Choroby' dietozależne' Co#nas#czeka#w#przyszłości?#

Transkrypt

1 Choroby' dietozależne' Co#nas#czeka#w#przyszłości?#

2 Było&tłuściutkie&i&słodkie,&pycha!&& Czuję&się&wyśmienicie! & ' Ale#jak#długo#będzie#trwało#świetne#samopoczucie#i#zdrowie?# Gdy#odżywiamy#się#niezdrowo,#tuż#pod#naszym#nosem#zachodzą# zmiany,#które#mogą#się#okazać#zgubne#w#skutkach.#powoli## w#naszym#organizmie# dojrzewają #różne#choroby#i#choć#często# nie#widzimy#bezpośredniego#związku#z#naszym#sposobem# odżywiania# #są#to#właśnie#choroby#dietozależne #Jednak#nie# jesteśmy#na#straconej#pozycji,#możemy#zapobiec## chorobom,#jeśli#zmodyfikujemy#nasz#sposób## żywienia.#wbrew#pozorom#nie#będzie## on#mniej#smaczny#czy#nudniejszy.## Przeciwnie!#Będzie#kolorowo#i#ciekawie,## a#zarazem#smacznie#i#zdrowo!# #

3 Plan'prezentacji' Co#to#są#choroby#dietozależne?# Krótka#charakterystyka#chorób## definicja;# przyczyny;# skutki;# profilaktyka;# Podsumowanie# #PROFILAKTYKA!!!#

4 Choroby'dietozależne' Otyłość## Cukrzyca#typu#II# Nadciśnienie#tętnicze## Choroby#układu#krążenia# Osteoporoza# Próchnica# Nowotwory#

5 Choroby'dietozależne' Najczęstsze'przyczyny'występowania'chorób' dietozależnych:' #dodatni#bilans#energetyczny#diet;# #nadmierne#spożycie#cukru#i#soli;## #nadmiar#białka#w#diecie;# #nadmiar#tłuszczu#w#diecie#oraz#znaczny#udział#izomerów#trans# ##nienasyconych#kwasów#tłuszczowych;# #wolne#rodniki;# #niedobór#błonnika#w#diecie;# #niewłaściwa#mikroflora#jelitowa;# #nadmiar#toksyn;#

6 Nadmierne#nagromadzenie#tkanki#tłuszczowej#w#organizmie#człowieka;# ZAWSZE#jest#to#efekt#dodatniego#bilansu#energetycznego;# Najczęściej#metodą#klasyfikowania#otyłości#i#nadwagi#jest#wskaźnik#masy# ciała#(body#mass#index# #BMI);# BMI#=#masa#ciała#w#kg/(wzrost#w#m) 2 #[kg/m 2 ];# Wskaźnik#dla# dorosłych# Niedowaga# Norma# Nadwaga# Otyłość# średniego# stopnia# Otyłość# znacznego# stopnia# Otyłość# bardzo# znacznego# stopnia# BMI'(kg/m 2 )' <'20,0' 20,0' '24,9' 25,0' '29,9' 30,0' '34,9' 35,0' '39,9' '40,0' Otyłość#można#podzielić#ze#względu#na#miejsce#odkładania#się#tkanki# tłuszczowej:# Otyłość#androidalna,#czyli#brzuszna# #typ#jabłko# #typowa#dla# mężczyzn;# Otyłość#gynoidalna,#czyli#udowojpośladkowa# #typ#gruszka# #typowa# dla#kobiet;#

7 Czynniki'genetyczne#(wpływ#w#max.#40%);# Czynniki'biologiczne;' Czynniki'psychologiczne:'zaburzenia#nastroju,#depresja;# Czynniki'środowiskowe#(wpływ#w#60%#j#MOŻNA'JE'MODYFIKOWAĆ!!!):# Mała#aktywność#fizyczna#(siedząca#praca,#nieaktywny#sposób#spędzania# wolnego#czasu);# Nieograniczony#dostęp#do#żywności;# Wysoka#gęstość#energetyczna#żywności#(przeważnie#duża#zawartość#tłuszczu,# cukru#i#innych#węglowodanów);# Spożywanie#dużej#ilości#słodkich#napojów;# Wzrost#znaczenia#żywności#typu#fastjfood,#słonych#przekąsek#i#słodyczy#w# codziennej#diecie,#zwłaszcza#młodych#osób#(sklepiki#szkolne,#automaty#ze# słodyczami);#

