondentów w 10 państwach członkowskich określiła problem jako poważny W przypadku każdego pytania analiza tabel TNS Opinion pokazuje, jak istotne mogą być czasami różnice pomiędzy państwami członkowskimi 3

4 OGÓLNE TENDENCJE Jak można się było tego spodziewać, kobiety bardziej niż mężczyźni postrzegają nierówność płci, w tym zwłaszcza różnicę w wynagrodzeniach, jako problem, przy czym odpowiedzi obu grup dzieli punktów procentowych 60% Europejczyków sądzi, że w ostatnich 10 latach zmniejszała się nierówność płci Z kolei niemal jedna czwarta (24%) uważa, że problem ten się nasilił, a 12% spontanicznie twierdzi, że nie nastąpiła żadna zmiana Za najważniejszy przejaw nierówności płci Europejczycy uznają przemoc wobec kobiet (48%), a tuż za nią różnicę w wynagrodzeniach (43%) Na trzecim miejscu z wynikiem 36% znajduje się handel kobietami i prostytucja Europejczyków poproszono o bardziej szczegółowe ustosunkowanie się do problemu nierównego wynagradzania: 69% (K 76% i M 62%) postrzega problem jako poważny Takiego zdania jest większość w 25 ze wszystkich 27 państw członkowskich Jedynie 28% twierdzi, że nie jest to poważny problem W odpowiedzi na pytanie, na jakim szczeblu najlepiej przeciwdziałać nierównemu wynagradzaniu, 47% Europejczyków opowiada się za interwencją na szczeblu UE, 38% na szczeblu krajowym, zaś 11% na szczeblu lokalnym lub regionalnym Respondentów zapytano także, jakie środki najskuteczniej zmniejszyłyby różnicę w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn Europejczycy podzieleni są co do tego, czy skuteczniejsze w tym celu byłyby zachęty czy kary: bardzo podobny wynik uzyskały odpowiedzi ułatwianie dostępu kobietom i mężczyznom do wszelkiego rodzaju zatrudnienia (27%), nakładanie kar finansowych na przedsiębiorstwa naruszające zasadę równości płci (26%) i przejrzyste skale płac w przedsiębiorstwach (24%) UWAGA: Należy przypomnieć czytelnikom, że wyniki badania mają charakter szacunkowy, a ich dokładność zależy zasadniczo od wielkości próby i uzyskanych wartości procentowych W przypadku prób obejmujących około 1000 wywiadów (a taką wielkość próby stosuje się zazwyczaj na szczeblu państw członkowskich) faktyczne wartości procentowe (tj takie, jakie uzyskano by w razie zbadania całej populacji) wahają się w ramach następujących przedziałów ufności: Percentages recorded 10% or 90% 20% or 80% 30% or 70% 40% or 60% 50% Confidence limits +/- 19 points +/- 25 points +/- 27 points +/- 30 points +/- 31 points 4

5 I NIERÓWNOŚĆ PŁCI Średnie wyniki w Unii Europejskiej P3 Które z następujących przejawów nierówności płci uważa Pan/Pani za najważniejsze? Odnośnie do poszczególnych przejawów nierówności wyniki są następujące: Różnica w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn plasuje się na drugim miejscu z wynikiem 43% pomiędzy przemocą wobec kobiet (48%) a handlem kobietami (36%) Kolejne miejsce na liście zajmują trudności w uzyskaniu dostępu do stanowisk kierowniczych wśród kobiet (niski odsetek kobiet na stanowiskach kierowniczych w przedsiębiorstwach (30%) i polityce (23%)) Na sprawy rodzinne, tj nierówny rozdział obowiązków i zadań pomiędzy kobietami a mężczyznami w rodzinie, zwróciło uwagę 22% respondentów 5

