Krystyna Budzyńska, Leszek Gawrysiak, Tomasz Stuczyński

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Krystyna Budzyńska, Leszek Gawrysiak, Tomasz Stuczyński"

Wanda Smolińska
6 lat temu
Przeglądów:

1 Krystyna Budzyńska, Leszek Gawrysiak, Tomasz Stuczyński Pokrywa glebowa województwa małopolskiego na tle regionów fizjograficznych według podziału dziesiętnego J. Kondrackigo w formacie GIS Celem niniejszego opracowania jest charakterystyka jednostek fizjograficznych według podziału dziesiętnego J. Kondrackiego pod względem glebowym, a zwłaszcza charakterystyki typów i kompleksów rolniczej przydatności gleb oraz stopnia ich fizycznej degradacji. Do chwili obecnej ukazało się wiele opracowań dotyczących charakterystyki jednostek fizjograficznych (Kondracki 1994; Józefaciuk, Józefaciuk 1992), charakterystyki gleb obszaru województwa małopolskiego (Dyduła, Kapusta 1987; Gondek 1979). Obejmują one różne części województwa. Zakres tematyczny tych opracowań jest bardzo szeroki i różny jest ich stopień szczegółowości. Dostępne kartograficzne materiały analogowe i cyfrowe, charakteryzujące różnego rodzaju zjawiska przyrodnicze, stanowią bogaty zbiór danych wyjściowych umożliwiających kompleksową analizę procesów zachodzących w przestrzeni geograficznej. Przedstawiają one szczegółową charakterystykę warunków fizycznogeograficznych, geomorfologicznych, glebowych, klimatycznych i innych. Dotychczas nie były podejmowane próby szczegółowej charakterystyki jednostek fizjograficznych, pod względem na warunków glebowo przyrodniczych. Wynikało to z dużej pracochłonności tradycyjnych syntez kartograficznych oraz braku narzędzi numerycznych, takich jak systemy GIS. Systemy numeryczne umożliwiają dokonywanie bardziej szczegółowych analiz obszarów wydzielonych w oparciu o różne kryteria (Richling 1992; Widacki 1996; Stuczyński i in. 2000; Stuczyński i in. 2001). W praktyce oznacza to łatwość uzupełnienia dotychczasowych wydzieleń informacją opisującą wszelkiego rodzaju zjawiska przyrodnicze, gospodarcze i społeczne na danym obszarze. W niniejszym opracowaniu wykorzystano pierworysy map regionów fizjograficznych w skali 1: (Kondracki lata 60.), mapę regionów fizycznogeograficznych w skali 1: (Kondracki, Rychling 1994), mapę glebowo rolniczą Polski (Budzyńska, Stuczyński, Zaliwski 2001) w wersji cyfrowej, mapę zagrożenia erozją wodną (Józefaciuk, Józefaciuk i in. 1999) oraz wiele innych materiałów w wersji analogowej i cyfrowej. Kontury i opisy regionów fizjograficznych w skali 1: przeniesiono na mapy z siatką geograficzną. Następnie po wniesieniu korekt, autoryzacji i za zgodą Prof. A. Richlinga mapy te zeskanowano (format TIF, 300 dpi) i poddano geometryzacji i

2 132 Krystyna Budzyńska, Leszek Gawrysiak, Tomasz Stuczyński kalibracji do układu współrzędnych UTM34, wykorzystując oprogramowanie ArcInfo i Arcview. W kolejnym etapie zwektoryzowano granice konturów oraz wpisano do bazy danych charakterystyki opisowe. Z przygotowanych w ten sposób map cyfrowych wycięto obszar województwa małopolskiego (ryc. 1), dla którego wykonano operację przecięcia poszczególnych warstw tematycznych z warstwą jednostek fizjograficznych. W ten sposób wygenerowano nowe mapy cyfrowe zawierające charakterystyki tematyczne w jednostkach fizjograficznych województwa małopolskiego (ryc. 2, ryc. 3). Następnie dla każdej jednostki zestawiono w formie tabelarycznej informacje o powierzchni poszczególnych wydzieleń (osobno typy gleb tab. 2, kompleksy glebowo rolnicze tab.1 i stopnie erozji tab. 3). Numeryczny format zamieszczonych map pozwala na automatyczne łączenie i generowanie innych charakterystyk dla mezoregionów województwa małopolskiego jak również i innych obszarów. Ryc.1. Regiony fizjograficzne woj. małopolskiego wg J. Kondrackiego i A. Richlinga (1994)

3 Pokrywa glebowa województwa małopolskiego na tle regionów fizjograficznych Ryc. 2. Kompleksy rolniczej przydatności gleb województwa małopolskiego 1 kompleks pszenny bardzo dobry,2 kompleks pszenny dobry, 3 kompleks pszenny wadliwy, 4 kompleks żytni bardzo dobry, 5 kompleks żytni dobry, 6 kompleks żytni słaby,7 kompleks żytnio łubinowy,8 kompleks zbożowo pastewny mocny, 9 kompleks zbożowo pastewny słaby, 10 kompleks pszenny górski, 11 kompleks zbożowy górski, 12 kompleks owsiano ziemniaczany górski,13 kompleks owsiano pastewny górski, 1z użytki zielone bardzo dobre i dobre, 2z użytki zielone średnie, 3 użytki zielone słabe i bardzo słabe, Ls lasy, W wody, N nieużytki. Literatura Budzyńska K., Stuczyński T., Zaliwski A., 2001, Numerical agricultural soil map of Poland at the scale of 1: Acta Agrophysica, 50,