8 Stanowi#zagrożenie#dla#zdrowia#i#życia.#Im#dłużej#trwa#tym#większe#jest# ryzyko#rozwoju#innych#chorób:# cukrzycy#typu#ii;# chorób#układu#sercowojnaczyniowego#(niedokrwienna#choroba#serca,# nadciśnienie);# nowotworów#(jelita#grubego,#odbytnicy,#trzonu#macicy,#sutka,#prostaty)#,# chorób#dróg#żółciowych;# marskości#wątroby;# zapalenia#trzustki;# zespołu#bezdechu#w#czasie#snu;# kamicy#dróg#moczowych;# zaburzeń#płodności;# Największe#ryzyko#powikłań#chorobowych#dotyczy#częściej#otyłości#typu# jabłko;# Inne#konsekwencje:# osłabienie#stawów#nóg,#problemy#z#kręgosłupem;# płaskostopie,#żylaki;# obniżona#sprawność#ruchowa;#

9 Inaczej#cukrzyca#insulinoniezależna,#cukrzyca#dorosłych#lub#nabyta;# Zaburzenia#przemian#węglowodanów#w#organizmie#wynikające#z#nabytej# insulinooporności#(organizm#wydziela#normalną#ilość#insuliny,#lecz#jest#ona# niewystarczająca#do#obniżenia#poziomu#cukru#we#krwi);# Rozpoznanie# #podwyższony#poziom#glukozy#we#krwi:# stężenie#glukozy#we#krwi#na#czczo#>#126#mg/dl;# stężenie#glukozy#przygodne#>#200#mg/dl;# Cukrzyca#typu#II#ujawnia#się#najczęściej#u#ludzi#w#starszym#wieku,#obecnie# jednak#częstość#jej#występowania#rośnie#u#dzieci#i#młodych#osób#otyłych;#

10 Czynniki'genetyczne#(spokrewniona#osoba#chora#na#cukrzycę# #w#20%# zachorowań);# Czynniki'środowiskowe:' Otyłość# #na#100#diabetyków#80#jest#otyłych,# Nieodpowiednia#dieta,# Stres;#

11 Upośledzenie#wzroku,#ze#ślepotą#włącznie;# Zaburzenia#pracy#nerek,#aż#do#całkowitej#niewydolności;# Zaburzenia#neurologiczne#(upośledzenie#czynności#różnych#układów,#np.# sercowojnaczyniowego,#pokarmowego);# Zmiany#skórne#(grzybice,#czyraki#i#owrzodzenia);# Stopa#cukrzycowa;# Miażdżyca;#

12 Stan#podwyższonego#skurczowego#i/lub#rozkurczowego#ciśnienia# tętniczego#krwi;# Najczęściej#ujawnia#się#w#3#lub#4#dekadzie#życia#(21j40#lat!!!);# Ciśnienie'skurczowe' Ciśnienie'rozkurczowe' [mmhg]' Klasyfikacja'ciśnienia' Ciśnienie'prawidłowe' <#120# <#80# Optymalne' 120# #129# 80# #84# Prawidłowe' 130# #139###############i/lub# 85# #89# Wysokie'prawidłowe' Nadciśnienie'tętnicze' 140# #159###############i/lub# 90#j#99# Łagodne' 160# #179###############i/lub## 100# #109## Umiarkowane' #180######################i/lub# #110# ciężkie'

13 Czynniki'genetyczne# #geny#warunkują#30j60%#zmienności#ciśnienia#tętniczego# populacji;# Czynniki'psychologiczne# #stres#i#urazy#psychiczne;# Czynniki'środowiskowe:' nadmierne#spożycie#tłuszczów#zwierzęcych#( cholesterolu),#soli,#alkoholu;# niedostateczne#spożycie#potasu,#magnezu,#wapnia,#błonnika#pokarmowego#i# wielonienasyconych#kwasów#tłuszczowych,#czyli#zbyt#małe#spożycie#warzyw,# owoców,#przetworów#mlecznych#i#pełnoziarnistych#produktów#zbożowych;# palenie#papierosów;#

14 Choroby#układu#sercowojnaczyniowego:# rozwój#choroby#wieńcowej,# wzrost#ryzyka#udaru#mózgu#i#zawałów#serca;# Bóle#i#zawroty#głowy;# Zwiększona#pobudliwość#nerwowa;# Chwiejność#emocjonalna;# Łatwe#wyczerpywanie#się#i#trudność#koncentracji;# Bezsenność;# Ogólne#osłabienie;# Przyspieszone#bicie#serca;#

15 Przyzwyczajenie'się'do'mniej'słonego'smaku'' nie'jest'trudne!!!' ' Jak'ograniczyć'spożywanie'soli?' ##Nie#sól#gotowych#potraw.# ##Używaj#mało#soli#podczas#gotowania.# ##Stosuj#świeże#i#suszone#zioła#zamiast#soli.## ##Zastąp#zwykłą#sól#solą#sodowojpotasową# #zawiera#mniej#sodu!# ##Jedz#produkty#świeże#zamiast#przetworzonych#(np.#kiszone,#dania# ###typu#instant).# ##Czytaj#etykiety# #wybieraj#produkty#mniej#słone.#