6 Różnice pomiędzy państwami członkowskimi P3 Które z następujących przejawów nierówności płci uważa Pan/Pani za najważniejsze? W pierwszej kolejności? Następnie? Violence against women The pay gap between women and men Trafficking in women, prostitution The small proportion of women in positions of responsibility in companies The small proportion of women in positions of responsibility in politics The unequal sharing of responsibilities and tasks between women and men in families The persistence of sexist stereotypes UE27 48% 43% 36% 30% 23% 22% 13% BE 47% 50% 35% 32% 24% 26% 15% BG 41% 34% 39% 19% 22% 31% 16% CZ 39% 55% 26% 31% 41% 33% 11% DK 51% 34% 60% 15% 6% 7% 10% DE 27% 59% 20% 44% 22% 22% 11% EE 30% 55% 23% 24% 29% 22% 9% IE 44% 27% 48% 29% 33% 21% 10% EL 55% 23% 47% 20% 19% 30% 14% ES 74% 42% 42% 22% 11% 27% 11% FR 49% 54% 24% 37% 28% 23% 14% IT 58% 23% 37% 32% 28% 17% 11% CY 42% 34% 35% 21% 33% 28% 13% LV 36% 43% 33% 20% 26% 29% 18% LT 60% 41% 40% 12% 13% 23% 4% LU 34% 44% 29% 36% 24% 29% 12% HU 39% 45% 32% 26% 27% 33% 6% MT 50% 31% 34% 31% 26% 36% 12% NL 35% 42% 48% 41% 25% 20% 21% AT 43% 61% 30% 32% 18% 22% 11% PL 33% 46% 35% 28% 26% 28% 17% PT 57% 35% 42% 27% 28% 26% 9% RO 62% 23% 54% 20% 23% 22% 7% SI 48% 33% 26% 31% 27% 26% 6% SK 43% 47% 29% 27% 32% 29% 10% FI 41% 57% 28% 25% 7% 14% 16% SE 64% 53% 47% 21% 19% 11% 10% UK 50% 35% 47% 23% 23% 17% 15% Highest percentage per country Highest percentage per item Lowest percentage per country Lowest percentage per item Przemoc wobec kobiet zajmuje pierwsze miejsce w 12 ze wszystkich 27 państw członkowskich, a najczęściej wspomina się o niej w Hiszpanii (74%), Szwecji (64%) i Rumunii (62%) Różnica w wynagrodzeniach plasuje się na pierwszym miejscu w 12 państwach członkowskich, a najczęściej wspomina się o niej w Austrii (61%), Niemczech (59%) i Finlandii (57%) Handel kobietami i prostytucję postrzega się jako najważniejszy przejaw nierówności płci w trzech państwach członkowskich, a mianowicie w Danii (60%) oraz Irlandii i Holandii (48% w obu krajach) 6

7 Analiza społeczno-demograficzna: P3 Które z następujących przejawów nierówności płci uważa Pan/Pani za najważniejsze? Kobiety przywiązują większą wagę niż mężczyźni do pierwszych dwóch przejawów nierówności: przemocy (K 50%, M 46%) i różnicy w wynagrodzeniach (K 46%, M 39%) To samo można powiedzieć o niskim odsetku kobiet na stanowiskach kierowniczych w przedsiębiorstwach (K 32%, M 29%) i nierównym rozdziale obowiązków w rodzinie (K 25%, M 20%) Osoby młode wykazują największą świadomość problemu handlu kobietami (44%), najmniejszą zaś w kwestii nierównego wynagradzania (38%) 7

8 II RÓŻNICA W WYNAGRODZENIACH KOBIET I MĘŻCZYZN Średnie wyniki w Unii Europejskiej P4 Czy osobiście, na podstawie wiedzy o problemie nierównego wynagradzania kobiet i mężczyzn, uważa Pan/Pani, że to bardzo poważny problem, że to dość poważny problem, że to niezbyt poważny problem czy że w ogóle nie jest to poważny problem? Zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć postrzegane jest jako poważny problem przez prawie 7 na 10 Europejczyków (69%), przy czym 23% respondentów uważa problem za bardzo poważny Zdaniem 21% respondentów jest to niezbyt poważny problem, a zdaniem 7% problem ten w ogóle nie jest poważny 8

9 Różnice pomiędzy państwami członkowskimi P4 Czy osobiście, na podstawie wiedzy o problemie nierównego wynagradzania kobiet i mężczyzn, uważa Pan/Pani, że to bardzo poważny problem, że to dość poważny problem, że to niezbyt poważny problem czy że w ogóle nie jest to poważny problem? Francja (85%), Belgia i Hiszpania (81% w obu krajach) oraz Szwecja (80%) to państwa członkowskie, w których największa liczba osób uważa nierówne wynagradzanie za poważny problem Tylko dwa państwa członkowskie osiągają w tej kwestii wynik poniżej 50%: Łotwa (32%) i Litwa (45%) Ponadto Łotwa jest jedynym państwem członkowskim, w którym bezwzględna większość respondentów ma poczucie, że zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć nie jest poważnym problemem (63%) 9

10 Postrzeganie problemu według statystyk krajowych (Eurostat): % Pay gap between women and men is a serious problem EB/EP EUROBAROMETER FLASH 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% B PL LU EU2 IT RO PT UK B SI IE MT HU FI SE FR DK LT ES NL LV CY SK DE AT CZ 0% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% % Pay gap between women and men (Eurostat) *Dane Eurostatu z 2010 r dla 24 państw członkowskich, dane Eurostatu z 2009 r dla PL, brak dostępnych danych dla EL i EE Pierwszy okrąg z lewej strony obejmuje państwa członkowskie, w których różnica w wynagrodzeniach jest niewielka (maksymalnie 10%), ale badani postrzegają ją jako poważny lub bardzo poważny problem Drugi okrąg obejmuje państwa członkowskie, w których różnica w wynagrodzeniach jest stosunkowo duża (ponad 10%), a badani postrzegają ją jako bardzo poważny problem Trzeci okrąg składa się z państw członkowskich wykazujących dobrą korelację pomiędzy faktycznym zróżnicowaniem wynagrodzenia ze względu na płeć a sposobem postrzegania problemu przez badanych 10

