Wykorzystanie archiwalnej mapy glebowo-rolniczej w analizach przestrzennych. Jan Jadczyszyn

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wykorzystanie archiwalnej mapy glebowo-rolniczej w analizach przestrzennych. Jan Jadczyszyn"

Ksawery Góra
6 lat temu
Przeglądów:

1 Wykorzystanie archiwalnej mapy glebowo-rolniczej w analizach przestrzennych Jan Jadczyszyn

2 Informacje podstawowe o tworzeniu mapy glebowo-rolniczej 1) Koncepcja mapy glebowo-rolniczej i jej dopasowanie do genetycznej klasyfikacji gleb Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego i komentarza do tabeli klas gruntów opracowana została w IUNG przez zespół pracowników naukowych pod kierownictwem prof. dr Michała Strzemskiego skala podstawowa 1:5000 zgeneralizowana do 1:25000, 1: oraz 1: ) Instrukcja w sprawie wykonania map glebowo-rolniczych w skali 1:5000 i 1:25000 z roku 1965 wydana przez Ministerstwo Rolnictwa, Departament Urządzeń Rolnych opracowana została przez autorski zespół, którego trzon naukowy stanowili pracownicy IUNG 3) Merytoryczny Nadzór na praktyczną realizacją opracowania mapy glebowo-rolniczej i glebowo-przyrodniczej, utrzymanie standardów jakości w skali kraju prowadził zespół inspektorów IUNG

3 Mapa glebowo-rolnicza przedstawia przestrzenną zmienność siedliska glebowego oraz zawiera syntetyczne informacje dotyczące ważniejszych właściwości fizycznych i przydatności rolniczej gleby Mapa racjonalnego użytkowania gruntów

4 TREŚĆ MAPY GLEBOWO-ROLNICZEJ Kompleksy rolniczej przydatności gleb Typ genetyczny gleby (podtyp) Układ i skład mechaniczny warstw profilu glebowego Podstawowe kategorie użytków gruntowych (GO, UZ, Ls, Tz, W, N)

5 Przykład analogowej mapy glebowo-rolniczej w skali 1:25000

6 Kalibracja geometryczna mapy analogowej w oparciu o mapę topograficzną 1:25 000

7 Numeryczna mapa glebowo-rolnicza

8 BAZA DANYCH MAPY GLEBOWO-ROLNICZEJ Nr POWIERZ. TY PODLOŻ PODLOŻ PODLOŻ PODLOŻ KOMPL. kontur (m2) P E I E II E III E IV Bw pgl :w A ps.pl :w Bw ps :pl Bw pl :w Ls Bw pl R /l/ -sk Rc /s/.sk Ls A pl :w RN Ls Bw pl R /l/ -sk Ls Bw pl Bw ps.pl :gs Bw pl :w Bw pl Ls Bw pl Ls Bw pl :w Ls Bw pl PODLOŻ E V UWAGI

9 Główne typy genetyczne gleb w Polsce

10 Kompleksy rolniczej przydatności gleb w Polsce

11 Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej według gmin

12 Obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)

Obszary Problemowe Rolnictwa (OPR) Kryteria wyznaczania Obszarów Problemowych Rolnictwa Czynniki limitujące produkcję rolniczą i przyśpieszające degradację środowiska: 1.

13 Obszary Problemowe Rolnictwa (OPR) Kryteria wyznaczania Obszarów Problemowych Rolnictwa Czynniki limitujące produkcję rolniczą i przyśpieszające degradację środowiska: 1. obszary ONW skrajnie niekorzystne dla rolnictwa, obejmujące strefę nizinną II - zakwalifikowane na podstawie wskaźnika (WWRPP) o wartości 52 pkt. oraz strefy górskiej i specyficznej; 2. niska zawartość próchnicy w glebie < 1,3%; 3. silnie zakwaszone gleby ph < 4,5; 4. zagrożone erozją wodną w stopniu średnim i silnym; 5. zanieczyszczone metalami ciężkimi (zgodnie z kryteriami Rozporządzenia Ministra Środowiska z 9 września 2002 r.); 6. rozdrobniona struktura przestrzenna gospodarstw (średnia powierzchnia gospodarstwa w gminie 1-10 ha, liczba działek większa od 4, a średnia powierzchnia działki mniejsza od 2,5ha) Obszary OPR obejmują: 820 gmin wiejskich i wiejsko-miejskich (37,8%) 32,0% użytków rolnych Źródło: Jadczyszyn 2009

Mapa kategorii podatności gleb na suszę I - Bardzo lekka, grupa granulometryczna: II - Lekka, grupa granulometryczna: III - Średnia, grupa granulometryczna: IV - Ciężka, grupa granulometryczna:

14 Mapa kategorii podatności gleb na suszę I - Bardzo lekka, grupa granulometryczna: II - Lekka, grupa granulometryczna: III - Średnia, grupa granulometryczna: IV - Ciężka, grupa granulometryczna: piasek luźny - pl piasek luźny pylasty - plp piasek słabo gliniasty - ps piasek słabo gliniasty pylasty - psp piasek gliniasty lekki - pgl piasek gliniasty lekki pylasty - pglp piasek gliniasty mocny - pgm piasek gliniasty mocny pylasty - pgmp glina lekka - gl glina lekka pylasta - glp pył gliniasty - płg pył zwykły - płz pył piaszczysty - płp glina średnia - gs glina średnia pylasta - gsp glina ciężka - gc glina ciężka pylasta - gcp pył ilasty - płi ił - i ił pylasty - ip WOD = WOD1+ WOD2+ WOD3+ WOD4+WOD5

15 Wartość klimatycznego bilansu wody (KBW) w okresie od 10.IV -10.VIII 2015 Zagrożenie suszy dla zbóż jarych w okresie od 10.IV -10.VIII 2015)

16 Polowa pojemność wodna (potencjalna) gleb Polski

17 Potencjalne zasoby wody ogólnie dostępnej dla roślin w mm w profilu glebowym

Ocena presji rolnictwa i wyznaczanie obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego (OSN) Bilans azotu - wynoszenie z plonem (np. pszenica ziarno ok.