16 Schorzenia#dotyczące#narządów#i#tkanek#wchodzących#w#skład#układu# krążenia,#a#w#szczególności#serca,#tętnic#i#żył.#często#nazywane#chorobami' Podstawą#rozwoju#większości#chorób#układu#krążenia#są#zmiany' miażdżycowe,#czyli#zgrubienia#ścian#tętnic#powodujące#zmniejszenie# światła#naczyń#i#w#konsekwencji#prowadzących#do#ich#niedrożności;# Miażdżyca#rozwija#się#powoli,#prawdopodobnie#zaczyna#się#już#w# dzieciństwie#czy#młodości;#

17 Czynniki'środowiskowe:' Mała#aktywność#fizyczna;# Nieodpowiednia#dieta:# nadmierne#spożycie#energii,#nasyconych#kwasów#tłuszczowych,#cholesterolu,#soli,# alkoholu## zbyt#niskie#spożycie#błonnika#pokarmowego,#witam#antyoksydacyjnych;# Wysokie#ciśnienie#tętnicze;# Zwiększona#aktywność#projzakrzepowa#krwi;# Otyłość#androidalna;#

18 Najczęstszymi#powikłaniami#miażdżycy#są#zawały'mięśnia'sercowego#i# udary'mózgu;# W#2008#roku#główną#przyczyną#zgonów#w#Polsce#były#choroby#układu# krążenia#(44%)#(gus,#2009);#

19 profilaktyka' Utrzymanie/obniżenie#poziomu#cholesterolu#w#osoczu#krwi#do#stężenia# maksymalnie#200#mg/dl;# Odpowiednia#dieta:# niskocholesterolowa#o#kontrolowanej#zawartości#kwasów#tłuszczowych,# bogata#w#antyoksydanty,# ograniczone#spożycie#białka#zwierzęcego#(mięso,#jaja);# Odpowiednia#aktywność#fizyczna#i#utrzymanie#prawidłowej#masy#ciała;#

20 Jest#to#uszkodzenie#szkliwa#zębów#spowodowane#przez#kwasy#wytwarzane# przez#bakterie#bytujące#w#nazębnej#płytce#bakteryjnej;# Istotą#choroby#jest#odwapnienie#i#rozpad#organicznych#struktur#zęba;#

21 Istnieją#cztery#czynniki#powstawania#próchnicy,#które#muszą#wystąpić# jednocześnie:# obecność#bakterii#w#postaci#płytki#nazębnej,# obecność#węglowodanów#(cukrów)#w#jamie#ustnej,## podatność#zębów#na#próchnicę,# odpowiedni#czas#(aby#nastąpiła#demineralizacja#i#nie#rozpoczęła#się#ponowna# mineralizacja);# Każdy#czynnik#jest#konieczny,#ale#niewystarczający#do#powstania# próchnicy;#

22 Utrata#zębów;# Zapalenie#dziąseł;# Ropnie;# Zakażenie#krwi#i#różnych#narządów#np.#serca;# Próchnica#zębów#stałych#(wynik#próchnicy#zębów#mlecznych);#

23 Stosuj#odpowiednią#higienę#jamy#ustnej#(mycie#zębów#po#każdym#posiłku,# przynajmniej#2#razy#dziennie,#stosowanie#nici#dentystycznych#i#płynów#do# płukania#jamy#ustnej);# Używaj#bezcukrowych#gum#do#żucia#(np.#z#ksylitolem)#jeśli#nie#możesz# umyć#zębów;# Ograniczaj#słodkie#napoje#i#słodycze;# Ograniczaj#liczbę#posiłków#w#ciągu#dnia#do#pięciu;# Kontroluj#zęby#u#stomatologa;#

24 Metaboliczna#choroba#układu#szkieletowego,#charakteryzująca#się# obniżeniem#masy#i#gęstości#kości#oraz#zaburzeniami#budowy#tkanki#kostnej# co#w#konsekwencji#zwiększa#kruchość#kości#i#ich#podatność#na#złamania;# Układ#kostny#człowieka#kształtuje#się#do#20j25#roku#życia,#w#tym#czasie# kości#osiągają#największą#gęstość,#która#później#spada#wraz#z#wiekiem,# dlatego#ważne#jest#dostarczanie#wapnia#i#witaminy#d#do#organizmu# dziecka;#