11 Analiza społeczno-demograficzna: P4 Czy osobiście, na podstawie wiedzy o problemie nierównego wynagradzania kobiet i mężczyzn, uważa Pan/Pani, że to bardzo poważny problem, że to dość poważny problem, że to niezbyt poważny problem czy że w ogóle nie jest to poważny problem? Total 'Serious' Total 'Not serious' Don't know EU27 69% 28% 3% Gender Male 62% 35% 3% Female 76% 21% 3% Age % 35% 3% % 30% 3% % 26% 3% % 24% 4% Education (End of) 15-73% 22% 5% % 28% 3% % 28% 3% Still studying 64% 33% 3% Respondent occupation scale Self- employed 64% 33% 3% Employés 67% 30% 3% Manual workers 68% 29% 3% Not working 72% 24% 4% Ponad trzy czwarte kobiet sądzi, że zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć to poważny problem (76%), wobec 62% mężczyzn Mężczyźni częściej (35%) niż kobiety (21%) uważają, że nie jest to poważny problem 11

12 III PRZECIWDZIAŁANIE NIERÓWNEMU WYNAGRADZANIU Średnie wyniki w Unii Europejskiej P6 W Unii Europejskiej kobiety zarabiają przeciętnie o 17,5% mniej niż mężczyźni za jednakowej wartości pracę Ogólnie rzecz biorąc, czy uważa Pan/Pani, że problem ten należy rozwiązać: Blisko co drugi Europejczyk (47%) uważa, że problem nierównego wynagradzania kobiet i mężczyzn należy rozwiązać na szczeblu UE 38% Europejczyków woli szczebel krajowy, podczas gdy 11% jest zdania, że interwencję taką należy podjąć na szczeblu lokalnym lub regionalnym 12

13 Różnice pomiędzy państwami członkowskimi P6 W Unii Europejskiej kobiety zarabiają przeciętnie o 17,5% mniej niż mężczyźni za jednakowej wartości pracę Ogólnie rzecz biorąc, czy uważa Pan/Pani, że problem ten należy rozwiązać? At the European Union level At national level At local or regional level Don't know UE27 47% 38% 11% 4% BE 61% 27% 9% 3% BG 39% 38% 18% 5% CZ 30% 45% 19% 6% DK 39% 36% 17% 8% DE 45% 40% 10% 5% EE 28% 51% 12% 9% IE 51% 33% 13% 3% EL 51% 33% 13% 3% ES 73% 20% 5% 2% FR 48% 40% 9% 3% IT 54% 32% 10% 4% CY 56% 20% 19% 5% LV 50% 21% 24% 5% LT 43% 23% 27% 7% LU 61% 28% 9% 2% HU 37% 48% 11% 4% MT 40% 36% 18% 6% NL 46% 40% 11% 3% AT 49% 32% 14% 5% PL 40% 47% 10% 3% PT 65% 24% 8% 3% RO 47% 34% 16% 3% SI 44% 42% 9% 5% SK 43% 40% 14% 3% FI 32% 43% 21% 4% SE 43% 37% 18% 2% UK 31% 50% 15% 4% Highest percentage per country Lowest percentage per country Highest percentage by item Lowest percentage by item W 21 ze wszystkich 27 państw członkowskich jako najodpowiedniejszy ocenia się szczebel UE, przy czym najczęściej uważa się tak w Hiszpanii (73%), Portugalii (65%), Belgii (61%) i Luksemburgu (61%) Sześć państw członkowskich Estonia (51%), Wielka Brytania (50%), Węgry (48%), Polska (47%), Czechy (45%) i Finlandia (43%) uważa, że rozwiązanie należy wypracować na szczeblu krajowym 13

14 Średnie wyniki w Unii Europejskiej P7 Które z następujących środków najbardziej Pana/Pani zdaniem pomogłyby zmniejszyć różnicę w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn (w naszym kraju)? Respondentów zapytano również, jakie środki najskuteczniej zmniejszyłyby różnicę w wynagrodzeniach Odpowiedzi wskazują, że nie mają oni jasno określonej preferencji w tym względzie Europejczycy podzieleni są co do tego, czy skuteczniejsze byłyby zachęty czy kary : bardzo podobny wynik uzyskały odpowiedzi ułatwianie dostępu kobietom i mężczyznom do wszelkiego rodzaju zatrudnienia (27%), nakładanie kar finansowych na przedsiębiorstwa naruszające zasadę równości płci (26%) i przejrzyste skale płac w przedsiębiorstwach (24%) 14