18 Ocena presji rolnictwa i wyznaczanie obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego (OSN) Bilans azotu - wynoszenie z plonem (np. pszenica ziarno ok. 20 kg/t) + nasiona i sadzeniaki + wiązanie symbiotyczne (motylkowate ok. 100 kg/ha/rok; pozostałe 4 kg/ha rok) + opad atmosferyczny (17kg/ha/rok) + nawożenie organiczne (np. krowy dojne 60 kg/szt/rok) +nawożenie mineralne

19 Stężenia azotanów w wodach powierzchniowych ładunek azotu / ilość odpływającej wody = stężenie

20 Wyniki wydzieleń dla wydzieleń gminami do strefy OSN włączono 3,467 mln ha UR (17,7% UR) dla wydzieleń obrębami do strefy OSN włączono 3,781 mln ha UR (19,4% UR)

21 Mapa erozji wodnej potencjalnej w Polsce

22 Zasoby wody ogólnie dostępnej (WOD) dla roślin w profilu glebowym do 100 cm

23 Zasoby wody ogólnie dostępnej dla roślin w profilu glebowym do 100 cm

24 Powiat Suwalski Potencjalna erozja wietrzna

25 Wyznaczenie pilności utwardzania dróg gruntowych Wysadzinowość gruntu Układ dróg w rzeźbie Pilność utwardzania

26 Przekształcenia TUZ na grunty orne w latach w woj. dolnośląskim

27 Kompleksy przydatności rolniczej gleb trwałych użytków zielonych Trwałe użytki zielone w woj. dolnośląskim w latach 1970 i 2010 [tys. ha] GO 5,23 Stan na rok z 45,93 63,95 Stan na rok z 160,25 245,05 1z 3,67 9,91 Tysiące ha

28 Trwałe użytki zielone w woj. dolnośląskim [tys. ha] M. Wrocław M. Wałbrzych M. Jelenia Góra M. Legnica Złotoryja Zgorzelec Wałbrzych Świdnica Jelenia Góra Legnica Lwówek Śląski Lubań Kamienna Góra Jawor Bolesławiec Ząbkowice Śl. Wrocław Wołów Trzebnica Środa Śląska Strzelin Polkowice Oława Oleśnica Milicz Lubin Kłodzko Góra Głogów Dzierżoniów 2,39 0,82 0,49 2,14 2,81 5,03 5,30 5,23 6,77 7,96 7,51 4,76 7,27 5,99 8,97 2,55 3,64 10,64 5,58 7,68 8,82 3,22 4,33 9,25 10,98 11,30 11,07 10,58 10,33 Stan na rok 2010 Stan na rok ,65 Tysiące ha

29 Kompleksy przydatności rolniczej gleb trwałych użytków zielonych Trwałe użytki zielone w woj. dolnośląskim w latach 1970 i 2010 [tys. ha] GO 5,23 Stan na rok z 45,93 63,95 Stan na rok z 160,25 245,05 1z 3,67 9,91 Tysiące ha

30 Mapa podatności gleb na erozję wodną

31 Mapa erozji wodnej powierzchniowej

33 Podsumowanie Mapa glebowo-rolnicza jest podstawą oceny potencjału produkcyjnego gleb i oceny zagrożeń środowiska glebowego i wodnego, Numeryczny format mapy umożliwia szerokie jej zastosowanie w systemach GIS opartych na metodach analizy przestrzennej, Integracja numerycznej mapy glebowo-rolniczej w systemie GIS i zastosowanie narzędzi modelowania matematycznego wspiera proces podejmowania obiektywnej decyzji w zakresie racjonalnego wykorzystania i ochrony środowiska przyrodniczego Rozwój, urządzanie i kształtowanie obszarów wiejskich wymaga pilnego wdrożenia systemów wsparcia decyzji Bieżący stan wdrożeń i zastosowań GIS w praktyce stanowi znikomą część istniejącego potencjału w kraju przy czym województwo podlaskie przoduje w tej dziedzinie

34 Dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

INSTYTUT UPRAWY NAWOŻENIA I GLEBOZNAWSTWA PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY ZAKŁAD GLEBOZNAWSTWA EROZJI I OCHRONY GRUNTÓW

INSTYTUT UPRAWY NAWOŻENIA I GLEBOZNAWSTWA PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY ZAKŁAD GLEBOZNAWSTWA EROZJI I OCHRONY GRUNTÓW OCENA ZMIAN UŻYTKOWANIA GRUNTÓW NA PRZESTRZENI OSTATNICH 40-50 LAT W OPARCIU O OPRACOWANY