25 Osteoporoza' 'przyczyny' Czynniki'genetyczne'i'demograficzne:' płeć#żeńska,# rasa#biała,# predyspozycje#rodzinne,# budowa#ciała# #wątła#budowa#i#mała#masa#ciała#(poniżej#50kg);# Czynniki'biologiczne:' deficyt#hormonów#płciowych,# zaburzenia#miesiączkowania,# nierodzenie# choroby:#nadczynność#tarczycy,#cukrzyca,#przewlekłe#choroby#układu# pokarmowego,#przewlekłe#choroby#kości#i#szpiku;# Czynniki'środowiskowe:' mała#aktywność#fizyczna,#unieruchomienie,# palenie#papierosów,# CZYNNIKI'ŻYWIENIOWE' 'ODPOWIEDZIALNE'W'50%'ZA'ROZWÓJ'CHOROBY;#

26 Złamania#występują#najczęściej#w#trzech#miejscach:#biodrze#(kość#udowa),# kręgosłupie#i#nadgarstku;# Wdowi#garb# #deformacja#klatki#piersiowej;# Bóle#kręgosłupa# #nawet#w#spoczynku;# Stopniowe#zmniejszanie#wzrostu;# Spadek#wydolności#oddechowej#poprzez#zmniejszenie#objętości#klatki# piersiowej;# Zaburzenia#trawienia,#zaparcia#poprzez#zmniejszenie#objętości#jamy# brzusznej;#

27 Zwiększenie#spożycia#wapnia,#zwłaszcza#z#produktów#mlecznych#o# obniżonej#zawartości#tłuszczu#(kefiry,#maślanki,#jogurty,#sery#twarogowe,# mleko)#oraz#pozostałych#źródeł#(ryby,#nasiona,#orzechy,#warzywa# ciemnozielone#liściaste);# Ograniczenie#spożycia#fosforu#poprzez#zmniejszenie#spożycia#mięsa,# wędlin,#gotowych#potraw#przemysłowych,#napojów#typu#cola;# Nie#dopuszczenie#do#niedoborów#magnezu,#potasu,#cynku,#witaminy#A,#D,# B6#oraz#C;# Ograniczenie#spożycia#alkoholu;# Ograniczenie#spożycia#tłuszczów#i#olejów;#

28 Nowotwór#to#nieprawidłowa#tkanka,#która#rozrasta#się#w#nadmiarze#i#w# sposób#nieskoordynowany#z#pozostałymi#tkankami,#a#nadmierny#rozrost# tkanki#występuje#dalej#pomimo#wyeliminowania#czynnika,#który#ją# wywołał;# Podstawowy#podział#nowotworów#pozwala#wydzielić#nowotwory#łagodne# i#złośliwe;#

29 Czynniki'genetyczne# #tylko#5# #10%#chorób#nowotworowych#jest# dziedziczonych#bezpośrednio;# Czynniki'środowiskowe# #najważniejsza#przyczyna#rozwoju#choroby# nowotworowej:# narażenie#na#specyficzne#czynniki,#które#prowadzą#do#uszkodzenia# genów:## palenie'tytoniu,'' narażenie'na'szkodliwe'promieniowanie,' infekcje,' narażenie'na'substancje'rakotwórcze'np.'pestycydy;' mała#aktywność#fizyczna;# źle#zbilansowana#dieta#(nadmierne#spożycie#energii,#tłuszczów,# czerwonego#mięsa,#małe#spożycie#błonnika#pokarmowego,#niedobór# witamin#i#antyoksydantów);# niewłaściwe#przygotowanie#potraw#(smażenie,#wędzenie);# picie#alkoholu;# stres;#

30 Nowotwory' 'profilaktyka' Ograniczenie#palenia#papierosów#i#picia#alkoholu;# Zbilansowana#i#urozmaicona#dieta#(bogata#w#antyoksydanty,#błonnik# pokarmowy);# Zwiększenie#aktywności#fizycznej;#

31 Dietoprofilaktyka'chorób' dietozależnych' Zrównoważony#bilans#energetyczny#(równowaga#pomiędzy#ilością#dostarczanej# energii#a#wydatkami#energetycznymi#organizmu);# Odpowiednia#aktywność#fizyczna#(min.#60#minut#dziennie,#np.#spacer#szybkim# krokiem);# Urozmaicenie#diety:## wzrost#znaczenia#warzyw,#owoców,#pełnoziarnistych#produktów# zbożowych#oraz#niskotłuszczowych#produktów#mlecznych;# ograniczenie#spożycia#słodyczy,#produktów#typu#fastjfood,#słonych# przekąsek;# Większa#ilość#mniejszych#posiłków#w#ciągu#dnia#(5#posiłków);# Zachować#umiar;# Odpowiednie#przygotowanie#posiłków#(mniej#smażonych,# więcej#gotowanych,#grillowanych,#pieczonych,#duszonych);#

32 Lepiej#ZAPOBIEGAĆ#niż# LECZYĆ!!!#