15 Różnice pomiędzy państwami członkowskimi P7 Które z następujących środków najbardziej Pana/Pani zdaniem pomogłyby zmniejszyć różnicę w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn (w naszym kraju)? Facilitating access for women and men to any type of employment (for example, men in social work and women in scientific and IT professions) Imposing financial penalties on companies that do not respect gender equality (for example, on pay and promotion) Transparent pay scales in companies Encouraging and supporting people who report cases of unequal pay Other (SPONTANEUS) Don't know UE27 27% 26% 24% 16% 2% 5% BE 25% 30% 23% 18% 1% 3% BG 31% 25% 25% 11% 1% 7% CZ 38% 23% 25% 8% 1% 5% DK 35% 10% 32% 13% 4% 6% DE 32% 16% 30% 13% 3% 6% EE 22% 12% 32% 19% 3% 12% IE 18% 31% 29% 18% 2% 2% EL 26% 33% 17% 17% 3% 4% ES 33% 29% 21% 13% 1% 3% FR 22% 34% 25% 14% 3% 2% IT 30% 29% 20% 15% 2% 4% CY 26% 22% 26% 17% 3% 6% LV 30% 24% 23% 17% 1% 5% LT 29% 17% 27% 19% 3% 5% LU 29% 27% 22% 17% 1% 4% HU 26% 23% 29% 15% 2% 5% MT 18% 30% 19% 27% 1% 5% NL 19% 25% 37% 15% 2% 2% AT 29% 19% 31% 13% 2% 6% PL 34% 26% 14% 20% 1% 5% PT 19% 27% 22% 24% 2% 6% RO 19% 29% 23% 20% 2% 7% SI 27% 30% 22% 12% 4% 5% SK 27% 26% 29% 13% 1% 4% FI 33% 18% 31% 12% 1% 5% SE 28% 24% 22% 18% 2% 6% UK 14% 32% 27% 20% 1% 6% Highest percentage per country Lowest percentage per country Highest percentage by item Lowest percentage by item Ułatwianie dostępu kobietom i mężczyznom do wszelkiego rodzaju zatrudnienia (UE: 27%) uważa się za najskuteczniejszy sposób na zmniejszenie różnicy w wynagrodzeniach w 13 ze wszystkich 27 państw członkowskich, przy czym odpowiedź ta najczęściej pada w Czechach (38%), Danii (35%) i Polsce (34%) Nakładanie kar finansowych na przedsiębiorstwa naruszające zasadę równości płci (UE: 26%) to rozwiązanie preferowane w dziewięciu państwach członkowskich, przy czym najbardziej we Francji (34%), w Grecji (33%) i w Wielkiej Brytanii (32%) Przejrzyste skale płac w przedsiębiorstwach (UE: 24%) cieszą się szczególnie dużym poparciem w sześciu państwach członkowskich, a mianowicie w Holandii (37%), Estonii (32%), Danii (32%), Austrii (31%), Finlandii (31%) i Niemczech (30%) Wspieranie osób zgłaszających przypadki nierównego wynagradzania (UE: 16%) osiąga wynik powyżej średniej UE na Malcie (27%) i w Portugalii (24%) 15

16 Dyrekcja Generalna ds Komunikacji Dyrekcja ds Kontaktów z Obywatelami Kierownik działu ZAŁĄCZNIK ODSETEK KOBIET W PARLAMENCIE EUROPEJSKIM I PARLAMENTACH KRAJOWYCH NA DZIEŃ 27 LUTEGO 2012 R EUROPEAN PARLIAMENT NATIONAL PARLIAMENTS Country TOTAL Number TOTAL Percentage TOTAL Number TOTAL Percentage Seats Seats Men Women Men Women Men Women Men Women EP NP BE % 36% % 39% BG % 33% % 24% CZ % 18% % 22% DK % 46% % 39% DE % 37% % 33% EE % 50% % 20% IE % 33% % 15% EL % 32% % 17% ES % 41% % 37% FR % 45% % 19% IT % 22% % 21% CY % 33% % 11% LV % 33% % 21% LT % 25% % 19% LU % 17% % 20% HU % 41% % 9% MT % 0% % 9% NL % 42% % 39% AT % 32% % 28% PL % 22% % 24% PT % 36% % 27% RO % 36% % 11% SI % 50% % 36% SK % 38% % 16% FI % 62% % 43% SE % 45% % 45% UK % 32% % 22% Total Valeur Absolue % 35% % 25% Dział Badania Opinii Publicznej Jacques Nancy ( ) EPEurobarometer@europarleuropaeu 16