4 134 Krystyna Budzyńska, Leszek Gawrysiak, Tomasz Stuczyński Ryc. 3. Zagrożenie erozją wodną gleb w województwie małopolskim 1 zagrożenie nie występuje, 2 zagrożenie słabe, 3 zagrożenie średnie, 4 zagrożenie silne, 5 wody. Dyduła M., Kapusta R., 1987, Warunki przyrodnicze produkcji rolnej woj. nowosądeckie, A 66 (28) IUNG Puławy, 80. Gondek W., 1979, Warunki przyrodnicze produkcji rolnej woj. miejskiego krakowskiego, A34 (18), IUNG Puławy, 89. Józefaciuk A., Józefaciuk Cz., 1992, Struktura zagrożenia erozją wodną fizjograficznych krain Polski, Pamiętnik Puławski, Suplement do zeszytu 101, Józefaciuk A., Józefaciuk Cz., 1999, Mapa zagrożenia gleb erozją wodną powierzchniową 1:500000, mapa numeryczna opracowana pod kierunkiem J. Jadczyszyna przez zespół: S. Barbaś, L. Gawrysiak, M. Jakóbik, IUNG Puławy. Kondracki J., 1994, Mezoregiony fizyczno geograficzne, PWN, Warszawa, ss Kondracki J., Pierworysy map jednostek fizjograficznych w skali 1:300000, 17 arkuszy z lat 60.

Pokrywa glebowa województwa małopolskiego na tle regionów fizjograficznych... 13

5 Pokrywa glebowa województwa małopolskiego na tle regionów fizjograficznych Tab. 1. Zestawienie powierzchni kompleksów rolniczej przydatności gleb województwa małopolskiego według regionów fizjograficznych w %. *Numery mezoregionów wg. J. Konrdackiego 1994 **Objaśnienia symboli przy Ryc.2

6 136 Krystyna Budzyńska, Leszek Gawrysiak, Tomasz Stuczyński Tab. 2. Zestawienie powierzchni typów gleb województwa małopolskiego według regionów fizjograficznych w %.

7 Pokrywa glebowa województwa małopolskiego na tle regionów fizjograficznych A gleby bielicowe i płowe, B gleby brunatne, AB gleby płowe i brunatne, C czarnoziemy, F mady, E mułowo bagienne, pozostałe tereny zabudowane, nieużytki i wody. Kondracki J., Richling A., 1994, Regiony fizycznogeograficzne, Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, PAN, Warszawa. Richling A., 1992, Systemy informacji geograficznej i ich znaczenie dla przyszłości geografii, Przegl. Geogr., 64, 1 2, Stuczyński T., Kukuła S., Jadczyszyn J., Zaliwski A., Gawrysiak L., Fedorowicz Jackowski W., Bielecka E., Kukla H., 2001, System informacji o rolniczej przestrzeni produkcyjnej podstawą strategii rozwoju regionalnego, Postępy Nauk Rolniczych, 2001, Stuczyński T. Jadczyszyn J. Budzyńska K., Gawrysiak L., Kukla K., 2000, Wykorzystanie zintegrowanego systemu informacji o rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski (ZSI RPP) do wyznaczenia obszarów realizacji programów rolno środowiskowych aplikacja AgroGIS, X Konferencja Naukowo Techniczna Zegrze k. Warszawy czerwca, Widacki W., 1996, Od papierowych map do systemów informacji geograficznej. Czasop. Geogr., 67, 3 4, mgr Krystyna Budzyńska Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Puławy

138 Krystyna Budzyńska, Leszek Gawrysiak, Tomasz Stuczyński Tab.3. Zestawienie powierzchni gleb zagrożonych erozją wodną w województwie małopolskim według regionów fizjograficznych w %.

8 138 Krystyna Budzyńska, Leszek Gawrysiak, Tomasz Stuczyński Tab.3. Zestawienie powierzchni gleb zagrożonych erozją wodną w województwie małopolskim według regionów fizjograficznych w %. * Opis stopni pod Ryc. 3. mgr Leszek Gawrysiak Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej Lublin mgr Tomasz Stuczyński Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Puławy

Podobne dokumenty

Zmiany w strukturze użytkowania gruntów w woj. dolnośląskim w latach dr Jan Jadczyszyn

Zmiany w strukturze użytkowania gruntów w woj. dolnośląskim w latach 1970-2010 dr Jan Jadczyszyn Zmiany w strukturze użytkowania gruntów opracowano na podstawie mapy glebowo-rolniczej w skali 1:5000 Prace